Việt Nam – Cuba: Hình mẫu của quan hệ quốc tế

Chủ tịch Cuba Fidel Castro từng nói: “Quan hệ Việt Nam - Cuba là mối quan hệ đặc biệt, không có tiền lệ, là hình mẫu của quan hệ quốc tế”.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
viet nam cuba hinh mau cua quan he quoc te Đại đa số người dân Mỹ ủng hộ bình thường hóa quan hệ với Cuba
viet nam cuba hinh mau cua quan he quoc te Nhớ những ngày ở Cuba với Lãnh tụ Fidel Castro

“Ngọn hải đăng” cách mạng ở Mỹ Latin

Ngay từ thời Tổng thống James Madison, Mỹ đã tìm cách khống chế kinh tế đối với Cuba. Chỉ trong năm 1821, hàng hóa của Mỹ xuất khẩu sang Cuba đạt trên 4,5 triệu USD, chiếm trên 2/3 hàng hóa của Mỹ xuất khẩu sang toàn bộ vùng thuộc địa Tây Ban Nha tại châu Mỹ. Bên cạnh sự xâm nhập về kinh tế, các nhà chính trị Mỹ bắt đầu gây dư luận về “lợi ích đặc biệt” và “tính chất quan trọng” của Cuba đối với Mỹ. Chẳng hạn, ngày 28/4/1823, trong một bức thư gửi Công sứ Mỹ tại Tây Ban Nha, Ngoại trưởng Mỹ John Quincy Adams đánh giá rằng: “Tính chất quan trọng của Cuba đối với lợi ích quốc gia của Mỹ không một lãnh thổ nước ngoài nào có thể sánh kịp”.

Đến năm 1898, trận chiến Tây Ban Nha – Mỹ đánh dấu bước ngoặt trong lịch sử can thiệp vào khu vực Mỹ Latin của Mỹ. Sau trận chiến này, Mỹ đã làm chủ được vùng biển Caribbean rộng lớn, trong đó có Cuba. Tại Cuba, Mỹ dựng nên chính quyền thân cận của mình và thành lập các tập đoàn kinh tế tư bản lớn để khai thác tối đa lợi nhuận.

viet nam cuba hinh mau cua quan he quoc te
Chủ tịch Cuba Fidel Castro trong những ngày hoạt động du kích gian khổ ở Sierra Maestra. (Nguồn: NYTimes)

Tuy nhiên, sau cuộc cách mạng 1959, Cuba đã thoát khỏi vòng kiềm tỏa của Mỹ với tư cách là “ngọn hải đăng” của cách mạng ở Mỹ Latin. Trong hai năm sau đó, quan hệ song phương Cuba – Mỹ đi vào bế tắc sau khi Cuba quốc hữu hóa các tập đoàn tư nhân khổng lồ, bao gồm các công ty của Mỹ tại đây. Đáp trả lại, Mỹ quyết định cắt đứt quan hệ ngoại giao và ra lệnh cấm vận kinh tế nhằm vào Cuba.

Trong bối cảnh Chiến tranh Lạnh, Cuba nghiêng về phía Liên Xô (cũ) và đã xảy ra cuộc khủng hoảng tên lửa vào năm 1962. Lúc đó, nhằm cản trở sự bành trướng của tên lửa hạt nhân Mỹ trên thế giới và bảo vệ Liên Xô và các nước chủ nghĩa xã hội anh em, Chủ tịch Fidel Castro đã đồng ý cho Liên Xô bố trí các tên lửa mang đầu đạn hạt nhân tại đất nước mình. Chủ tịch Fidel Castro đã nói: “Chúng tôi có thể sẽ là những người phải hy sinh trước tiên trong cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa đế quốc Mỹ”.

“Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu”

Việt Nam và Cuba thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 2/12/1960. Sau đó, giữa lúc Mỹ tiến hành cuộc chiến tranh phá hoại ở miền Bắc, nhiều bác sĩ, nhân viên y tế Cuba đã sang Việt Nam giúp chữa trị cho các thương binh và các nhân dân. Bất chấp sự phong tỏa bằng bom, mìn của Mỹ, các tàu Cuba vẫn cập cảng Hải Phòng, vận chuyển hàng cứu trợ của nhân dân Cuba giúp nhân dân Việt Nam. Đồng thời Cuba cũng cử chuyên gia về cầu đường sang Việt Nam tham gia cùng bộ đội Trường Sơn mở rộng đường mòn Hồ Chí Minh, giúp đào tạo trên 1.000 sinh viên Việt Nam ở trình độ đại học và cao học, đồng thời vận động ủng hộ Việt Nam gia nhập Liên hợp quốc (LHQ).

Cuba là nước đầu tiên công nhận Mặt trận Dân tộc Giải phóng Miền Nam Việt Nam và mời đặt cơ quan đại diện thường trú của Mặt trận tại Havana. Sau đó Cuba đã cử Ðại sứ bên cạnh Chính phủ Cách mạng lâm thời Miền Nam Việt Nam tại vùng giải phóng. Cuba cũng là nước đầu tiên thành lập Ủy ban Cuba đoàn kết với miền Nam Việt Nam (23/9/1963) do nữ Anh hùng Moncada Melba Hernandez sáng lập. Hằng năm, Cuba giúp Việt Nam 3 vạn tấn đường và nước bạn đã bán số đường đó lấy ngoại tệ để gửi cho Mặt trận Dân tộc Giải phóng Miền Nam Việt Nam.

Ngày 2/1/1966, khi nhân dân Việt Nam bước vào giai đoạn gay go nhất của cuộc đụng đầu lịch sử với đế quốc Mỹ, trong cuộc mít-tinh có trên 1 triệu người Cuba tham dự và khách mời đến từ nhiều nước châu Á, Phi, Mỹ Latin, Chủ tịch Cuba Fidel Castro tuyên bố: “Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình”. Sau đó, hàng ngàn thanh niên Cuba đã viết đơn tình nguyện xin đến Việt Nam để cùng nhân dân Việt Nam đánh Mỹ.

viet nam cuba hinh mau cua quan he quoc te
Chủ tịch Cuba Fidel Castro đến thăm vùng giải phóng Quảng Trị năm 1973. (Nguồn: TTXVN)

Trong tháng 9/1973, bất chấp tình hình nguy hiểm, Chủ tịch Fidel Castro đã đến tận khu giải phóng Quảng Trị. Chủ tịch Fidel Castro là nguyên thủ quốc gia đầu tiên và duy nhất đến thăm một vùng giải phóng của miền Nam. Cũng trong chuyến thăm vào năm 1973 này, Chủ tịch Fidel Castro và nhân dân Cuba đã tặng Việt Nam 5 công trình kinh tế - xã hội vào loại tầm cỡ lúc bấy giờ với tổng trị giá khoảng 80 triệu USD, gồm: Khách sạn Thắng Lợi (tại Hồ Tây, Hà Nội), Bệnh viện Việt Nam - Cuba (tại Đồng Hới, Quảng Bình), tuyến đường Sơn Tây - Xuân Mai, Trại bò giống Ba Vì, Xí nghiệp gà Lương Mỹ.

Gác lại quá khứ vì lợi ích chung

Mặc dù bị Mỹ và đồng minh bao vây cấm vận nhưng nước Cuba xã hội chủ nghĩa vẫn hiên ngang đứng trong hàng ngũ các tổ chức quốc tế như Tổ chức Nông lương Liên hợp quốc (FAO), Tổ chức Cảnh sát hình sự quốc tế (Interpol), Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO)…

