Tái cấm vận Tehran, Washington quyết “cùng thua”

Động thái cứng rắn này có thể buộc Iran phải “xuống nước”, song Mỹ cũng sẽ phải trả một cái giá không hề nhỏ.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
tai cam van tehran washington quyet cung thua Mỹ trừng phạt Iran: Làn sóng phản ứng của các doanh nghiệp
tai cam van tehran washington quyet cung thua ​Mỹ vẫn để ngỏ khả năng đàm phán thỏa thuận phi hạt nhân hóa Iran

Ba tháng sau khi rút Mỹ khỏi Kế hoạch Hành động chung Toàn diện (JCPOA) ký năm 2015 giữa Iran và các nước P5+1 (Mỹ, Nga, Trung Quốc, Anh, Pháp và Đức), ngày 6/8, Tổng thống Donald Trump tuyên bố sẽ tái áp đặt cấm vận kinh tế với Iran, hiệu lực ngay lập tức, từ ngày 7/8.

Giải thích cho bước đi của mình, Tổng thống Donald Trump khẳng định sức ép về kinh tế sẽ buộc Iran phải đồng ý với thỏa thuận mới, công bằng hơn so với một JCPOA “tồi tệ và mang tính áp đặt” và từ bỏ các hành động “gây nguy hại”. Ông cũng cảnh báo rằng bất cứ cá nhân hay tổ chức nào vi phạm lệnh trừng phạt sẽ phải đối mặt với “hậu quả nghiêm trọng”. Tuy nhiên, nhiều khả năng lệnh trừng phạt sẽ chỉ tạo ra tình huống “cùng thua” cho cả Mỹ, Iran và Liên minh Châu Âu (EU), “dọn đường” cho Nga và Trung Quốc đẩy mạnh quan hệ hợp tác với chính quyền Tổng thống Hassan Rouhani, mở rộng ảnh hưởng kinh tế - chính trị tại khu vực Trung Đông.

tai cam van tehran washington quyet cung thua
Tổng thống Mỹ Donald Trump ký quyết định tái áp đặt lệnh cấm vận Iran ngày 6/8 (Nguồn: AFP Getty Images)

Đòn phủ đầu từ Mỹ

Theo đó, lệnh cấm vận đầu tiên ngày 7/8 sẽ áp đặt cấm vận lên Iran trong việc mua bán sử dụng đồng USD của Mỹ, trao đổi vàng và các kim loại quý hiếm, buôn bán và trao đổi các phụ tùng ô tô, máy bay thương mại cùng các bộ phận liên quan. Lệnh cấm vận thứ hai, dự kiến diễn ra vào ngày 4/11, sẽ giới hạn sản lượng khai thác và các sản phẩm làm từ dầu mỏ của Iran. Động thái này là nhất quán với quan điểm của ông Trump về Iran, từ công khai chỉ trích Tehran trước khi đắc cử tới chính thức rút Mỹ ra khỏi JCPOA và áp đặt lại cấm vận.

Cho đến nay, chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đã từ chối yêu cầu cho phép các nước và doanh nghiệp có thể tiếp tục giao dịch thương mại với Iran, bất chấp thực tế rằng điều này sẽ gây tổn hại tới lợi ích của công ty xứ sở cờ hoa. Một trong số đó là việc hãng sản xuất máy bay Boeing của Mỹ, cùng với tập đoàn Airbus, có thể đánh mất hợp đồng trị giá tới 39 tỷ USD.

tai cam van tehran washington quyet cung thua
Nguyên Đại sứ Việt Nam tại Iran Nguyễn Hồng Thạch.

Nhận định về tác động gián tiếp đến hợp tác kinh tế với Iran, nguyên Đại sứ Việt Nam tại Iran Nguyễn Hồng Thạch cho rằng các biện pháp cấm vận thêm của Mỹ không ảnh hưởng quá nhiều đến hợp tác kinh tế giữa Việt Nam và Iran so với những lần trước.

Hiện nay, một trong những vấn đề khó khăn nhất trong quá trình giao dịch giữa doanh nghiệp hai nước nằm ở khâu thanh toán, khi Việt Nam chủ yếu sử dụng hệ thống thanh toán quốc tế chịu sự ảnh hưởng các ngân hàng Mỹ và đồng USD. Điều này tiếp tục gây khó khăn cho hợp tác kinh tế song phương.

