TikTok và cạnh tranh công nghệ Mỹ-Trung

Đức Trí
Sau nhiều năm tranh cãi, Quốc hội Mỹ đã đến gần hơn với việc thông qua dự luật cấm hoàn toàn TikTok.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Lệnh cấm TikTok có thể sẽ làm sâu sắc thêm mâu thuẫn giữa Mỹ và Trung Quốc trong lĩnh vực khoa học công nghệ và không gian mạng. (Nguồn: Financial Times)
Lệnh cấm TikTok có thể sẽ làm sâu sắc thêm mâu thuẫn giữa Mỹ và Trung Quốc trong lĩnh vực khoa học công nghệ và không gian mạng. (Nguồn: Financial Times)

Nếu dự luật cấm TikTok được Quốc hội Mỹ thông qua sẽ giúp Nhà Trắng có cơ sở để cấm hoàn toàn TikTok trên các thiết bị của chính phủ Mỹ và sau đó có thể mở rộng ra toàn quốc. Thế nhưng, lệnh cấm cũng có thể gây ra làn sóng tranh cãi mới về mục đích thực sự và sẽ đẩy cạnh tranh Mỹ-Trung trong lĩnh vực công nghệ và mạng cã hội lên một nấc thang mới.

Gia tăng áp lực

Ngay sau khi TikTok tràn vào Mỹ năm 2017, chính quyền Tổng thống Donald Trump đã bắt đầu lo ngại. Lý do là với thuật toán đặc biệt của mình, ứng dụng này có thể xác định vị trí, chuyển tải hình ảnh và dữ liệu sinh trắc học của người dùng cho công ty mẹ ByteDance ở Trung Quốc. Ông Donald Trump đã yêu cầu cơ quan chức năng của Mỹ đàm phán với TikTok và “ra lệnh” nếu ByteDance không bán TikTok cho một công ty của Mỹ trong vòng 45 ngày thì sẽ phải đối mặt với một lệnh cấm hoàn toàn. Sắc lệnh này khiến ByteDance dự định bán một phần TikTok cho phía Mỹ. Tuy nhiên, sau đó, TikTok đã không làm vậy mà khởi động vụ kiện chống lại lệnh của ông Trump, cho rằng lời đe doạ chỉ là nhằm hỗ trợ chiến dịch tái tranh cử núp bóng các chính sách bảo hộ thương mại nhằm vào Trung Quốc.

Khi nhậm chức Tổng thống năm 2021, ông Joe Biden đã huỷ sắc lệnh của người tiền nhiệm và ra lệnh tăng cường kiểm soát dữ liệu trên các nền tảng mạng xã hội nhưng không nêu tên TikTok. Đến tháng 11/2022, việc cấm TikTok lại được dấy lên khi Giám đốc FBI Christopher Wray tuyên bố TikTok đe dọa an ninh quốc gia và đề nghị Quốc hội Mỹ sớm thông qua dự luật liên bang cấm hoàn toàn TikTok trên các thiết bị của chính phủ.

Đến giữa tháng 3/2023, Nhà Trắng tiếp tục đưa ra “tối hậu thư” ép ByteDance thoái vốn khỏi TikTok hoặc bán lại cho một công ty Mỹ.

Ngày 24/3/2023, Giám đốc điều hành TikTok Chu Thụ Tư có cuộc điều trần trước các nhà lập pháp Mỹ. Ông Chu Thụ Tư khẳng định hoạt động của TikTok không khác gì với các mạng xã hội khác của Mỹ, rằng: “ByteDance không thuộc sở hữu hay bị điều khiển bởi chính phủ Trung Quốc” và “mong đợi các cuộc thảo luận để có thể giải quyết những lo ngại đang được nêu ra”.

Trong khi đó, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken phát biểu: “Chúng tôi và những người khác đã thấy được những thách thức mà TikTok đặt ra và đang hành động để giải quyết nó”.

Trước đó, ngày 28/2, Bộ Ngoại giao Trung Quốc tuyên bố “Mỹ đang mở rộng quá mức khái niệm an ninh quốc gia và lạm dụng quyền lực nhà nước để áp chế các công ty nước ngoài”.