Trước sau như một, Cuba là “con đê” mà Mỹ muốn vượt qua để thôn tính trở lại Mỹ Latin, nhằm biến nơi đây trở thành “sân sau của Nhà Trắng”. Mỹ đã tìm mọi cách để chống phá Cuba. Đó là sự kiện Vịnh Con Lợn năm 1961, khi Mỹ đưa những tên phản động gốc Cuba từ Florida đổ bộ xâm chiếm Cuba. Đó là sự bao vây cấm vận nghiệt ngã đối với Cuba từ năm 1961 đến nay khiến Cuba thiệt hại 125,9 tỷ USD. Đó là các kế hoạch lật đổ chế độ cách mạng và ám sát các nhà lãnh đạo cách mạng chủ chốt, trong đó Chủ tịch Fidel Castro bị CIA ám sát hụt 800 lần. Đặc biệt, dười thời Tổng thống Bush con, Mỹ còn lập ra kế hoạch “Cuba dân chủ” với nội dung “giúp người dân Cuba chuyển tiếp nền dân chủ… tổ chức các cuộc bầu cử tự do và thiết lập một nền kinh tế thị trường trong vòng 18 tháng”.

viet nam cuba hinh mau cua quan he quoc te
Chủ tịch Fidel Castro cầm tờ báo ở New York viết về âm mưu ám sát mình, năm 1959. (Nguồn: Corbis)

Khoảng cách 90 hải lý giữa Cuba và Mỹ thực sự đã trở thành “một chiến hào, một chiến lũy, một hàng rào dây thép gai, một sự căng thẳng cao độ, một ranh giới giữa hai thế giới, hai quan điểm, hai hệ thống. Nó trở thành ranh giới của lịch sử”, theo Luis Báez. Đến nay, Mỹ còn đóng quân tại vịnh Guantanamo rộng 117,6 km2 của Cuba với hợp đồng thuê “vô thời hạn” từ thời trước Cách mạng 1959 và biến nơi đây thành căn cứ hải quân và nhà tù.

Một điều thú vị là vào năm 1973, trở về sau chuyến thăm Việt Nam, trong một buổi họp báo, phóng viên người Anh Brian Davis đã hỏi Chủ tịch Fidel Castro như sau: “Thưa ngài, Cuba và Mỹ là hai quốc gia tuy rất gần về mặt địa lý nhưng luôn đối đầu, vậy theo ngài, bao giờ hai nước có thể bình thường hóa quan hệ?” Chủ tịch Fidel Castro trả lời ngay lập tức: “Nước Mỹ sẽ ngồi vào bàn đàm phán với chúng tôi khi họ có một Tổng thống da màu và Giáo hoàng là người Mỹ Latin”.

viet nam cuba hinh mau cua quan he quoc te
Tổng thống Mỹ Barack Obama và Chủ tịch Cuba Raul Castro gặp nhau năm 2014 để bình thường hóa quan hệ hai nước. (Nguồn: Reuters)

Điều này đã trở thành hiện thực dưới thời Barack Obama, một người da màu làm Tổng thống Mỹ và Mỹ - Cuba đã đàm phán thành công để bình thường hóa quan hệ giữa hai nước. Ngày 17/12/2014, Tổng thống Mỹ Barack Obama và Chủ tịch Cuba Raul Castro đồng thời thông báo các kế hoạch bình thường hóa quan hệ ngoại giao giữa hai nước. Sự kiện này được Việt Nam nhìn nhận là đã “đem lại lợi ích chính đáng cho nhân dân Cuba và Mỹ, góp phần quan trọng vào việc duy trì hòa bình, ổn định và tăng cường hợp tác tại châu Mỹ và trên thế giới”. Trước đó, ngày 12/7/1995, Việt Nam và Mỹ đã chính thức bình thường hóa quan hệ với nhau, mở ra một chương mới cho hai nước.

