Việt Nam-Ấn Độ: Sự hội tụ trong thế giới quan

Bộ trưởng Ngoại giao Ấn Độ TS. S. Jaishankar thăm Việt Nam, 15-17/10/2023

Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn tiếp Bộ trưởng Ngoại giao Ấn Độ S. Jaishankar nhân dịp ông đến thăm Việt Nam, 15-17/10/2023. (Ảnh: ĐSQ Ấn Độ cung cấp)

Ngày 2/9 là ngày đánh dấu hành trình giành độc lập phi thường của Việt Nam và sự phát triển ấn tượng của Việt Nam với tư cách là một quốc gia. Ngày này cũng nhắc chúng ta nhớ đến hành trình vững bền của tình hữu nghị và đoàn kết bền chặt, không lay chuyển giữa Ấn Độ và Việt Nam ngay từ Hội nghị quan hệ châu Á tại New Delhi vào tháng 3-4 năm 1947, nơi mà thông điệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi đến Hội nghị đã được đọc lên. Sự tham gia này đại diện cho hoạt động ngoại giao tích cực của Việt Nam từ 77 năm trước và vai trò của ngoại giao trong mối quan hệ Ấn Độ-Việt Nam rộng lớn hơn ngay từ thời kỳ độc lập của hai nước.

Vào tháng 4 năm nay, Việt Nam kỷ niệm 70 năm ngày ký Hiệp định Geneva năm 1954, được coi là một cột mốc quan trọng đối với cả Việt Nam và ngành Ngoại giao Việt Nam. Đây cũng là một năm quan trọng đối với quan hệ Ấn Độ-Việt Nam khi chứng kiến chuyến thăm của Thủ tướng Ấn Độ tới Hà Nội và việc Ấn Độ đảm nhiệm chức Chủ tịch Ủy ban Giám sát Quốc tế được thành lập sau Hiệp định Geneva.

Chuyến thăm Ấn Độ kéo dài chín ngày của Chủ tịch Hồ Chí Minh vào năm 1958 đã làm nổi bật điều mà Chủ tịch mô tả vào cuối chuyến thăm là “tiếng nói của tình hữu nghị ở khắp mọi nơi” và “tình anh em” giữa nhân dân hai nước. Sự nhất quán và kiên định của tình hữu nghị và đoàn kết Ấn Độ-Việt Nam trong suốt bảy thập kỷ qua là một điểm đặc biệt của quan hệ ngoại giao song phương và chính sách đối ngoại của hai nước.

Trong giai đoạn của những năm 1980, Thủ tướng Việt Nam đã mô tả mối quan hệ của hai nước là “bầu trời không một gợn mây” tượng trưng cho một quan hệ không có trở ngại nào và thậm chí không thể bị ảnh hưởng, và tôi gọi đây là mối quan hệ chiến lược thực sự. Những mối quan hệ này đã được nâng lên một cách tự nhiên thành “Quan hệ đối tác chiến lược toàn diện” trong chuyến thăm của Thủ tướng Narendra Modi tới Việt Nam vào năm 2016.

Việt Nam mô tả các nguyên tắc chính sách đối ngoại của mình là độc lập, tự chủ, đa phương hóa và đa dạng hóa quan hệ, những người theo dõi ngoại giao Ấn Độ hẳn sẽ nhận thấy sự quen thuộc. Sự hội tụ trong thế giới quan của hai nước đã được phản ánh trong Tuyên bố chung trong chuyến thăm cấp Nhà nước của Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính tới Ấn Độ bốn tuần trước; và hai nhà lãnh đạo trong bối cảnh thực tế địa chính trị hiện nay đã kêu gọi hợp tác chặt chẽ hơn giữa Ấn Độ và Việt Nam. Tôi tin rằng mối quan hệ đối tác chặt chẽ hơn này có thể là nguồn sức mạnh và hỗ trợ cho cả hai quốc gia trong bối cảnh thế giới phức tạp và bất ổn hiện nay.

Hiện nay, Ấn Độ và Việt Nam đang theo hướng tới tầm nhìn quốc gia về tăng trưởng và phát triển kinh tế được nêu trong 'Viksit Bharat' (Ấn Độ phát triển) năm 2047 và tầm nhìn của Việt Nam trở thành một quốc gia phát triển có thu nhập cao vào năm 2045. Cả hai nước đều nằm trong số những nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất với tốc độ khoảng 7% và tầm nhìn của hai nước đều mong muốn chúng ta duy trì con đường tăng trưởng cao trong những thập kỷ tới. Sự tăng trưởng nhanh chóng này và vai trò mới nổi của công nghệ trong nền kinh tế đang tạo ra cơ hội để chúng ta tăng cường hợp tác kinh tế. Trong chuyến thăm cấp Nhà nước gần đây, các nhà lãnh đạo Ấn Độ và Việt Nam đã nhất trí tăng cường hợp tác ở cấp chính phủ và doanh nghiệp của chúng ta để tăng cường thương mại, đầu tư và quan hệ đối tác công nghệ ở cả hai chiều.