Kiểm soát nội dung

Những người có quan điểm cứng rắn với Trung Quốc trong vấn đề này cho rằng, việc cấm TikTok xuất phát từ lý do chủ yếu là đe dọa an ninh quốc gia và an toàn của người dân Mỹ. TikTok có nguy cơ trở thành phần mềm thu thập thông tin, theo dõi người dùng, khuyến khích đăng tải các thông tin sai lệch và can thiệp nội bộ và các dữ liệu này có thể được chia sẻ tới chính quyền trung ương. Theo báo cáo của cơ quan chức năng Mỹ, năm 2020, có bằng chứng cho thấy nhân viên của ByteDance đã truy cập dữ liệu cá nhân của người dùng tại Mỹ nhưng không có bằng chứng về việc thông tin được chia sẻ cho chính quyền trung ương.

Về mặt chính sách, lệnh cấm có thể sẽ làm sâu sắc thêm mâu thuẫn giữa Mỹ và Trung Quốc trong lĩnh vực khoa học công nghệ và không gian mạng, sẽ vấp phải phản ứng và các hành động đáp trả từ phía Trung Quốc. Về mặt xã hội, với gần một nửa dân số Mỹ đang dùng TikTok hàng ngày, đặc biệt ở giới trẻ thì lệnh cấm hoàn toàn có thể trở thành một vấn đề mang tính chính trị. Bên cạnh đó, việc cấm TikTok có thể khiến Nhà Trắng phải đối mặt các vụ kiện với cáo buộc vi phạm Hiến pháp Mỹ.

Những người phản đối lệnh cấm TikTok cho rằng, về mặt bảo vệ dữ liệu, việc cấm TikTok hầu như không có ý nghĩa khi mà nhiều ứng dụng khác của Mỹ cũng thu thập các loại thông tin cá nhân tương tự như xác định vị trí, khuôn mặt, giọng nói và nhiều thông tin nhân khẩu học khác… Các chính phủ nước ngoài, bao gồm cả Trung Quốc, nếu muốn họ cũng có thể mua dữ liệu cá nhân của người Mỹ hay bất cứ nước nào từ các bên trung gian. Những người Mỹ phản đối cấm TikTok còn cho rằng, các đề xuất cấm TikTok sẽ không mang lại lợi ích nhiều mà còn gây tác hại cho người dùng Mỹ. Hiện đang có rất nhiều nghệ sĩ, doanh nhân và nhân vật có ảnh hưởng đã xây dựng thương hiệu trên TikTok và thu nhập của họ cũng phụ thuộc vào TikTok.

Nhìn chung, lệnh cấm TikTok sẽ khiến gần 150 triệu người dùng Mỹ, đặc biệt là giới trẻ mất đi một hình thức sáng tạo để thể hiện mình.

Những người ủng hộ TikTok biểu tình trước toà nhà Quốc hội Mỹ trong ngày CEO ByteDance điều trần, ngày 24/3. (Nguồn: Reuters)
Những người ủng hộ TikTok biểu tình trước toà nhà Quốc hội Mỹ trong ngày CEO ByteDance điều trần, ngày 24/3. (Nguồn: Reuters)

Giải pháp dung hòa

Thành công của TikTok nằm ở thuật toán đề xuất nội dung theo “trend”, lan truyền tin tức một cách nhanh chóng và có khả năng dẫn dắt, thao túng tâm lý, gây nghiện người dùng mà không cần biết nội dung đó thật hay giả, có ích hay độc hại thế nào. Nhưng đó cũng chính là điều mà các chuyên gia không chỉ ở Mỹ mà ở nhiều quốc gia khác lo sợ nhất. Theo nghiên cứu của Viện Stanford, thuật toán của TikTok khiến người dùng như đang tham gia vào một canh bạc. Nếu may mắn, nó sẽ gợi ý cho họ những nội dung thay đổi bản thân theo chiều hướng tích cực. Nếu không, nó có thể dẫn dắt người dùng đến những điều tồi tệ, thậm chí là cái chết dưới danh nghĩa “khám phá bản thân”.

