Thổ Nhĩ Kỳ-Ai Cập: Gác chuyện cũ, nối tình xưa

Phan Quân
Tại sao Thổ Nhĩ Kỳ lại mong muốn cải thiện quan hệ nhiều phen trắc trở với Ai Cập? Câu trả lời là lợi ích về chính trị, kinh tế và vị thế. Bình luận của báo Thế giới & Việt Nam.
Theo dõi Baoquocte.vn trên

Tại trụ sở Liên hợp quốc ở New York (Mỹ) ngày 24/9/2019, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan đã chỉ trích, kêu gọi trừng phạt Ai Cập và Tổng thống Abdul Fattah al-Sisi vì cách đối xử với gia đình cựu Tổng thống Mohammed Morsi.

Cairo đã lên tiếng phản đối, nói hành động của Ankara “áp đặt và độc đoán”. Cuộc khẩu chiến khiến quan hệ song phương đặc biệt căng thẳng.

Ít lâu sau, hai bên lại đối đầu tại Libya. Ai Cập hậu thuẫn Quân đội Quốc gia Libya (LNA) do tướng Khalifa Haftar đứng đầu, còn Thổ Nhĩ Kỳ lại ủng hộ Chính phủ Đoàn kết Dân tộc Libya (GNA) do Liên hợp quốc bảo trợ. Xung đột gay gắt khiến mùa hè 2020 tại Libya thêm rực lửa.

Tuy nhiên, đó chỉ là hai trong nhiều câu chuyện về lịch sử đầy trắc trở giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Ai Cập.

(05.04) Tổng thống Ai Cập Sisi (trái) và người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan. (Nguồn: Reuterrs)
Tổng thống Ai Cập Sisi (trái) và người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan. (Nguồn: Reuterrs)

Đáng chú ý là chỉ 10 tháng sau, tình thế đã đổi khác. Tình hình chiến sự tại Libya đang cải thiện rõ rệt, còn quan hệ Thổ Nhĩ Kỳ-Ai Cập cũng đang có nhiều tiến triển đáng chú ý.

Theo người phát ngôn Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Ibrahim Kalin ngày 26/4, Ngoại trưởng cùng quan chức tình báo song phương đã trao đổi thời gian qua. Dự kiến, đoàn đại biểu của Ankara do Thứ trưởng Ngoại giao Sedat Onal đẫn đầu sẽ tới Cairo tuần này để thảo luận quan hệ song phương.

Thời gian qua, chính quyền Tổng thống Erdogan cũng triển khai chiến dịch cải thiện quan hệ với Ai Cập. Mới đây, đảng cầm quyền Công lý và Phát triển (AKP) còn có sáng kiến thành lập nhóm hữu nghị giữa quốc hội hai nước.

Trong một động thái thiện chí, chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ đã dỡ lệnh cấm Ai Cập xây dựng quan hệ với tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương.

Cairo thì vẫn tỏ ra thận trọng. Ngoại trưởng Sameh Shoukry cho rằng tuyên bố của Thổ Nhĩ Kỳ “cần được minh chứng bằng hành động và là cách duy nhất để khôi phục quan hệ”.

Với quá khứ không mấy êm đẹp như vậy, khó tưởng tượng rằng chỉ trong chưa đầy một năm, quan hệ Thổ Nhĩ Kỳ-Ai Cập lại có sự biến chuyển nhanh chóng, từ đối đầu gay gắt sang triển vọng về đối thoại. Đâu là lý do cho sự thay đổi này?

Đó là lợi ích. Không phải cố Thủ tướng Anh Winston Churchill, chính Huân tước Palmerston, cố Thủ tướng Anh mới là tác giả của câu nói bất hủ: “Trên thế giới này, không có bạn bè vĩnh viễn hay kẻ thù vĩnh viễn; chỉ có lợi ích quốc gia là vĩnh viễn. Trách nhiệm của chúng ta là theo đuổi lợi ích đó.”

Vậy với Ankara, lợi ích trong mối quan hệ này là gì?

“Trên thế giới này, không có bạn bè vĩnh viễn hay kẻ thù vĩnh viễn; chỉ có lợi ích quốc gia là vĩnh viễn. Trách nhiệm của chúng ta là theo đuổi lợi ích đó”. (Huân tước Palmerston)

Nhọc nhằn thời Covid-19

Có lẽ, câu trả lời sẽ rõ ràng hơn nếu nhìn toàn cảnh vị thế và hiện nay của Thổ Nhĩ Kỳ tại khu vực.

