Tranh cãi đề thi Văn 'Nếu phải ở trong nước sôi': Đề thi theo hướng mở có thành con dao hai lưỡi?

Th.s Đào Thúy Nga
Đề thi Văn 'Nếu phải ở trong nước sôi...' gây ra hai luồng quan điểm trái chiều, người khen hay, người lại cho rằng phản cảm. Thậm chí có nhận định, việc ra đề thi theo hướng mở nếu không cẩn thận sẽ thành 'con dao hai lưỡi', 'gậy ông đập lưng ông'...
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Tranh cãi đề thi Văn: Đề thi theo hướng mở có thành 'con dao hai lưỡi'?
Đề thi Văn theo hướng mở liệu có thành "gậy ông đập lưng ông"? (Nguồn: Thanhnien)

Mỗi một vấn đề, nếu đặt ở các lăng kính khác nhau, nó sẽ được đánh giá với các mức độ khác nhau. Trong đề văn này, rõ ràng tác giả không đặt "em" là một cơ thể người mà là "củ khoai tây" và "quả trứng". Vì thế, chắc chắn sẽ không có yếu tố rùng rợn ở đây.

Hơn nữa, rõ ràng tác giả đề thi cũng không đánh giá "em" khoai tây và "em" trứng là thức ăn mà đánh giá hai em này như hai đối tượng cùng vượt qua một nghịch cảnh.

Trong tiếng Việt, nghĩa đen và nghĩa bóng được phân chia rõ ràng. Nếu câu hỏi thiên về nghĩa bóng, người đặt câu hỏi đã tự mặc định cho mọi người chỉ đánh giá và suy nghĩ theo nghĩa bóng mà bỏ qua nghĩa đen.

Ví dụ, "con hơn cha là nhà có phúc" rõ ràng là một câu nói hoàn toàn theo nghĩa bóng. Không ai hiểu theo nghĩa đen, chỉ có nhà có con hơn cha thì mới có nóc nhà, còn nhà khác thì không. Vì thế, đánh giá đề thi này phải đánh giá theo nghĩa bóng.

Đây là một đề thi chưa thực sự mở, mà chỉ đặc biệt theo cách đặt vấn đề. Một đề thi mở thực sự sẽ là "... Nếu ở trong nước sôi, em sẽ làm gì?" mà không quy định rõ "em" là ai.

Một đề thi như đề của Sở Giáo dục và Đào tạo Khánh Hòa đã gây sốc và gặp phải vô số phản ứng thì với đề thi mà tôi đang giả định, chắc chắn sẽ bị đánh giá là phản giáo dục. Tuy nhiên, những đề thi đó lại được đưa ra ở rất nhiều trường học khác trên thế giới, những nơi coi trọng suy nghĩ khác biệt của học sinh.

Quay trở lại đề thi này, đây là một dạng đề thi thông thường, có ý gợi mở, tư vấn cho các em hãy vững vàng vượt qua nghịch cảnh. Là một dạng đề thi rất hợp lý và không có nét phản cảm như một số ý kiến đã nêu.

Tuy nhiên, có ý kiến lại cho rằng, không nên lạm dụng, chạy đua ra đề thi theo hướng mở vì rất dễ thành “con dao hai lưỡi", có thể tạo cho trẻ cơ hội nổi loạn. Tôi nghĩ điều này chưa hẳn chính xác. Ra đề mới chỉ là một phần hai công việc đánh giá, chấm thi mới là khâu quyết định có tạo điều kiện cho những ý tưởng nổi loạn phát triển hay không.

Suy nghĩ áp đặt đã tồn tại trong việc dạy và học môn Văn khá lâu. Đây là thực trạng nhức nhối khiến các phụ huynh học sinh rất bức xúc. Giải quyết vấn đề này là việc bắt buộc phải làm nhưng không dễ dàng do quan niệm áp đặt vẫn tồn tại khá sâu trong suy nghĩ của khá nhiều giáo viên và phụ huynh.

