Đóng góp 'đúng' và 'trúng' quan tâm chung tại Hội đồng Nhân quyền, tăng cường vị thế, tiếng nói của Việt Nam

Tại cuộc họp Đại hội đồng Liên hợp quốc ngày 14/10 vừa qua, Việt Nam đã tái đắc cử làm thành viên Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2026–2028 với 180 phiếu ủng hộ cao nhất trong nhóm châu Á-Thái Bình Dương. Ông đánh giá thế nào về ý nghĩa của việc Việt Nam trúng cử Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc lần thứ ba và là nhiệm kỳ thứ hai liên tiếp?

Việc Việt Nam tái đắc cử thành viên Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2026–2028 mang ý nghĩa rất lớn.

Trước hết, đối với quốc tế, đây là sự ghi nhận rõ ràng và tín nhiệm cao của cộng đồng quốc tế đối với những nỗ lực của Việt Nam trong việc đóng góp có trách nhiệm vào xây dựng và hoạt động của Hội đồng Nhân quyền thời gian qua. Đặc biệt, trong bối cảnh hợp tác đa phương bị phân mảnh, chính trị hóa, gia tăng đối đầu, sự tham gia đóng góp cùng tiếng nói chân thành, xây dựng nhằm tạo đồng thuận của Việt Nam là giá trị quan trọng đối với một thành viên Hội đồng Nhân quyền, giúp hoạt động của Hội đồng tập trung, hiệu quả và đồng thuận hơn.

Thứ hai, đối với Việt Nam, đây là sự ghi nhận rõ ràng nhất của quốc tế đối với những nỗ lực, thành tựu trong bảo đảm quyền con người cũng như việc nghiêm chỉnh thực hiện các cam kết, nghĩa vụ quốc tế. Cụ thể là các cam kết theo cơ chế rà soát định kỳ phổ quát (UPR) và các điều ước quốc tế về quyền con người mà Việt Nam tham gia.

Thứ ba, đây là mốc mới thể hiện sự trưởng thành của ngoại giao Việt Nam với cục diện đối ngoại rộng mở, toàn diện. Chúng ta có quan hệ ngoại giao với tất cả các nước thành viên Liên hợp quốc và có năng lực đề xuất sáng kiến, dẫn dắt, điều phối, đóng góp thực chất vào công việc chung của Hội đồng Nhân quyền. Đây cũng là cơ hội để chúng ta triển khai cụ thể, mạnh mẽ nhất đường lối đối ngoại của Đại hội Đảng lần thứ XIV thời gian tới.

Cuối cùng, đối với những cán bộ tham gia công tác đối ngoại đa phương tại các bộ, ngành, đây là sự ghi nhận những nỗ lực đóng góp tích cực, bền bỉ suốt thời gian qua; đồng thời là cơ hội để đội ngũ cán bộ tiếp tục rèn luyện phẩm chất trong môi trường đối ngoại phức tạp, nhiều thách thức nhưng cũng rất nhiều cơ hội.

Thưa ông, việc Việt Nam nhận được sự tín nhiệm liệu có phải một phần là do chúng ta đã hoàn thành tốt nhiệm vụ của thành viên Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2023-2025 hay không? Ông có thể nêu những kết quả, dấu ấn nổi bật của Việt Nam khi đảm đương vai trò thành viên Hội đồng Nhân quyền trong ba năm qua?

Việc chúng ta được tín nhiệm bầu vào Hội đồng Nhân quyền với số phiếu rất cao thể hiện sự ghi nhận của cộng đồng quốc tế đối với những đóng góp của Việt Nam thời gian qua. Tôi xin nêu ba đóng góp, dấu ấn nổi bật:

Thứ nhất, Việt Nam đã đề xuất và chủ bút soạn thảo 2 nghị quyết là Nghị quyết kỷ niệm 75 năm Tuyên ngôn nhân quyền thế giới và 30 năm Tuyên bố và Chương trình hành động Vienna (được 121 nước đồng bảo trợ); và Nghị quyết về Biến đổi khí hậu và quyền con người trong bối cảnh chuyển đổi công bằng cùng Nhóm nòng cốt về biến đổi khí hậu và quyền con người; và tham gia cùng Nhóm Nòng cốt thúc đẩy 2 nghị quyết khác. Bên cạnh đó, Việt Nam cũng chủ động tham gia Nhóm nòng cốt thúc đẩy nghị quyết về bảo vệ trẻ em trên không gian mang; trong đó vận động đưa được vào nội dung đề cao vai trò của Công ước Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng vừa được mở ký tại Hà Nội tháng 10 vừa qua.

