Tranh cãi đề thi Văn 'Nếu phải ở trong nước sôi': Đề thi theo hướng mở có thành con dao hai lưỡi?

Th.s Đào Thúy Nga
Đề thi Văn 'Nếu phải ở trong nước sôi...' gây ra hai luồng quan điểm trái chiều, người khen hay, người lại cho rằng phản cảm. Thậm chí có nhận định, việc ra đề thi theo hướng mở nếu không cẩn thận sẽ thành 'con dao hai lưỡi', 'gậy ông đập lưng ông'...
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Tranh cãi đề thi Văn: Đề thi theo hướng mở có thành 'con dao hai lưỡi'?
Đề thi Văn theo hướng mở liệu có thành "gậy ông đập lưng ông"? (Nguồn: Thanhnien)

Mỗi một vấn đề, nếu đặt ở các lăng kính khác nhau, nó sẽ được đánh giá với các mức độ khác nhau. Trong đề văn này, rõ ràng tác giả không đặt "em" là một cơ thể người mà là "củ khoai tây" và "quả trứng". Vì thế, chắc chắn sẽ không có yếu tố rùng rợn ở đây.

Hơn nữa, rõ ràng tác giả đề thi cũng không đánh giá "em" khoai tây và "em" trứng là thức ăn mà đánh giá hai em này như hai đối tượng cùng vượt qua một nghịch cảnh.

Trong tiếng Việt, nghĩa đen và nghĩa bóng được phân chia rõ ràng. Nếu câu hỏi thiên về nghĩa bóng, người đặt câu hỏi đã tự mặc định cho mọi người chỉ đánh giá và suy nghĩ theo nghĩa bóng mà bỏ qua nghĩa đen.

Ví dụ, "con hơn cha là nhà có phúc" rõ ràng là một câu nói hoàn toàn theo nghĩa bóng. Không ai hiểu theo nghĩa đen, chỉ có nhà có con hơn cha thì mới có nóc nhà, còn nhà khác thì không. Vì thế, đánh giá đề thi này phải đánh giá theo nghĩa bóng.

Đây là một đề thi chưa thực sự mở, mà chỉ đặc biệt theo cách đặt vấn đề. Một đề thi mở thực sự sẽ là "... Nếu ở trong nước sôi, em sẽ làm gì?" mà không quy định rõ "em" là ai.

Một đề thi như đề của Sở Giáo dục và Đào tạo Khánh Hòa đã gây sốc và gặp phải vô số phản ứng thì với đề thi mà tôi đang giả định, chắc chắn sẽ bị đánh giá là phản giáo dục. Tuy nhiên, những đề thi đó lại được đưa ra ở rất nhiều trường học khác trên thế giới, những nơi coi trọng suy nghĩ khác biệt của học sinh.

Quay trở lại đề thi này, đây là một dạng đề thi thông thường, có ý gợi mở, tư vấn cho các em hãy vững vàng vượt qua nghịch cảnh. Là một dạng đề thi rất hợp lý và không có nét phản cảm như một số ý kiến đã nêu.

Tuy nhiên, có ý kiến lại cho rằng, không nên lạm dụng, chạy đua ra đề thi theo hướng mở vì rất dễ thành “con dao hai lưỡi", có thể tạo cho trẻ cơ hội nổi loạn. Tôi nghĩ điều này chưa hẳn chính xác. Ra đề mới chỉ là một phần hai công việc đánh giá, chấm thi mới là khâu quyết định có tạo điều kiện cho những ý tưởng nổi loạn phát triển hay không.

Suy nghĩ áp đặt đã tồn tại trong việc dạy và học môn Văn khá lâu. Đây là thực trạng nhức nhối khiến các phụ huynh học sinh rất bức xúc. Giải quyết vấn đề này là việc bắt buộc phải làm nhưng không dễ dàng do quan niệm áp đặt vẫn tồn tại khá sâu trong suy nghĩ của khá nhiều giáo viên và phụ huynh.