Quãng thời gian đầu năm 2021 rõ ràng không hề dễ chịu với chính quyền Tổng thống Erdogan.

Về chính trị, lần đầu tiên lãnh đạo quốc gia đồng minh thân thiết một thời của nước này, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã công nhận cái gọi là “diệt chủng Armenia”, vấn đề đặc biệt nhạy cảm với Thổ Nhĩ Kỳ.

Trước đó, Washington cũng chính thức loại Ankara khỏi chương trình sản xuất máy bay chiến đấu thế hệ mới F-35. Đây là chỉ dấu đáng ngại cho quan hệ song phương thời gian tới.

Nỗ lực gia nhập Liên minh châu Âu (EU) của Thổ Nhĩ Kỳ vẫn gặp trở ngại, dù nước này đã chiều lòng EU, từ thỏa thuận nhập cư hay hợp tác quân sự với Ukraine trước áp lực quân sự từ Nga.

Về kinh tế, giống như nhiều quốc gia khác, nền kinh tế của Thổ Nhĩ Kỳ đang chịu tác động sâu sắc của đại dịch Covid-19. Ngày 29/4, chính phủ một lần nữa tiến hành phong tỏa toàn quốc sau khi các ca lây nhiễm Covid-19 tăng mạnh trở lại, đạt mức 40.000 ca/ngày, cao nhất châu Âu.

Điều này khiến triển vọng phục hồi của một số ngành công nghiệp chủ chốt, đặc biệt là du lịch, vốn chiếm tới 12% GDP, trở nên khó khăn hơn.

Đó là chưa kể tới lạm phát, vấn đề đau đầu của nền kinh tế này. Chỉ trong 20 tháng, Ngân hàng Trung ương Thổ Nhĩ Kỳ thay tới ba Chủ tịch, chỉ với mục tiêu hàng đầu là kiềm chế lạm phát.

Sau khủng hoảng tiền tệ giữa năm 2018, đồng Lira đã mất 1/2 giá trị so với đồng USD, khiến một bộ phận người dân đặt niềm tin vào các đồng tiền số để giữ giá.

Tuy nhiên, sự sụp đổ vừa qua của hai đồng tiền số lớn tại đây là Thodex và Vebitcoin cho thấy rủi ro của thị trường này là không nhỏ.

(05.04) Các nhà đầu tư Thổ Nhĩ Kỳ sốc trước sự sụp đổ của hai đồng tiền ảo lớn trên thị trường - Ảnh minh họa. (Nguồn: Shutterstock)
Các nhà đầu tư Thổ Nhĩ Kỳ sốc trước sự sụp đổ của hai đồng tiền ảo lớn trên thị trường - Ảnh minh họa. (Nguồn: Shutterstock)

Lời giải tại người xưa

Khi đó, Thổ Nhĩ Kỳ mong quan hệ với Ai Câp sẽ mang lại lợi ích về chính trị, kinh tế và vị thế.

Đầu tiên, Ankara mong muốn đẩy mạnh hợp tác kinh tế với Cairo, tạo động lực cho kinh tế trong nước. Ai Cập là đối tác thương mại hàng đầu của Thổ Nhĩ Kỳ tại châu Phi nhiều năm qua.

Năm 2020, dù quan hệ căng thẳng, song kim ngạch thương mại Thổ Nhĩ Kỳ-Ai Cập vẫn đạt 4,86 tỷ USD, chỉ thấp hơn chút so với năm 2012, trước khi cựu Tổng thống Mohammed Morsi bị lật đổ.

Trong khi đó, nền kinh tế Ai Cập tiếp tục phát triển ấn tượng thời gian qua. Bộ trưởng Tài chính Ai Cập Mohamed Maait cho biết đại dịch Covid-19 đã khiến quốc gia Bắc Phi đánh mất 23,6 tỷ USD, song Cairo dự kiến sẽ có sự trở lại mạnh mẽ với tốc độ tăng trưởng 7%/năm.

Theo Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF), với quá trình chống dịch và phục hồi ấn tượng, Ai Cập đã vượt qua Các tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE), Iraq hay Qatar để trở thành nền kinh tế lớn thứ hai giới Arab, với trị giá 361,8 tỷ USD và chỉ đứng sau Saudi Arabia.