Catherine Wang, chuyên gia AI của Google cho rằng, thuật toán của TikTok không kiểm soát người đăng video có nội dung thế nào mà tự phân bổ, dẫn dắt người dùng, càng nhiều người tương tác càng lan rộng trong thời gian nhanh nhất mà không cần biết nội dung đó nguy hiểm hay phản cảm.

Theo Caitlin Chin, thành viên của Chương trình Công nghệ chiến lược tại Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế của Mỹ (CSIS), một giải pháp thay thế hữu ích hơn việc cấm TikTok là tăng cường cơ chế giám sát và trách nhiệm giải trình, đảm bảo an ninh và tính minh bạch của ứng dụng. CFIUS đã tham gia các cuộc đàm phán kéo dài hơn hai năm qua với TikTok về một thỏa thuận cho phép ứng dụng này tiếp tục hoạt động dưới sự giám sát của chính phủ Mỹ. Nếu được hoàn tất thì thỏa thuận có thể mang lại cho tập đoàn Oracle – nơi TikTok đặt cơ sở dữ liệu - và các cơ quan giám sát thuộc bên thứ ba cái nhìn sâu hơn về thuật toán gợi ý nội dung của TikTok, tách việc ra quyết định về hoạt động của nền tảng này tại Mỹ khỏi chủ sở hữu ByteDance và yêu cầu lưu trữ nội bộ mọi thông tin cá nhân nhạy cảm của người dân Mỹ.

Tuy nhiên, phía ByteDance cho rằng, những biện pháp bảo vệ như thế được phía Mỹ nêu ra vẫn mang tính áp đặt so với những biện pháp mà các nền tảng mạng xã hội khác có trụ sở tại Mỹ hoặc của Mỹ áp dụng với người dùng.

Cách tiếp cận phù hợp nhất là chính phủ Mỹ cần thiết lập các quy tắc toàn diện trên toàn bộ hệ sinh thái dữ liệu nhằm ngăn chặn tất cả các công ty, bao gồm cả TikTok sử dụng thông tin cá nhân, kiểm soát và không để lan truyền nhanh những nội dung độc hại.

TikTok, Facebook, YouTube hay Twitter... đều là các nền tảng mạng xã hội xuyên biên giới với các tiêu chuẩn áp dụng trên toàn cầu. Nhưng khi hoạt động trên một quốc gia cụ thể, tất cả công ty công nghệ cần tuân thủ các nghĩa vụ pháp lý, minh bạch để không gây tổn hại cho người dùng. Chủ sở hữu các ứng dụng cần giám sát, kiểm tra xem các thuật toán có thiên vị, gây ảnh hưởng khác nhau theo chủng tộc, giới tính hoặc tôn giáo hay không.

Ngoài ra, mọi nền tảng mạng xã hội của Mỹ hay Trung Quốc đều cần có các cơ chế cho phép người dùng cảnh báo nội dung phản cảm và đề xuất xóa bỏ bài đăng hoặc tài khoản vi phạm, thực hiện các biện pháp bảo vệ bao trùm nhằm mang lại lợi ích cho cộng đồng và xã hội.

TikTok ra đời tại Trung Quốc năm 2016 và một năm sau, tập đoàn ByteDance phát triển TikTok ra toàn cầu. Hiện TikTok đã có hơn 3,5 tỷ người dùng, các nước có nhiều người dùng nhất là Mỹ: 150 triệu, Indonesia: 110 triệu và Brazil: 82 triệu. Việt Nam xếp thứ 6 với gần 50 triệu người dùng.

Các nước, vùng lãnh thổ và tổ chức đã cấm hoặc hạn chế sử dụng TikTok: Mỹ, EU, Anh, Canada, Ấn Độ, Hà Lan, Bỉ, Đan Mạch, Na Uy, New Zealand, Đài Loan (Trung Quốc), Indonesia, Bangladesh, Afghanistan, Pakistan (đã rút lại), NATO...

Để tránh xung đột, Mỹ và Trung Quốc cần làm điều này

Để tránh xung đột, Mỹ và Trung Quốc cần làm điều này

Ngày 18/1, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen đã nói với Phó Thủ tướng Trung Quốc Lưu Hà tại Zurich (Thụy Sỹ) rằng, các ...

