Xu hướng thúc đẩy năng lượng tái tạo trên thế giới

Đặng Hoàng Linh - Phạm Thị Thu Thanh
Việc nhiều quốc gia trên thế giới đang tích cực chuyển dịch sang năng lượng tái tạo khiến bản đồ năng lượng toàn cầu bị “vẽ lại”, thay đổi đáng kể trong những năm tới.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Năng lượng tái tạo đang là xu hướng chung của thế giới
Trạm năng lượng mặt trời ở Tongchuan, tỉnh Thiểm Tây, Trung Quốc, ngày 11/12/2019. (Nguồn: Reuters)

Bức tranh năng lượng toàn cầu hiện đan xen bởi những gam màu sáng và trầm khác nhau. Bối cảnh hàng loạt các vấn đề hiện hữu như biến đổi khí hậu, các bệnh dịch, căng thẳng địa chính trị, hệ lụy từ cuộc xung đột Nga-Ukraine... có thể khiến dòng chảy năng lượng thế giới đổi hướng.

Trong đó, năng lượng tái tạo là “sắc nóng” đang thu hút sự quan tâm của dư luận, các nhà hoạch định chính sách, nhà khoa học cũng như các nhà hoạt động khí hậu. Việc chuyển đổi từ nhiên liệu hóa thạch sang năng lượng tái tạo đang trở thành xu hướng quan trọng tại nhiều quốc gia trên thế giới, là chìa khóa để giải quyết cuộc khủng hoảng khí hậu đồng thời đảm bảo tăng trưởng kinh tế bền vững.

Năng lượng tái tạo là gì?

Theo định nghĩa của Liên hợp quốc, năng lượng tái tạo là năng lượng có nguồn gốc từ tự nhiên, tốc độ bổ sung nhanh hơn tốc độ tiêu thụ. Chẳng hạn, ánh sáng mặt trời và gió là những nguồn được bổ sung liên tục. Các nguồn năng lượng tái tạo dồi dào và sẵn có xung quanh ta. Sản xuất năng lượng tái tạo tạo ra lượng khí thải thấp hơn nhiều so với việc đốt nhiên liệu hóa thạch như than, dầu, khí đốt...

Tổ chức nghiên cứu và công nghệ TWI (Anh) đã phân biệt sự khác nhau giữa năng lượng tái tạo, năng lượng xanh và năng lượng sạch. Theo đó, năng lượng tái tạo đến từ các nguồn hoặc các quá trình được bổ sung liên tục, năng lượng sạch là những nguồn không thải ra chất ô nhiễm như carbon dioxide, còn năng lượng xanh là đến từ các nguồn tự nhiên.

Tổ chức TWI cho rằng không phải tất cả loại năng lượng tái tạo đều thực sự sạch hoặc xanh hoàn toàn. Chẳng hạn, một số nguồn thủy điện có thể khiến môi trường sống tự nhiên bị phá hủy và gây ra nạn phá rừng.

Bộ Năng lượng Mỹ (DOE) chia năng lượng tái tạo thành sáu loại: năng lượng sinh học có nguồn gốc từ tài nguyên sinh khối; năng lượng địa nhiệt có nguồn gốc từ quá trình sinh nhiệt của chính trái đất; thủy điện; năng lượng đại dương; năng lượng mặt trời; năng lượng gió.

Định nghĩa về năng lượng tái tạo có thể được tiếp cận từ nhiều hướng khác nhau, nhưng điểm chung của các định nghĩa cho rằng năng lượng tái tạo đến từ các nguồn tài nguyên được bổ sung liên tục và gần như không cạn kiệt.

Sự chuyển dịch tất yếu

Trên thực tế, năng lượng hóa thạch hiện được sử dụng phổ biến nhất, từ lâu đã như một phần không thể thiếu đối với hoạt động kinh tế và xã hội. Tuy nhiên, nguồn dự trữ nhiên liệu hóa thạch có giới hạn, trong khi dân số và nhu cầu tiêu thụ năng lượng của thế giới liên tục gia tăng. Ngoài ra, việc khai thác, sản xuất và sử dụng nhiên liệu hóa thạch đã gây ra nhiều tác động xấu đối với môi trường.