Hiện nay, nhiều thầy cô đã cập nhật xu hướng đưa các hiện tượng, sự kiện thời sự vào trong bài giảng cũng như đề thi. Điều này tốt xấu ra sao? Học sinh học tập để tiếp cận cuộc sống. Việc đưa các đề thi về với cuộc sống là nhiệm vụ của giáo viên. Đây rõ ràng là việc phải làm chứ không bàn đến tốt xấu ở đây.

Tranh cãi đề thi Văn: Đề thi theo hướng mở có thành 'con dao hai lưỡi'?
Đề thi Văn của Sở GD&ĐT Khánh Hòa gây tranh cãi. (Nguồn: VnExpress)

Thực tế, việc ra những đề thi mở sẽ giúp học trò tự chủ trong suy nghĩ, nêu quan điểm của mình trước một vấn đề, sự việc hay hiện tượng trong đời sống xã hội. Từ đó, sẽ hạn chế việc học tủ, học gạo, luyện khả năng biện luận cho học sinh.

Với các đề thi quen thuộc trong nhà trường, ít nhiều giáo viên đã có sự chuẩn bị trước cho học sinh trong các tiết giảng văn. Họ sẽ phân tích và tìm ra cách giải quyết đề thi theo lối được điểm cao nhất.

Tuy nhiên, với các đề thi mở, có cách tiếp cận mới lạ, học sinh sẽ bị bất ngờ. Khi đó, các em sẽ bộc lộ nhiều cá tính và cách quan sát riêng biệt của mình trong các câu văn. Cũng từ đó, giáo viên có thể tìm hiểu kỹ hơn những ẩn giấu bí mật trong suy nghĩ của học sinh để có cách tiếp cận và giáo dục tốt hơn.

Khi giáo dục trẻ, nếu ra sức áp đặt, chúng ta sẽ chỉ nhận được những sản phẩm giỏi che giấu cảm xúc và suy nghĩ chứ không làm thay đổi quan niệm của các em. Đề thi mở sẽ tạo điều kiện cho các em bộc lộ quan điểm, đồng thời lời nhận xét khi chấm bài sẽ là những lời khuyên, định hướng để các em điều chỉnh nếu có các quan niệm chưa chính xác.

Như vậy, đề thi là một công cụ đánh giá học sinh. Đề thi sẽ phản ánh hình ảnh xã hội, nhận thức của người thầy trong mọi mặt của cuộc sống và sự hiểu biết của họ với tâm sinh lý học sinh. Quy chuẩn văn chương của đề thi sẽ đảm bảo cho mọi chuẩn mực của nhà trường để góp phần đào tạo học sinh.

Nếu thực sự tôn trọng học sinh, độ mở của đề sẽ không giới hạn. Điều cần giới hạn chính là những câu từ, cách hành văn phải nằm trong khuôn khổ pháp luật và văn hóa nước nhà.

Câu hỏi được đặt ra, đề thi thế này có được xem là bài học về sự thích nghi với cuộc sống? Nếu nói về độ thích nghi, “cứng như trứng” hay “mềm như khoai” sau khi luộc không thể hiện được. Thích nghi để tốt lên, biến mọi tiêu cực thành lợi thế tích cực chính là cách tốt nhất để phát triển.

Nếu tôi là thí sinh trong kỳ thi này, tôi sẽ không lựa chọn mình là khoai hay trứng mà sẽ lựa chọn mình là một tảng băng để biến nước sôi thành nước ở nhiệt độ thường. Như thế mọi việc sẽ trở nên tốt đẹp.

