Ai sẽ trở thành tân thủ tướng Nhật Bản?

Sau cuộc bầu cử lãnh đạo đảng Dân chủ tự do Nhật Bản (LDP) ngày 4/10, Nhật Bản có thể có nữ thủ tướng đầu tiên hoặc thủ tướng trẻ nhất trong thời hiện đại.

Tổng thống Mỹ dự kiến thăm Nhật Bản vào cuối tháng 10 Thủ tướng Nhật Bản kêu gọi cải tổ Hội đồng Bảo an, nhấn mạnh tầm quan trọng của đoàn kết và khoan dung trong giải quyết xung đột quốc tế Tranh cử Chủ tịch đảng cầm quyền Nhật Bản: Lộ diện 5 ứng viên chạy đua vào 'ghế nóng'

Năm ứng cử viên cho vị trí Chủ tịch đảng LDP thay thế Thủ tướng Nhật Bản Ishiba Shigeru. (Nguồn: NHK)

Chỉ vài tiếng nữa, các đảng viên LDP sẽ biết người sẽ thay thế vị trí Chủ tịch đảng của đương kim Thủ tướng Ishiba Shigeru, người đã tuyên bố từ chức hồi đầu tháng 9. Xét đến vị thế của LDP trong nền chính trị Nhật Bản hiện nay, lãnh đạo đảng gần như chắc chắn sẽ trở thành thủ tướng mới.

More from WVR
Bầu cử đảng LDP Nhật Bản: Liệu sẽ phải tiến hành vòng 2?

Điểm đặc biệt của cuộc bầu cử năm nay là các ứng viên thể hiện sự tương đồng về chính sách, không tỏ rõ khác biệt mang tính ý thức hệ như các cuộc bầu cử trước đó. Giới chuyên gia đánh giá, trong bối cảnh liên minh cầm quyền đã đánh mất thế đa số ở cả hai viện Quốc hội, LDP muốn tạo hình ảnh đoàn kết trong nội bộ.

Trong năm ứng viên tranh cử, giới chuyên gia đánh giá, cựu Bộ trưởng An ninh kinh tế Takaichi Sanae và Bộ trưởng Nông, Lâm, Ngư nghiệp Koizumi Shinjiro là các ứng viên hàng đầu, trong khi Chánh Văn phòng nội các Hayashi Yoshimasa cũng có thể là nhân tố bất ngờ. Kết quả cuối cùng sẽ được công bố vào khoảng đầu giờ chiều 4/10 (giờ Việt Nam).

Bà Takaichi Sanae

Nếu thắng cử, bà Takaichi - đồng minh thân cận của cố Thủ tướng Abe Shinzo - sẽ trở thành nữ thủ tướng đầu tiên của xứ sở hoa anh đào. Bà từng là Bộ trưởng Nội vụ và truyền thông dưới thời ông Abe và là Bộ trưởng An ninh kinh tế dưới thời cựu Thủ tướng Kishida Fumio.

Bà được coi là “gương mặt đại diện” của phe bảo thủ - dân tộc chủ nghĩa trong LDP. Một số hãng truyền thông đã gọi bà là “bà đầm thép” trên chính trường Nhật. Trong cuộc bầu cử lãnh đạo LDP năm 2024, bà Takaichi về nhất trong vòng bỏ phiếu đầu tiên nhưng để thua Thủ tướng Ishiba tại vòng hai.

Về an ninh, bà đề xuất thành lập một “Cục Tình báo quốc gia” để điều phối hoạt động tình báo của các bộ ngành, cũng như mong muốn rà soát kỹ lưỡng hơn các khoản đầu tư vào Nhật Bản để củng cố an ninh kinh tế.

Dù vậy, bà cũng là ứng viên có mục tiêu kinh tế tham vọng nhất, kế thừa chính sách “Abenomics” của ông Abe. Theo Reuters, bà cam kết tăng gấp đôi quy mô nền kinh tế Nhật Bản trong một thập kỷ nhờ các khoản đầu tư mạnh tay vào công nghệ tiên tiến và cơ sở hạ tầng.

Ông Koizumi Shinjiro

Bộ trưởng Nông, lâm, ngư nghiệp Koizumi Shinjiro (44 tuổi) là con trai của cựu Thủ tướng Koizumi Junichiro, thừa hưởng chính ghế nghị sĩ từ cha mình vào năm 2009. Nếu thắng cử, ông sẽ là thủ tướng trẻ nhất trong lịch sử Nhật Bản hiện đại.

Trong cuộc bầu cử lãnh đạo LDP năm 2024, ông về đích thứ ba, chỉ sau Thủ tướng Ishiba và bà Takaichi. Ông vốn được coi là một trong những ứng viên hàng đầu nhưng nhiều lần “lỡ miệng”, để lộ sự thiếu kinh nghiệm.

Ông Koizumi được đánh giá là người cấp tiến nhất trong số các ứng viên tranh cử lần này. Những tháng qua, ông đã mang đến hàng loạt thay đổi lớn với thị trường gạo vốn được kiểm soát chặt chẽ của Nhật Bản, khiến giá gạo đi xuống.

Tuy nhiên, ông cũng “hạ tông” một số quan điểm cấp tiến - như cho phép các cặp vợ chồng đã kết hôn giữ họ riêng - để thu hút thêm cử tri.

