Tái cấm vận Tehran, Washington quyết “cùng thua”

Động thái cứng rắn này có thể buộc Iran phải “xuống nước”, song Mỹ cũng sẽ phải trả một cái giá không hề nhỏ.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
tai cam van tehran washington quyet cung thua Mỹ trừng phạt Iran: Làn sóng phản ứng của các doanh nghiệp
tai cam van tehran washington quyet cung thua ​Mỹ vẫn để ngỏ khả năng đàm phán thỏa thuận phi hạt nhân hóa Iran

Ba tháng sau khi rút Mỹ khỏi Kế hoạch Hành động chung Toàn diện (JCPOA) ký năm 2015 giữa Iran và các nước P5+1 (Mỹ, Nga, Trung Quốc, Anh, Pháp và Đức), ngày 6/8, Tổng thống Donald Trump tuyên bố sẽ tái áp đặt cấm vận kinh tế với Iran, hiệu lực ngay lập tức, từ ngày 7/8.

Giải thích cho bước đi của mình, Tổng thống Donald Trump khẳng định sức ép về kinh tế sẽ buộc Iran phải đồng ý với thỏa thuận mới, công bằng hơn so với một JCPOA “tồi tệ và mang tính áp đặt” và từ bỏ các hành động “gây nguy hại”. Ông cũng cảnh báo rằng bất cứ cá nhân hay tổ chức nào vi phạm lệnh trừng phạt sẽ phải đối mặt với “hậu quả nghiêm trọng”. Tuy nhiên, nhiều khả năng lệnh trừng phạt sẽ chỉ tạo ra tình huống “cùng thua” cho cả Mỹ, Iran và Liên minh Châu Âu (EU), “dọn đường” cho Nga và Trung Quốc đẩy mạnh quan hệ hợp tác với chính quyền Tổng thống Hassan Rouhani, mở rộng ảnh hưởng kinh tế - chính trị tại khu vực Trung Đông.

tai cam van tehran washington quyet cung thua
Tổng thống Mỹ Donald Trump ký quyết định tái áp đặt lệnh cấm vận Iran ngày 6/8 (Nguồn: AFP Getty Images)

Đòn phủ đầu từ Mỹ

Theo đó, lệnh cấm vận đầu tiên ngày 7/8 sẽ áp đặt cấm vận lên Iran trong việc mua bán sử dụng đồng USD của Mỹ, trao đổi vàng và các kim loại quý hiếm, buôn bán và trao đổi các phụ tùng ô tô, máy bay thương mại cùng các bộ phận liên quan. Lệnh cấm vận thứ hai, dự kiến diễn ra vào ngày 4/11, sẽ giới hạn sản lượng khai thác và các sản phẩm làm từ dầu mỏ của Iran. Động thái này là nhất quán với quan điểm của ông Trump về Iran, từ công khai chỉ trích Tehran trước khi đắc cử tới chính thức rút Mỹ ra khỏi JCPOA và áp đặt lại cấm vận.

Cho đến nay, chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đã từ chối yêu cầu cho phép các nước và doanh nghiệp có thể tiếp tục giao dịch thương mại với Iran, bất chấp thực tế rằng điều này sẽ gây tổn hại tới lợi ích của công ty xứ sở cờ hoa. Một trong số đó là việc hãng sản xuất máy bay Boeing của Mỹ, cùng với tập đoàn Airbus, có thể đánh mất hợp đồng trị giá tới 39 tỷ USD.

tai cam van tehran washington quyet cung thua
Nguyên Đại sứ Việt Nam tại Iran Nguyễn Hồng Thạch.

Nhận định về tác động gián tiếp đến hợp tác kinh tế với Iran, nguyên Đại sứ Việt Nam tại Iran Nguyễn Hồng Thạch cho rằng các biện pháp cấm vận thêm của Mỹ không ảnh hưởng quá nhiều đến hợp tác kinh tế giữa Việt Nam và Iran so với những lần trước.