Đề thi Văn 'nếu phải ở trong nước sôi...': Đã đến lúc cần tiếp cận cách làm mới
Tranh luận 'nếu em ở trong nước sôi’: Đề thi mở không có nghĩa là 'nhắm mắt' chạy theo vấn đề thời sự
Đề thi Văn ‘nếu em phải ở trong nước sôi...’ nổi sóng: Sự liên tưởng tốt hay phản cảm và 'sạn'?
Chọn nghề: Hãy là ‘hành khách’ vui vẻ vì luôn có một ‘nhà ga’ chờ đón
PGS.TS Chu Cẩm Thơ: Nếu coi bằng cấp là 'giấy thông hành' duy nhất sẽ có nguy cơ cho sự giả dối
TIN LIÊN QUAN
Nguyệt Anh (ghi)

Bài viết cùng chủ đề

Giáo dục Việt Nam

Xem nhiều

Đọc thêm

Zirkzee bị cổ động viên MU chỉ trích vô liêm sỉ vì khoe mẽ

Zirkzee bị cổ động viên MU chỉ trích vô liêm sỉ vì khoe mẽ

Tiền đạo Joshua Zirkzee bị CĐV MU chỉ trích dữ dội vì một bài đăng trên trang mạng xã hội Instagram.
Giá heo hơi hôm nay 5/11: Tăng nhẹ cả 3 miền; chỉ còn 4 tỉnh miền Trung giao dịch dưới 60.000 đồng/kg

Giá heo hơi hôm nay 5/11: Tăng nhẹ cả 3 miền; chỉ còn 4 tỉnh miền Trung giao dịch dưới 60.000 đồng/kg

Giá heo hơi ghi nhận tăng nhẹ tại cả 3 miền trong phiên sáng nay. Hiện tại, chỉ còn 4 tỉnh miền Trung giao dịch dưới 60.000 đồng/kg.
Lịch âm hôm nay 2024: Xem lịch âm 6/11/2024, Lịch vạn niên ngày 6 tháng 11 năm 2024

Lịch âm hôm nay 2024: Xem lịch âm 6/11/2024, Lịch vạn niên ngày 6 tháng 11 năm 2024

Lịch âm 6/11. Lịch âm hôm nay 6/11/2024? Âm lịch hôm nay 6/11. Lịch vạn niên 6/11/2024. Ngày hôm nay tốt hay xấu? Xem ngày giờ, hướng tốt xấu...
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 6/11/2024: Tuổi Tỵ áp lực tài chính

Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 6/11/2024: Tuổi Tỵ áp lực tài chính

Xem tử vi 6/11 - tử vi 12 con giáp hôm nay 6/11/2024 - Tý, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất và Hợi về công việc, ...
Arsenal sắp chia tay nhân vật quan trọng bậc nhất

Arsenal sắp chia tay nhân vật quan trọng bậc nhất

HLV Mikel Arteta sắp mất một cộng sự đắc lực khi Giám đốc thể thao Arsenal Edu Gaspar đã lên kế hoạch chia tay sân Emirates.
Hôm nay 5/11, Quốc hội thảo luận tình hình thực hiện ngân sách nhà nước, đầu tư công và 2 dự án luật

Hôm nay 5/11, Quốc hội thảo luận tình hình thực hiện ngân sách nhà nước, đầu tư công và 2 dự án luật

Quốc hội thảo luận về tình hình thực hiện ngân sách nhà nước, đầu tư công và 2 dự án luật: Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam; Địa ...
Khi lái xe trong khu đô thị và đông dân cư trừ các khu vực có biển cấm sử dụng còi, người lái xe được sử dụng còi như thế nào?

Khi lái xe trong khu đô thị và đông dân cư trừ các khu vực có biển cấm sử dụng còi, người lái xe được sử dụng còi như thế nào?