Cải thiện quan hệ với Ai Cập sẽ giúp doanh nghiệp Thổ Nhĩ Kỳ an tâm đầu tư, tạo lợi ích cho cả hai bên, như những gì ông Erdogan từng kỳ vọng trong chuyến thăm Cairo năm 2011.

Thứ hai, Ai Cập có vị thế đặc biệt quan trọng trong khu vực và hợp tác với quốc gia này sẽ giúp Thổ Nhĩ Kỳ củng cố chỗ đứng tại Trung Đông-Bắc Phi. Cairo có tiếng nói đáng kể trong Liên minh châu Phi (AU), cũng như các vấn đề khu vực.

Đặc biệt, Ai Cập đóng vai trò nhất định trong hai vấn đề cấp thiết với Thổ Nhĩ Kỳ là tranh chấp trên Đông Địa Trung Hải và Libya. Chưa kể Ankara cũng hào hứng với vai trò trung gian hòa giải căng thẳng về Đập Đại Phục hưng.

Giành được sự ủng hộ của Cairo sẽ là khởi đầu tốt để Ankara củng cố vị thế của mình tại khu vực này.

Cải thiện quan hệ với Ai Cập sẽ giúp doanh nghiệp Thổ Nhĩ Kỳ an tâm đầu tư, tạo lợi ích cho cả hai bên, như những gì ông Erdogan từng mong muốn trong chuyến thăm Cairo năm 2011.

Thứ ba, theo giới quan sát, Thổ Nhĩ Kỳ đang cố gắng “khởi động lại” quan hệ khu vực. Ankara không còn xa lạ với chuyện khôi phục quan hệ với “đối thủ”. Moscow là ví dụ điển hình.

Tuy nhiên, Saudi Arabia hay Israel lại là chuyện khác. Vì thế, thành công trong cải thiện quan hệ với Ai Cập có thể tạo động lực để Thổ Nhĩ Kỳ tiếp tục chiến dịch “khởi động lại” quan hệ khu vực.

Trong bối cảnh đó, Thổ Nhĩ Kỳ rõ ràng có lý khi gác chuyện cũ, nối tình xưa với Ai Cập.

TIN LIÊN QUAN
Vũ khí mới: Thổ Nhĩ Kỳ phát triển bom dẫn đường siêu nhẹ MAM-T
Bê bối ‘Sofagate’ và câu chuyện bất bình đẳng giới
Quan hệ Thổ Nhĩ Kỳ-Mỹ: Khi tình sắp cạn và lợi dần vơi
Mỹ công nhận tội ác diệt chủng tại Armenia: Cảnh báo bước đi sai lầm, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ khuyên Mỹ 'tự soi gương'
Mỹ công nhận tội ác diệt chủng tại Armenia: Thổ Nhĩ Kỳ tuyên bố Mỹ chuẩn bị hứng 'mưa đòn'

Xem nhiều

Đọc thêm

Tử vi 12 cung hoàng đạo Chủ Nhật 3/11/2024: Bọ Cạp đừng quá tự mãn

Tử vi 12 cung hoàng đạo Chủ Nhật 3/11/2024: Bọ Cạp đừng quá tự mãn

Tử vi hôm nay 3/11/2024 của 12 cung hoàng đạo - Ma Kết, Bảo Bình, Song Ngư, Bạch Dương, Kim Ngưu, Song Tử, Cự Giải, Sư Tử, Xử Nữ, Thiên ...
Lịch âm hôm nay 2024: Xem lịch âm 3/11/2024, Lịch vạn niên ngày 3 tháng 11 năm 2024

Lịch âm hôm nay 2024: Xem lịch âm 3/11/2024, Lịch vạn niên ngày 3 tháng 11 năm 2024

Lịch âm 3/11. Lịch âm hôm nay 3/11/2024? Âm lịch hôm nay 3/11. Lịch vạn niên 3/11/2024. Ngày hôm nay tốt hay xấu? Xem ngày giờ, hướng tốt xấu...
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 3/11/2024: Tuổi Dậu nhân duyên tốt lành

Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 3/11/2024: Tuổi Dậu nhân duyên tốt lành

Xem tử vi 3/11 - tử vi 12 con giáp hôm nay 3/11/2024 - Tý, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất và Hợi về công việc, ...
Thêm 9 quốc gia được Trung Quốc miễn thị thực trong nỗ lực thúc đẩy du lịch và ngoại giao