Hiện nay, một trong những vấn đề khó khăn nhất trong quá trình giao dịch giữa doanh nghiệp hai nước nằm ở khâu thanh toán, khi Việt Nam chủ yếu sử dụng hệ thống thanh toán quốc tế chịu sự ảnh hưởng các ngân hàng Mỹ và đồng USD. Điều này tiếp tục gây khó khăn cho hợp tác kinh tế song phương.

Mặt khác, “cái khó ló cái khôn”, doanh nghiệp Việt Nam có thể giao dịch với phía Iran qua phương thức bù trừ, tiến hành mua và bán sản phẩm giữa hai bên mà không thông qua hệ thống thanh toán quốc tế. Đây là một trong những đề xuất được Chính phủ gợi ý, song vẫn chưa được doanh nghiệp triển khai đồng bộ và triệt để.

Iran “vững lòng”?

Đối mặt với “cơn thịnh nộ” từ Mỹ, song Iran dường như tỏ ra không hề nao núng. Trong phỏng vấn trên kênh truyền hình quốc gia IRIB, Tổng thống Hassan Rouhani đã khẳng định Tehran sẽ không đàm phán với chính quyền “thiếu tin cậy” của ông Donald Trump chừng nào cấm vận vẫn bao trùm đất nước.

Đáng chú ý, ông Rouhani đe dọa sẽ đóng cửa Eo biển Hormuz nhằm đối phó với cấm vận xuất khẩu dầu mỏ từ phía Mỹ. Tuần trước, Tehran cho biết Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) đã tiến hành tập trận thường niên tại khu vực này “nhằm kiểm soát và đảm bảo an ninh tuyến hàng hải quốc tế tại khu vực Vịnh Ba Tư và eo biển Hormuz, cũng như đáp trả xác đáng với mọi mối đe dọa từ kẻ thù”. Động thái này dường như đã có tác dụng tức thì, khi chỉ một ngày sau, Cố vấn An ninh quốc gia Mỹ John Bolton đã có tuyên bố đáp trả, cho rằng phong tỏa Eo biển Hormuz sẽ là “sai lầm lớn nhất của Tehran” và kêu gọi nước này sớm quay lại bàn đàm phán với Washington.

Mạnh mẽ trên truyền thông là vậy, song với nền kinh tế “rệu rã” cùng rối ren trong nước, rõ ràng Iran chưa sẵn sàng để đối mặt với những trừng phạt đến từ phía Mỹ. Lạm phát đạt mức 13.7% tính tới giữa 2018 và đồng Rial đã mất giá tới hơn 50% trong quý II. Giá cả các mặt hàng thiết yếu, đặc biệt là thuốc men, liên tục leo thang. Người dân Iran đã tiến hành nhiều cuộc biểu tình kéo dài hàng tháng để phán đối sự trì trệ của nền kinh tế, đi kèm với nạn tham nhũng tràn lan và quản lý yếu kém.

 Một khi đi vào triển khai, các cấm vận của Mỹ có thể khiến lượng dầu mỏ xuất khẩu của Iran, trị giá 36 tỷ USD hai năm trước, giảm tới 2/3 chỉ trong năm 2018. Cần nhớ rằng năm 2017, 3/4 khối lượng giao dịch thương mại trị giá 23 tỷ USD giữa EU và Iran nằm ở lĩnh vực năng lượng. Đây cũng là quân bài để Iran níu kéo sự ủng hộ của EU, Nga và Trung Quốc “về phe” bảo toàn JCPOA.

Có lẽ chính quyền Tổng thống Donald Trump đã đúng khi cho rằng bằng cách triệt tiêu nguồn thu nhập từ dầu mỏ, Mỹ có thể khuất phục Iran. Tuy nhiên, ngay cả khi thành hiện thực, Washington sẽ phải trả một cái giá không hề nhỏ và một trong số đó là quan hệ với EU. Việc tái áp đặt cấm vận bất chấp khuyên can của EU sẽ làm tổn hại nghiêm trọng tới uy tín Mỹ, đặc biệt là trong quan hệ với Brussels, khi nhiều doanh nghiệp của khối là “nạn nhân” của lệnh trừng phạt.

