EU kích hoạt cơ chế giải quyết tranh chấp JCPOA với Iran: Mềm không được, cứng có xong?

Minh Vương
TGVN. Sau thời gian nhường nhịn, động thái cứng rắn của Liên minh châu Âu (EU) liệu có buộc Iran quay trở lại Kế hoạch Hành động chung Toàn diện (JCPOA)?
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
eu kich hoat co che giai quyet tranh chap jcpoa voi iran mem khong duoc cung co xong Kêu gọi Iran tuân thủ thỏa thuận hạt nhân, Thủ tướng Abe khẳng định ‘sẽ làm mọi điều có thể’
eu kich hoat co che giai quyet tranh chap jcpoa voi iran mem khong duoc cung co xong 'Dọa' tiếp tục giảm cam kết trong thỏa thuận hạt nhân, Iran ra điều kiện với các bên
eu kich hoat co che giai quyet tranh chap jcpoa voi iran mem khong duoc cung co xong

Ngày 14/1, Anh, Pháp và Đức đã kích hoạt cơ chế giải quyết tranh chấp được ghi rõ trong JCPOA, theo đó chỉ sau hai tháng, Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc được quyền tái áp đặt lệnh trừng phạt lên nền kinh tế Iran, hệ thống ngân hàng và một số quan chức cấp cao. Tuy nhiên, người châu Âu hoàn toàn có thể trì hoãn và kéo dài tiến trình này một khi có thiện chí từ Iran. Các ông lớn trong EU khẳng định họ tiếp tục tuân thủ và mong muốn cứu vãn JCPOA, trong bối cảnh Iran tuyên bố chính thức rút khỏi JCPOA cuối tháng 12/2019.

Ngay sau đó, Iran đã cảnh cáo quốc gia châu Âu về hành động này, cho rằng việc sử dụng không đúng mục đích cơ chế giải quyết tranh chấp sẽ đối mặt với “phản ứng nghiêm trọng và mạnh mẽ”.

Thái độ quyết liệt của phía EU cho thấy sự tương phản rõ rệt với chủ trương mềm mỏng, sẵn sàng nhượng bộ trước đó trong vấn đề Iran, nhằm giữ quốc gia Trung Đông ở lại trong JCPOA. Tuy nhiên, liệu thay đổi này có mang lại hiệu quả cần thiết? Kết quả sẽ phụ thuộc vào ba yếu tố sau.

Lùi để tiến

Thứ nhất, đó là kết quả tranh đấu giữa phe chủ hòa và phe chủ chiến tại Iran về giải quyết căng thẳng với Mỹ. Câu trả lời của phe chủ chiến, đứng đầu là Lãnh tụ Tối cao Ali Khamenei và Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) đã rõ qua ba cuộc tấn công căn cứ có lính Mỹ tại Iraq trong hai tuần.

eu kich hoat co che giai quyet tranh chap jcpoa voi iran mem khong duoc cung co xong
Cao ủy phụ trách các vấn đề đối ngoại của EU Joseph Borell tại Nghị viện châu Âu ngày 14/1 sau cuộc họp công bố kích hoạt cơ chế giải quyết tranh chấp trong JCPOA với Iran. (Nguồn: AP)

Ngược lại, phe chủ hòa mong muốn tận dụng áp lực của cộng đồng quốc tế và biện pháp ngoại giao để giải quyết tranh chấp căng thẳng với Mỹ. Phần nhiều bài phát biểu của Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif, nhân vật chủ chốt của phe này, tại Đối thoại Raisina ở Ấn Độ ngày 15/1 là dành cho EU. Ông Zarif nhấn mạnh JCPOA là thỏa thuận tốt nhất có thể hình dung được và “sẵn sàng đảo ngược động thái trước đó nếu EU tuân thủ cam kết”. Ngoài ra, ông khẳng định muốn giải quyết căng thẳng thông qua các biện pháp ngoại giao, dù không muốn đàm phán với Mỹ ở thời điểm hiện tại. Đây là cách ông Zarif đánh tiếng với khối P5+1, đặc biệt là Anh, Pháp và Đức.

