Thổ Nhĩ Kỳ-Ai Cập: Gác chuyện cũ, nối tình xưa

Phan Quân
Tại sao Thổ Nhĩ Kỳ lại mong muốn cải thiện quan hệ nhiều phen trắc trở với Ai Cập? Câu trả lời là lợi ích về chính trị, kinh tế và vị thế. Bình luận của báo Thế giới & Việt Nam.
Theo dõi Baoquocte.vn trên

Tại trụ sở Liên hợp quốc ở New York (Mỹ) ngày 24/9/2019, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan đã chỉ trích, kêu gọi trừng phạt Ai Cập và Tổng thống Abdul Fattah al-Sisi vì cách đối xử với gia đình cựu Tổng thống Mohammed Morsi.

Cairo đã lên tiếng phản đối, nói hành động của Ankara “áp đặt và độc đoán”. Cuộc khẩu chiến khiến quan hệ song phương đặc biệt căng thẳng.

Ít lâu sau, hai bên lại đối đầu tại Libya. Ai Cập hậu thuẫn Quân đội Quốc gia Libya (LNA) do tướng Khalifa Haftar đứng đầu, còn Thổ Nhĩ Kỳ lại ủng hộ Chính phủ Đoàn kết Dân tộc Libya (GNA) do Liên hợp quốc bảo trợ. Xung đột gay gắt khiến mùa hè 2020 tại Libya thêm rực lửa.

Tuy nhiên, đó chỉ là hai trong nhiều câu chuyện về lịch sử đầy trắc trở giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Ai Cập.

(05.04) Tổng thống Ai Cập Sisi (trái) và người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan. (Nguồn: Reuterrs)
Tổng thống Ai Cập Sisi (trái) và người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan. (Nguồn: Reuterrs)

Đáng chú ý là chỉ 10 tháng sau, tình thế đã đổi khác. Tình hình chiến sự tại Libya đang cải thiện rõ rệt, còn quan hệ Thổ Nhĩ Kỳ-Ai Cập cũng đang có nhiều tiến triển đáng chú ý.

Theo người phát ngôn Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Ibrahim Kalin ngày 26/4, Ngoại trưởng cùng quan chức tình báo song phương đã trao đổi thời gian qua. Dự kiến, đoàn đại biểu của Ankara do Thứ trưởng Ngoại giao Sedat Onal đẫn đầu sẽ tới Cairo tuần này để thảo luận quan hệ song phương.

Thời gian qua, chính quyền Tổng thống Erdogan cũng triển khai chiến dịch cải thiện quan hệ với Ai Cập. Mới đây, đảng cầm quyền Công lý và Phát triển (AKP) còn có sáng kiến thành lập nhóm hữu nghị giữa quốc hội hai nước.

Trong một động thái thiện chí, chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ đã dỡ lệnh cấm Ai Cập xây dựng quan hệ với tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương.

Cairo thì vẫn tỏ ra thận trọng. Ngoại trưởng Sameh Shoukry cho rằng tuyên bố của Thổ Nhĩ Kỳ “cần được minh chứng bằng hành động và là cách duy nhất để khôi phục quan hệ”.

Với quá khứ không mấy êm đẹp như vậy, khó tưởng tượng rằng chỉ trong chưa đầy một năm, quan hệ Thổ Nhĩ Kỳ-Ai Cập lại có sự biến chuyển nhanh chóng, từ đối đầu gay gắt sang triển vọng về đối thoại. Đâu là lý do cho sự thay đổi này?

Đó là lợi ích. Không phải cố Thủ tướng Anh Winston Churchill, chính Huân tước Palmerston, cố Thủ tướng Anh mới là tác giả của câu nói bất hủ: “Trên thế giới này, không có bạn bè vĩnh viễn hay kẻ thù vĩnh viễn; chỉ có lợi ích quốc gia là vĩnh viễn. Trách nhiệm của chúng ta là theo đuổi lợi ích đó.”

Vậy với Ankara, lợi ích trong mối quan hệ này là gì?

“Trên thế giới này, không có bạn bè vĩnh viễn hay kẻ thù vĩnh viễn; chỉ có lợi ích quốc gia là vĩnh viễn. Trách nhiệm của chúng ta là theo đuổi lợi ích đó”. (Huân tước Palmerston)

Nhọc nhằn thời Covid-19

Có lẽ, câu trả lời sẽ rõ ràng hơn nếu nhìn toàn cảnh vị thế và hiện nay của Thổ Nhĩ Kỳ tại khu vực.