Hiện nay, nhiều thầy cô đã cập nhật xu hướng đưa các hiện tượng, sự kiện thời sự vào trong bài giảng cũng như đề thi. Điều này tốt xấu ra sao? Học sinh học tập để tiếp cận cuộc sống. Việc đưa các đề thi về với cuộc sống là nhiệm vụ của giáo viên. Đây rõ ràng là việc phải làm chứ không bàn đến tốt xấu ở đây.

Tranh cãi đề thi Văn: Đề thi theo hướng mở có thành 'con dao hai lưỡi'?
Đề thi Văn của Sở GD&ĐT Khánh Hòa gây tranh cãi. (Nguồn: VnExpress)

Thực tế, việc ra những đề thi mở sẽ giúp học trò tự chủ trong suy nghĩ, nêu quan điểm của mình trước một vấn đề, sự việc hay hiện tượng trong đời sống xã hội. Từ đó, sẽ hạn chế việc học tủ, học gạo, luyện khả năng biện luận cho học sinh.

Với các đề thi quen thuộc trong nhà trường, ít nhiều giáo viên đã có sự chuẩn bị trước cho học sinh trong các tiết giảng văn. Họ sẽ phân tích và tìm ra cách giải quyết đề thi theo lối được điểm cao nhất.

Tuy nhiên, với các đề thi mở, có cách tiếp cận mới lạ, học sinh sẽ bị bất ngờ. Khi đó, các em sẽ bộc lộ nhiều cá tính và cách quan sát riêng biệt của mình trong các câu văn. Cũng từ đó, giáo viên có thể tìm hiểu kỹ hơn những ẩn giấu bí mật trong suy nghĩ của học sinh để có cách tiếp cận và giáo dục tốt hơn.

Khi giáo dục trẻ, nếu ra sức áp đặt, chúng ta sẽ chỉ nhận được những sản phẩm giỏi che giấu cảm xúc và suy nghĩ chứ không làm thay đổi quan niệm của các em. Đề thi mở sẽ tạo điều kiện cho các em bộc lộ quan điểm, đồng thời lời nhận xét khi chấm bài sẽ là những lời khuyên, định hướng để các em điều chỉnh nếu có các quan niệm chưa chính xác.

Như vậy, đề thi là một công cụ đánh giá học sinh. Đề thi sẽ phản ánh hình ảnh xã hội, nhận thức của người thầy trong mọi mặt của cuộc sống và sự hiểu biết của họ với tâm sinh lý học sinh. Quy chuẩn văn chương của đề thi sẽ đảm bảo cho mọi chuẩn mực của nhà trường để góp phần đào tạo học sinh.

Nếu thực sự tôn trọng học sinh, độ mở của đề sẽ không giới hạn. Điều cần giới hạn chính là những câu từ, cách hành văn phải nằm trong khuôn khổ pháp luật và văn hóa nước nhà.

Câu hỏi được đặt ra, đề thi thế này có được xem là bài học về sự thích nghi với cuộc sống? Nếu nói về độ thích nghi, “cứng như trứng” hay “mềm như khoai” sau khi luộc không thể hiện được. Thích nghi để tốt lên, biến mọi tiêu cực thành lợi thế tích cực chính là cách tốt nhất để phát triển.

Nếu tôi là thí sinh trong kỳ thi này, tôi sẽ không lựa chọn mình là khoai hay trứng mà sẽ lựa chọn mình là một tảng băng để biến nước sôi thành nước ở nhiệt độ thường. Như thế mọi việc sẽ trở nên tốt đẹp.