Nếu Tehran muốn tranh thủ áp lực của cộng đồng quốc tế trong giải quyết căng thẳng với Mỹ, nước này cần tuân thủ luật pháp và các hiệp ước quốc tế đã ký, trong đó có JCPOA. Khi đó, ngồi lại với EU, bàn thảo về điều kiện trở lại JCPOA là hợp lý. Tuy nhiên, với phe chủ chiến, điều này chẳng khác nào nói rằng Iran nhượng bộ trước cấm vận, khiến người dân đặt câu hỏi về chính sách cứng rắn với Mỹ, trọng tâm chính sách đối ngoại từ khi thành lập nền Cộng hòa Hồi giáo. Tranh đấu giữa phe chủ hòa, chủ chiến tại Iran vì thế sẽ quyết định kết quả thay đổi cách tiếp cận từ EU.

Tại người, tại mình

Thứ hai, đó là thái độ của các ông lớn còn lại trong P5+1, đặc biệt là Mỹ. Sau động thái trên, Bộ Ngoại giao Mỹ đã lên tiếng ủng hộ đề xuất kích hoạt cơ chế giải quyết tranh chấp: “Chúng tôi tin rằng áp lực về kinh tế và ngoại giao cần được các quốc gia thực hiện. Thế giới văn minh cần gửi một thông điệp rõ ràng, thống nhất về chế độ Iran: Chiến dịch khủng bố, sát hại, hỗn loạn sẽ không được dung thứ nữa”. Nga thì cho rằng bước đi của EU có thể khiến căng thẳng leo thang theo chiều hướng xấu. Trung Quốc chưa có phản ứng cụ thể, song lập trường của Bắc Kinh từ trước đến nay vẫn thiên về gìn giữ JCPOA nhằm đảm bảo lợi ích về nguồn năng lượng nhập khẩu từ Tehran.

Khi liều lượng quyết định chất lượng

Thứ ba, kết quả của thay đổi chính sách này sẽ phụ thuộc vào chính EU. Cả Anh, Pháp và Đức đều tin rằng cách duy nhất để Iran không phát triển vũ khí hạt nhân là thông qua JCPOA. Biện pháp dù mềm hay cứng đều nhằm thực hiện mục tiêu này, song triển khai ra sao là không đơn giản. Lịch sử cho thấy EU không có duyên với cấm vận. Một mặt, EU tiếp tục gia hạn trừng phạt và cấm vận đối với Nga tới cuối tháng 7/2020. Mặt khác, quan hệ Nga – Đức, thành viên trụ cột của EU, đang ấm dần lên, thể hiện rõ qua chuyến thăm ít có tiền lệ của Thủ tướng Angela Merkel tới Nga và hợp tác trong dự án đường ống dẫn khí đốt Nordstream-2. Cấm vận Nga là chủ trương của EU, song lợi ích từ Nga lại quá hấp dẫn. Khi ấy, thay đổi cách tiếp cận rắn hơn với Iran là nước cờ thú vị từ EU, song “cứng” đến đâu để không kích động phe chủ chiến ở Iran, “mềm” thế nào để tránh bị Tehran lấn lướt sẽ là bài toán khó cho các nước châu Âu.

eu kich hoat co che giai quyet tranh chap jcpoa voi iran mem khong duoc cung co xong 'Dọa' tiếp tục giảm cam kết trong thỏa thuận hạt nhân, Iran ra điều kiện với các bên

TGVN. Phái viên Iran tại Liên hợp quốc Ali Nasimfar cho biết, Tehran chuẩn bị giảm những cam kết trong thỏa thuận hạt nhân cứ ...

eu kich hoat co che giai quyet tranh chap jcpoa voi iran mem khong duoc cung co xong Pháp: Vi phạm thỏa thuận hạt nhân của Iran sẽ gửi đi 'tín hiệu sai lệch'

TGVN. Ngày 3/9, một nguồn tin ngoại giao Pháp cho biết, vi phạm mới đối với thỏa thuận hạt nhân năm 2015 của Iran sẽ ...

eu kich hoat co che giai quyet tranh chap jcpoa voi iran mem khong duoc cung co xong Iran cảnh báo giảm mạnh các cam kết trong thỏa thuận hạt nhân

TGVN. Ngày 2/9, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran Abbas Mousavi cho biết Iran chuẩn bị thực hiện "biện pháp mạnh mẽ hơn" trong ...

Xem nhiều

Đọc thêm

Gia hạn hợp đồng, HLV Pep Guardiola có giúp Man City vượt Tottenham đêm nay 23/11?

Gia hạn hợp đồng, HLV Pep Guardiola có giúp Man City vượt Tottenham đêm nay 23/11?