Mặt khác, “cái khó ló cái khôn”, doanh nghiệp Việt Nam có thể giao dịch với phía Iran qua phương thức bù trừ, tiến hành mua và bán sản phẩm giữa hai bên mà không thông qua hệ thống thanh toán quốc tế. Đây là một trong những đề xuất được Chính phủ gợi ý, song vẫn chưa được doanh nghiệp triển khai đồng bộ và triệt để.

Iran “vững lòng”?

Đối mặt với “cơn thịnh nộ” từ Mỹ, song Iran dường như tỏ ra không hề nao núng. Trong phỏng vấn trên kênh truyền hình quốc gia IRIB, Tổng thống Hassan Rouhani đã khẳng định Tehran sẽ không đàm phán với chính quyền “thiếu tin cậy” của ông Donald Trump chừng nào cấm vận vẫn bao trùm đất nước.

Đáng chú ý, ông Rouhani đe dọa sẽ đóng cửa Eo biển Hormuz nhằm đối phó với cấm vận xuất khẩu dầu mỏ từ phía Mỹ. Tuần trước, Tehran cho biết Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) đã tiến hành tập trận thường niên tại khu vực này “nhằm kiểm soát và đảm bảo an ninh tuyến hàng hải quốc tế tại khu vực Vịnh Ba Tư và eo biển Hormuz, cũng như đáp trả xác đáng với mọi mối đe dọa từ kẻ thù”. Động thái này dường như đã có tác dụng tức thì, khi chỉ một ngày sau, Cố vấn An ninh quốc gia Mỹ John Bolton đã có tuyên bố đáp trả, cho rằng phong tỏa Eo biển Hormuz sẽ là “sai lầm lớn nhất của Tehran” và kêu gọi nước này sớm quay lại bàn đàm phán với Washington.

Mạnh mẽ trên truyền thông là vậy, song với nền kinh tế “rệu rã” cùng rối ren trong nước, rõ ràng Iran chưa sẵn sàng để đối mặt với những trừng phạt đến từ phía Mỹ. Lạm phát đạt mức 13.7% tính tới giữa 2018 và đồng Rial đã mất giá tới hơn 50% trong quý II. Giá cả các mặt hàng thiết yếu, đặc biệt là thuốc men, liên tục leo thang. Người dân Iran đã tiến hành nhiều cuộc biểu tình kéo dài hàng tháng để phán đối sự trì trệ của nền kinh tế, đi kèm với nạn tham nhũng tràn lan và quản lý yếu kém.

 Một khi đi vào triển khai, các cấm vận của Mỹ có thể khiến lượng dầu mỏ xuất khẩu của Iran, trị giá 36 tỷ USD hai năm trước, giảm tới 2/3 chỉ trong năm 2018. Cần nhớ rằng năm 2017, 3/4 khối lượng giao dịch thương mại trị giá 23 tỷ USD giữa EU và Iran nằm ở lĩnh vực năng lượng. Đây cũng là quân bài để Iran níu kéo sự ủng hộ của EU, Nga và Trung Quốc “về phe” bảo toàn JCPOA.

Có lẽ chính quyền Tổng thống Donald Trump đã đúng khi cho rằng bằng cách triệt tiêu nguồn thu nhập từ dầu mỏ, Mỹ có thể khuất phục Iran. Tuy nhiên, ngay cả khi thành hiện thực, Washington sẽ phải trả một cái giá không hề nhỏ và một trong số đó là quan hệ với EU. Việc tái áp đặt cấm vận bất chấp khuyên can của EU sẽ làm tổn hại nghiêm trọng tới uy tín Mỹ, đặc biệt là trong quan hệ với Brussels, khi nhiều doanh nghiệp của khối là “nạn nhân” của lệnh trừng phạt.

EU nổi giận, Nga – Trung “mừng thầm”

Bên cạnh Iran, EU, với tư cách là quốc gia có khối lượng giao dịch thương mại lớn thứ hai với quốc gia Trung Đông, là bên chịu ảnh hưởng nặng nề nhất từ cấm vận của Mỹ. Brussels từng kỳ vọng Tehran sẽ là vùng đất hứa để các doanh nghiệp châu Âu đầu tư, thúc đẩy phát triển. Song, đối mặt với lệnh cấm vận của Mỹ, trong cùng ngày 7/8, EU đã kích hoạt đạo luật nhằm “bảo vệ các doanh nghiệp EU giao dịch thương mại hợp pháp với Iran khỏi ảnh hưởng từ cấm vận”.

