Tranh luận. Lãnh đạo nữ trong chính trị và ngoại giao: Nên hay không?

Vân Hà
Dù phụ nữ đã đạt được nhiều tiến bộ trong cuộc chiến bình đẳng giới, nhưng số lãnh đạo nữ trong ngành chính trị và ngoại giao vẫn còn ở mức thấp.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Thủ tướng Ấn Độ Indira Gandhi tiếp đón Nữ hoàng Anh Elizabeth vào năm 1983. (Nguồn: Getty)
Thủ tướng Ấn Độ Indira Gandhi tiếp đón Nữ hoàng Anh Elizabeth vào năm 1983. (Nguồn: Getty)

Vào năm 2021, chỉ có 22 quốc gia có nguyên thủ là nữ. Phụ nữ chỉ chiếm 21,6% số đại sứ ở 40 nền kinh tế lớn nhất thế giới. Hơn nữa, chỉ 13 quốc gia có nội các bình đẳng giới và chỉ 3 quốc gia có cơ quan lập pháp bình đẳng giới (phụ nữ chiếm từ 50% số ghế).

Trong khi đó, thế giới có đến 193 quốc gia. Bởi vậy, bình đẳng giới nhìn chung vẫn là một mục tiêu xa vời.

Việc có nhiều phụ nữ nắm giữ các vị trí lãnh đạo liệu có tạo ra sự khác biệt?

Câu trả lời là điều này tạo ra một sự khác biệt rất lớn và rất tích cực.

Chẳng hạn như việc xử lý đại dịch Covid-19. Một phân tích do Trung tâm nghiên cứu Chính sách kinh tế và Diễn đàn Kinh tế thế giới công bố cho thấy Covid-19 được kiểm soát “hiệu quả hơn một cách có hệ thống” ở các quốc gia do phụ nữ lãnh đạo như Thủ tướng Angela Merkel của Đức, Thủ tướng Jacinda Ardern của New Zealand, Thủ tướng Mette Frederiksen của Đan Mạch và Thủ tướng Sanna Marin của Phần Lan.

Gia tăng sự ổn định chính trị

Lãnh đạo nữ thậm chí còn có khả năng làm tăng sự ổn định chính trị và thúc đẩy hòa bình. Một số nghiên cứu cho thấy, khi có nhiều phụ nữ tham gia chính phủ, khả năng xảy ra xung đột giảm đi đáng kể. Một phân tích về 182 hiệp định hòa bình đã ký từ năm 1989 đến năm 2011 cho thấy những hiệp định này có khả năng duy trì lâu hơn 35% khi phụ nữ góp phần vào quá trình đàm phán và hòa giải.

Đưa phụ nữ tham gia các quyết định chính trị làm giảm khả năng xảy ra xung đột, tham nhũng, bất ổn, khủng bố và bạo lực tình dục.

Mặc dù vậy, phụ nữ thường xuyên bị loại khỏi các cuộc đàm phán hòa bình. Liên hợp quốc ước tính chỉ 2,4% hòa giải viên và 9% các nhà đàm phán là nữ. Đây là một sự bất công và một cơ hội cho hoà bình có thể bị lãng phí.

Tất nhiên, phe phản đối nhận định này có thể đặt ra những câu hỏi như: Chẳng phải bà Margaret Thatcher đã phát động cuộc chiến Falklands để tái đắc cử đó sao? Chẳng phải bà Indira Gandhi đã cản trở nền dân chủ bằng cách áp đặt tình trạng khẩn cấp ở Ấn Độ? Người đoạt giải Nobel Hòa bình – bà Aung San Suu Kyi không hề có động thái nào trước nạn diệt chủng người Rohingya thì sao?

Những câu hỏi này không thể phủ nhận lập luận nêu trên; thay vào đó, nhắc nhở chúng ta rằng, mỗi nữ lãnh đạo đều có khuyết điểm trong sự nghiệp. Thực tế là hàng trăm lãnh đạo nam đã làm những điều còn tệ hơn nhiều.