Bài viết sẽ cung cấp nội dung về việc khi lái xe trong khu đô thị và đông dân cư trừ các khu vực có biển cấm sử dụng còi, người lái xe được sử ...
Người sinh năm 2000, 1985, 1965 phải đổi sang thẻ căn cước trong năm 2025

Người sinh năm 2000, 1985, 1965 phải đổi sang thẻ căn cước trong năm 2025

Bài viết dưới đây sẽ cung cấp thông tin về người sinh năm 2000, 1985, 1965 phải đổi sang thẻ căn cước trong năm 2025.
Quy định mới về đèn xanh, đèn vàng từ năm 2025 mà người dân cần biết

Quy định mới về đèn xanh, đèn vàng từ năm 2025 mà người dân cần biết

Bài viết dưới đây sẽ cung cấp nội dung quy định mới về đèn xanh, đèn vàng từ năm 2025 mà người dân cần biết.
Không khí lạnh tăng cường, từ đêm nay Hà Nội chuyển rét, nhiệt độ thấp nhất 18-20 độ

Không khí lạnh tăng cường, từ đêm nay Hà Nội chuyển rét, nhiệt độ thấp nhất 18-20 độ

Khoảng gần sáng 4/11, đợt không khí lạnh mạnh tăng cường xuống miền Bắc; từ đêm Hà Nội chuyển rét với nhiệt độ thấp nhất 18-20 độ.
Ái nữ nhà Trump tiết lộ tuyệt chiêu khiến cơ thể thay đổi ngoài sức tưởng tượng

Ái nữ nhà Trump tiết lộ tuyệt chiêu khiến cơ thể thay đổi ngoài sức tưởng tượng

Ái nữ nhà cựu tổng thống Trump - Ivanka Trump - cho biết từ khi tập trung rèn luyện kháng lực, cơ thể cô đã thay đổi ngoài sức tưởng tượng.
Công dân sinh năm 2011 có phải làm thẻ căn cước trong năm 2025 không?

Công dân sinh năm 2011 có phải làm thẻ căn cước trong năm 2025 không?

Bài viết dưới đây sẽ cung cấp nội dung về việc sinh năm 2011 có phải làm thẻ căn cước trong năm 2025 không?
Những lợi ích tuyệt vời từ chạy bộ

Những lợi ích tuyệt vời từ chạy bộ

Chạy bộ là môn thể thao tốt cho sức khỏe, làm tăng bè xương, tăng lắng đọng canxi ở xương, từ đó giúp xương chắc khỏe, lưu thông khí huyết tốt hơn.
Những thực phẩm nào giúp no lâu, giảm cảm giác thèm ăn hiệu quả?

Những thực phẩm nào giúp no lâu, giảm cảm giác thèm ăn hiệu quả?

Những thực phẩm nguyên chất chứa nhiều chất xơ, protein, nước và chất béo lành mạnh sẽ giúp bạn no lâu, giảm cảm giác thèm ăn.
8 lợi ích sức khỏe khi uống trà matcha hằng ngày

8 lợi ích sức khỏe khi uống trà matcha hằng ngày

Tiêu thụ trà matcha mỗi ngày giúp não bộ tỉnh táo, giảm căng thẳng, kiểm soát cân nặng và đường huyết, hỗ trợ sức khỏe đường ruột và giảm cân.
Chuyên gia tư vấn về nguyên nhân và biện pháp giảm nguy cơ thiếu máu lên não

Chuyên gia tư vấn về nguyên nhân và biện pháp giảm nguy cơ thiếu máu lên não

Thiếu máu lên não là tình trạng máu lên não không đủ, khiến tế bào não không được nuôi dưỡng, là một dấu hiệu cảnh báo nhồi máu não.
Những loại vitamin là 'cứu tinh' của da khô, lão hóa nhanh

Những loại vitamin là 'cứu tinh' của da khô, lão hóa nhanh

Thiếu hụt vitamin C hay E ảnh hưởng đến khả năng giữ ẩm, bảo vệ tế bào da khỏi tổn thương do môi trường, khiến da khô, lão hóa nhanh.
Lấy ý kiến đóng góp cho dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Dược

Lấy ý kiến đóng góp cho dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Dược

Để đáp ứng nhu cầu cấp thiết và phù hợp với sự thay đổi của bối cảnh kinh tế - xã hội thì việc xây dựng Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số ...
Phiên bản di động