Đề thi Văn 'nếu phải ở trong nước sôi...': Đã đến lúc cần tiếp cận cách làm mới
Tranh luận 'nếu em ở trong nước sôi’: Đề thi mở không có nghĩa là 'nhắm mắt' chạy theo vấn đề thời sự
Đề thi Văn ‘nếu em phải ở trong nước sôi...’ nổi sóng: Sự liên tưởng tốt hay phản cảm và 'sạn'?
Chọn nghề: Hãy là ‘hành khách’ vui vẻ vì luôn có một ‘nhà ga’ chờ đón
PGS.TS Chu Cẩm Thơ: Nếu coi bằng cấp là 'giấy thông hành' duy nhất sẽ có nguy cơ cho sự giả dối
TIN LIÊN QUAN
Nguyệt Anh (ghi)

Bài viết cùng chủ đề

Giáo dục Việt Nam

Xem nhiều

Đọc thêm

Chương trình thời trang - nghệ thuật 'Đường chúng ta đi' khơi dậy tình yêu quê hương, đất nước, tự hào dân tộc

Chương trình thời trang - nghệ thuật 'Đường chúng ta đi' khơi dậy tình yêu quê hương, đất nước, tự hào dân tộc

Chương trình thời trang – nghệ thuật 'Đường chúng ta đi' diễn ra vào ngày 30/11 nhằm tri ân các anh hùng liệt sĩ, khơi dậy tình yêu quê ...
Nhiều cánh cửa vào thị trường Halal đang mở ra cho nông sản Việt Nam

Nhiều cánh cửa vào thị trường Halal đang mở ra cho nông sản Việt Nam

Với số lượng 2,2 tỷ người tiêu dùng từ thị trường các quốc gia Hồi giáo (Halal), các ngành hàng nông sản Việt Nam như được rộng cửa giao thương ...
Di sản: Nguồn lực góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế của Hà Nội

Di sản: Nguồn lực góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế của Hà Nội

Baoquocte.vn. Các công trình kiến trúc lịch sử, truyền thống văn hoá đã góp phần làm nên diện mạo hấp dẫn của Hà Nội.
Dự báo không khí lạnh mạnh: Từ đêm 26/11, Hà Nội, Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ chuyển rét; Trung Trung Bộ cục bộ mưa rất to

Dự báo không khí lạnh mạnh: Từ đêm 26/11, Hà Nội, Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ chuyển rét; Trung Trung Bộ cục bộ mưa rất to

Hiện nay (ngày 24/11), bộ phận không khí lạnh mạnh đã báo đang di chuyển xuống phía Nam.
Phim Việt Nam lay động trái tim khán giả tại Riyadh

Phim Việt Nam lay động trái tim khán giả tại Riyadh

Đại sứ quán Việt Nam tại Saudi Arabia tổ chức chiếu phim 'Lật mặt 7: Một điều ước' trong khuôn khổ Liên hoan phim quốc tế 'Ambassador’s Choice' lần thứ ...
Xe Trung Quốc Omoda C5 chính thức cập cảng Việt Nam, ra mắt vào ngày 26/11

Xe Trung Quốc Omoda C5 chính thức cập cảng Việt Nam, ra mắt vào ngày 26/11

Lô xe Omoda C5 chính thức cập cảng Việt Nam để chuẩn bị cho chương trình ra mắt vào ngày 26/11 tới, được nhập khẩu nguyên chiếc từ Indonesia.
Bão Bert gây mưa lớn, gió mạnh, tuyết rơi dày, nhiều thiệt hại tại Anh và Ireland

Bão Bert gây mưa lớn, gió mạnh, tuyết rơi dày, nhiều thiệt hại tại Anh và Ireland

Bão Bert gây tuyết dày, mưa lớn, gió mạnh tại Anh và CH Ireland, khiến nhiều đường sá ngập và hàng chục nghìn người dân rơi vào cảnh mất điện.
Dịch sốt xuất huyết vẫn diễn biến phức tạp, không nên lơ là, chủ quan

Dịch sốt xuất huyết vẫn diễn biến phức tạp, không nên lơ là, chủ quan

Từ tháng 9 đến tháng 11 được coi là thời điểm 'nóng' của dịch bệnh sốt xuất huyết khi thời tiết bắt đầu trở lạnh, mưa nhiều, muỗi vằn sinh sôi, phát triển.
'Sức mạnh Nhân đạo' 2024: Hỗ trợ 1,2 triệu người nghèo, người có hoàn cảnh khó khăn đón Tết trọn vẹn