Ngoài ra, còn có lập luận về “chế độ nhân tài” cho rằng điều quan trọng đối với một nhà lãnh đạo không phải là giới tính mà là bằng cấp và kinh nghiệm.

Lập luận này thực tế ủng hộ quan điểm nên có nhiều phụ nữ nắm vai trò lãnh đạo hơn. Nếu giới tính không quan trọng, chắc chắn phụ nữ có thêm động lực để đảm nhận các vai trò lãnh đạo trong chính trị và ngoại giao. Rõ ràng, lập luận "chế độ nhân tài" là không có giá trị.

Thủ tướng Đức Angela Merkel đưa ra tuyên bố về kết quả của cuộc bầu cử tổng thống Mỹ, vào ngày 9/11/2020 tại Berlin. (Nguồn: AFP)
Thủ tướng Đức Angela Merkel đưa ra tuyên bố về kết quả của cuộc bầu cử tổng thống Mỹ, vào ngày 9/11/2020 tại Berlin. (Nguồn: AFP)

Công trạng mới là quan trọng nhất

Ở các nước đang phát triển, các quyền kinh tế - xã hội của phụ nữ bị tụt hậu so với các quyền chính trị. Một số quốc gia châu Á có nhà lãnh đạo là phụ nữ được bầu một cách dân chủ.

Trên thực tế, người phụ nữ đầu tiên được bầu làm Thủ tướng trên thế giới là bà Sirimavo Bandaranaike của Ceylon (tức Sri Lanka ngày nay) vào năm 1960.

Kể từ đó, châu Á đã có nhiều lãnh đạo nữ như bà Indira Gandhi của Ấn Độ, bà Golda Meir của Israel, bà Corazon Aquino và bà Gloria Arroyo của Philippines, bà Benazir Bhutto của Pakistan, bà Khaleda Zia và bà Sheikha Hasina của Bangladesh, bà Chandrika Kumaratunga của Sri Lanka, bà Megawati Sukarnoputri của Indonesia, bà Yingluck Shinawatra của Thái Lan và bà Park Geun-hye của Hàn Quốc…

Mặc cho danh sách dài các nhà lãnh đạo nữ, nhưng tốc độ trao quyền cho phụ nữ vẫn bị hạn chế ở các quốc gia này. Về vấn đề hòa bình, chiến tranh Ấn-Pakistan năm 1971 diễn ra dưới nhiệm kỳ của Thủ tướng Indira Gandhi. Tại Sri Lanka, tổ chức vũ trang “Những con hổ giải phóng Tamil” vẫn hoạt động mạnh mẽ dưới thời của Tổng thống Chandrika Kumaratunga.

Ở Trung Đông, trong khi một phần giới lãnh đạo ủng hộ việc trao quyền cho phụ nữ, vẫn còn tâm lý xã hội phản đối phụ nữ tham gia chính trường. Trong khi khu vực này đã trao cho phụ nữ quyền bầu cử và tranh cử, một cuộc thăm dò cho thấy chỉ có 15% những người được khảo sát tin vào việc một phụ nữ sẽ đắc cử và 57% chắc chắn điều này sẽ không xảy ra.

Một nghiên cứu khác cho thấy hơn 60% phụ nữ phản đối việc phụ nữ tham gia tranh cử. Một nghiên cứu của Ủy ban các vấn đề phụ nữ của Hiệp hội Wassat Arab-Hồi giáo dân chủ cho thấy “phụ nữ vẫn chưa tin vào khả năng ứng cử vào các cơ quan công quyền của những phụ nữ khác”.

Trong khi các nước đang phát triển tồn tại nhiều lập trường trái ngược nhau về vai trò lãnh đạo của phụ nữ, thì các nước phát triển lại có rất nhiều ví dụ về các nữ quan chức ngoại giao cấp cao không phải là người theo chủ nghĩa hòa bình.