Trong bối cảnh đó, năng lượng tái tạo từ gió, mặt trời... có thể khắc phục cả hai vấn đề trên với nguồn cung gần như vô tận và thân thiện môi trường. Điện sản xuất từ nguồn năng lượng tái tạo này cũng có giá cạnh tranh hơn các nguồn điện nhiên liệu hóa thạch truyền thống và giúp tạo ra nhiều việc làm. Với những đặc trưng trên, xu hướng phát triển năng lượng tái tạo có thể khiến bản đồ năng lượng toàn cầu được “vẽ lại”, thay đổi đáng kể trong những năm tới.

Theo Báo cáo Năng lượng tái tạo 2021 – Phân tích và Dự báo đến năm 2026 của Cơ quan năng lượng quốc tế (IEA), sản lượng điện tái tạo toàn cầu ước tính đạt 8300 TWh năm 2021, tăng khoảng 8% so với cùng kỳ năm trước và đánh dấu mức tăng hàng năm cao nhất kể từ 1970.

Trong đó, điện mặt trời và điện gió đóng góp khoảng hai phần ba mức tăng trưởng năng lượng tái tạo. Công suất điện tái tạo được cho rằng sẽ tăng tốc trong giai đoạn dự báo của Báo cáo IEA, chiếm gần 95% mức tăng công suất điện toàn cầu đến năm 2026.

Từ năm 2021-2026, mức bổ sung của công suất năng lượng tái tạo dự báo đạt trung bình 305 GW/năm đối với kịch bản cơ sở, có thể đạt 380 GW/năm đối với kịch bản tăng trưởng. Tuy nhiên, để thế giới có thể đạt phát thải ròng vào năm 2050, tăng trưởng công suất năng lượng tái tạo hàng năm cần tăng hơn 80% so với kịch bản tăng trưởng đó.

Điều này đồng nghĩa rằng các quốc gia cần tăng tốc hơn nữa trong việc theo đuổi xu hướng năng lượng tái tạo, nỗ lực hơn nữa để giải quyết những vấn đề về chính sách, thực thi cũng như nâng các cam kết khí hậu.

: Dự án Điện gió số 5 - Ninh Thuận của Trungnam Group tại xã Phước Hữu, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận. (Nguồn: Trungnam Group)
Dự án Điện gió số 5 - Ninh Thuận của Trungnam Group tại xã Phước Hữu, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận. (Nguồn: Trungnam Group)

Xu hướng trên toàn cầu

Dẫn đầu cuộc đua tăng trưởng trong ngành năng lượng tái tạo là Trung Quốc - chiếm gần một nửa mức tăng trưởng toàn cầu về năng lượng tái tạo, tiếp theo là Mỹ, Liên minh châu Âu (EU) và Ấn Độ. Chỉ riêng bốn thị trường này đã chiếm gần 80% công suất tái tạo mở rộng trên toàn thế giới.

Là quốc gia phát thải khí nhà kính hàng đầu và dân số đông nhất thế giới, việc Trung Quốc chuyển đổi sang năng lượng tái tạo có ý nghĩa đáng kể đối với mục tiêu khí hậu của toàn cầu nói chung.

Tháng 10/2021, nước này ban hành hướng dẫn theo đuổi mục tiêu đạt mức phát thải đỉnh điểm đến 2030 và trung hòa khí thải carbon trước 2060. Trung Quốc đặt mục tiêu tăng dần tỷ lệ tiêu thụ năng lượng không hóa thạch lên khoảng 20% vào năm 2025, khoảng 25% vào năm 2030 và trên 80% vào năm 2060.

Việc Trung Quốc cam kết trung hòa carbon trước năm 2060 cũng dẫn tới các mục tiêu lâu dài mới như nâng tổng công suất năng lượng mặt trời và gió lên 1200 GW vào năm 2030, tăng từ 530 GW năm 2020.