Người hâm mộ Man xanh kỳ vọng, việc HLV Pep Guardiola gia hạn hợp đồng mang đến động lực lớn để Man City chấm dứt chuỗi 4 trận thua liên ...
Tin vui nối tiếp, Jude Bellingham đoạt thêm một danh hiệu

Tin vui nối tiếp, Jude Bellingham đoạt thêm một danh hiệu

Vào thời điểm đang lấy lại phong độ tốt nhất, Jude Bellingham mới giành thêm một danh hiệu cá nhân nhờ thi đấu thăng hoa ở mùa giải 2023/24.
Trừng phạt Nga hay chiến dịch 'tấn công kinh tế' tổng lực của phương Tây trên khắp thế giới?

Trừng phạt Nga hay chiến dịch 'tấn công kinh tế' tổng lực của phương Tây trên khắp thế giới?

Các vòng trừng phạt Nga, có thể ít tác động tới chủ thể, nhưng một cuộc 'chiến tranh kinh tế' tổng lực của phương Tây đã khiến toàn thế giới ...
Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump đề cử loạt lãnh đạo lĩnh vực nhà ở, phòng ngừa dịch bệnh và lao động

Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump đề cử loạt lãnh đạo lĩnh vực nhà ở, phòng ngừa dịch bệnh và lao động

Ngày 22/11, Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump đã đề cử các vị trí Bộ trưởng Nhà ở và Phát triển đô thị, Giám đốc CDC và Bộ trưởng ...
Iran tập trận quy mô lớn, huy động hơn 60.000 quân tình nguyện, trưng bày vũ khí hiện đại

Iran tập trận quy mô lớn, huy động hơn 60.000 quân tình nguyện, trưng bày vũ khí hiện đại

Iran trưng bày một số thiết bị bay không người lái quân sự cũng như thiết bị phòng thủ trong cuộc tập trận.
Việt Nam-Ấn Độ diễn tập khả năng phối hợp trong hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc

Việt Nam-Ấn Độ diễn tập khả năng phối hợp trong hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc

Diễn tập song phương giữa Việt Nam và Ấn Độ về gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc năm 2024 lần thứ 5 đã diễn ra thành công tại bang ...
Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump đề cử loạt lãnh đạo lĩnh vực nhà ở, phòng ngừa dịch bệnh và lao động

Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump đề cử loạt lãnh đạo lĩnh vực nhà ở, phòng ngừa dịch bệnh và lao động

Ngày 22/11, Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump đã đề cử các vị trí Bộ trưởng Nhà ở và Phát triển đô thị, Giám đốc CDC và Bộ trưởng Lao động.
Iran tập trận quy mô lớn, huy động hơn 60.000 quân tình nguyện, trưng bày vũ khí hiện đại

Iran tập trận quy mô lớn, huy động hơn 60.000 quân tình nguyện, trưng bày vũ khí hiện đại

Iran trưng bày một số thiết bị bay không người lái quân sự cũng như thiết bị phòng thủ trong cuộc tập trận.
Giải quyết xung đột ở Ukraine, nước Nga không đặt hy vọng vào ông Trump hay bất kỳ ai khác, chỉ dựa vào ‘sức mạnh của chính mình’

Giải quyết xung đột ở Ukraine, nước Nga không đặt hy vọng vào ông Trump hay bất kỳ ai khác, chỉ dựa vào ‘sức mạnh của chính mình’

Nga cho hay, Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump có thể đạt được giải pháp cho cuộc xung đột ở Ukraine, nhưng Nga chỉ trông cậy vào chính mình.
Tòa án Hình sự quốc tế ban hành lệnh bắt giữ Thủ tướng Israel, Czech và Bulgaria đồng loạt phản ứng

Tòa án Hình sự quốc tế ban hành lệnh bắt giữ Thủ tướng Israel, Czech và Bulgaria đồng loạt phản ứng

Thủ tướng Czech Petr Fiala coi quyết định của Tòa án Hình sự quốc tế (ICC) là "điều đáng tiếc".
Thêm hai quốc gia có thể có thể trở thành thành viên đầy đủ của khu vực Schengen

Thêm hai quốc gia có thể có thể trở thành thành viên đầy đủ của khu vực Schengen

Ủy ban châu Âu khẳng định cả Romania và Bulgaria đều đáp ứng đầy đủ các tiêu chí để gia nhập khối Schengen.
Hỗ trợ Ukraine: Czech cấp nửa triệu quả đạn pháo, Thụy Điển tiếp tục bơm tiền, Berlin không cho phép Kiev dùng vũ khí Đức tấn công lãnh thổ Nga