Cựu Ngoại trưởng Mỹ Madeleine Albright là một phần trong kế hoạch chiến tranh của Tổng thống Bill Clinton lúc bấy giờ ở Bosnia; cựu Ngoại trưởng Mỹ Condoleezza Rice đã nhiều lần biện minh cho các cuộc chiến ở Iraq và Afghanistan, bà Hillary Clinton cũng vậy.

Gần đây nhất, nữ Phó Tổng thống đầu tiên của Mỹ, bà Kamala Harris, đã không có nhiều động thái ngoại giao trong cuộc xung đột Nga-Ukraine. Ngay cả 11 nữ bộ trưởng quốc phòng và ngoại giao trong Liên minh châu Âu cũng không thể ngăn cản tình trạng bất ổn trong khu vực.

Một phần lớn lý thuyết nữ quyền khẳng định rằng chiến tranh, phân biệt chủng tộc và đàn áp phát triển mạnh dưới chế độ phụ hệ. Nếu sự lãnh đạo của phụ nữ thực sự tạo ra một thế giới bình đẳng hơn, thì phải giải thích thế nào về việc phụ nữ trở thành lãnh đạo của một số đảng chính trị cánh hữu và tân phát xít? Hơn nữa, tại sao họ im lặng về việc cấm các chương trình nghiên cứu giới tính ở một số trường đại học tại châu Âu?

Thủ tướng Phần Lan Sanna Marin, 34 tuổi, đồng thời là là Thủ tướng trẻ nhất thế giới (Nguồn: EPA)
Thủ tướng Phần Lan Sanna Marin, sinh năm 1985, là Thủ tướng trẻ nhất thế giới (Nguồn: EPA)

Câu chuyện của Phần Lan

Nếu đây là những ví dụ từ các lĩnh vực chính trị-ngoại giao, thì đây là một ví dụ từ xã hội rộng lớn hơn. Chính phủ liên minh hiện tại của Phần Lan có 5 đảng, tất cả đều do phụ nữ trẻ lãnh đạo. Khoảng một nửa cán bộ văn phòng lập pháp và các bộ của nước này là phụ nữ.

Điều này đã đưa Phần Lan đứng thứ hai trong Báo cáo khoảng cách giới toàn cầu của Diễn đàn Kinh tế thế giới năm 2021.

Tuy nhiên, theo Cơ sở dữ liệu toàn cầu của Liên hợp quốc về Tỷ lệ bạo lực đối với phụ nữ năm 2021, 23% phụ nữ Phần Lan trong độ tuổi từ 15 đến 49 đã từng bị bạo lực gia đình trong đời.

Mặc dù con số này chỉ thấp hơn ở Mỹ và Anh, nhưng lại cao hơn ở Pháp, Thụy Điển, Italy và Tây Ban Nha - những quốc gia có ít đại diện nữ hơn trong quốc hội và chính phủ.

Hơn nữa, mặc dù các nước Bắc Âu thường có chỉ số bình đẳng giới cao nhất thế giới, nam giới và phụ nữ vẫn đưa ra những lựa chọn truyền thống về giới trong giáo dục cũng như công việc.

Do đó, giới tính không nhất thiết phải là yếu tố quyết định trong ngoại giao và lãnh đạo. Các nhà lãnh đạo không trở nên tốt hơn vì họ là phụ nữ, vì họ vẫn phải dựa vào tình hình trong nước và quốc tế. Sự khác biệt thuần túy về mặt sinh học và tâm lý giữa nam và nữ không có nghĩa là người này tốt hơn người kia trong vấn đề gìn giữ hòa bình.

Ngày quốc tế phụ nữ trong ngành ngoại giao 24/6: Trao quyền cho phụ nữ vì sự phát triển bền vững

Ngày quốc tế phụ nữ trong ngành ngoại giao 24/6: Trao quyền cho phụ nữ vì sự phát triển bền vững

Thông qua nghị quyết quy định 24/6 hằng năm là Ngày quốc tế phụ nữ trong ngành ngoại giao, Đại hội đồng Liên hợp quốc ...