Với EU, bằng cách theo đuổi xu hướng tăng tỷ lệ các nguồn tái tạo trong cơ cấu tiêu thụ năng lượng, các quốc gia EU có thể đảm bảo an ninh năng lượng, bớt phụ thuộc vào nguồn năng lượng nhập khẩu từ Nga cũng như thay thế các nguồn nhiên liệu hóa thạch đang trở nên đắt đỏ.

Các nước thành viên EU được yêu cầu thiết lập Kế hoạch năng lượng và khí hậu quốc gia (NECP) cho giai đoạn 10 năm từ năm 2021-2030, nhằm thúc đẩy mục tiêu của chương trình “Phù hợp cho 55” (châu Âu sẽ giảm 55% lượng khí thải vào năm 2030 và trung hòa carbon vào năm 2050).

Vào tháng 6/2021, EU đã huy động 20 tỷ Euro trong đợt phát hành trái phiếu lần đầu cho quỹ Next Generation EU, đánh dấu đợt phát hành trái phiếu lớn nhất từ trước đến nay ở châu Âu. Quỹ Next Generation EU có mục đích hỗ trợ các nước thành viên phục hồi kinh tế hậu đại dịch, xây dựng châu Âu theo hướng xanh hơn, số hóa và linh hoạt hơn.

Để tài trợ cho NextGeneration EU, Ủy ban châu Âu (EC) đã lên kế hoạch huy động tổng cộng 800 tỷ Euro từ thị trường vốn giai đoạn 2021-2026, trong đó góp một phần vào tài trợ năng lượng tái tạo.

Với vị thế là một trong những quốc gia hàng đầu thế giới về sản lượng năng lượng tái tạo, Mỹ tiếp tục theo đuổi các mục tiêu đầy tham vọng và thực thi các chính sách hỗ trợ phát triển năng lượng tái tạo lên mức cao mới.

Tổng thống Joe Biden đã đưa Mỹ trở lại với Thỏa thuận Paris ngay sau khi nhậm chức. Vào tháng 4/2021, ông Joe Biden tuyên bố cam kết giảm 50% khí thải gây hiệu ứng nhà kính vào năm 2030 so với mức của năm 2005, tăng gấp đôi so với mức cam kết dưới thời chính quyền cựu Tổng thống Barack Obama.

Báo cáo của Bộ Năng lượng Mỹ cho biết năng lượng mặt trời có thể chiếm tới 40% nguồn cung điện của nước này vào năm 2035 và 45% vào năm 2050, tăng so với mức hiện tại chỉ là 3%.

Mỹ đặt mục tiêu sản xuất 30 GW điện gió vào năm 2030, trở thành nền tảng trong chiến lược ứng phó với vấn đề nóng lên toàn cầu, khử carbon trong lưới điện của Mỹ vào năm 2035 đồng thời tạo ra hàng nghìn việc làm.

Tháng 2/2022, Mỹ đã tiến hành đấu thầu các cơ sở năng lượng gió ngoài khơi New York và New Jersey, là cuộc đấu thầu lớn nhất từ trước đến nay trong lĩnh vực này ở Mỹ và cũng là thương vụ đấu thầu năng lượng gió ngoài khơi đầu tiên dưới thời Tổng thống Biden.

Đến tháng 6/2022, Tổng thống Biden kích hoạt Đạo luật Sản xuất quốc phòng (DPA), đẩy nhanh quá trình sản xuất công nghệ năng lượng sạch trong nước, cho thấy quyết tâm của Mỹ trong việc theo đuổi kế hoạch nâng sản lượng điện mặt trời. Ông chủ Nhà Trắng đang tiếp tục thúc giục Quốc hội Mỹ thông qua giảm thuế và các khoản đầu tư bổ sung nhằm tăng tốc quá trình sản xuất cũng như triển khai năng lượng sạch tại nước này.