EU nổi giận, Nga – Trung “mừng thầm”

Bên cạnh Iran, EU, với tư cách là quốc gia có khối lượng giao dịch thương mại lớn thứ hai với quốc gia Trung Đông, là bên chịu ảnh hưởng nặng nề nhất từ cấm vận của Mỹ. Brussels từng kỳ vọng Tehran sẽ là vùng đất hứa để các doanh nghiệp châu Âu đầu tư, thúc đẩy phát triển. Song, đối mặt với lệnh cấm vận của Mỹ, trong cùng ngày 7/8, EU đã kích hoạt đạo luật nhằm “bảo vệ các doanh nghiệp EU giao dịch thương mại hợp pháp với Iran khỏi ảnh hưởng từ cấm vận”.

Quan trọng hơn, EU mong muốn mở rộng hợp tác trong lĩnh vực năng lượng với Iran, giảm sự phụ thuộc vào nguồn cung dầu và khí đốt đến từ Nga, tránh rủi ro về xung đột chính sách với Mỹ. Còn nhớ ngày 11/7, Tổng thống Donald Trump từng chỉ trích Berlin vì có “mối quan hệ không phù hợp” khi xây dựng đường ống dẫn dầu và khí đốt với Moscow. Tuy nhiên, hy vọng về Iran của EU đã dần đóng lại kể từ khi Mỹ rút khỏi JCPOA và quyết định cấm vận của Nhà Trắng.

Do đó, không khó để hiểu phản ứng mạnh của Brussels trước động thái của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Trong một tuyên bố chung hiếm hoi thời hậu Brexit, Ngoại trưởng Anh, Pháp và Đức khẳng định rằng thỏa thuận hạt nhân đang “có tác dụng” và có vai trò “quan trọng” với an ninh toàn cầu. Tương tự, Cao ủy về các vấn đề đối ngoại của EU Federica Mogherini đã kêu gọi các doanh nghiệp tiếp tục đầu tư, đồng thời tiếp tục mua dầu từ Iran, bất chấp lệnh cấm từ Mỹ, đồng thời cam kết duy trì JCPOA “vì lợi ích an ninh khu vực và trên thế giới”.

Tương tự, cả Nga và Trung Quốc đều chưa có dấu hiệu gì cho thấy sẽ hợp tác với lệnh cấm vận đến từ phía Mỹ, với nhiều tập đoàn lớn của hai nước này, chủ yếu trong lĩnh vực năng lượng, ở lại Iran. Theo The Wall Street Journal, Bắc Kinh tiếp tục mua dầu thô với số lượng lớn của Iran bằng Nhân dân tệ và Euro, thông qua tài khoản Ngân hàng Trung ương Iran mở tại Ngân hàng Kunlun thuộc Tập đoàn Dầu khí Trung Quốc. Đa dạng hóa nguồn cung năng lượng tiếp tục là một trong những ưu tiên hàng đầu của Chính phủ Trung Quốc, nhằm đảm bảo tốc độ phát triển, duy trì vị thế sống còn trong cạnh tranh thương mại Mỹ - Trung.

Nga cũng không kém khi đầu tư tới 50 tỷ USD vào khai thác dầu và khí đốt của Iran thông qua công ty dầu khí Gazprom. Quan chức ngành năng lượng từ Moscow và Tehran đã có nhiều buổi gặp gỡ nhằm trao đổi chi tiết về hợp tác kinh tế. Có thể nói, bằng việc đóng vai “người bảo hộ Iran”, Moscow đang tiếp tục mở rộng ảnh hưởng tại khu vực Trung Đông, thông qua thắng lợi tại cả chiến trường Syria và mặt trận kinh tế.

