Sức mạnh quân sự quốc gia từ những góc nhìn khác nhau trên thế giới (Kỳ I)

Vũ Đăng Minh
TGVN. Sức mạnh quân sự không chỉ là con số, mà phụ thuộc nhiều vào sự chuyển hóa tiềm năng thành sức mạnh thực chất, khả năng thực chiến, yếu tố tinh thần, tính chất của chiến tranh, các yếu tố khác.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Sức mạnh quân sự quốc gia từ những góc nhìn khác nhau trên thế giới
Mỹ, Nga, Trung Quốc và Ấn Độ là 4 quốc gia đứng đầu trong bảng xếp hạng sức mạnh quân sự toàn cầu Global Fire Power (GFP) năm 2021. (Nguồn: GFP)

Những con số "biết nói"

Theo thông lệ hằng năm, tổ chức Global Fire Power (GFP) của Mỹ công bố bảng xếp hạng sức mạnh quân sự các nước trên thế giới. Theo GFP, năm 2021, các quốc gia nằm trong top đầu bao gồm Mỹ, Nga, Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Pháp, Anh…

So sánh bảng xếp hạng 3 năm từ 2019 đến 2021, thứ tự các nước có thay đổi, nhưng không xảy ra đột biến. 4 quốc gia dẫn đầu vẫn là Mỹ, Nga, Trung Quốc và Ấn Độ, trong khi thứ hạng các nước xếp sau có chút thay đổi. Nhật Bản xếp thứ 6 (năm 2019) tăng lên thứ 5 (năm 2020, 2021); tương tự, Hàn Quốc từ thứ 7 lên thứ 6, Pháp tụt từ thứ 5 xuống thứ 7.

Triều Tiên từ thứ 18 (năm 2019) xuống thứ 25 (năm 2020) và 28 (năm 2021). Việt Nam từ thứ 22 (năm 2020) xuống thứ 24 (năm 2021), đứng thứ 2 khu vực Đông Nam Á, sau Indonesia.

Bảng xếp hạng sức mạnh quân sự toàn cầu của GFP được tính toán cụ thể theo hơn 50 số liệu thống kê, bao gồm:

- Số lượng và cơ cấu vũ khí trang bị (máy bay, tên lửa, xe tăng, tàu chiến, pháo các loại…), không tính vũ khí hạt nhân;

- Binh lực (cơ cấu tổ chức quân đội, lực lượng thường trực, dự bị, dân số, khả năng huy động khi có chiến tranh…);

- Khả năng tác chiến trên các môi trường đất liền, trên không, trên biển;

- Trình độ phát triển công nghiệp quốc phòng, ngân sách quốc phòng, tài chính quốc gia, vị trí địa lí, phạm vi ảnh hưởng trong khu vực;

- Các yếu tố khác.

Tính toán của GFP khá công phu và kết quả xếp hạng top 3, bao gồm Mỹ, Nga, Trung Quốc, dường như khó tranh cãi. Cơ sở cho độ tin cậy là sự lạnh lùng của công thức tính toán và nhiều dữ liệu thống kê, thông số.

Tuy nhiên, sức mạnh quân sự không chỉ là con số, mà phụ thuộc nhiều vào sự chuyển hóa tiềm năng thành sức mạnh thực chất, khả năng thực chiến, yếu tố tinh thần, tính chất của chiến tranh, các yếu tố khác và tỷ trọng ảnh hưởng rất khác nhau của từng yếu tố, khó đo đếm bằng tính toán.

Mặt khác, dữ liệu thống kê của một số nước chưa hẳn đúng thực tế. Thực tiễn chiến tranh, chiến trường là sự kiểm chứng có giá trị của lý thuyết, tính toán.

Thực tiễn chiến tranh và tương lai vũ khí công nghệ cao

Cách đây 30 năm, ngày 17/1/1991, chiến tranh Vùng Vịnh lần thứ nhất bùng nổ. Đây được xem là khởi đầu cho phương thức chiến tranh bằng vũ khí công nghệ cao, tuy tỷ lệ vẫn thấp, chỉ khoảng 5-10%. Tương quan lực lượng, vũ khí trang bị nghiêng hẳn về phía Mỹ và liên minh 34 nước, nên Iraq thất bại hoàn toàn là điều không khó giải thích.

Điều đáng nói là, Iraq có 700 máy bay các loại, nhiều tên lửa Sam 3-6, Roland, 7.000 khẩu pháo phòng không, 3.000 khẩu pháo mặt đất cỡ lớn, 100.000 xe tăng, số lượng quân đội đến 1 triệu người, xếp hạng thứ tư thế giới, thứ nhất ở Vùng Vịnh về quy mô, nhưng chỉ bắn rơi 1 máy bay, gây tổn thất không đáng kể cho liên quân và chấp nhận thua trận khi lực lượng, vũ khí còn khá nhiều.