Đây chính là nỗ lực từ cả hai phía, Việt Nam – Mỹ, Cuba - Mỹ, cùng gác lại quá khứ để tiến đến lợi ích chung của nhân dân. Cuba vẫn sẽ mãi là “ngọn hải đăng” cách mạng của châu Mỹ Latin, vẫn sẽ đứng về phía các lực lượng tiến bộ của thế giới để đấu tranh không khoan nhượng trước những âm mưu bá quyền và nô dịch của các nước đế quốc – thực dân mới. Đúng như nhà thơ Tố Hữu đã viết rằng: “Cuba đây, chói ngọn cờ hồng/Cuba đạp sóng trùng dương tiến/Oai hùng như chiến hạm Rạng Đông!” (Từ Cuba, 8/1964).

viet nam cuba hinh mau cua quan he quoc te

Cuba đẩy nhanh hợp tác với Mỹ

Cuba đang khẩn trương thúc đẩy việc ký kết một loạt các thỏa thuận mới với Mỹ trước khi Tổng thống đắc cử Mỹ Donald ...

viet nam cuba hinh mau cua quan he quoc te

Cuba không lấy tên Fidel Castro đặt cho tượng đài, đường phố

Thực hiện di nguyện của lãnh tụ Fidel Castro, Cuba sẽ không lấy tên Fidel Castro để đặt cho bất cứ tượng đài, công viên, ...

viet nam cuba hinh mau cua quan he quoc te

Hình ảnh Fidel Castro rất đỗi gần gũi với người dân Việt Nam

Dù cách xa nửa vòng trái đất nhưng lãnh tụ Fidel Castro luôn là hình ảnh rất đỗi gần gũi với người dân Việt Nam.

Nguyễn Văn Toàn

Đọc thêm

Nga bảo vệ Triều Tiên trước động thái mới của Mỹ

Nga bảo vệ Triều Tiên trước động thái mới của Mỹ

Nga phủ quyết dự thảo nghị quyết do Mỹ đề xuất gia hạn nhiệm vụ của Nhóm chuyên gia giám sát trừng phạt Triều Tiên thêm một năm.
Bật mí tính năng bom FAB-3000 mới của quân đội Nga

Bật mí tính năng bom FAB-3000 mới của quân đội Nga

Loại bom mới FAB-3000 có sức nổ cao của quân đội Nga sẽ được thiết kế với các đặc tính khí động học, cho phép chúng được sử dụng như ...
MC hải ngoại Đức Tiến kể chuyện con gái 4 tuổi đóng phim Đóa hoa mong manh

MC hải ngoại Đức Tiến kể chuyện con gái 4 tuổi đóng phim Đóa hoa mong manh

Bé Madison, con gái MC Đức Tiến, được nhận xét là điểm nhấn trong phim 'Đóa hoa mong manh' của nghệ sĩ Mai Thu Huyền.
HLV Mano Polking khen đội tuyển Việt Nam nhiều cầu thủ giỏi và muốn dẫn dắt đội bóng

HLV Mano Polking khen đội tuyển Việt Nam nhiều cầu thủ giỏi và muốn dẫn dắt đội bóng

HLV Mano Polking bày tỏ mong muốn được dẫn dắt tuyển Việt Nam thay ông Troussier nhưng chưa được Liên đoàn Bóng đá Việt Nam (VFF) đặt vấn đề.
Quỹ thiện nguyện Thanh niên Việt Nam tặng quà và học bổng cho học sinh gốc Việt hiếu học có hoàn cảnh khó khăn tại Campuchia

Quỹ thiện nguyện Thanh niên Việt Nam tặng quà và học bổng cho học sinh gốc Việt hiếu học có hoàn cảnh khó khăn tại Campuchia

Mỗi phần quà bao gồm đồ dùng học tập cùng học bổng trị giá 50 USD, góp phần động viên tinh thần của học sinh gốc Việt vượt qua khó ...
Cận cảnh Haval Jolion Sport vừa trình làng tại Thái Lan, giá 543 triệu đồng