Quan trọng hơn, EU mong muốn mở rộng hợp tác trong lĩnh vực năng lượng với Iran, giảm sự phụ thuộc vào nguồn cung dầu và khí đốt đến từ Nga, tránh rủi ro về xung đột chính sách với Mỹ. Còn nhớ ngày 11/7, Tổng thống Donald Trump từng chỉ trích Berlin vì có “mối quan hệ không phù hợp” khi xây dựng đường ống dẫn dầu và khí đốt với Moscow. Tuy nhiên, hy vọng về Iran của EU đã dần đóng lại kể từ khi Mỹ rút khỏi JCPOA và quyết định cấm vận của Nhà Trắng.

Do đó, không khó để hiểu phản ứng mạnh của Brussels trước động thái của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Trong một tuyên bố chung hiếm hoi thời hậu Brexit, Ngoại trưởng Anh, Pháp và Đức khẳng định rằng thỏa thuận hạt nhân đang “có tác dụng” và có vai trò “quan trọng” với an ninh toàn cầu. Tương tự, Cao ủy về các vấn đề đối ngoại của EU Federica Mogherini đã kêu gọi các doanh nghiệp tiếp tục đầu tư, đồng thời tiếp tục mua dầu từ Iran, bất chấp lệnh cấm từ Mỹ, đồng thời cam kết duy trì JCPOA “vì lợi ích an ninh khu vực và trên thế giới”.

Tương tự, cả Nga và Trung Quốc đều chưa có dấu hiệu gì cho thấy sẽ hợp tác với lệnh cấm vận đến từ phía Mỹ, với nhiều tập đoàn lớn của hai nước này, chủ yếu trong lĩnh vực năng lượng, ở lại Iran. Theo The Wall Street Journal, Bắc Kinh tiếp tục mua dầu thô với số lượng lớn của Iran bằng Nhân dân tệ và Euro, thông qua tài khoản Ngân hàng Trung ương Iran mở tại Ngân hàng Kunlun thuộc Tập đoàn Dầu khí Trung Quốc. Đa dạng hóa nguồn cung năng lượng tiếp tục là một trong những ưu tiên hàng đầu của Chính phủ Trung Quốc, nhằm đảm bảo tốc độ phát triển, duy trì vị thế sống còn trong cạnh tranh thương mại Mỹ - Trung.

Nga cũng không kém khi đầu tư tới 50 tỷ USD vào khai thác dầu và khí đốt của Iran thông qua công ty dầu khí Gazprom. Quan chức ngành năng lượng từ Moscow và Tehran đã có nhiều buổi gặp gỡ nhằm trao đổi chi tiết về hợp tác kinh tế. Có thể nói, bằng việc đóng vai “người bảo hộ Iran”, Moscow đang tiếp tục mở rộng ảnh hưởng tại khu vực Trung Đông, thông qua thắng lợi tại cả chiến trường Syria và mặt trận kinh tế.

Rõ ràng rằng, Tổng thống Donald Trump đang đi ngược lại với cái lẽ “thêm bạn bớt thù” thường thấy trong quan hệ quốc tế, khi dồn ép Iran vào chân tường, khiến mối quan hệ giữa Mỹ và EU tiếp tục căng thẳng, tạo điều kiện cho Nga cùng Trung Quốc mở rộng quan hệ hợp tác – chính trị với Tehran. Có thể nói, triển vọng về giải quyết vấn đề Iran đã xa lại càng xa.

tai cam van tehran washington quyet cung thua ​Iran: Mỹ giận dữ quá mức vì bị cô lập trên trường quốc tế

Ngày 24/7, Người Phát ngôn của Bộ Ngoại giao Iran Bahram Qassemi cho rằng việc Tổng thống Mỹ Donald Trump cảnh báo Iran sẽ phải ...

tai cam van tehran washington quyet cung thua ​Tổng thống Mỹ: Iran "hãy cẩn trọng"

Ngày 23/7, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã cảnh báo Iran sẽ phải đối mặt với những hậu quả "ít ai từng thấy trong lịch ...

tai cam van tehran washington quyet cung thua ​Israel đã thuyết phục Mỹ rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran

Báo Times of Israel đưa tin, ngày 17/7, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu khẳng định ông đã thuyết phục Tổng thống Mỹ Donald Trump rút ...

Minh Quân

Xem nhiều

Đọc thêm

Đợt trục xuất lớn nhất lịch sử nước Mỹ cận kề, lao động nhập cư phấp phỏng trước giờ G

Đợt trục xuất lớn nhất lịch sử nước Mỹ cận kề, lao động nhập cư phấp phỏng trước giờ G

Các ngành công nghiệp như nông nghiệp, giải trí và khách sạn...có thể là những ngành chịu tác động lớn nhất bởi lệnh trục xuất lao động nhập cư của ...
Giá vàng hôm nay 23/11/2024: Giá vàng lại tăng dựng đứng, sẽ lên trên 2.800 USD trước Giáng sinh, do mối đe dọa gia tăng của Thế chiến thứ III?