Quãng thời gian đầu năm 2021 rõ ràng không hề dễ chịu với chính quyền Tổng thống Erdogan.

Về chính trị, lần đầu tiên lãnh đạo quốc gia đồng minh thân thiết một thời của nước này, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã công nhận cái gọi là “diệt chủng Armenia”, vấn đề đặc biệt nhạy cảm với Thổ Nhĩ Kỳ.

Trước đó, Washington cũng chính thức loại Ankara khỏi chương trình sản xuất máy bay chiến đấu thế hệ mới F-35. Đây là chỉ dấu đáng ngại cho quan hệ song phương thời gian tới.

Nỗ lực gia nhập Liên minh châu Âu (EU) của Thổ Nhĩ Kỳ vẫn gặp trở ngại, dù nước này đã chiều lòng EU, từ thỏa thuận nhập cư hay hợp tác quân sự với Ukraine trước áp lực quân sự từ Nga.

Về kinh tế, giống như nhiều quốc gia khác, nền kinh tế của Thổ Nhĩ Kỳ đang chịu tác động sâu sắc của đại dịch Covid-19. Ngày 29/4, chính phủ một lần nữa tiến hành phong tỏa toàn quốc sau khi các ca lây nhiễm Covid-19 tăng mạnh trở lại, đạt mức 40.000 ca/ngày, cao nhất châu Âu.

Điều này khiến triển vọng phục hồi của một số ngành công nghiệp chủ chốt, đặc biệt là du lịch, vốn chiếm tới 12% GDP, trở nên khó khăn hơn.

Đó là chưa kể tới lạm phát, vấn đề đau đầu của nền kinh tế này. Chỉ trong 20 tháng, Ngân hàng Trung ương Thổ Nhĩ Kỳ thay tới ba Chủ tịch, chỉ với mục tiêu hàng đầu là kiềm chế lạm phát.

Sau khủng hoảng tiền tệ giữa năm 2018, đồng Lira đã mất 1/2 giá trị so với đồng USD, khiến một bộ phận người dân đặt niềm tin vào các đồng tiền số để giữ giá.

Tuy nhiên, sự sụp đổ vừa qua của hai đồng tiền số lớn tại đây là Thodex và Vebitcoin cho thấy rủi ro của thị trường này là không nhỏ.

(05.04) Các nhà đầu tư Thổ Nhĩ Kỳ sốc trước sự sụp đổ của hai đồng tiền ảo lớn trên thị trường - Ảnh minh họa. (Nguồn: Shutterstock)
Các nhà đầu tư Thổ Nhĩ Kỳ sốc trước sự sụp đổ của hai đồng tiền ảo lớn trên thị trường - Ảnh minh họa. (Nguồn: Shutterstock)

Lời giải tại người xưa

Khi đó, Thổ Nhĩ Kỳ mong quan hệ với Ai Câp sẽ mang lại lợi ích về chính trị, kinh tế và vị thế.

Đầu tiên, Ankara mong muốn đẩy mạnh hợp tác kinh tế với Cairo, tạo động lực cho kinh tế trong nước. Ai Cập là đối tác thương mại hàng đầu của Thổ Nhĩ Kỳ tại châu Phi nhiều năm qua.

Năm 2020, dù quan hệ căng thẳng, song kim ngạch thương mại Thổ Nhĩ Kỳ-Ai Cập vẫn đạt 4,86 tỷ USD, chỉ thấp hơn chút so với năm 2012, trước khi cựu Tổng thống Mohammed Morsi bị lật đổ.

Trong khi đó, nền kinh tế Ai Cập tiếp tục phát triển ấn tượng thời gian qua. Bộ trưởng Tài chính Ai Cập Mohamed Maait cho biết đại dịch Covid-19 đã khiến quốc gia Bắc Phi đánh mất 23,6 tỷ USD, song Cairo dự kiến sẽ có sự trở lại mạnh mẽ với tốc độ tăng trưởng 7%/năm.