Các bản tin chiến sự, bình luận quân sự quốc tế về các cuộc chiến gần đây ở Syria, Nagorno-Karabakh và một số khu vực khác, đều có điểm chung đáng chú ý là nhấn mạnh vai trò của vũ khí công nghệ cao.

So sánh tương quan lực lượng, đánh giá cục diện và kết cục chiến trường chủ yếu dựa vào số lượng, tính năng vượt trội của tên lửa, máy bay, tàu chiến và các phương tiện trang bị quân sự hiện đại khác.

Tin liên quan
Ảnh ấn tượng tuần (11-17/1): Đồi Capitol ‘căng hơn dây đàn’ trước giờ G, Triều Tiên khoe sức mạnh quân sự và kỷ lục buồn của ông Trump Ảnh ấn tượng tuần (11-17/1): Đồi Capitol ‘căng hơn dây đàn’ trước giờ G, Triều Tiên khoe sức mạnh quân sự và kỷ lục buồn của ông Trump

Nhiều ý kiến cho rằng, máy bay không người lái (UAV) được sử dụng theo chiến thuật “bầy” nhanh chóng tiêu diệt các mục tiêu mặt đất, dẫn tới nguy cơ loại bỏ lực lượng tăng, thiết giáp khỏi biên chế quân đội. Tên lửa, máy bay hiện đại của Mỹ, Israel, Thổ Nhĩ Kỳ, Nga, Iran… đóng vai trò chủ yếu ở chiến trường Trung Đông. Bộ binh không còn là lực lượng quyết định thắng lợi trên chiến trường.

Từ thực tiễn đó, Tiến sĩ Can Kasapogglu, thuộc Tổ chức phân tích EDAM ở Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ nhận xét, sự phát triển của vũ khí công nghệ cao cho thấy tính dễ bị tổn thương của chiến tranh truyền thống!

Thực ra, các quan điểm trên không mới, khác chăng là mức độ đánh giá vai trò của vũ khí hiện đại ngày càng cao, thậm chí gần như là số 1.

Quan điểm đó càng được cổ vũ bởi cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 với sự hội tụ của trí tuệ nhân tạo, kỷ nguyên số và sự phát triển của công nghệ liên ngành, đa ngành và xuyên ngành trong lĩnh vực quân sự.

Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 đánh dấu sự thay đổi mang tính bước ngoặt, làm đảo lộn nhiều quan điểm, cách nhìn nhận trước đây. Nó có thể tạo ra nhiều loại vũ khí siêu đẳng với công nghệ mới như nano, sinh học, vật liệu mới siêu bền, năng lượng định hướng…

Thế hệ robot trí tuệ nhân tạo có thể đảm nhiệm nhiều công đoạn trong hoạt động quân sự với khả năng vượt trội, giảm bớt sự tham gia trực tiếp của con người. Chiến tranh tương lai là chiến tranh trên không, vũ trụ, chiến tranh robot. Người làm chủ chiến trường vũ trụ, trên không, không gian mạng, có ưu thế về vũ khí công nghệ cao sẽ là người quyết định “cuộc chơi”.

Câu chuyện cách đây gần hai chục năm, trong buổi trao đổi học thuật giữa cơ quan nghiên cứu chiến lược Bộ Quốc phòng Việt Nam với Viện nghiên cứu quốc tế thuộc trường đại học ở Singapore có vẻ gần gũi với quan điểm nêu trên.

Nói về lịch sử, truyền thống Quân đội nhân dân Việt Nam, một thành viên nêu tấm gương anh hùng liệt sĩ Phan Đình Giót lấy thân mình lấp lỗ châu mai.

Phía đối thoại bày tỏ: Chúng tôi rất khâm phục sự dũng cảm của Quân đội Việt Nam, nhưng chiến tranh tương lai có lẽ không có chỗ cho các hành động như vậy! Cùng một thực tiễn, nhưng góc nhìn khác nhau sẽ có kết luận khác nhau.

Tin liên quan
Công bố danh sách xếp hạng sức mạnh quân sự toàn cầu năm 2021, bất ngờ thứ bậc của Triều Tiên Công bố danh sách xếp hạng sức mạnh quân sự toàn cầu năm 2021, bất ngờ thứ bậc của Triều Tiên

Lẽ thường mạnh được yếu thua. Lý luận, tính toán khoa học và cách nhìn nhận thực tiễn chiến tranh nêu trên dẫn đến kết luận phần thắng nghiêng về bên có ưu thế vũ khí công nghệ cao!

