Nhật Bản và Việt Nam: Cùng hợp tác vì sự phát triển bền vững, bao trùm của khu vực

Tôi rất coi trọng mối quan hệ giữa Nhật Bản và Việt Nam. Bốn năm trước, sau khi nhậm chức Thủ tướng Nhật Bản lần thứ hai, tôi đã chọn Việt Nam làm điểm đến cho chuyến công du nước ngoài đầu tiên của mình. Năm nay Việt Nam cũng là quốc gia đầu tiên tôi tới thăm vào tháng 11 sẽ là chuyến công du lần thứ tư của tôi tới Việt Nam với tư cách là Thủ tướng Nhật Bản.

Đây là lần thứ hai tôi tham dự Hội nghị APEC được tổ chức tại Việt Nam sau lần đăng cai năm 2006 tại Hà Nội. Tham dự Hội nghị lần này, tôi rất mong chờ tới thăm Đà Nẵng bởi đây là lần đầu tiên tôi đặt chân tới thành phố trung tâm của khu vực miền Trung, một điểm du lịch đang phát triển mạnh mẽ của Việt Nam. Tôi tin tưởng rằng dưới sự chủ trì của Chủ tịch nước Trần Đại Quang, Tuần lễ cấp cao APEC trong tháng 11 sẽ gặt hái được nhiều thành công. Chủ đề “Tạo động lực mới, cùng vun đắp tương lai chung” (Creating New Dynamism, Fostering a Shared Future) do Việt Nam đề xuất rất phù hợp với thời điểm hiện tại. Nhật Bản sẽ nỗ lực hết sức trong quá trình xây dựng tương lai của khu vực châu Á - Thái Bình Dương.

Để đưa khu vực châu Á - Thái Bình Dương trở thành trung tâm tăng trưởng của thế giới, tự do hóa thương mại và đầu tư đã và đang được tiếp tục đẩy mạnh. Năm 1994, diễn đàn APEC đã đặt ra mục tiêu đầy tham vọng, đó là đạt được tự do hóa thương mại và đầu tư trong khu vực vào năm 2020. Chúng ta sẽ tiếp tục duy trì lập trường cứng rắn đối với các hoạt động thương mại không công bằng bóp méo thị trường và giữ vai trò đi đầu trong nền thương mại tự do.. Tự do hóa thương mại và đầu tư do diễn đàn APEC đưa ra đã đạt được thành quả.

Trong gần 20 năm qua, chúng ta đã chứng kiến sự phát triển của các lĩnh vực có triển vọng tăng trưởng như công nghiệp dịch vụ và kinh tế số. Tình hình kinh tế thế giới cũng có những chuyển biến rõ rệt. Trước những vấn đề mới này, Nhật Bản mong muốn cùng với Việt Nam, đối tác chung chí hướng chủ trì các buổi thảo luận nhằm thúc đẩy thương mại và đầu tư theo hướng tự do, mở cửa và công bằng. Một số thành viên của diễn đàn APEC đã tiến thêm một bước xây dựng Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP).

Nhật Bản coi trọng TPP và sự tham gia của Việt Nam trong Hiệp định này là điều hết sức quan trọng. Vì vậy, Nhật Bản sẽ kiên trì tác động tới Hoa Kỳ về ý nghĩa mang tính chiến lược của TPP, đồng thời nỗ lực phối hợp chặt chẽ với Việt Nam để 11 nước thành viên có thể đưa ra một kết quả tích cực hướng tới việc TPP sớm có hiệu lực nhân Hội nghị cấp cao APEC.

Mỗi lần tới thăm Việt Nam, tôi đều nhận thấy mối quan hệ giữa Việt Nam - Nhật Bản ngày càng phát triển. Nhật Bản và Việt Nam cùng chia sẻ nhiều lợi ích chiến lược và các giá trị cơ bản. Bên cạnh đó, chúng ta là láng giềng được gắn kết bởi “vùng biển tự do và mở”, đồng thời cũng là những đối tác quan trọng cùng chia sẻ tinh thần “thượng tôn pháp luật”. Tôi rất vinh dự khi đây là lần thứ ba được gặp Chủ tịch nước Trần Đại Quang và lần thứ sáu gặp Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc. Tháng 6 vừa qua, tôi và Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã có buổi hội đàm cấp cao thành công khi ra “Tuyên bố chung về việc làm sâu sắc hơn quan hệ Đối tác chiến lược sâu rộng Nhật Bản - Việt Nam”. Chúng tôi sẽ tiếp tục thúc đẩy mối quan hệ giữa Nhật Bản - Việt Nam phát triển sâu rộng hơn nữa trên nhiều lĩnh vực không chỉ kinh tế, mà cả trong lĩnh vực giao lưu nhân dân và an ninh biển.