Các cam kết về khí hậu và xu hướng năng lượng tái tạo tại các quốc gia trên đã tác động đáng kể tới sự chuyển dịch trong bức tranh năng lượng toàn cầu nói chung và Việt Nam nói riêng.

Thời gian qua, lĩnh vực năng lượng tái tạo của Việt Nam đã ghi nhận những bước chuyển mình ấn tượng.

Việt Nam đã và đang đứng trước những cơ hội lớn để đón đầu xu hướng chuyển dịch sang năng lượng tái tạo. Với những định hướng hỗ trợ từ chính phủ, nỗ lực tận dụng cả nguồn lực trong nước và quốc tế cùng việc học hỏi kinh nghiệm từ các quốc gia đi trước sẽ là những động lực quan trọng để Việt Nam có thể phát triển tốt nguồn năng lượng tái tạo của mình, thay đổi bức tranh năng lượng quốc gia theo hướng tích cực hơn nữa.

Chuyển dịch năng lượng tại Việt Nam: Nỗ lực vượt bậc để hiện thực hoá tham vọng

Chuyển dịch năng lượng tại Việt Nam: Nỗ lực vượt bậc để hiện thực hoá tham vọng

Cam kết của Việt Nam tại Hội nghị COP26 về chuyển dịch năng lượng được các nước trên thế giới đánh giá rất cao. Tuy ...

Tiềm năng rộng mở và xu hướng chuyển đổi xanh chủ đạo trong ASEAN

Tiềm năng rộng mở và xu hướng chuyển đổi xanh chủ đạo trong ASEAN

Trong bối cảnh khủng hoảng năng lượng ngày càng trầm trọng, các công ty năng lượng ASEAN đặt nhiều kỳ vọng vào năng lượng mặt ...

Xem nhiều

Đọc thêm

Chủ tịch nước Lương Cường: Việt Nam 'mong muốn làm sâu sắc hơn nữa' quan hệ hợp tác với Cuba

Chủ tịch nước Lương Cường: Việt Nam 'mong muốn làm sâu sắc hơn nữa' quan hệ hợp tác với Cuba

Chủ tịch nước Lương Cường nhấn mạnh Việt Nam mong muốn làm sâu sắc và nâng cao hơn nữa hiệu quả quan hệ hợp tác với Cuba trên tất cả ...
Giải đua Vỏ Lãi 2024: Sự kiện thể thao đặc sắc của đồng bào Khmer

Giải đua Vỏ Lãi 2024: Sự kiện thể thao đặc sắc của đồng bào Khmer

Giải đua Vỏ Lãi mở rộng của đồng bào Khmer khai mạc tại sông Trà Quýt, thị trấn Châu Thành, huyện Châu Thành, tỉnh Sóc Trăng thu hút 1.000 vận ...
Thủ tướng: Phát huy không gian sáng tạo, nâng cao chất lượng dạy và học

Thủ tướng: Phát huy không gian sáng tạo, nâng cao chất lượng dạy và học

Chiều 2/11, tại Trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính - Chủ tịch Ủy ban quốc gia Đổi mới giáo dục và đào tạo chủ trì Phiên họp ...
Khai trương trụ sở Học viện Đào tạo & Tư vấn MindTalk Talent: Nơi phát triển trí tuệ Việt - Dấu ấn 7 năm thành lập

Khai trương trụ sở Học viện Đào tạo & Tư vấn MindTalk Talent: Nơi phát triển trí tuệ Việt - Dấu ấn 7 năm thành lập

Ngày 1/11/ 2024, Học viện Đào tạo & Tư vấn MindTalk Talent chính thức khai trương trụ sở mới tại 86/42 Phổ Quang, Phường 2, Quận Tân Bình, TP. HCM. ...
Nga lên tiếng về việc Ukraine thử nghiệm thành công tên lửa mới