Thổ Nhĩ Kỹ và chiến lược ngoại giao 'không ngủ' trong tháng lễ Ramadan

Thổ Nhĩ Kỹ và chiến lược ngoại giao 'không ngủ' trong tháng lễ Ramadan

Trong tháng lễ Ramadan của người Hồi giáo, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đã tiến hành các hoạt động ngoại giao dồn ...

Nền chính trị quốc tế và ván cờ từ vaccine Covid-19

Nền chính trị quốc tế và ván cờ từ vaccine Covid-19

Đại dịch Covid-19 đã định hình lại tất cả, đặc biệt là nền chính trị quốc tế.

Xuất hiện 'nữ tướng' lãnh đạo liên minh cầm quyền Thụy Điển: Giữ thế hay sao sẽ đổi ngôi?

Xuất hiện 'nữ tướng' lãnh đạo liên minh cầm quyền Thụy Điển: Giữ thế hay sao sẽ đổi ngôi?

Ngày 4/11, Bộ trưởng Tài chính Thụy Điển Magdalena Andersson được bầu làm người đứng đầu đảng Dân chủ Xã hội.

Tổng thống Nga: Phụ nữ hiện đại không nên lựa chọn giữa sự nghiệp và gia đình

Tổng thống Nga: Phụ nữ hiện đại không nên lựa chọn giữa sự nghiệp và gia đình

Phụ nữ ngày càng đóng vai trò quan trọng trong việc giải quyết các vấn đề mà quốc gia cũng như xã hội gặp phải. ...

(theo The National)

Bài viết cùng chủ đề

Góc nhìn Nhân quyền

Đọc thêm

Phó Thủ tướng Lê Minh Khái và đoàn đại biểu Việt Nam tham dự Chương trình Lãnh đạo cao cấp tại Hoa Kỳ

Phó Thủ tướng Lê Minh Khái và đoàn đại biểu Việt Nam tham dự Chương trình Lãnh đạo cao cấp tại Hoa Kỳ

Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái sẽ dẫn đầu đoàn đại biểu Việt Nam tham dự Chương trình Lãnh đạo cao cấp Việt Nam (VELP) 2024 và làm ...
Bang Rio de Janeiro, Brazil mong muốn đẩy mạnh hợp tác giáo dục, du lịch, văn hoá với Việt Nam

Bang Rio de Janeiro, Brazil mong muốn đẩy mạnh hợp tác giáo dục, du lịch, văn hoá với Việt Nam

Đại sứ Bùi Văn Nghị và đoàn công tác của Đại sứ quán Việt Nam tại Brazil đã có chuyến thăm làm việc tại thành phố Rio de Janeiro, bang ...
Vietlott 29/3, kết quả xổ số Vietlott Mega thứ 6 ngày 29/3/2024. xổ số Mega 645

Vietlott 29/3, kết quả xổ số Vietlott Mega thứ 6 ngày 29/3/2024. xổ số Mega 645

Vietlott 29/3 - xổ số Vietlott Mega 29/3. Trực tiếp xổ số Vietlott hôm nay 29/3/2024 nhanh nhất và chính xác nhất. Vietlott Mega 645 hôm nay.
XSVL 29/3, Trực tiếp kết quả xổ số Vĩnh Long hôm nay 29/3/2024. KQXSVL thứ 6

XSVL 29/3, Trực tiếp kết quả xổ số Vĩnh Long hôm nay 29/3/2024. KQXSVL thứ 6

XSVL 29/3 - Trực tiếp kết quả xổ số Vĩnh Long hôm nay - XSVL 29/3/2024. xo so vinh long. KQXSVL thứ 6. kết quả xổ số Vĩnh Long ...
XSBD 29/3, trực tiếp kết quả xổ số Bình Dương hôm nay 29/3/2024. KQXSBD thứ 6