Rõ ràng rằng, Tổng thống Donald Trump đang đi ngược lại với cái lẽ “thêm bạn bớt thù” thường thấy trong quan hệ quốc tế, khi dồn ép Iran vào chân tường, khiến mối quan hệ giữa Mỹ và EU tiếp tục căng thẳng, tạo điều kiện cho Nga cùng Trung Quốc mở rộng quan hệ hợp tác – chính trị với Tehran. Có thể nói, triển vọng về giải quyết vấn đề Iran đã xa lại càng xa.

tai cam van tehran washington quyet cung thua ​Iran: Mỹ giận dữ quá mức vì bị cô lập trên trường quốc tế

Ngày 24/7, Người Phát ngôn của Bộ Ngoại giao Iran Bahram Qassemi cho rằng việc Tổng thống Mỹ Donald Trump cảnh báo Iran sẽ phải ...

tai cam van tehran washington quyet cung thua ​Tổng thống Mỹ: Iran "hãy cẩn trọng"

Ngày 23/7, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã cảnh báo Iran sẽ phải đối mặt với những hậu quả "ít ai từng thấy trong lịch ...

tai cam van tehran washington quyet cung thua ​Israel đã thuyết phục Mỹ rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran

Báo Times of Israel đưa tin, ngày 17/7, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu khẳng định ông đã thuyết phục Tổng thống Mỹ Donald Trump rút ...

Minh Quân

Xem nhiều

Đọc thêm

Tử vi 12 cung hoàng đạo Chủ Nhật 3/11/2024: Bọ Cạp đừng quá tự mãn

Tử vi 12 cung hoàng đạo Chủ Nhật 3/11/2024: Bọ Cạp đừng quá tự mãn

Tử vi hôm nay 3/11/2024 của 12 cung hoàng đạo - Ma Kết, Bảo Bình, Song Ngư, Bạch Dương, Kim Ngưu, Song Tử, Cự Giải, Sư Tử, Xử Nữ, Thiên ...
Lịch âm hôm nay 2024: Xem lịch âm 3/11/2024, Lịch vạn niên ngày 3 tháng 11 năm 2024

Lịch âm hôm nay 2024: Xem lịch âm 3/11/2024, Lịch vạn niên ngày 3 tháng 11 năm 2024

Lịch âm 3/11. Lịch âm hôm nay 3/11/2024? Âm lịch hôm nay 3/11. Lịch vạn niên 3/11/2024. Ngày hôm nay tốt hay xấu? Xem ngày giờ, hướng tốt xấu...
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 3/11/2024: Tuổi Dậu nhân duyên tốt lành

Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 3/11/2024: Tuổi Dậu nhân duyên tốt lành

Xem tử vi 3/11 - tử vi 12 con giáp hôm nay 3/11/2024 - Tý, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất và Hợi về công việc, ...
Thêm 9 quốc gia được Trung Quốc miễn thị thực trong nỗ lực thúc đẩy du lịch và ngoại giao

Thêm 9 quốc gia được Trung Quốc miễn thị thực trong nỗ lực thúc đẩy du lịch và ngoại giao

Công dân Hàn Quốc và Slovakia đã được thêm vào danh sách những người không cần thị thực để đến thăm trong tối đa 15 ngày
Giá tiêu hôm nay 3/11/2024: Thị trường giảm, nguy cơ mất mùa do thời tiết không thuận, nhiều đại lý, doanh nghiệp nhỏ trữ hàng chờ giá

Giá tiêu hôm nay 3/11/2024: Thị trường giảm, nguy cơ mất mùa do thời tiết không thuận, nhiều đại lý, doanh nghiệp nhỏ trữ hàng chờ giá

Giá tiêu hôm nay 3/11/2024 tại thị trường trong nước tiếp tục giảm ở một số địa phương trọng điểm, giao dịch từ 140.000 – 141.200 đồng/kg.
Giá vàng hôm nay 3/11/2024: Giá vàng rung lắc giữa sóng bầu cử Mỹ, lời khuyên cho nhà đầu tư thông minh, vàng nhẫn ‘dấn’ thêm một bước

