Thỏa thuận Armenia-Azerbaijan: Hai nước có hành động chung đầu tiên, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ ca ngợi "bước tiến lịch sử", Nga sẵn lòng đóng góp

Thỏa thuận Armenia-Azerbaijan: Hai nước có hành động chung đầu tiên, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ ca ngợi 'bước tiến lịch sử', Nga sẵn lòng đóng góp

Ngày 11/8, Bộ Ngoại giao Armenia cho biết, nước này và Azerbaijan đã gửi đơn kháng cáo chung tới các thành viên Tổ chức An ninh và Hợp tác châu Âu (OSCE), yêu cầu đóng cửa Nhóm Minsk và các cơ cấu liên quan về vấn đề Nagorno-Karabakh.

Armenia và Azerbaijan muốn đóng cửa nhóm Minsk. (Nguồn: Azertac)

Hãng thông tấn Arka cho hay, theo tuyên bố, động thái trên thực hiện theo thỏa thuận đã công bố trước đó. Đơn kháng cáo kèm dự thảo quyết định giải thể đã được gửi tới tất cả các nước tham gia OSCE.

More from WVR
Armenia ra tối hậu thư về việc rời CSTO nếu không có tuyên bố về Azerbaijan

Trước đó, ngày 8/8, Tổng thống Azerbaijan Ilham Aliyev, Thủ tướng Armenia Nikol Pashinyan và Tổng thống Mỹ Donald Trump đã cùng ký đơn kháng cáo chung trong cuộc gặp tại Washington.

Cũng trong cuộc gặp lịch sử ngày 8/8, ba nhà lãnh đạo đã ký một tuyên bố chung về giải pháp hòa bình cho cuộc xung đột giữa Baku và Yerevan.

Armenia đã đồng ý hợp tác trong "Tuyến đường Trump vì hòa bình và thịnh vượng quốc tế", một hành lang trung chuyển nối Azerbaijan với vùng đất Nakhchivan của nước này thông qua lãnh thổ Armenia.

Về thỏa thuận trên, ngày 11/8, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đã gọi đây là "bước tiến lịch sử" hướng tới hòa bình lâu dài ở Nam Kavkaz.

Trong tuyên bố sau cuộc họp nội các, Tổng thống Erdogan nhấn mạnh: "Với việc thiết lập một môi trường hòa bình, đường bộ và đường sắt trong khu vực của chúng ta sẽ được khôi phục vì lợi ích của tất cả quốc gia trong khu vực, các cửa khẩu biên giới sẽ được mở và dòng chảy thương mại tự do sẽ trở nên khả thi".

Trong khi đó, cùng ngày, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov và người đồng cấp Armenia Ararat Mirzoyan đã điện đàm theo sáng kiến của Yerevan, trao đổi về chi tiết các cuộc tiếp xúc ở Mỹ.

Bộ Ngoại giao Nga lưu ý rằng, nước này sẵn sàng đóng góp cho tiến trình bình thường hóa toàn diện quan hệ Yerevan-Baku.

Ông Lavrov nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đạt được hòa bình bền vững giữa Baku và Yerevan phù hợp với các thỏa thuận ba bên cấp cao giai đoạn 2020-2022, được ký kết với vai trò trung tâm của Nga.

Xung đột giữa Azerbaijan và Armenia bùng phát từ cuối những năm 1980, khi khu vực Nagorno-Karabakh - thuộc Azerbaijan nhưng phần lớn dân cư là người Armenia - tuyên bố ly khai và sáp nhập với Armenia.

Từ năm 1988-1994, Chiến tranh Karabakh lần thứ nhất khiến khoảng 30.000 người thiệt mạng và hơn 1 triệu người bị di dời, chủ yếu là người Azerbaijan mất nhà cửa khi quân Armenia chiếm giữ Nagorno-Karabakh cùng 7 vùng phụ cận.

Đến năm 2020, Azerbaijan mở chiến dịch quân sự nhanh chóng giành lại vùng Nagorno-Karabakh và các vùng đệm trong vòng 44 ngày. Nga sau đó đã đóng vai trò trung gian ký lệnh ngừng bắn, đồng thời triển khai lực lượng gìn giữ hòa bình để bảo vệ hành lang Lachin - tuyến duy nhất kết nối Karabakh với Armenia.

Năm 2022, Baku phong tỏa hoàn toàn hành lang Lachin, gây thiếu thốn nghiêm trọng thực phẩm và nhiên liệu cho cư dân Karabakh. Một năm sau, Azerbaijan tiến hành chiến dịch quân sự mới, buộc chính quyền Karabakh đầu hàng và giải tán đội quân phòng vệ vào tháng 9/2023, hàng trăm nghìn người Armenia di tản.

Sau động thái này, cả hai nước cho biết muốn ký hiệp định hòa bình lâu dài. Đến tháng 3/2025, hai bên đã thống nhất được văn bản hiệp định song còn nhiều trở ngại.