Các nước nhỏ và vừa khó, hoặc không thể chống lại các cường quốc, các nước có sức mạnh quân sự lớn hơn!

Quan điểm đó đã thúc đẩy cuộc chạy đua vũ trang, phát triển các loại vũ khí công nghệ cao, siêu cao để răn đe, giành ưu thế tuyệt đối trong chiến tranh. Dù kinh tế suy thoái, nhưng thị trường mua bán vũ khí vẫn sôi động. Nhiều nước tăng ngân sách quốc phòng, xây dựng quân đội, nhập khẩu các loại vũ khí trang bị quân sự hiện đại hoặc chấp nhận “ô phòng thủ quân sự” của các nước lớn.

Tuy nhiên, cũng có thực tiễn khác, cách nhìn nhận khác. Trong một số trận đánh cụ thể, hay một cuộc chiến tranh, quốc gia xếp thứ hạng cao về sức mạnh quân sự vẫn có thể thất bại trước một quốc gia có thứ hạng thấp hơn.

Việt Nam là một trong số đó. Trong nửa cuối thế kỷ XX, quân và dân Việt Nam không chỉ 1 mà 3 lần đánh thắng đội quân xâm lược của 3 nước lớn.

(còn tiếp)

TIN LIÊN QUAN
Ngoại giao Việt Nam, hôm qua, hôm nay và ngày mai
Dấu ấn đối ngoại quốc phòng Việt Nam năm 2020
Nhật Bản từng bước chuyển mình trên con đường xuất khẩu vũ khí
Liên minh tình báo 'Ngũ Nhãn' đang đối đầu với Trung Quốc?
Vụ chính trị gia đối lập Nga hôn mê: Belarus tung bằng chứng chứng minh luận điệu về vụ đầu độc Navalny là bịa
Vũ Đăng Minh

Đọc thêm

Thanh Hương, Tuấn Tú và dàn diễn viên họp báo ra mắt phim Người một nhà

Thanh Hương, Tuấn Tú và dàn diễn viên họp báo ra mắt phim Người một nhà

Có mặt tại buổi họp báo ra mắt phim truyền hình 'Người một nhà', diễn viên Thanh Hương và Tuấn Tú nhận nhiều sự quan tâm khi vào vai vợ ...
Cục trưởng Cục Lãnh sự tiếp Đại diện UNHCR tại Thái Lan phụ trách Việt Nam chào từ biệt

Cục trưởng Cục Lãnh sự tiếp Đại diện UNHCR tại Thái Lan phụ trách Việt Nam chào từ biệt

Cục trưởng Cục Lãnh sự đánh giá cao sự hợp tác chặt chẽ và hỗ trợ của UNHCR đối với Việt Nam trong các vấn đề hai bên cùng quan ...
FIFA Days: Lionel Messi chấn thương, lỡ hai trận đấu giao hữu cùng đội tuyển Argentina

FIFA Days: Lionel Messi chấn thương, lỡ hai trận đấu giao hữu cùng đội tuyển Argentina

Liên đoàn Bóng đá Argentina xác nhận, Lionel Messi chấn thương, sẽ vắng mặt trong hai trận đấu của tuyển Argentina ở kỳ FIFA Days tháng 3.
VBF 2024: Doanh nghiệp FDI phải đóng vai trò tiên phong, dẫn dắt trong chiến lược tăng trưởng xanh

VBF 2024: Doanh nghiệp FDI phải đóng vai trò tiên phong, dẫn dắt trong chiến lược tăng trưởng xanh

Sáng 19/3, tại Hà Nội đã diễn ra Hội nghị Thủ tướng Chính phủ gặp mặt cộng đồng doanh nghiệp FDI và VBF 2024.
Top 4 mẫu smartphone chuyên dụng dành cho người chơi crypto

Top 4 mẫu smartphone chuyên dụng dành cho người chơi crypto

Khi nhắc đến crypto, crypto phone hay blockchain phone có lẽ là cái tên quen thuộc khi được tích hợp sẵn các ứng dụng và dịch vụ liên quan đến ...
Giá iPhone 15 Pro Max giảm về mức thấp nhất kể từ khi ra mắt

Giá iPhone 15 Pro Max giảm về mức thấp nhất kể từ khi ra mắt

Theo khảo sát tại nhiều hệ thống bán lẻ lớn tại Việt Nam, giá iPhone 15 Pro Max đang được chào bán ở mức 30,5-30,9 triệu đồng dành cho phiên ...
Bước chạy đà ấn tượng