'Sức mạnh Nhân đạo' 2024: Hỗ trợ 1,2 triệu người nghèo, người có hoàn cảnh khó khăn đón Tết trọn vẹn

Ngày 23/11, tại Hà Nội, Trung ương Hội Chữ thập đỏ Việt Nam tổ chức Chương trình 'Sức mạnh Nhân đạo' 2024.
Giải thưởng Khuê Văn Các lần thứ I vinh danh 9 nhà khoa học trẻ tiêu biểu

Giải thưởng Khuê Văn Các lần thứ I vinh danh 9 nhà khoa học trẻ tiêu biểu

Tối 22/11 đã diễn ra lễ trao Giải thưởng Khuê Văn Các lần thứ I, năm 2024, dành cho các nhà khoa học trẻ Việt Nam trong lĩnh vực khoa học xã hội và nhân ...
Dịch vụ công mang lại môi trường minh bạch, hướng tới mục tiêu công bằng, bền vững

Dịch vụ công mang lại môi trường minh bạch, hướng tới mục tiêu công bằng, bền vững

Dịch vụ công mang lại môi trường minh bạch, hướng đến mục tiêu công bằng, văn minh và mang tính cộng đồng.
Chủ tịch nước tặng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc cho 2 phi công vụ tai nạn máy bay ở Bình Định

Chủ tịch nước tặng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc cho 2 phi công vụ tai nạn máy bay ở Bình Định

Ngày 22/11, Chủ tịch nước vừa có Quyết định về việc tặng thưởng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc.
Một số nguyên tắc cơ bản trong quá trình giảm mỡ nội tạng

Một số nguyên tắc cơ bản trong quá trình giảm mỡ nội tạng

Bác sĩ chuyên về béo phì Li Tangyue (Trung Quốc), cho biết để loại bỏ mỡ nội tạng cần giảm lượng đường nạp vào, tăng chất xơ hòa tan và protein.
Vì sao trời lạnh dễ bị đau nhức xương khớp? Những cách giúp giảm đau tại nhà hiệu quả

Vì sao trời lạnh dễ bị đau nhức xương khớp? Những cách giúp giảm đau tại nhà hiệu quả

PGS.TS.BS. Nguyễn Thị Kim Liên cho biết, cơn đau nhức xương khớp có thể xuất hiện nhiều hơn khi trời lạnh và đưa ra tư vấn cách giúp giảm đau.
Dự án y tế AI giảm gánh nặng chữa bệnh cho cư dân bản địa Australia

Dự án y tế AI giảm gánh nặng chữa bệnh cho cư dân bản địa Australia

Dự án y tế Healthy Connections nhằm giải quyết những thách thức trong việc tiếp cận dịch vụ y tế cơ bản của cư dân vùng hẻo lánh ở phía Tây Australia.
Phát động chiến dịch chung tay phòng chống bệnh sốt xuất huyết năm thứ 14

Phát động chiến dịch chung tay phòng chống bệnh sốt xuất huyết năm thứ 14

Chiến dịch 'JUMBO VAPE - Chung tay phòng chống bệnh sốt xuất huyết' nhằm tuyên truyền phòng chống bệnh sốt xuất huyết trên toàn quốc vừa được phát động.
Tăng thuế thuốc lá: Chìa khóa bảo vệ sức khỏe người dân Việt Nam

Tăng thuế thuốc lá: Chìa khóa bảo vệ sức khỏe người dân Việt Nam

Ngày 21/11, Bộ Thông tin và Truyền thông tổ chức Hội nghị tập huấn nâng cao năng lực truyền thông về phòng chống tác hại thuốc lá.
Ngày thế giới Vì trẻ sinh non 17/11: Nâng cao nhận thức về các vấn đề liên quan đến trẻ sinh non

Ngày thế giới Vì trẻ sinh non 17/11: Nâng cao nhận thức về các vấn đề liên quan đến trẻ sinh non

Ngày thế giới Vì trẻ sinh non năm nay có chủ đề là ‘Hãy cùng nhau lan tỏa thông điệp và hành động vì tương lai của các em'.
Phiên bản di động