Theo Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF), với quá trình chống dịch và phục hồi ấn tượng, Ai Cập đã vượt qua Các tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE), Iraq hay Qatar để trở thành nền kinh tế lớn thứ hai giới Arab, với trị giá 361,8 tỷ USD và chỉ đứng sau Saudi Arabia.

Cải thiện quan hệ với Ai Cập sẽ giúp doanh nghiệp Thổ Nhĩ Kỳ an tâm đầu tư, tạo lợi ích cho cả hai bên, như những gì ông Erdogan từng kỳ vọng trong chuyến thăm Cairo năm 2011.

Thứ hai, Ai Cập có vị thế đặc biệt quan trọng trong khu vực và hợp tác với quốc gia này sẽ giúp Thổ Nhĩ Kỳ củng cố chỗ đứng tại Trung Đông-Bắc Phi. Cairo có tiếng nói đáng kể trong Liên minh châu Phi (AU), cũng như các vấn đề khu vực.

Đặc biệt, Ai Cập đóng vai trò nhất định trong hai vấn đề cấp thiết với Thổ Nhĩ Kỳ là tranh chấp trên Đông Địa Trung Hải và Libya. Chưa kể Ankara cũng hào hứng với vai trò trung gian hòa giải căng thẳng về Đập Đại Phục hưng.

Giành được sự ủng hộ của Cairo sẽ là khởi đầu tốt để Ankara củng cố vị thế của mình tại khu vực này.

Cải thiện quan hệ với Ai Cập sẽ giúp doanh nghiệp Thổ Nhĩ Kỳ an tâm đầu tư, tạo lợi ích cho cả hai bên, như những gì ông Erdogan từng mong muốn trong chuyến thăm Cairo năm 2011.

Thứ ba, theo giới quan sát, Thổ Nhĩ Kỳ đang cố gắng “khởi động lại” quan hệ khu vực. Ankara không còn xa lạ với chuyện khôi phục quan hệ với “đối thủ”. Moscow là ví dụ điển hình.

Tuy nhiên, Saudi Arabia hay Israel lại là chuyện khác. Vì thế, thành công trong cải thiện quan hệ với Ai Cập có thể tạo động lực để Thổ Nhĩ Kỳ tiếp tục chiến dịch “khởi động lại” quan hệ khu vực.

Trong bối cảnh đó, Thổ Nhĩ Kỳ rõ ràng có lý khi gác chuyện cũ, nối tình xưa với Ai Cập.

TIN LIÊN QUAN
Vũ khí mới: Thổ Nhĩ Kỳ phát triển bom dẫn đường siêu nhẹ MAM-T
Bê bối ‘Sofagate’ và câu chuyện bất bình đẳng giới
Quan hệ Thổ Nhĩ Kỳ-Mỹ: Khi tình sắp cạn và lợi dần vơi
Mỹ công nhận tội ác diệt chủng tại Armenia: Cảnh báo bước đi sai lầm, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ khuyên Mỹ 'tự soi gương'
Mỹ công nhận tội ác diệt chủng tại Armenia: Thổ Nhĩ Kỳ tuyên bố Mỹ chuẩn bị hứng 'mưa đòn'

Đọc thêm

FIFA Days: Lionel Messi chấn thương, lỡ hai trận đấu giao hữu cùng đội tuyển Argentina

FIFA Days: Lionel Messi chấn thương, lỡ hai trận đấu giao hữu cùng đội tuyển Argentina

Liên đoàn Bóng đá Argentina xác nhận, Lionel Messi chấn thương, sẽ vắng mặt trong hai trận đấu của tuyển Argentina ở kỳ FIFA Days tháng 3.
VBF 2024: Doanh nghiệp FDI phải đóng vai trò tiên phong, dẫn dắt trong chiến lược tăng trưởng xanh

VBF 2024: Doanh nghiệp FDI phải đóng vai trò tiên phong, dẫn dắt trong chiến lược tăng trưởng xanh

Sáng 19/3, tại Hà Nội đã diễn ra Hội nghị Thủ tướng Chính phủ gặp mặt cộng đồng doanh nghiệp FDI và VBF 2024.
Top 4 mẫu smartphone chuyên dụng dành cho người chơi crypto

Top 4 mẫu smartphone chuyên dụng dành cho người chơi crypto

Khi nhắc đến crypto, crypto phone hay blockchain phone có lẽ là cái tên quen thuộc khi được tích hợp sẵn các ứng dụng và dịch vụ liên quan đến ...
Giá iPhone 15 Pro Max giảm về mức thấp nhất kể từ khi ra mắt