Về đối ngoại, ông ủng hộ tăng chi tiêu quốc phòng lên 2%, cũng như mong muốn tăng cường quan hệ với các đối tác “chung chí hướng” như Mỹ, Hàn Quốc, Ấn Độ hay Australia. Về kinh tế, ông đặt mục tiêu tăng mức lương trung bình năm thêm một triệu Yen (khoảng 180 triệu đồng) từ nay đến năm 2030.

Ông Hayashi Yoshimasa

Ông Hayashi đang là Chánh Văn phòng nội các Nhật Bản, đảm nhiệm từ thời cựu Thủ tướng Kishida. Trước đó, ông từng nắm giữ nhiều cương vị bộ trưởng khác nhau, từ ngoại giao, quốc phòng tới nông nghiệp hay giáo dục.

Ông Hayashi tự định vị bản thân là ứng viên của sự ổn định và tiếp nối. Về đối ngoại, ông mong muốn tiếp tục chính sách của Thủ tướng Ishiba - ưu tiên giữ ổn định quan hệ với Trung Quốc, đồng thời thắt chặt quan hệ với Mỹ.

Về kinh tế, ông cam kết nỗ lực mang lại mức tăng trưởng tiền lương 1%/năm. Ông cũng mong muốn khởi động chương trình trợ cấp chính phủ cho những người thu nhập thấp.

Ông Kobayashi Takayuki

Ông Kobayashi khởi đầu sự nghiệp tại Bộ Tài chính và từng là Bộ trưởng An ninh kinh tế dưới thời cựu Thủ tướng Kishida. Giống với bà Takaichi, chính sách của ông có phần nghiêng về phe bảo thủ. Trong quá trình vận động tranh cử, ông ủng hộ việc sửa đổi Hiến pháp Nhật Bản để nêu rõ hơn vai trò của Lực lượng Phòng vệ (tức quân đội Nhật).

Ông đề xuất giảm thuế đối với người trẻ và tầng lớp lao động, đồng thời mong muốn đưa Nhật Bản trở thành cường quốc công nghệ, thúc đẩy đầu tư vào các lĩnh vực then chốt như AI, lượng tử và vũ trụ.

Ông Motegi Toshimitsu

Người lớn tuổi nhất trong các ứng viên là nguyên Tổng thư ký LDP, nguyên Bộ trưởng Ngoại giao Motegi Toshimitsu (70 tuổi). Giống với bà Takaichi, ông cũng là đồng minh của cố Thủ tướng Abe.

Ông nổi tiếng là nhà đàm phán cứng rắn, người trực tiếp đàm phán thỏa thuận thương mại giữa Nhật Bản và Mỹ hồi năm 2019. Trong chiến dịch tranh cử năm nay, ông bày tỏ mong muốn giảm thuế với ô tô và các mặt hàng xuất khẩu khác của Nhật Bản sang Mỹ còn 15%, thậm chí có thể giảm thêm nếu có thể.

Đáng chú ý, ông Motegi tỏ ra sẵn sàng phối hợp chính sách với các đảng đối lập như đảng Duy tân (Ishin) và đảng Dân chủ Quốc dân (DPFP).

Bầu cử diễn ra thế nào?

Theo quy định bầu cử của LDP, các ứng viên có thể kiếm 295 phiếu bầu từ các nghị sĩ (mỗi người một phiếu) và 295 phiếu bầu từ các đảng viên trên toàn quốc (số phiếu được phân bố dựa trên tỷ lệ phiếu phổ thông).

Nếu có ứng viên đạt số phiếu quá bán, người đó sẽ lập tức giành chiến thắng. Nếu không, hai người có số phiếu cao nhất sẽ lọt vào vòng hai. Khi đó, mỗi nghị sĩ vẫn có một phiếu và mỗi đảng bộ LDP cấp tỉnh - tổng cộng là 47 đảng bộ - sẽ có một phiếu.

Theo kết quả thăm dò dư luận được hãng thông tấn Jiji công bố hôm 1/10, ông Koizumi là ứng viên được các nghị sĩ ủng hộ nhất. Ông Hayashi đứng thứ hai, trong khi bà Takaichi đứng thứ ba.Tuy nhiên, kết quả thăm dò đối với các đảng viên thông thường có sự khác biệt nhất định: Bà Takaichi và ông Koizumi mới là hai ứng viên dẫn đầu. Dường như không ứng viên nào có khả năng giành số phiếu quá bán ngay trong vòng bầu cử đầu tiên.

Về lý thuyết, Chủ tịch LDP chưa chắc chắn trở thành thủ tướng Nhật Bản. Do liên minh cầm quyền giữa LDP và đảng Công minh (Komeito) không giành được đa số ghế trong Quốc hội, các đảng đối lập hoàn toàn có thể lật ngược thế cờ nếu tìm được ứng viên chung.

Dù vậy, lãnh đạo ba đảng đối lập lớn nhất - đảng Dân chủ Lập hiến (CDP), đảng Duy tân (Ishin) và đảng Dân chủ Quốc dân (DPFP) - hôm 30/9 đã không thể tìm được tiếng nói chung. Điều này có nghĩa chủ tịch mới của LDP gần như chắc chắn trở thành tân thủ tướng.

Bầu cử đảng LDP Nhật Bản: Liệu sẽ phải tiến hành vòng 2?

Các đảng viên thuộc đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền tại Nhật Bản đã hoàn tất việc bỏ phiếu bầu chủ tịch đảng ...