Bước chạy đà ấn tượng

Với Thông điệp liên bang mạnh mẽ, đường như đương kim Tổng thống Joe Biden đã có bước chạy đà ấn tượng cho màn tái đấu giữa hai 'người quen cũ'.
Bầu cử Tổng thống Mỹ: Màn song đấu tái hiện

Bầu cử Tổng thống Mỹ: Màn song đấu tái hiện

Từ nay đến khi cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ diễn ra vào tháng 11 tới, nhiều bất ngờ sẽ còn xảy ra...
Chỗ dựa tinh thần của Tổng thống Palestine

Chỗ dựa tinh thần của Tổng thống Palestine

Việc Tổng thống Palestine lựa chọn đến thăm Thổ Nhĩ Kỳ trong thời điểm hiện nay có thể coi là quyết định khôn khéo.
Xung đột Nga-Ukaine, động thái mới và dự báo cục diện, kết cục

Xung đột Nga-Ukaine, động thái mới và dự báo cục diện, kết cục

Cuộc xung đột ở Ukraine bước sang năm thứ ba khó đoán định.
Nhóm Visegrad: Phép cộng không đơn giản

Nhóm Visegrad: Phép cộng không đơn giản

Kết quả Hội nghị thượng đỉnh nhóm Visegrad vừa diễn ra tại Czech, một lần nữa cho thấy các thành viên của nhóm lại không cùng nhìn về một hướng.
NATO kết nạp Thụy Điển, một nước cờ khó lường trên bàn cờ thế cuộc

NATO kết nạp Thụy Điển, một nước cờ khó lường trên bàn cờ thế cuộc

Điều gì đến cũng sẽ đến. Đó là cảm nhận của nhiều chuyên gia, học giả quốc tế đối với việc Quốc hội Hungary bỏ phiếu chấp thuận Thụy Điển gia nhập NATO.
Xung đột Israel - Hamas: Mỹ 'than ngắn thở dài' vì một điều, thứ mang đến bàn đàm phán vẫn chỉ là lòng thù hận

Xung đột Israel - Hamas: Mỹ 'than ngắn thở dài' vì một điều, thứ mang đến bàn đàm phán vẫn chỉ là lòng thù hận

Trước khủng hoảng nhân đạo đáng báo động, quốc tế vẫn đang trông chờ vào các cuộc đàm phán giữa Israel và Hamas về một lệnh ngừng bắn.
'Trái ngọt' trong quan hệ Iran - Saudi Arabia: Đốm lửa nhỏ có thể thắp sáng cả Trung Đông?

'Trái ngọt' trong quan hệ Iran - Saudi Arabia: Đốm lửa nhỏ có thể thắp sáng cả Trung Đông?

'Trái ngọt' của quan hệ Iran với Saudi Arabia sau một năm nối lại quan hệ ngoại giao khơi dậy niềm lạc quan giữa một Trung Đông đầy bất ổn.
Ngoại giao tình báo trỗi dậy trong thời đại an ninh toàn cầu bị thách thức

Ngoại giao tình báo trỗi dậy trong thời đại an ninh toàn cầu bị thách thức

Chính sách ngoại giao tình báo của Ấn Độ phù hợp với chiến lược xây dựng liên minh khu vực và toàn cầu hiện nay của nước này.
Bầu cử Mỹ: Siêu thứ Ba gay cấn, cuộc đua vào Nhà Trắng đang định hình rõ nét

Bầu cử Mỹ: Siêu thứ Ba gay cấn, cuộc đua vào Nhà Trắng đang định hình rõ nét

Chiến dịch tranh cử tại Mỹ đang trở nên gay cấn vào Siêu thứ Ba với hy vọng là ngày 'bội thu' của các ứng cử viên.
Đằng sau việc Thủ tướng Palestine từ chức: Động thái mang tính 'trình diễn'?

Đằng sau việc Thủ tướng Palestine từ chức: Động thái mang tính 'trình diễn'?

Thủ tướng chính quyền Palestine đệ đơn từ chức hôm 26/2 nhằm tạo điều kiện đạt đồng thuận về các thỏa thuận liên quan đến việc quản lý Gaza thời hậu xung đột.
50 năm quan hệ ASEAN-Australia: Từ những 'trái ngọt' nhớ về câu nói nổi tiếng của Thủ tướng Gough Whitlam

50 năm quan hệ ASEAN-Australia: Từ những 'trái ngọt' nhớ về câu nói nổi tiếng của Thủ tướng Gough Whitlam

Mối quan hệ đối tác vững chắc giữa Australia và ASEAN sẽ góp phần thúc đẩy ổn định, hòa bình tại khu vực cũng như trên thế giới.
Phiên bản di động