Vì sự phát triển hơn nữa của Việt Nam, Nhật Bản sẽ tiếp tục mở rộng hợp tác với trọng tâm là phát triển hạ tầng chất lượng cao và đào tạo nguồn nhân lực. Trong chuyến thăm Việt Nam vào tháng 1 năm nay, tôi đã vô cùng ấn tượng khi bước xuống Nhà ga T2 Sân bay Quốc tế Nội Bài và đi qua cây cầu Nhật Tân. Đây là những công trình đã trở thành biểu tượng mới cho quan hệ hợp tác giữa Nhật Bản và Việt Nam. Với công nghệ cao và tri thức của Nhật Bản, chúng tôi sẽ tiếp tục thúc đẩy hợp tác với Việt Nam, giúp người dân có cuộc sống tiện nghi và thoải mái hơn. Được thành lập vào tháng 9 năm 2016, trường Đại học Việt Nhật đã trở thành nội dung hợp tác tiêu biểu trong lĩnh vực đào tạo nguồn nhân lực. Khi trao đổi với các sinh viên, tôi đã rất xúc động trước những kỳ vọng của các em về tương lai. Nhật Bản sẽ tiếp tục đẩy mạnh hợp tác đào tạo nguồn nhân lực thông qua dự án “Châu Á sáng tạo” (“Innovative Asia”) và chương trình đào tạo cán bộ, những người có vai trò đóng góp vào tương lai của Việt Nam.

Hoạt động của các doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam cũng có những bước phát triển nổi bật. So với năm 2006 khi tôi tới thăm Việt Nam lần đầu tiên trên cương vị Thủ tướng Nhật Bản, số lượng doanh nghiệp Nhật Bản đã tăng gấp hai lần. Nhiều doanh nghiệp Nhật Bản ở các lĩnh vực đa dạng đã và đang triển khai hoạt động tại các địa phương của Việt Nam, đầu tiên phải kể đến Khu Công nghiệp Thăng Long. Nhật Bản sẽ chung tay hợp tác cùng Việt Nam tạo thêm nhiều việc làm mới cho người lao động tại các địa bàn và thúc đẩy sự phát triển của Việt Nam.

Cùng trong thời gian này, hoạt động giao lưu nhân dân giữa Nhật Bản và Việt Nam đã có sự gia tăng vượt bậc. Số lượng người Việt Nam học tập tại Nhật Bản ngày càng tăng. Năm vừa qua, số lượng tu nghiệp sinh người Việt tại Nhật Bản là đông nhất, đạt tới khoảng 90.000 người. Ví dụ, anh Nguyễn Sơn Hà, sang Nhật Bản với tư cách ứng viên điều dưỡng vào năm 2014, đã thi đỗ chứng chỉ điều dưỡng quốc gia của Nhật Bản vào năm 2016 và hiện đang là điều dưỡng viên tại bệnh viện thành phố Sodegaura, tỉnh Chiba. Nhật Bản sẽ nỗ lực tăng cường quan hệ hợp tác song phương thông qua quy chế tu nghiệp sinh mới sẽ được triển khai vào tháng 11 năm 2017. Bên cạnh đó, số lượng du học sinh Việt Nam tại Nhật Bản cũng đã vượt quá 60.000 người, trong đó có cả du học sinh tại Học viện Phòng vệ Quốc gia Nhật Bản. Trong thời gian tới, Nhật Bản sẽ tiếp tục hợp tác với Việt Nam hoàn thiện môi trường để những thanh niên Việt Nam đã học tiếng Nhật, văn hóa và kỹ thuật Nhật Bản có thể cống hiến cho sự phát triển của Việt Nam.

Chuyến thăm Việt Nam cấp Nhà nước lần đầu tiên của Nhà vua và Hoàng hậu Nhật Bản vào mùa xuân năm nay đã trở thành biểu tượng mang tính lịch sử và mở ra một trang mới trong quan hệ Nhật Bản - Việt Nam. Chuyến thăm này là một minh chứng cho mối quan hệ vô cùng tốt đẹp đã được gắn kết qua những hợp tác sâu rộng giữa hai dân tộc. Những hình ảnh Nhà vua và Hoàng hậu Nhật Bản giao lưu với người dân Việt Nam, đi thăm các địa danh văn hóa tại Thủ đô Hà Nội và Cố đô Huế được đưa tin rộng rãi ở cả Nhật Bản và Việt Nam. Điều này đã góp phần to lớn trong việc tăng cường hiểu biết lẫn nhau, thắt chặt hơn nữa sự gắn bó hữu nghị giữa Nhật Bản và Việt Nam. Một lần nữa, tôi xin chân thành cảm ơn sự đón tiếp nồng hậu mà Việt Nam đã dành cho Nhà vua và Hoàng hậu Nhật Bản trong chuyến thăm nói trên.

Vào năm tới, Nhật Bản và Việt Nam sẽ kỷ niệm 45 năm thiết lập quan hệ ngoại giao. Tôi sẽ nỗ lực hết sức để mối quan hệ đa tầng giữa Nhật Bản và Việt Nam chúng ta tiếp tục phát triển mạnh mẽ hơn nữa.

Shinzo Abe

Thủ tướng nhật bản

(*) Ảnh do Phòng Quan hệ Công chúng, Nội các Nhật Bản cung cấp - Pool Photo.