Hỗ trợ Ukraine: Czech cấp nửa triệu quả đạn pháo, Thụy Điển tiếp tục bơm tiền, Berlin không cho phép Kiev dùng vũ khí Đức tấn công lãnh thổ Nga

Ngoại trưởng Czech Jan Lipavsky cam kết Prague sẽ tiếp tục hỗ trợ Ukraine.
Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Sự trở lại của Tổng thống đắc cử Donald Trump mang nhiều hàm ý cho nước Mỹ và thế giới. Châu Á – Thái Bình Dương trong đó có tiểu vùng Mekong cũng không nằm ...
‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

Quan hệ giữa Mỹ và Iran, từng là đồng minh thân cận thời đầu Chiến tranh Lạnh, đã biến thành đối đầu kéo dài hàng thập kỷ.
Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Cuộc đua vào Nhà Trắng giữa hai ứng cử viên Kamala Harris của đảng Dân chủ và Donald Trump của đảng Cộng hòa sẽ 'ngã ngũ' trong ngày 5/11 (giờ Mỹ).
Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Còn 2 ngày nữa Nhà Trắng sẽ xác định được chủ nhân mới thay thế đương kim Tổng thống Joe Biden. Đó sẽ là ứng viên đảng Dân chủ Kamala Harris hoặc chủ cũ, ông ...
Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Các cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ luôn mang nhiều yếu tố bất ngờ, kịch tính, thậm chí có khả năng thay đổi cục diện vào phút chót.
Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Theo Hiến pháp Mỹ, ứng cử viên Tổng thống phải nhiều hơn 35 tuổi, đã sinh sống tại Mỹ liên tục trên 14 năm, được sinh ra tại Mỹ và là công dân Mỹ.
Một Iran 'rất khác' sẽ khiến ông Trump phải đau đầu!

Một Iran 'rất khác' sẽ khiến ông Trump phải đau đầu!

Rất có thể chính sách 'gây áp lực tối đa' của Tổng thống đắc cử Donald Trump sẽ không còn tác dụng với Iran khi ở thời điểm hiện nay.
Ông Donald Trump 'tái xuất': Cục diện Nam bán cầu có đảo chiều?

Ông Donald Trump 'tái xuất': Cục diện Nam bán cầu có đảo chiều?

Sự trở lại của ông Donald Trump không chỉ đánh dấu bước ngoặt trong chính trị Mỹ mà còn hứa hẹn ảnh hưởng sâu rộng đến khu vực Nam bán cầu.
'Hạt hòa bình' gieo mầm ngoại giao nông sản Mỹ-Trung

'Hạt hòa bình' gieo mầm ngoại giao nông sản Mỹ-Trung

Nhóm các nhà nghiên cứu Mỹ và Trung Quốc đang tiến hành dự án 'hạt hòa bình' nhằm thúc đẩy cân bằng thương mại nông nghiệp giữa hai nước.
Xung đột Nga-Ukraine: Đoán ý đồ người kế nhiệm, Tổng thống Biden đi thêm nước cờ 'một mũi tên trúng hai đích'

Xung đột Nga-Ukraine: Đoán ý đồ người kế nhiệm, Tổng thống Biden đi thêm nước cờ 'một mũi tên trúng hai đích'

Mặc dù sắp mãn nhiệm nhưng Tổng thống Mỹ Joe Biden đã có một quyết định quan trọng liên quan đến xung đột Nga-Ukraine.
Cái 'gật đầu muộn mằn' của Tổng thống Biden với Ukraine: Thay đổi cục diện hay thêm dầu vào lửa?

Cái 'gật đầu muộn mằn' của Tổng thống Biden với Ukraine: Thay đổi cục diện hay thêm dầu vào lửa?

Tổng thống Joe Biden đã quyết định 'xé rào' vũ khí cho Ukraine. Tuy nhiên, những 'đòn giáng' không thể tạo ra bằng lời nói.
Ngoại giao đa phương của Việt Nam tạo tiếng vang trên truyền thông Mexico

Ngoại giao đa phương của Việt Nam tạo tiếng vang trên truyền thông Mexico

Truyền thông Mexico đề cao vị thế và sự tham gia, đóng góp hiệu quả của Việt Nam tại các diễn đàn đa phương gần đây như APEC, G20...
Phiên bản di động