Cận cảnh Haval Jolion Sport vừa trình làng tại Thái Lan, giá 543 triệu đồng

Haval Jolion Sport vừa trình làng tại Triển lãm Ô tô Quốc tế Bangkok (BIMS) 2024 với mức giá 799.000 Baht (khoảng 543 triệu đồng).
Nga bảo vệ Triều Tiên trước động thái mới của Mỹ

Nga bảo vệ Triều Tiên trước động thái mới của Mỹ

Nga phủ quyết dự thảo nghị quyết do Mỹ đề xuất gia hạn nhiệm vụ của Nhóm chuyên gia giám sát trừng phạt Triều Tiên thêm một năm.
Khủng hoảng ở Haiti: LHQ nói thảm họa, Hội đồng chuyển tiếp quyết giảm bớt nỗi thống khổ cho người dân

Khủng hoảng ở Haiti: LHQ nói thảm họa, Hội đồng chuyển tiếp quyết giảm bớt nỗi thống khổ cho người dân

Chỉ tính riêng từ đầu năm đến ngày 22/3, số người thiệt mạng vì bạo lực ở Haiti đã là 1.554 và 826 người bị thương.
Đổ tại phương Tây chậm trễ, cố vấn Ukraine thừa nhận 'đình trệ' trên tiền tuyến, Tổng thống Zelensky gây sức ép lên Mỹ

Đổ tại phương Tây chậm trễ, cố vấn Ukraine thừa nhận 'đình trệ' trên tiền tuyến, Tổng thống Zelensky gây sức ép lên Mỹ

Quan chức Ukraine cho hay, nước này hiện không có đủ nguồn lực để thực hiện các hành động tấn công hiệu quả nhằm làm suy yếu Nga.
Bầu cử Mỹ 2024: 'Tất tả' ứng phó các vụ truy tố hình sự, ông Donald Trump 'thua' Tổng thống Biden ở một điểm

Bầu cử Mỹ 2024: 'Tất tả' ứng phó các vụ truy tố hình sự, ông Donald Trump 'thua' Tổng thống Biden ở một điểm

Chiến dịch tranh cử của Tổng thống Mỹ Joe Biden đang có ngân sách lớn gấp 3 lần 'túi tiền' để chạy đua trong cuộc bầu cử 2024 của ông Trump.
Israel-Hezbollah leo thang nghiêm trọng nhất gần 20 năm qua, Mỹ tuyên bố phản đối một cuộc chiến

Israel-Hezbollah leo thang nghiêm trọng nhất gần 20 năm qua, Mỹ tuyên bố phản đối một cuộc chiến

Nhà Trắng kêu gọi Israel và Lebanon đặt ưu tiên hàng đầu đối với việc khôi phục ổn định sau các cuộc trả đũa nhau giữa Israel và Hezbollah.
Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: Nga tuyên bố tình tiết mới chứng tỏ Ukraine dính líu, Mỹ lập tức lên tiếng

Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: Nga tuyên bố tình tiết mới chứng tỏ Ukraine dính líu, Mỹ lập tức lên tiếng

Nga đã bắt giữ một đối tượng bị cáo buộc hỗ trợ tài chính cho những kẻ tấn công khủng bố nhà hát ở ngoại ô Moscow hôm 22/3.
Quan hệ Pháp-Brazil: Nối lại nồng ấm

Quan hệ Pháp-Brazil: Nối lại nồng ấm

Chuyến đi của Tổng thống Pháp tới Brazil được cho là làm nồng ấm trở lại mối quan hệ băng giá dưới thời Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro.
Ngoại trưởng Mỹ thăm Hàn Quốc: Thông điệp nồng ấm

Ngoại trưởng Mỹ thăm Hàn Quốc: Thông điệp nồng ấm

Sự hiện diện của Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken tại Seoul lần này cũng cho thấy quan hệ đồng minh tiếp tục gắn kết chặt chẽ giữa Mỹ và Hàn Quốc.
Phía sau kỳ vọng của Thái Lan ở EU