Thêm 9 quốc gia được Trung Quốc miễn thị thực trong nỗ lực thúc đẩy du lịch và ngoại giao

Công dân Hàn Quốc và Slovakia đã được thêm vào danh sách những người không cần thị thực để đến thăm trong tối đa 15 ngày
Giá tiêu hôm nay 3/11/2024: Thị trường giảm, nguy cơ mất mùa do thời tiết không thuận, nhiều đại lý, doanh nghiệp nhỏ trữ hàng chờ giá

Giá tiêu hôm nay 3/11/2024: Thị trường giảm, nguy cơ mất mùa do thời tiết không thuận, nhiều đại lý, doanh nghiệp nhỏ trữ hàng chờ giá

Giá tiêu hôm nay 3/11/2024 tại thị trường trong nước tiếp tục giảm ở một số địa phương trọng điểm, giao dịch từ 140.000 – 141.200 đồng/kg.
Giá vàng hôm nay 3/11/2024: Giá vàng rung lắc giữa sóng bầu cử Mỹ, lời khuyên cho nhà đầu tư thông minh, vàng nhẫn ‘dấn’ thêm một bước

Giá vàng hôm nay 3/11/2024: Giá vàng rung lắc giữa sóng bầu cử Mỹ, lời khuyên cho nhà đầu tư thông minh, vàng nhẫn ‘dấn’ thêm một bước

Giá vàng hôm nay 3/11/2024, giá vàng chao đảo trước một cuộc bầu cử Mỹ nhiều biến số. Thị trường trong nước biến động cùng chiều thế giới.
Nga lên tiếng về việc Ukraine thử nghiệm thành công tên lửa mới

Nga lên tiếng về việc Ukraine thử nghiệm thành công tên lửa mới

Người đứng đầu cơ quan lập pháp Crimea Vladimir Konstantinov ngày 2/11 cáo buộc phương Tây đang bí mật cung cấp vũ khí tầm xa cho Ukraine bằng nhiều chiêu thức.
Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Chơi chiêu 'chẳng có gì ngoài tiền' để ủng hộ ông Trump tại chiến địa quyết định, 'đại gia' Elon Musk thách thức tòa án

Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Chơi chiêu 'chẳng có gì ngoài tiền' để ủng hộ ông Trump tại chiến địa quyết định, 'đại gia' Elon Musk thách thức tòa án

Chương trình của tỷ phú Elon Musk tặng 1 triệu USD ngẫu nhiên cho cử tri khi tham gia bầu cử Tổng thống Mỹ ngày 5/11 tới vướng vào kiện tụng.
Liên hợp quốc cảnh báo về sự lớn mạnh của Houthi

Liên hợp quốc cảnh báo về sự lớn mạnh của Houthi

Các chuyên gia Liên hợp quốc cho rằng, kể từ khi xung đột ở Gaza bắt đầu vào năm ngoái, người Houthi đang “lợi dụng tình hình” để “chuyển mình”
Bầu cử tổng thống Mỹ: Bang Washington huy động Lực lượng vệ binh quốc gia trực chiến, bà Harris và ông Trump bám đuổi sát nút, lâm thế giằng co

Bầu cử tổng thống Mỹ: Bang Washington huy động Lực lượng vệ binh quốc gia trực chiến, bà Harris và ông Trump bám đuổi sát nút, lâm thế giằng co

Bang Washington huy động trực chiến sau khi có thông tin cũng như lo ngại khả năng xảy ra bạo lực liên quan đến cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024.
Sau vụ phóng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Hwasong-19, Triều Tiên nêu mục đích thử nghiệm vũ khí

Sau vụ phóng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Hwasong-19, Triều Tiên nêu mục đích thử nghiệm vũ khí

Triều Tiên khẳng định cần tăng cường kho vũ khí hạt nhân của mình và hoàn thiện khả năng sẵn sàng tấn công hạt nhân trả đũa nếu cần thiết.
Chảo lửa Trung Đông: Israel nói tiêu diệt quan chức cấp cao Hamas, Mỹ điều thêm máy bay B-52 và tàu khu trục phòng thủ tên lửa đạn đạo

Chảo lửa Trung Đông: Israel nói tiêu diệt quan chức cấp cao Hamas, Mỹ điều thêm máy bay B-52 và tàu khu trục phòng thủ tên lửa đạn đạo