Giá iPhone 15 Pro Max giảm về mức thấp nhất kể từ khi ra mắt

Theo khảo sát tại nhiều hệ thống bán lẻ lớn tại Việt Nam, giá iPhone 15 Pro Max đang được chào bán ở mức 30,5-30,9 triệu đồng dành cho phiên ...
Ngoại trưởng Mỹ đến Philippines

Ngoại trưởng Mỹ đến Philippines

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã tới thủ đô Manila của Philippines và sẽ có cuộc gặp ba bên với những người đồng cấp nước chủ nhà và Nhật Bản.
Trung Quốc: Làn sóng sa thải ập đến ông lớn ngành năng lượng mặt trời

Trung Quốc: Làn sóng sa thải ập đến ông lớn ngành năng lượng mặt trời

Longi - gã khổng lồ năng lượng tái tạo Trung Quốc - đang tìm cách "bẻ lái" trước cơn bão lạm phát.
Ngoại trưởng Mỹ đến Philippines

Ngoại trưởng Mỹ đến Philippines

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã tới thủ đô Manila của Philippines và sẽ có cuộc gặp ba bên với những người đồng cấp nước chủ nhà và Nhật Bản.
Khủng hoảng Haiti: Washington nói tình huống nhân đạo 'thảm khốc nhất', cả nghìn người Mỹ tìm cách tháo chạy

Khủng hoảng Haiti: Washington nói tình huống nhân đạo 'thảm khốc nhất', cả nghìn người Mỹ tìm cách tháo chạy

Khoảng 1.000 công dân Mỹ yêu cầu Bộ Ngoại giao nước này hỗ trợ để rời Haiti, trong bối cảnh khủng hoảng nghiêm trọng tại quốc gia Mỹ Latinh.
Vừa phóng tên lửa đạn đạo, Triều Tiên lại tung vũ khí 'siêu mạnh duy nhất trên thế giới'

Vừa phóng tên lửa đạn đạo, Triều Tiên lại tung vũ khí 'siêu mạnh duy nhất trên thế giới'

Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-un đã chỉ đạo cuộc huấn luyện sử dụng pháo phản lực phóng loạt cỡ nòng 600 mm.
Xung đột ở Dải Gaza: Israel tiêu diệt nhân vật Hamas quan trọng, Tổng thống Biden hành động, các bên nối lại đàm phán

Xung đột ở Dải Gaza: Israel tiêu diệt nhân vật Hamas quan trọng, Tổng thống Biden hành động, các bên nối lại đàm phán

Tổng thống Mỹ và Thủ tướng Israel có cuộc điện đàm song phương đầu tiên sau hơn 1 tháng, trong bối cảnh căng thẳng liên quan xung đột ở Dải Gaza.
Mỹ muốn đàm phán với Nga và Trung Quốc, không cần điều kiện tiên quyết, Moscow nói gì?

Mỹ muốn đàm phán với Nga và Trung Quốc, không cần điều kiện tiên quyết, Moscow nói gì?

Đại sứ Mỹ tại Liên hợp quốc cho biết, nước này đã đề xuất với Nga và Trung Quốc khởi động đàm phán về kiểm soát vũ khí.
Ukraine phản pháo tuyên bố của Tổng thống Nga, tính tìm kiếm sự hỗ trợ từ quốc gia châu Á tỷ dân

Ukraine phản pháo tuyên bố của Tổng thống Nga, tính tìm kiếm sự hỗ trợ từ quốc gia châu Á tỷ dân

Kiev phản pháo tuyên bố của Tổng thống Nga Vladimir Putin về việc để ngỏ ý tưởng thiết lập vùng đệm ở Ukraine.
Chạy đua vũ khí hạt nhân, Mỹ đánh cược vào tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel?

Chạy đua vũ khí hạt nhân, Mỹ đánh cược vào tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel?