XSBD 29/3, trực tiếp kết quả xổ số Bình Dương hôm nay 29/3/2024. KQXSBD thứ 6

XSBD 29/3 - Trực tiếp xổ số Bình Dương hôm nay - XSBD 29/3/2024. xo so binh duong. KQXSBD thứ 6. kết quả xổ số Bình Dương ngày 29 tháng ...
XSTV 29/3, trực tiếp kết quả xổ số Trà Vinh hôm nay 29/3/2024. KQXSTV thứ 6

XSTV 29/3, trực tiếp kết quả xổ số Trà Vinh hôm nay 29/3/2024. KQXSTV thứ 6

XSTV 29/3 - Trực tiếp kết quả xổ số Trà Vinh hôm nay - XSTV 29/3/2024. ket qua xo so tra vinh. XSTV thứ 6. kết quả xổ số Trà ...
Bang Rio de Janeiro, Brazil mong muốn đẩy mạnh hợp tác giáo dục, du lịch, văn hoá với Việt Nam

Bang Rio de Janeiro, Brazil mong muốn đẩy mạnh hợp tác giáo dục, du lịch, văn hoá với Việt Nam

Đại sứ Bùi Văn Nghị và đoàn công tác của Đại sứ quán Việt Nam tại Brazil đã có chuyến thăm làm việc tại thành phố Rio de Janeiro, bang Rio de Janeiro.
Đại sứ Bùi Văn Nghị tham dự Lễ hội Đỏ lần thứ 2 tại thành phố Salvador, Brazil

Đại sứ Bùi Văn Nghị tham dự Lễ hội Đỏ lần thứ 2 tại thành phố Salvador, Brazil

Việt Nam là một trong bảy nước được mời phát biểu trong Diễn đàn quốc tế về hoà bình, đoàn kết quốc tế và bảo vệ nhân dân Palestine.
Canada đẩy mạnh hợp tác nông nghiệp với Việt Nam và khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương

Canada đẩy mạnh hợp tác nông nghiệp với Việt Nam và khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương

Bà Deidrah Kelly, Giám đốc điều hành IPAAO và Đại sứ Canada tại Việt Nam Shawn Steil trả lời phỏng vấn về hợp tác với Việt Nam và các nước khu vực.
Đại hội đồng Liên hợp quốc thông qua Nghị quyết do Việt Nam đề xuất  về Ngày quốc tế Vui chơi

Đại hội đồng Liên hợp quốc thông qua Nghị quyết do Việt Nam đề xuất về Ngày quốc tế Vui chơi

Phát biểu giới thiệu Nghị quyết, Đại sứ Đặng Hoàng Giang nêu bật vai trò và ý nghĩa của vui chơi đối với phát triển con người và đời sống xã hội.
Công chúa Thái Lan sáng tác và trình diễn tác phẩm âm nhạc về Việt Nam

Công chúa Thái Lan sáng tác và trình diễn tác phẩm âm nhạc về Việt Nam

'Việt Nam an lòng' là bài thơ do Công chúa Maha Chakri Sirindhorn sáng tác, kể về những tình cảm tốt đẹp của bà trước phong cảnh, con người Việt Nam.
Australia cam kết tiếp tục thúc đẩy mở cửa thị trường hơn nữa đối với hàng nông sản Việt Nam

Australia cam kết tiếp tục thúc đẩy mở cửa thị trường hơn nữa đối với hàng nông sản Việt Nam

Đại sứ Việt Nam tại Australia Phạm Hùng Tâm gặp Thượng nghị sĩ, đồng Bộ trưởng Thương mại Tim Ayres tại trụ sở Nghị viện Australia.
Hiện chưa có thông tin thương vong liên quan đến người Việt trong vụ tấn công tại Moscow

Hiện chưa có thông tin thương vong liên quan đến người Việt trong vụ tấn công tại Moscow

Tham tán Vũ Sơn Việt cho biết, hiện chưa có thông tin thương vong liên quan đến người Việt trong vụ tấn công tại Moscow.
Việt Nam nỗ lực triển khai thủ tục lãnh sự giúp các thuyền viên tàu True Confidence sớm về nước