Các nước càng siết chặt công nghệ chip, Trung Quốc càng nỗ lực tự tạo ra công nghệ riêng

Các nước càng siết chặt công nghệ chip, Trung Quốc càng nỗ lực tự tạo ra công nghệ riêng

Trong khi Nhật Bản và Hà Lan cùng Mỹ kiểm soát xuất khẩu thiết bị sản xuất chất bán dẫn sang Trung Quốc, chuyên gia ...

Mỹ 'làm căng' với 2 công ty công nghệ và 26 thực thể của Trung Quốc

Mỹ 'làm căng' với 2 công ty công nghệ và 26 thực thể của Trung Quốc

Ngày 2/3, chính quyền Mỹ bổ sung 2 đơn vị trực thuộc công ty di truyền học nổi tiếng BGI và công ty điện toán ...

TikTok bị Anh 'cấm cửa' vào chính phủ, tương lai ở Mỹ cũng không khá hơn, Trung Quốc nói toan tính

TikTok bị Anh 'cấm cửa' vào chính phủ, tương lai ở Mỹ cũng không khá hơn, Trung Quốc nói toan tính

Ngày 16/3, Bộ trưởng Văn phòng Nội các của Anh Oliver Dowden cho biết, chính phủ nước này sẽ cấm sử dụng TikTok trên các ...

Công nghệ nhận dạng khuôn mặt Clearview hỗ trợ cảnh sát Mỹ

Công nghệ nhận dạng khuôn mặt Clearview hỗ trợ cảnh sát Mỹ

Công ty nhận diện khuôn mặt Clearview đã thực hiện gần một triệu lượt tìm kiếm cho lực lượng cảnh sát Mỹ, một đại diện ...

(tổng hợp)

Xem nhiều

Đọc thêm

Thêm 9 quốc gia được Trung Quốc miễn thị thực trong nỗ lực thúc đẩy du lịch và ngoại giao

Thêm 9 quốc gia được Trung Quốc miễn thị thực trong nỗ lực thúc đẩy du lịch và ngoại giao

Công dân Hàn Quốc và Slovakia đã được thêm vào danh sách những người không cần thị thực để đến thăm trong tối đa 15 ngày
Giá tiêu hôm nay 3/11/2024: Thị trường giảm, nguy cơ mất mùa do thời tiết không thuận, nhiều đại lý, doanh nghiệp nhỏ trữ hàng chờ giá

Giá tiêu hôm nay 3/11/2024: Thị trường giảm, nguy cơ mất mùa do thời tiết không thuận, nhiều đại lý, doanh nghiệp nhỏ trữ hàng chờ giá

Giá tiêu hôm nay 3/11/2024 tại thị trường trong nước tiếp tục giảm ở một số địa phương trọng điểm, giao dịch từ 140.000 – 141.200 đồng/kg.
Giá vàng hôm nay 3/11/2024: Giá vàng rung lắc giữa sóng bầu cử Mỹ, lời khuyên cho nhà đầu tư thông minh, vàng nhẫn ‘dấn’ thêm một bước

Giá vàng hôm nay 3/11/2024: Giá vàng rung lắc giữa sóng bầu cử Mỹ, lời khuyên cho nhà đầu tư thông minh, vàng nhẫn ‘dấn’ thêm một bước

Giá vàng hôm nay 3/11/2024, giá vàng chao đảo trước một cuộc bầu cử Mỹ nhiều biến số. Thị trường trong nước biến động cùng chiều thế giới.
Cùng hòa mình vào văn hóa các dân tộc Việt Nam tháng 11 này

Cùng hòa mình vào văn hóa các dân tộc Việt Nam tháng 11 này

Tháng 11, Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội) sẽ tổ chức các hoạt động với chủ đề “Về miền ...
Tổng Bí thư Tô Lâm tiếp Chủ tịch Quốc hội Cuba Esteban Lazo Hernández