Nga lên tiếng về việc Ukraine thử nghiệm thành công tên lửa mới

Người đứng đầu cơ quan lập pháp Crimea Vladimir Konstantinov ngày 2/11 cáo buộc phương Tây đang bí mật cung cấp vũ khí tầm xa cho Ukraine bằng nhiều chiêu ...
Doanh nhân Mai Phương: Đam mê, tâm huyết cùng Đông trùng hạ thảo

Doanh nhân Mai Phương: Đam mê, tâm huyết cùng Đông trùng hạ thảo

Thời điểm đại dịch Covid -19 bùng phát từ năm 2020 cũng là doanh nhân Nguyễn Thị Mai Phương nhận ra tiềm năng to lớn của thị trường các sản ...
Nga lên tiếng về việc Ukraine thử nghiệm thành công tên lửa mới

Nga lên tiếng về việc Ukraine thử nghiệm thành công tên lửa mới

Người đứng đầu cơ quan lập pháp Crimea Vladimir Konstantinov ngày 2/11 cáo buộc phương Tây đang bí mật cung cấp vũ khí tầm xa cho Ukraine bằng nhiều chiêu thức.
Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Chơi chiêu 'chẳng có gì ngoài tiền' để ủng hộ ông Trump tại chiến địa quyết định, 'đại gia' Elon Musk thách thức tòa án

Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Chơi chiêu 'chẳng có gì ngoài tiền' để ủng hộ ông Trump tại chiến địa quyết định, 'đại gia' Elon Musk thách thức tòa án

Chương trình của tỷ phú Elon Musk tặng 1 triệu USD ngẫu nhiên cho cử tri khi tham gia bầu cử Tổng thống Mỹ ngày 5/11 tới vướng vào kiện tụng.
Liên hợp quốc cảnh báo về sự lớn mạnh của Houthi

Liên hợp quốc cảnh báo về sự lớn mạnh của Houthi

Các chuyên gia Liên hợp quốc cho rằng, kể từ khi xung đột ở Gaza bắt đầu vào năm ngoái, người Houthi đang “lợi dụng tình hình” để “chuyển mình”
Bầu cử tổng thống Mỹ: Bang Washington huy động Lực lượng vệ binh quốc gia trực chiến, bà Harris và ông Trump bám đuổi sát nút, lâm thế giằng co

Bầu cử tổng thống Mỹ: Bang Washington huy động Lực lượng vệ binh quốc gia trực chiến, bà Harris và ông Trump bám đuổi sát nút, lâm thế giằng co

Bang Washington huy động trực chiến sau khi có thông tin cũng như lo ngại khả năng xảy ra bạo lực liên quan đến cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024.
Sau vụ phóng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Hwasong-19, Triều Tiên nêu mục đích thử nghiệm vũ khí

Sau vụ phóng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Hwasong-19, Triều Tiên nêu mục đích thử nghiệm vũ khí

Triều Tiên khẳng định cần tăng cường kho vũ khí hạt nhân của mình và hoàn thiện khả năng sẵn sàng tấn công hạt nhân trả đũa nếu cần thiết.
Chảo lửa Trung Đông: Israel nói tiêu diệt quan chức cấp cao Hamas, Mỹ điều thêm máy bay B-52 và tàu khu trục phòng thủ tên lửa đạn đạo

Chảo lửa Trung Đông: Israel nói tiêu diệt quan chức cấp cao Hamas, Mỹ điều thêm máy bay B-52 và tàu khu trục phòng thủ tên lửa đạn đạo

Quân đội Israel đã tiêu diệt quan chức cấp cao của Hamas là Izz al-Din Kassab trong một cuộc không kích vào Khan Younis ở phía Nam Dải Gaza.
Israel-Iran: Trả đũa trong tính toán

Israel-Iran: Trả đũa trong tính toán

Israel tiến hành tập kích đường không vào nhiều mục tiêu ở Iran. Đợt tấn công trả đũa của Israel có những điểm đáng chú ý và đặt ra nhiều vấn đề.
Thảm họa vũ khí hạt nhân: Cảnh báo, suy đoán và kịch bản