Giá vàng hôm nay 23/11/2024: Giá vàng lại tăng dựng đứng, sẽ lên trên 2.800 USD trước Giáng sinh, do mối đe dọa gia tăng của Thế chiến thứ III?

Giá vàng hôm nay 23/11/2024: Giá vàng lại tăng dựng đứng, mối đe dọa gia tăng của Thế chiến thứ III, vàng sẽ lên trên 2.800 trước Giáng sinh?
Giá tiêu hôm nay 23/11/2024: Thị trường bật tăng, nông dân phấn khởi, kỳ vọng về một vụ bội thu, được mùa, được giá

Giá tiêu hôm nay 23/11/2024: Thị trường bật tăng, nông dân phấn khởi, kỳ vọng về một vụ bội thu, được mùa, được giá

Giá tiêu hôm nay 23/11/2024 tại thị trường trong nước bất ngờ tăng ở một số địa phương trọng điểm, giao dịch từ 139.500 – 140.200 đồng/kg.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn hội kiến Thủ tướng Campuchia Hun Manet

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn hội kiến Thủ tướng Campuchia Hun Manet

Quốc hội Việt Nam sẵn sàng phối hợp với Campuchia thúc đẩy triển khai hiệu quả các hiệp ước, hiệp định, thỏa thuận đã ký kết.
Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam làm việc với Đoàn Trưởng cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài

Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam làm việc với Đoàn Trưởng cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài

Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam có buổi làm việc với Đoàn Trưởng cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài do Thứ trưởng Ngoại giao ...
Quảng bá văn hóa Việt Nam tại các lễ hội quốc tế ở Ấn Độ

Quảng bá văn hóa Việt Nam tại các lễ hội quốc tế ở Ấn Độ

Hai đoàn nghệ thuật của Việt Nam, với sự hỗ trợ của Trung tâm Văn hóa Swami Vivekananda, đã tỏa sáng ở hai lễ hội văn hóa quốc tế danh ...
Tin thế giới 22/11: Ukraine thông tin về siêu tên lửa Nga, Lào-Trung Quốc gia tăng hợp tác quốc phòng, châu Âu chia rẽ về lệnh bắt Thủ tướng Israel

Tin thế giới 22/11: Ukraine thông tin về siêu tên lửa Nga, Lào-Trung Quốc gia tăng hợp tác quốc phòng, châu Âu chia rẽ về lệnh bắt Thủ tướng Israel

Báo Thế giới và Việt Nam điểm một số tin quốc tế nổi bật trong ngày.
Thủ tướng Hungary tuyên bố 'ngó lơ' lệnh bắt giữ quốc tế với Thủ tướng Israel

Thủ tướng Hungary tuyên bố 'ngó lơ' lệnh bắt giữ quốc tế với Thủ tướng Israel

Thủ tướng Hungary Viktor Orbán ngày 22/11 lên tiếng chỉ trích Tòa án hình sự quốc tế (ICC) về việc phát lệnh bắt giữ Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu.
Nga đẩy nhanh tốc độ tiến quân ở Ukraine, Hạ viện vung mạnh tiền cho quốc phòng

Nga đẩy nhanh tốc độ tiến quân ở Ukraine, Hạ viện vung mạnh tiền cho quốc phòng

Nga chuẩn bị đối phó với bất kỳ diễn biến nào liên quan tình hình xung đột Ukraine, dù luôn ưu tiên và đã sẵn sàng cho các biện pháp hòa bình.
Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong Un: Thế giới đang chứng kiến sự hỗn loạn và bạo lực nhất kể từ Thế chiến II

Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong Un: Thế giới đang chứng kiến sự hỗn loạn và bạo lực nhất kể từ Thế chiến II

Chủ tịch Triều Tiên cho rằng, các mối quan hệ quốc tế đã vượt quá điểm bùng nổ nguy hiểm và biến thành những cuộc xung đột vô cùng thảm khốc.
Ukraine báo động tấn công tên lửa tại nhiều tỉnh, Nga kêu gọi IAEA giám sát Kiev trong lĩnh vực hạt nhân

Ukraine báo động tấn công tên lửa tại nhiều tỉnh, Nga kêu gọi IAEA giám sát Kiev trong lĩnh vực hạt nhân