Tổng Bí thư Tô Lâm tiếp Chủ tịch Quốc hội Cuba Esteban Lazo Hernández

Chiều 2/11, Tổng Bí thư Tô Lâm đã tiếp đồng chí Esteban Lazo Hernández, Ủy viên Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Cuba, Chủ tịch Hội đồng Nhà nước, Chủ ...
Ninh Thuận đưa vào hoạt động tiểu dự án 2.253 tỷ đồng vì môi trường bền vững

Ninh Thuận đưa vào hoạt động tiểu dự án 2.253 tỷ đồng vì môi trường bền vững

Ninh Thuận chính thức khánh thành dự án “Môi trường bền vững các thành phố duyên hải - Tiểu dự án tại thành phố Phan Rang - Tháp Chàm".
Nga lên tiếng về việc Ukraine thử nghiệm thành công tên lửa mới

Nga lên tiếng về việc Ukraine thử nghiệm thành công tên lửa mới

Người đứng đầu cơ quan lập pháp Crimea Vladimir Konstantinov ngày 2/11 cáo buộc phương Tây đang bí mật cung cấp vũ khí tầm xa cho Ukraine bằng nhiều chiêu thức.
Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Chơi chiêu 'chẳng có gì ngoài tiền' để ủng hộ ông Trump tại chiến địa quyết định, 'đại gia' Elon Musk thách thức tòa án

Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Chơi chiêu 'chẳng có gì ngoài tiền' để ủng hộ ông Trump tại chiến địa quyết định, 'đại gia' Elon Musk thách thức tòa án

Chương trình của tỷ phú Elon Musk tặng 1 triệu USD ngẫu nhiên cho cử tri khi tham gia bầu cử Tổng thống Mỹ ngày 5/11 tới vướng vào kiện tụng.
Liên hợp quốc cảnh báo về sự lớn mạnh của Houthi

Liên hợp quốc cảnh báo về sự lớn mạnh của Houthi

Các chuyên gia Liên hợp quốc cho rằng, kể từ khi xung đột ở Gaza bắt đầu vào năm ngoái, người Houthi đang “lợi dụng tình hình” để “chuyển mình”
Bầu cử tổng thống Mỹ: Bang Washington huy động Lực lượng vệ binh quốc gia trực chiến, bà Harris và ông Trump bám đuổi sát nút, lâm thế giằng co

Bầu cử tổng thống Mỹ: Bang Washington huy động Lực lượng vệ binh quốc gia trực chiến, bà Harris và ông Trump bám đuổi sát nút, lâm thế giằng co

Bang Washington huy động trực chiến sau khi có thông tin cũng như lo ngại khả năng xảy ra bạo lực liên quan đến cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024.
Sau vụ phóng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Hwasong-19, Triều Tiên nêu mục đích thử nghiệm vũ khí

Sau vụ phóng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Hwasong-19, Triều Tiên nêu mục đích thử nghiệm vũ khí

Triều Tiên khẳng định cần tăng cường kho vũ khí hạt nhân của mình và hoàn thiện khả năng sẵn sàng tấn công hạt nhân trả đũa nếu cần thiết.
Chảo lửa Trung Đông: Israel nói tiêu diệt quan chức cấp cao Hamas, Mỹ điều thêm máy bay B-52 và tàu khu trục phòng thủ tên lửa đạn đạo

Chảo lửa Trung Đông: Israel nói tiêu diệt quan chức cấp cao Hamas, Mỹ điều thêm máy bay B-52 và tàu khu trục phòng thủ tên lửa đạn đạo

Quân đội Israel đã tiêu diệt quan chức cấp cao của Hamas là Izz al-Din Kassab trong một cuộc không kích vào Khan Younis ở phía Nam Dải Gaza.
Cuốn sách 'Trí tuệ nhân tạo từ góc nhìn quan hệ quốc tế': Hiểu để tự chủ, chủ động trong kỷ nguyên AI

Cuốn sách 'Trí tuệ nhân tạo từ góc nhìn quan hệ quốc tế': Hiểu để tự chủ, chủ động trong kỷ nguyên AI

Có thể khẳng định rằng AI không còn là một công nghệ của tương lai mà đã và đang định hình lại cục diện địa chính trị.
Israel-Iran: Trả đũa trong tính toán