Thứ hai, chúng ta chủ trì dẫn dắt xây dựng nhiều phát biểu chung của các nhóm khu vực, liên khu vực (Phát biểu chung về “Thực hiện SDGs và thúc đẩy bình đẳng giới” vào các khóa họp tháng 3 hàng năm; Phát biểu chung về “Tiêm chủng và quyền con người” vào các khóa họp tháng 9 hàng năm; Phát biểu chung về “Biến đổi khí hậu và quyền con người” vào các khóa họp tháng 6 hàng năm). Ngoài ra, ta còn thay mặt một số Nhóm như ASEAN, Pháp ngữ đầu mối soạn thảo một số phát biểu chung về nhiều chủ đề đa dạng.

Bên cạnh đó, Việt Nam tổ chức nhiều tọa đàm quốc tế thúc đẩy quyền con người trên các lĩnh vực quan trọng với thế giới và cả với Việt Nam về y tế, bình đẳng giới, chống quấy rối trong môi trường làm việc, quyền lương thực, chống biến đổi khí hậu, quyền giáo dục và giáo dục quyền con người…; nhận được sự hưởng ứng của các tổ chức quốc tế và các nước.

Qua phản hồi cũng như mức độ hưởng ứng, tham gia của các nước, các tổ chức quốc tế, các đối tác, có thể thấy các sáng kiến của Việt Nam là “trúng” và “đúng”, đóng góp vào việc giải quyết các quan tâm chung tại Hội đồng Nhân quyền, đồng thời tăng cường vị thế, tiếng nói của Việt Nam.

Thứ ba, vị thế, tiếng nói của ta tại Hội đồng Nhân quyền còn được củng cố bởi nỗ lực của chúng ta khi thực hiện nghiêm túc, đầy đủ có trách nhiệm các cam kết quốc tế về quyền con người, đặc biệt là bảo vệ thành công Báo cáo quốc gia về bảo vệ và thúc đẩy quyền con người ở Việt Nam theo cơ chế rà soát định kỳ phổ quát (UPR) chu kỳ IV (tháng 5/2024) và các Báo cáo quốc gia thực hiện Công ước về quyền người khuyết tật (CRPD, tháng 3/2025), Công ước chống phân biệt chủng tộc (CERD, tháng 11/2023), Công ước các quyền dân sự, chính trị (ICCPR, tháng 7/2025). Bên cạnh đó, Việt Nam đã đón Báo cáo viên đặc biệt về quyền phát triển thăm làm việc tại Việt Nam vào tháng 11/2023.

Ông đánh giá thế nào về vai trò của sự phối hợp liên ngành giữa Bộ Ngoại giao, với các Bộ, Ban, ngành thành viên các cơ chế liên ngành về quyền con người để Việt Nam có thể hoàn thành tốt nhiệm kỳ thành viên Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc sắp tới?

Làm thành viên Hội đồng Nhân quyền 2026-2028 là cơ hội rất quan trọng để chúng ta nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ đối ngoại đa phương cũng như của đối ngũ cán bộ làm các công tác liên quan đến bảo vệ và thúc đẩy quyền con người của Việt Nam, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của Đảng đề ra đối với các công tác này trong tình hình mới.

Qua thực tiễn của hai nhiệm kỳ trước (2014-2026 và 2023-2025), công tác chỉ đạo, phối hợp liên ngành luôn bảo đảm kịp thời, nhịp nhàng; Lãnh đạo cấp cao trực tiếp tham dự các phiên họp Hội đồng Nhân quyền, thể hiện sự coi trọng và nghiêm túc của Việt Nam đối với vấn đề quyền con người và việc thực hiện các cam kết của Việt Nam khi ứng cử Hội đồng Nhân quyền, khẳng định là một thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế.