Phía sau kỳ vọng của Thái Lan ở EU

Thông điệp mà Thủ tướng Thái Lan Srettha Thavisin muốn chuyển tới châu Âu, đặc biệt là Pháp và Đức là 'Thái Lan đã mở cửa kinh doanh trở lại'.
Tăng gắn kết, tìm đồng thuận

Tăng gắn kết, tìm đồng thuận

Chuyến thăm Mỹ của Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda cùng Thủ tướng Donald Tusk có thể coi là nỗ lực nâng tầm gắn kết mối quan hệ đồng minh với Mỹ.
Bầu cử Tổng thống Mỹ: Định hình cuộc đua ‘song mã’

Bầu cử Tổng thống Mỹ: Định hình cuộc đua ‘song mã’

Sau ngày Siêu thứ Ba, việc lựa chọn ứng viên Tổng thống của đảng Dân chủ và Cộng hòa gần như đã an bài.
Tổng thống Pháp thăm CH Czech: Nỗ lực tìm kiếm đồng minh

Tổng thống Pháp thăm CH Czech: Nỗ lực tìm kiếm đồng minh

Tổng thống Pháp đến CH Czech không chỉ đáp lễ mà còn là nỗ lực thể hiện vai trò dẫn dắt của nước Pháp và tìm kiếm sự ủng hộ của đồng minh.
Điều gì đang xảy ra với quan hệ Mỹ-Israel?

Điều gì đang xảy ra với quan hệ Mỹ-Israel?

Việc Mỹ bỏ phiếu trắng với nghị quyết kêu gọi ngừng bắn ở Gaza của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc liệu có thể làm chuyển hướng quan hệ với Israel?
Nhật Bản cho phép xuất khẩu máy bay chiến đấu tối tân: 3 điều cần biết

Nhật Bản cho phép xuất khẩu máy bay chiến đấu tối tân: 3 điều cần biết

Kế hoạch theo Chương trình Không quân Chiến đấu Toàn cầu (GCAP) của Nhật Bản, Anh và Italy báo hiệu sự thay đổi then chốt trong chiến lược an ninh khu vực.
Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Dấu ấn Hành động hướng Đông, khẳng định giá trị chung với ASEAN

Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Dấu ấn Hành động hướng Đông, khẳng định giá trị chung với ASEAN

Ngoại trưởng Ấn Độ tìm cách tối đa hóa hoạt động ngoại giao để đưa mối quan hệ của Ấn Độ với các đối tác Đông Nam Á lên một tầm cao mới.
Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: 'Điểm mù' của Cơ quan an ninh Nga hay thuyết âm mưu đánh lạc hướng?

Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: 'Điểm mù' của Cơ quan an ninh Nga hay thuyết âm mưu đánh lạc hướng?

Khi chính lực lượng IS đã nhận là chủ mưu cuộc khủng bố, Nga vẫn chưa thể vội vàng tin bởi nếu vội tin rất có thể Moscow đã dính bẫy.
Chuyên gia EU: Châu Âu thức tỉnh sau 'giấc ngủ Đông', cục diện xung đột Nga-Ukraine sắp có bước chuyển?

Chuyên gia EU: Châu Âu thức tỉnh sau 'giấc ngủ Đông', cục diện xung đột Nga-Ukraine sắp có bước chuyển?

EU đồng lòng hỗ trợ Ukraine 'bằng mọi giá' vì hòa bình trong bối cảnh Nga đang dành nhiều lợi thế trong cuộc xung đột.
Mỹ sắp tổ chức thượng đỉnh ba bên, sẽ có thêm một thế 'kiềng ba chân' trong quan hệ quốc tế?

Mỹ sắp tổ chức thượng đỉnh ba bên, sẽ có thêm một thế 'kiềng ba chân' trong quan hệ quốc tế?

Hội nghị thượng đỉnh ba bên giữa Nhật Bản, Mỹ và Philippines sẽ lần đầu tiên được tổ chức tại Mỹ vào giữa tháng 4 này.
Phiên bản di động