Quân đội Israel đã tiêu diệt quan chức cấp cao của Hamas là Izz al-Din Kassab trong một cuộc không kích vào Khan Younis ở phía Nam Dải Gaza.
Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Theo Hiến pháp Mỹ, ứng cử viên Tổng thống phải nhiều hơn 35 tuổi, đã sinh sống tại Mỹ liên tục trên 14 năm, được sinh ra tại Mỹ và là công dân Mỹ.
GPT-5: Open AI mở ra chân trời mới

GPT-5: Open AI mở ra chân trời mới

Sự kiện đang được giới công nghệ mong đợi có thể xảy ra ngay trong năm nay, là sự ra mắt của GPT-5.
30 năm UNCLOS có hiệu lực: Vai trò giữ gìn trật tự pháp lý trên biển của ITLOS

30 năm UNCLOS có hiệu lực: Vai trò giữ gìn trật tự pháp lý trên biển của ITLOS

Gần 30 năm qua, Tòa án Luật Biển quốc tế (ITLOS) góp phần quan trọng giữ gìn tính toàn vẹn, thúc đẩy tuân thủ UNCLOS.
Giải Nobel – Di sản của một thiên tài

Giải Nobel – Di sản của một thiên tài

Nobel, giải thưởng danh giá bậc nhất thế giới được trao cho các cá nhân và tổ chức đạt những thành tựu lớn lao cho nhân loại theo ý nguyện của Alfred Nobel.
Cộng đồng Pháp ngữ: Từ chung ngôn ngữ đến cùng sứ mệnh

Cộng đồng Pháp ngữ: Từ chung ngôn ngữ đến cùng sứ mệnh

La Francophonie là tên gọi của cộng đồng các quốc gia và vùng lãnh thổ có sử dụng tiếng Pháp, ngôn ngữ được sử dụng nhiều thứ năm trên thế giới...
Cuộc chiến chống biến đổi khí hậu toàn cầu

Cuộc chiến chống biến đổi khí hậu toàn cầu

Những biểu hiện của biến đổi khí hậu, sự tác động của El Nino và La Nina khiến 2024 là năm ghi nhận nhiều kỷ lục thiên tai đáng buồn...
Quan hệ Mỹ-Anh hậu bầu cử: Hai ngã rẽ trước chân trời mới

Quan hệ Mỹ-Anh hậu bầu cử: Hai ngã rẽ trước chân trời mới

Quan hệ truyền thống Mỹ-Anh có thể sẽ đổi khác, khi cuộc bầu cử sắp tới mở ra hai viễn cảnh khác nhau cho mối thâm tình này.
Bài phát biểu tranh cử cuối cùng của bà Kamala Harris: Những 'đòn công kích' phút chót, so sánh rất giàu hình ảnh

Bài phát biểu tranh cử cuối cùng của bà Kamala Harris: Những 'đòn công kích' phút chót, so sánh rất giàu hình ảnh

Phó Tổng thống Kamala Harris đã có bài phát biểu khép lại chiến dịch tranh cử tại công viên Ellipse ở Washington, D.C.
'Ván cờ' Nga-Ukraine trước ngã rẽ bầu cử Mỹ

'Ván cờ' Nga-Ukraine trước ngã rẽ bầu cử Mỹ

Kết quả bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024 sẽ có ảnh hưởng lớn đến cục diện xung đột Nga-Ukraine.
Quan hệ Mỹ-Ấn đi về đâu sau khi Nhà Trắng đổi chủ?

Quan hệ Mỹ-Ấn đi về đâu sau khi Nhà Trắng đổi chủ?

Bất kể ai giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ, chính quyền Washington mới cần tiếp tục xây dựng quan hệ hợp tác tốt đẹp với Ấn Độ.
Gia tăng 'sức nóng', BRICS được định vị là nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai

Gia tăng 'sức nóng', BRICS được định vị là nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai

Sức ảnh hưởng toàn cầu đang gia tăng của BRICS định vị nhóm này sẽ là một nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai.
Chiến lược số hóa và người cao tuổi - Nhìn từ kinh nghiệm Nhật Bản

Chiến lược số hóa và người cao tuổi - Nhìn từ kinh nghiệm Nhật Bản

Theo Will Fee - nhà nghiên cứu của Tập đoàn Yuri có trụ sở tại Tokyo và là tác giả bài viết trên tờ Nikkei Asia có tiêu đề 'các nhà tuyển dụng Nhật Bản ...
Phiên bản di động