Có thể nói, sự phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương với Bộ Ngoại giao đã được triển khai nhịp nhàng, bài bản, kịp thời. Có thể thấy không chỉ đội ngũ cán bộ ngoại giao làm các công tác đối ngoại đa phương, truyền thông đối ngoại, pháp lý quốc tế… có sự trưởng thành rõ rệt, mà sự tham gia, đóng góp, các sáng kiến của các cán bộ, ngành, chuyên gia về các lĩnh vực quyền con người cho công việc chung của Hội đồng Nhân quyền cũng ngày càng hiệu quả và gắn bó chặt chẽ hơn với công tác thúc đẩy và bảo vệ quyền con người trong nước.

Bên cạnh đó, sự đồng hành chủ động, tích cực và bài bản của các cơ quan truyền thông, báo chí trong các đợt hoạt động trọng điểm đã giúp chuyển tải hiệu quả những nỗ lực và thành tựu bảo đảm quyền con người của Việt Nam ra thế giới. Minh chứng là công tác thông tin, tuyên truyền đối nội, đối ngoại về quyền con người, phản bác các lập luận của các thế lực thù địch xuyên tạc tình hình nhân quyền của Việt Nam cũng đã được tiến hành bài bản, liên tục, có hiệu quả cao.

Ông có thể chia sẻ những ưu tiên, cam kết và thông điệp của Việt Nam khi là thành viên Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2026-2028 tới đây?

Trong suốt tiến trình xây dựng và phát triển đất nước, Đảng và Nhà nước Việt Nam luôn khẳng định: con người là trung tâm của chiến lược phát triển, vừa là mục tiêu, vừa là động lực của công cuộc đổi mới. Bảo đảm và phát huy quyền con người không chỉ là nguyên tắc hiến định mà còn là thực tiễn xuyên suốt trên mọi lĩnh vực: chính trị, pháp luật, kinh tế, văn hóa, xã hội, giáo dục và y tế...

Hướng tới nhiệm kỳ 2026-2028, trong lần thứ ba đảm nhiệm vai trò thành viên Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc, Việt Nam sẽ tiếp tục thúc đẩy 8 lĩnh vực ưu tiên về nâng cao hiệu quả hoạt động của Hội đồng Nhân quyền, bảo đảm quyền con người trong biến đổi khí hậu và chuyển đổi số, thúc đẩy bình đẳng giới, bảo vệ các nhóm dễ bị tổn thương, quyền y tế, quyền việc làm, giáo dục nhân quyền và quyền giáo dục.

Việt Nam sẽ tiếp tục đóng góp vào các nỗ lực chung của cộng đồng quốc tế, giải quyết các quan tâm chung về quyền con người trên tinh thần “Tôn trọng và hiểu biết - Đối thoại và hợp tác - Tất cả các quyền con người cho tất cả mọi người”. Thông qua đó, tăng cường triển khai các định hướng liên quan đến đối ngoại đa phương theo tinh thần của Nghị quyết 59 của Bộ Chính trị về hội nhập quốc tế trong tình hình mới, Chỉ thị 25 của Ban Bí thư về đẩy mạnh và nâng tầm đối ngoại đa phương và Kết luận 125 của Ban Bí thư về tăng cường thực hiện Chỉ thị 25.

Trước đó, khi ứng cử làm thành viên Hội đồng Nhân quyền nhiệm kỳ 2026-2028, Việt Nam đã có 12 cam kết tự nguyện trong nhiều lĩnh vực quyền con người và sẽ nghiêm túc thực hiện các cam kết này.

Các cam kết này không chỉ gắn với các sáng kiến tại Hội đồng Nhân quyền và các cơ chế nhân quyền LHQ và khu vực, mà còn gắn với quá trình triển khai các khuyến nghị mà Việt Nam chấp thuận theo Cơ chế rà soát định kỳ phổ quát (UPR) chu kỳ IV hoặc từ các Ủy ban Công ước về quyền con người mà Việt Nam là thành viên. Các cam kết tự nguyện của Việt Nam cũng gắn bó chặt chẽ với những nhiệm vụ chiến lược của đất nước như: xây dựng Nhà nước pháp quyền, cải cách pháp luật, hội nhập quốc tế, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, nhằm hướng tới mục tiêu trở thành quốc gia phát triển, thu nhập cao vào năm 2045.

Trân trọng cảm ơn ông!