Giá vàng hôm nay 3/11/2024: Giá vàng rung lắc giữa sóng bầu cử Mỹ, lời khuyên cho nhà đầu tư thông minh, vàng nhẫn ‘dấn’ thêm một bước

Giá vàng hôm nay 3/11/2024, giá vàng chao đảo trước một cuộc bầu cử Mỹ nhiều biến số. Thị trường trong nước biến động cùng chiều thế giới.
Nga lên tiếng về việc Ukraine thử nghiệm thành công tên lửa mới

Nga lên tiếng về việc Ukraine thử nghiệm thành công tên lửa mới

Người đứng đầu cơ quan lập pháp Crimea Vladimir Konstantinov ngày 2/11 cáo buộc phương Tây đang bí mật cung cấp vũ khí tầm xa cho Ukraine bằng nhiều chiêu thức.
Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Chơi chiêu 'chẳng có gì ngoài tiền' để ủng hộ ông Trump tại chiến địa quyết định, 'đại gia' Elon Musk thách thức tòa án

Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Chơi chiêu 'chẳng có gì ngoài tiền' để ủng hộ ông Trump tại chiến địa quyết định, 'đại gia' Elon Musk thách thức tòa án

Chương trình của tỷ phú Elon Musk tặng 1 triệu USD ngẫu nhiên cho cử tri khi tham gia bầu cử Tổng thống Mỹ ngày 5/11 tới vướng vào kiện tụng.
Liên hợp quốc cảnh báo về sự lớn mạnh của Houthi

Liên hợp quốc cảnh báo về sự lớn mạnh của Houthi

Các chuyên gia Liên hợp quốc cho rằng, kể từ khi xung đột ở Gaza bắt đầu vào năm ngoái, người Houthi đang “lợi dụng tình hình” để “chuyển mình”
Bầu cử tổng thống Mỹ: Bang Washington huy động Lực lượng vệ binh quốc gia trực chiến, bà Harris và ông Trump bám đuổi sát nút, lâm thế giằng co

Bầu cử tổng thống Mỹ: Bang Washington huy động Lực lượng vệ binh quốc gia trực chiến, bà Harris và ông Trump bám đuổi sát nút, lâm thế giằng co

Bang Washington huy động trực chiến sau khi có thông tin cũng như lo ngại khả năng xảy ra bạo lực liên quan đến cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024.
Sau vụ phóng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Hwasong-19, Triều Tiên nêu mục đích thử nghiệm vũ khí

Sau vụ phóng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Hwasong-19, Triều Tiên nêu mục đích thử nghiệm vũ khí

Triều Tiên khẳng định cần tăng cường kho vũ khí hạt nhân của mình và hoàn thiện khả năng sẵn sàng tấn công hạt nhân trả đũa nếu cần thiết.
Chảo lửa Trung Đông: Israel nói tiêu diệt quan chức cấp cao Hamas, Mỹ điều thêm máy bay B-52 và tàu khu trục phòng thủ tên lửa đạn đạo

Chảo lửa Trung Đông: Israel nói tiêu diệt quan chức cấp cao Hamas, Mỹ điều thêm máy bay B-52 và tàu khu trục phòng thủ tên lửa đạn đạo

Quân đội Israel đã tiêu diệt quan chức cấp cao của Hamas là Izz al-Din Kassab trong một cuộc không kích vào Khan Younis ở phía Nam Dải Gaza.
Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Theo Hiến pháp Mỹ, ứng cử viên Tổng thống phải nhiều hơn 35 tuổi, đã sinh sống tại Mỹ liên tục trên 14 năm, được sinh ra tại Mỹ và là công dân Mỹ.
GPT-5: Open AI mở ra chân trời mới