Thảm họa vũ khí hạt nhân: Cảnh báo, suy đoán và kịch bản

Nga nhiều lần cảnh báo ‘lằn ranh đỏ’. Có người lo sợ về một thảm họa hạt nhân, nhưng cũng có ý kiến cho đó là ‘đe dọa bằng lời nói’!
Hợp tác quân sự Nga-Triều Tiên, toan tính và phản ứng

Hợp tác quân sự Nga-Triều Tiên, toan tính và phản ứng

Dư luận về leo thang căng thẳng ở bán đảo liên Triều chưa kịp lắng lại bùng lên với thông tin quân đội Triều Tiên xuất hiện ở Nga.
Tổng thống Phần Lan thăm Trung Quốc: Tìm khuôn khổ mới

Tổng thống Phần Lan thăm Trung Quốc: Tìm khuôn khổ mới

Chuyến thăm Trung Quốc ngày 28 - 31/10 của Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb phản ánh nỗ lực nâng tầm khuôn khổ hợp tác giữa một thế giới đầy biến động.
Tổng tuyển cử tại Nhật Bản: Cần hơn một chiến thắng

Tổng tuyển cử tại Nhật Bản: Cần hơn một chiến thắng

Cuộc tổng tuyển cử sắp tới tại Nhật Bản sẽ là bài kiểm tra khó dành cho liên minh cầm quyền của đảng Dân chủ Tự do (LDP) và đảng Công minh (Komeito).
Hội nghị thượng đỉnh EU-GCC: Muộn còn hơn không

Hội nghị thượng đỉnh EU-GCC: Muộn còn hơn không

Việc EU và GCC họp thượng đỉnh đầu tiên sau 35 năm thiết lập quan hệ có thể muộn, song là cần thiết trong bối cảnh hiện nay.
Quan hệ Mỹ-Anh hậu bầu cử: Hai ngã rẽ trước chân trời mới

Quan hệ Mỹ-Anh hậu bầu cử: Hai ngã rẽ trước chân trời mới

Quan hệ truyền thống Mỹ-Anh có thể sẽ đổi khác, khi cuộc bầu cử sắp tới mở ra hai viễn cảnh khác nhau cho mối thâm tình này.
Bài phát biểu tranh cử cuối cùng của bà Kamala Harris: Những 'đòn công kích' phút chót, so sánh rất giàu hình ảnh

Bài phát biểu tranh cử cuối cùng của bà Kamala Harris: Những 'đòn công kích' phút chót, so sánh rất giàu hình ảnh

Phó Tổng thống Kamala Harris đã có bài phát biểu khép lại chiến dịch tranh cử tại công viên Ellipse ở Washington, D.C.
'Ván cờ' Nga-Ukraine trước ngã rẽ bầu cử Mỹ

'Ván cờ' Nga-Ukraine trước ngã rẽ bầu cử Mỹ

Kết quả bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024 sẽ có ảnh hưởng lớn đến cục diện xung đột Nga-Ukraine.
Quan hệ Mỹ-Ấn đi về đâu sau khi Nhà Trắng đổi chủ?

Quan hệ Mỹ-Ấn đi về đâu sau khi Nhà Trắng đổi chủ?

Bất kể ai giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ, chính quyền Washington mới cần tiếp tục xây dựng quan hệ hợp tác tốt đẹp với Ấn Độ.
Gia tăng 'sức nóng', BRICS được định vị là nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai

Gia tăng 'sức nóng', BRICS được định vị là nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai

Sức ảnh hưởng toàn cầu đang gia tăng của BRICS định vị nhóm này sẽ là một nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai.
Chiến lược số hóa và người cao tuổi - Nhìn từ kinh nghiệm Nhật Bản

Chiến lược số hóa và người cao tuổi - Nhìn từ kinh nghiệm Nhật Bản

Theo Will Fee - nhà nghiên cứu của Tập đoàn Yuri có trụ sở tại Tokyo và là tác giả bài viết trên tờ Nikkei Asia có tiêu đề 'các nhà tuyển dụng Nhật Bản ...
Phiên bản di động