Rạng sáng ngày 22/11, nhiều tỉnh của Ukraine đã đồng loạt phát báo động phòng không kéo dài nhiều giờ liên quan đến khả năng bị tấn công bằng tên lửa đạn đạo.
Bị IAEA ra nghị quyết 'sửa lưng', Iran lấy hạt nhân ra dọa

Bị IAEA ra nghị quyết 'sửa lưng', Iran lấy hạt nhân ra dọa

Iran tuyên bố sẽ khởi động một loạt máy ly tâm mới và tiên tiến để đáp trả việc IAEA ra nghị quyết yêu cầu Tehran cải thiện hợp tác.
Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Sự trở lại của Tổng thống đắc cử Donald Trump mang nhiều hàm ý cho nước Mỹ và thế giới. Châu Á – Thái Bình Dương trong đó có tiểu vùng Mekong cũng không nằm ...
‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

Quan hệ giữa Mỹ và Iran, từng là đồng minh thân cận thời đầu Chiến tranh Lạnh, đã biến thành đối đầu kéo dài hàng thập kỷ.
Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Cuộc đua vào Nhà Trắng giữa hai ứng cử viên Kamala Harris của đảng Dân chủ và Donald Trump của đảng Cộng hòa sẽ 'ngã ngũ' trong ngày 5/11 (giờ Mỹ).
Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Còn 2 ngày nữa Nhà Trắng sẽ xác định được chủ nhân mới thay thế đương kim Tổng thống Joe Biden. Đó sẽ là ứng viên đảng Dân chủ Kamala Harris hoặc chủ cũ, ông ...
Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Các cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ luôn mang nhiều yếu tố bất ngờ, kịch tính, thậm chí có khả năng thay đổi cục diện vào phút chót.
Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Theo Hiến pháp Mỹ, ứng cử viên Tổng thống phải nhiều hơn 35 tuổi, đã sinh sống tại Mỹ liên tục trên 14 năm, được sinh ra tại Mỹ và là công dân Mỹ.
Một Iran 'rất khác' sẽ khiến ông Trump phải đau đầu!

Một Iran 'rất khác' sẽ khiến ông Trump phải đau đầu!

Rất có thể chính sách 'gây áp lực tối đa' của Tổng thống đắc cử Donald Trump sẽ không còn tác dụng với Iran khi ở thời điểm hiện nay.
Ông Donald Trump 'tái xuất': Cục diện Nam bán cầu có đảo chiều?

Ông Donald Trump 'tái xuất': Cục diện Nam bán cầu có đảo chiều?

Sự trở lại của ông Donald Trump không chỉ đánh dấu bước ngoặt trong chính trị Mỹ mà còn hứa hẹn ảnh hưởng sâu rộng đến khu vực Nam bán cầu.
'Hạt hòa bình' gieo mầm ngoại giao nông sản Mỹ-Trung

'Hạt hòa bình' gieo mầm ngoại giao nông sản Mỹ-Trung

Nhóm các nhà nghiên cứu Mỹ và Trung Quốc đang tiến hành dự án 'hạt hòa bình' nhằm thúc đẩy cân bằng thương mại nông nghiệp giữa hai nước.
Xung đột Nga-Ukraine: Đoán ý đồ người kế nhiệm, Tổng thống Biden đi thêm nước cờ 'một mũi tên trúng hai đích'

Xung đột Nga-Ukraine: Đoán ý đồ người kế nhiệm, Tổng thống Biden đi thêm nước cờ 'một mũi tên trúng hai đích'

Mặc dù sắp mãn nhiệm nhưng Tổng thống Mỹ Joe Biden đã có một quyết định quan trọng liên quan đến xung đột Nga-Ukraine.
Cái 'gật đầu muộn mằn' của Tổng thống Biden với Ukraine: Thay đổi cục diện hay thêm dầu vào lửa?

Cái 'gật đầu muộn mằn' của Tổng thống Biden với Ukraine: Thay đổi cục diện hay thêm dầu vào lửa?

Tổng thống Joe Biden đã quyết định 'xé rào' vũ khí cho Ukraine. Tuy nhiên, những 'đòn giáng' không thể tạo ra bằng lời nói.
Ngoại giao đa phương của Việt Nam tạo tiếng vang trên truyền thông Mexico

Ngoại giao đa phương của Việt Nam tạo tiếng vang trên truyền thông Mexico

Truyền thông Mexico đề cao vị thế và sự tham gia, đóng góp hiệu quả của Việt Nam tại các diễn đàn đa phương gần đây như APEC, G20...
Phiên bản di động