Hai Bộ Ngoại giao đã quyết định thiết lập Đối thoại ngoại giao kinh tế cấp thứ trưởng, bên cạnh một cơ chế khác giữa Thứ trưởng Ngoại giao hai nước về Tham vấn chính trị và Đối thoại chiến lược. Hai Bộ trưởng Ngoại giao cũng chủ trì Ủy ban hỗn hợp về quan hệ giữa hai nước trên nhiều lĩnh vực. Hai nước cũng có đối thoại hoạch định chính sách, đối thoại an ninh hàng hải, thảo luận về các tổ chức quốc tế và hợp tác tuyệt vời giữa các Phái đoàn tại Liên hợp quốc và các tổ chức quốc tế tại New York, Geneva, Paris (UNESCO) và các tổ chức khác.

Ngoại giao Việt Nam và quan hệ ngoại giao Việt Nam - Ấn Độ

Phiên khai mạc của các nhà lãnh đạo, Hội nghị Thượng đỉnh Tiếng nói phương Nam, ngày 17/8/2024. (Ảnh: ĐSQ Ấn Độ tại VN cung cấp)

Khi Ấn Độ và Việt Nam giữ vị thế xứng đáng của mình trên trường quốc tế, hai nước cũng tìm cách phối hợp và hợp tác trong các vấn đề toàn cầu. Trong Tuyên bố chung gần đây trong chuyến thăm Ấn Độ của Thủ tướng Phạm Minh Chính, các nhà lãnh đạo của hai nước khẳng định ủng hộ tiếng nói và vai trò lớn hơn của các nước phương Nam trong các vấn đề quốc tế. Ấn Độ rất vui mừng khi có sự tham gia của Thủ tướng Việt Nam tại Phiên họp của các nhà lãnh đạo tại Hội nghị thượng đỉnh Tiếng nói phương Nam lần thứ ba do Thủ tướng Ấn Độ chủ trì trực tuyến vào ngày 17/8/2024. Hiệp ước phát triển toàn cầu do Thủ tướng Ấn Độ đưa ra tại Hội nghị thượng đỉnh này có thể hỗ trợ việc đạt được các Mục tiêu Phát triển Bền vững bao gồm bốn yếu tố: Thương mại để phát triển, xây dựng năng lực vì tăng trưởng bền vững, chia sẻ công nghệ, các khoản tài trợ và ưu đãi tài chính cho dự án cụ thể.

Ấn Độ đang tiến hành những sáng kiến để thúc đẩy các lợi ích và ưu tiên toàn cầu. Chúng tôi hoan nghênh việc Việt Nam tham gia Liên minh cơ sở hạ tầng chống chịu thiên tai và mong chờ sự tham gia của Việt Nam vào Liên minh năng lượng mặt trời quốc tế có trụ sở tại Ấn Độ. Những sáng kiến này sẽ cho phép chia sẻ kinh nghiệm, học hỏi từ các thông lệ tốt nhất trên toàn cầu và huy động hỗ trợ tài chính và công nghệ từ cộng đồng quốc tế trong các lĩnh vực cùng quan tâm.

Vấn đề quản trị toàn cầu và các tổ chức tài chính được thành lập vào thế kỷ trước không còn đưa ra được giải pháp cho các thách thức toàn cầu của thế kỷ XXI ngày càng được thừa nhận rộng rãi. Cải cách chủ nghĩa đa phương là nhu cầu cấp thiết để khôi phục uy tín của Liên hợp quốc và các thể chế của Liên hợp quốc. Chúng ta cũng cần duy trì các nguyên tắc của luật pháp quốc tế và trật tự dựa trên luật lệ đang ngày càng trở nên quan trọng đối với thế giới.

Quan hệ Ấn Độ-Việt Nam đang hiệp lực với quan hệ hợp tác Ấn Độ-ASEAN và đáng chú ý là Quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện của Ấn Độ với Việt Nam đã diễn ra trước quan hệ đối tác với ASEAN 6 năm. Trong khuôn khổ quan hệ Ấn Độ-ASEAN, Trung tâm Đào tạo và Phát triển phần mềm chất lượng cao hiện đang được đưa vào hoạt động tại Thành phố Hồ Chí Minh và một trung tâm khác về theo dõi vệ tinh, trạm tiếp nhận dữ liệu và cơ sở xử lý dữ liệu đang được triển khai tại Việt Nam. Tuyên bố chung Ấn Độ-ASEAN về hợp tác về Tầm nhìn của ASEAN về một khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương đã mở ra các hướng đi tiếp theo cho hoạt động song phương và trong khu vực, tương tự như các hoạt động đang được thực hiện với một số quốc gia thành viên ASEAN. Khung hợp tác Mekong - sông Hằng bao gồm các dự án tác động nhanh và xây dựng năng lực có tiềm năng đóng vai trò lớn hơn trong bối cảnh song phương và khu vực.

Khi Ấn Độ và Việt Nam cùng nhau hợp tác để củng cố Quan hệ đối tác chiến lược toàn diện, đây là dịp để nhớ lại rằng ngoại giao song phương và chính sách đối ngoại đã đóng vai trò là trụ cột vững chắc cho mối quan hệ của hai nước và sẽ tiếp tục dẫn dắt và định hướng cho sự hợp tác ngày càng mở rộng và sâu sắc hơn với bản chất chiến lược giữa hai nước chúng ta.