GPT-5: Open AI mở ra chân trời mới

Sự kiện đang được giới công nghệ mong đợi có thể xảy ra ngay trong năm nay, là sự ra mắt của GPT-5.
30 năm UNCLOS có hiệu lực: Vai trò giữ gìn trật tự pháp lý trên biển của ITLOS

30 năm UNCLOS có hiệu lực: Vai trò giữ gìn trật tự pháp lý trên biển của ITLOS

Gần 30 năm qua, Tòa án Luật Biển quốc tế (ITLOS) góp phần quan trọng giữ gìn tính toàn vẹn, thúc đẩy tuân thủ UNCLOS.
Giải Nobel – Di sản của một thiên tài

Giải Nobel – Di sản của một thiên tài

Nobel, giải thưởng danh giá bậc nhất thế giới được trao cho các cá nhân và tổ chức đạt những thành tựu lớn lao cho nhân loại theo ý nguyện của Alfred Nobel.
Cộng đồng Pháp ngữ: Từ chung ngôn ngữ đến cùng sứ mệnh

Cộng đồng Pháp ngữ: Từ chung ngôn ngữ đến cùng sứ mệnh

La Francophonie là tên gọi của cộng đồng các quốc gia và vùng lãnh thổ có sử dụng tiếng Pháp, ngôn ngữ được sử dụng nhiều thứ năm trên thế giới...
Cuộc chiến chống biến đổi khí hậu toàn cầu

Cuộc chiến chống biến đổi khí hậu toàn cầu

Những biểu hiện của biến đổi khí hậu, sự tác động của El Nino và La Nina khiến 2024 là năm ghi nhận nhiều kỷ lục thiên tai đáng buồn...
Quan hệ Mỹ-Anh hậu bầu cử: Hai ngã rẽ trước chân trời mới

Quan hệ Mỹ-Anh hậu bầu cử: Hai ngã rẽ trước chân trời mới

Quan hệ truyền thống Mỹ-Anh có thể sẽ đổi khác, khi cuộc bầu cử sắp tới mở ra hai viễn cảnh khác nhau cho mối thâm tình này.
Bài phát biểu tranh cử cuối cùng của bà Kamala Harris: Những 'đòn công kích' phút chót, so sánh rất giàu hình ảnh

Bài phát biểu tranh cử cuối cùng của bà Kamala Harris: Những 'đòn công kích' phút chót, so sánh rất giàu hình ảnh

Phó Tổng thống Kamala Harris đã có bài phát biểu khép lại chiến dịch tranh cử tại công viên Ellipse ở Washington, D.C.
'Ván cờ' Nga-Ukraine trước ngã rẽ bầu cử Mỹ

'Ván cờ' Nga-Ukraine trước ngã rẽ bầu cử Mỹ

Kết quả bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024 sẽ có ảnh hưởng lớn đến cục diện xung đột Nga-Ukraine.
Quan hệ Mỹ-Ấn đi về đâu sau khi Nhà Trắng đổi chủ?

Quan hệ Mỹ-Ấn đi về đâu sau khi Nhà Trắng đổi chủ?

Bất kể ai giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ, chính quyền Washington mới cần tiếp tục xây dựng quan hệ hợp tác tốt đẹp với Ấn Độ.
Gia tăng 'sức nóng', BRICS được định vị là nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai

Gia tăng 'sức nóng', BRICS được định vị là nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai

Sức ảnh hưởng toàn cầu đang gia tăng của BRICS định vị nhóm này sẽ là một nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai.
Chiến lược số hóa và người cao tuổi - Nhìn từ kinh nghiệm Nhật Bản

Chiến lược số hóa và người cao tuổi - Nhìn từ kinh nghiệm Nhật Bản

Theo Will Fee - nhà nghiên cứu của Tập đoàn Yuri có trụ sở tại Tokyo và là tác giả bài viết trên tờ Nikkei Asia có tiêu đề 'các nhà tuyển dụng Nhật Bản ...
Phiên bản di động