Israel-Iran: Trả đũa trong tính toán

Israel tiến hành tập kích đường không vào nhiều mục tiêu ở Iran. Đợt tấn công trả đũa của Israel có những điểm đáng chú ý và đặt ra nhiều vấn đề.
Thảm họa vũ khí hạt nhân: Cảnh báo, suy đoán và kịch bản

Thảm họa vũ khí hạt nhân: Cảnh báo, suy đoán và kịch bản

Nga nhiều lần cảnh báo ‘lằn ranh đỏ’. Có người lo sợ về một thảm họa hạt nhân, nhưng cũng có ý kiến cho đó là ‘đe dọa bằng lời nói’!
Hợp tác quân sự Nga-Triều Tiên, toan tính và phản ứng

Hợp tác quân sự Nga-Triều Tiên, toan tính và phản ứng

Dư luận về leo thang căng thẳng ở bán đảo liên Triều chưa kịp lắng lại bùng lên với thông tin quân đội Triều Tiên xuất hiện ở Nga.
Tổng thống Phần Lan thăm Trung Quốc: Tìm khuôn khổ mới

Tổng thống Phần Lan thăm Trung Quốc: Tìm khuôn khổ mới

Chuyến thăm Trung Quốc ngày 28 - 31/10 của Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb phản ánh nỗ lực nâng tầm khuôn khổ hợp tác giữa một thế giới đầy biến động.
Tổng tuyển cử tại Nhật Bản: Cần hơn một chiến thắng

Tổng tuyển cử tại Nhật Bản: Cần hơn một chiến thắng

Cuộc tổng tuyển cử sắp tới tại Nhật Bản sẽ là bài kiểm tra khó dành cho liên minh cầm quyền của đảng Dân chủ Tự do (LDP) và đảng Công minh (Komeito).
Quan hệ Mỹ-Anh hậu bầu cử: Hai ngã rẽ trước chân trời mới

Quan hệ Mỹ-Anh hậu bầu cử: Hai ngã rẽ trước chân trời mới

Quan hệ truyền thống Mỹ-Anh có thể sẽ đổi khác, khi cuộc bầu cử sắp tới mở ra hai viễn cảnh khác nhau cho mối thâm tình này.
Bài phát biểu tranh cử cuối cùng của bà Kamala Harris: Những 'đòn công kích' phút chót, so sánh rất giàu hình ảnh

Bài phát biểu tranh cử cuối cùng của bà Kamala Harris: Những 'đòn công kích' phút chót, so sánh rất giàu hình ảnh

Phó Tổng thống Kamala Harris đã có bài phát biểu khép lại chiến dịch tranh cử tại công viên Ellipse ở Washington, D.C.
'Ván cờ' Nga-Ukraine trước ngã rẽ bầu cử Mỹ

'Ván cờ' Nga-Ukraine trước ngã rẽ bầu cử Mỹ

Kết quả bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024 sẽ có ảnh hưởng lớn đến cục diện xung đột Nga-Ukraine.
Quan hệ Mỹ-Ấn đi về đâu sau khi Nhà Trắng đổi chủ?

Quan hệ Mỹ-Ấn đi về đâu sau khi Nhà Trắng đổi chủ?

Bất kể ai giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ, chính quyền Washington mới cần tiếp tục xây dựng quan hệ hợp tác tốt đẹp với Ấn Độ.
Gia tăng 'sức nóng', BRICS được định vị là nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai

Gia tăng 'sức nóng', BRICS được định vị là nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai

Sức ảnh hưởng toàn cầu đang gia tăng của BRICS định vị nhóm này sẽ là một nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai.
Chiến lược số hóa và người cao tuổi - Nhìn từ kinh nghiệm Nhật Bản

Chiến lược số hóa và người cao tuổi - Nhìn từ kinh nghiệm Nhật Bản

Theo Will Fee - nhà nghiên cứu của Tập đoàn Yuri có trụ sở tại Tokyo và là tác giả bài viết trên tờ Nikkei Asia có tiêu đề 'các nhà tuyển dụng Nhật Bản ...
Phiên bản di động