Những rắc rối trong chương trình tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel đang khiến cho Mỹ khó tiếp cận mục tiêu răn đe hạt nhân của mình.
Bất ổn ở Haiti: Nguồn cơn và nguy cơ

Bất ổn ở Haiti: Nguồn cơn và nguy cơ

Bất ổn chính trị, tranh giành quyền lực giữa các băng đảng cùng các vụ đảo chính và nghèo đói là những gì mà người dân Haiti tiếp tục phải đối mặt...
70 năm ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử

70 năm ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử

Baoquocte.vn. Ngày 13/3/1954 là ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử - nguồn cổ vũ lớn lao cho toàn thể nhân dân ta trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.
Tháng Ramadan linh thiêng

Tháng Ramadan linh thiêng

Tháng Ramadan là tháng thứ Chín trong lịch Hồi giáo, được xem là tháng linh thiêng nhất trong năm đối với người Hồi giáo trên toàn thế giới.
Vụ vượt ngục gây 'sốc' và mối quan hệ với các băng đảng khét tiếng ở Haiti

Vụ vượt ngục gây 'sốc' và mối quan hệ với các băng đảng khét tiếng ở Haiti

Bất ổn chính trị, băng đảng tội phạm mọc lên như nấm khiến cuộc sống của người dân Haiti bị đe dọa nghiêm trọng, khủng hoảng nhân đạo ngày càng trầm trọng.
‘Guồng máy’ Đối tác chiến lược toàn diện ASEAN-Australia

‘Guồng máy’ Đối tác chiến lược toàn diện ASEAN-Australia

Mối quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện ASEAN-Australia có vai trò quan trọng đối với hòa bình, ổn định và thịnh vượng trong khu vực.
Xung đột Israel - Hamas: Mỹ 'than ngắn thở dài' vì một điều, thứ mang đến bàn đàm phán vẫn chỉ là lòng thù hận

Xung đột Israel - Hamas: Mỹ 'than ngắn thở dài' vì một điều, thứ mang đến bàn đàm phán vẫn chỉ là lòng thù hận

Trước khủng hoảng nhân đạo đáng báo động, quốc tế vẫn đang trông chờ vào các cuộc đàm phán giữa Israel và Hamas về một lệnh ngừng bắn.
'Trái ngọt' trong quan hệ Iran - Saudi Arabia: Đốm lửa nhỏ có thể thắp sáng cả Trung Đông?

'Trái ngọt' trong quan hệ Iran - Saudi Arabia: Đốm lửa nhỏ có thể thắp sáng cả Trung Đông?

'Trái ngọt' của quan hệ Iran với Saudi Arabia sau một năm nối lại quan hệ ngoại giao khơi dậy niềm lạc quan giữa một Trung Đông đầy bất ổn.
Ngoại giao tình báo trỗi dậy trong thời đại an ninh toàn cầu bị thách thức

Ngoại giao tình báo trỗi dậy trong thời đại an ninh toàn cầu bị thách thức

Chính sách ngoại giao tình báo của Ấn Độ phù hợp với chiến lược xây dựng liên minh khu vực và toàn cầu hiện nay của nước này.
Bầu cử Mỹ: Siêu thứ Ba gay cấn, cuộc đua vào Nhà Trắng đang định hình rõ nét

Bầu cử Mỹ: Siêu thứ Ba gay cấn, cuộc đua vào Nhà Trắng đang định hình rõ nét

Chiến dịch tranh cử tại Mỹ đang trở nên gay cấn vào Siêu thứ Ba với hy vọng là ngày 'bội thu' của các ứng cử viên.
Đằng sau việc Thủ tướng Palestine từ chức: Động thái mang tính 'trình diễn'?

Đằng sau việc Thủ tướng Palestine từ chức: Động thái mang tính 'trình diễn'?

Thủ tướng chính quyền Palestine đệ đơn từ chức hôm 26/2 nhằm tạo điều kiện đạt đồng thuận về các thỏa thuận liên quan đến việc quản lý Gaza thời hậu xung đột.
50 năm quan hệ ASEAN-Australia: Từ những 'trái ngọt' nhớ về câu nói nổi tiếng của Thủ tướng Gough Whitlam

50 năm quan hệ ASEAN-Australia: Từ những 'trái ngọt' nhớ về câu nói nổi tiếng của Thủ tướng Gough Whitlam

Mối quan hệ đối tác vững chắc giữa Australia và ASEAN sẽ góp phần thúc đẩy ổn định, hòa bình tại khu vực cũng như trên thế giới.
Phiên bản di động