Việt Nam nỗ lực triển khai thủ tục lãnh sự giúp các thuyền viên tàu True Confidence sớm về nước

Người phát ngôn Phạm Thu Hằng thông tin về việc hỗ trợ đưa thi hài Đại phó Đặng Duy Kiên, thuyền viên tàu True Confidence bị tập kích.
Ba thuyền viên trong vụ tàu True Confidence bị tấn công đã khởi hành từ Djibouti về Việt Nam

Ba thuyền viên trong vụ tàu True Confidence bị tấn công đã khởi hành từ Djibouti về Việt Nam

Đại sứ quán Việt Nam tại Ai Cập phối hợp với các cơ quan liên quan hoàn tất các thủ tục để các thuyền viên được về nước nhanh chóng, an toàn.
Bộ Ngoại giao thông tin về việc thuyền viên Việt Nam trên tàu True Confidence bị tấn công trên biển

Bộ Ngoại giao thông tin về việc thuyền viên Việt Nam trên tàu True Confidence bị tấn công trên biển

Theo thông tin sơ bộ, trên tàu có 4 thuyền viên Việt Nam, 1 thuyền viên đã tử vong và 3 thuyền viên trong tình trạng sức khỏe bình thường.
Cảnh sát Nhật Bản đã bắt giữ nghi phạm vụ sát hại công dân Việt Nam tại Higashiomo

Cảnh sát Nhật Bản đã bắt giữ nghi phạm vụ sát hại công dân Việt Nam tại Higashiomo

Một công dân Việt Nam được cho là bị sát hại tại Higashiomo, Shiga, Nhật Bản. Cảnh sát Nhật Bản đã bắt giữ 1 nghị phạm và đang tiếp tục điều tra.
Đại sứ quán Việt Nam tại Anh thông tin về 7 người nhập cư được cho là công dân Việt Nam

Đại sứ quán Việt Nam tại Anh thông tin về 7 người nhập cư được cho là công dân Việt Nam

Đại sứ quán Việt Nam tại Anh và Bắc Ireland thông tin về 7 người nhập cư trong xe tải được cho là công dân Việt Nam tại cảng East Sussex, Vương quốc Anh.
Tìm hiểu các nguyên tắc trong việc lựa chọn thực đơn chiêu đãi đối ngoại

Tìm hiểu các nguyên tắc trong việc lựa chọn thực đơn chiêu đãi đối ngoại

Chiều 22/3, đã diễn ra sinh hoạt chuyên đề với chủ đề 'Các nguyên tắc trong việc lựa chọn thực đơn chiêu đãi đối ngoại'.
Khám phá văn hóa giao tiếp của đất nước vạn đảo Indonesia (Phần 2)

Khám phá văn hóa giao tiếp của đất nước vạn đảo Indonesia (Phần 2)

Là một quốc gia Đông Nam Á, Indonesia gần gũi với Việt Nam, nhưng nước này có 86% dân số theo Hồi giáo tạo nên khác biệt trong văn hoá giao tiếp.
Khám phá văn hóa giao tiếp của đất nước vạn đảo Indonesia (Phần 1)

Khám phá văn hóa giao tiếp của đất nước vạn đảo Indonesia (Phần 1)

Là quốc gia Đông Nam Á nên Indonesia gần gũi với Việt Nam, nhưng 86% dân số nước này theo Hồi giáo tạo nên khác biệt trong văn hoá giao tiếp.
Những điều cần biết để không bỡ ngỡ khi đến xứ sở hoa tulip Hà Lan

Những điều cần biết để không bỡ ngỡ khi đến xứ sở hoa tulip Hà Lan

Khi gặp một người Hà Lan bất kì, thật khó để nhận xét về địa vị hay khả năng tài chính của họ thông qua vẻ bề ngoài...
Đôi điều cần biết về văn hóa giao tiếp ở Bỉ - 'trái tim của châu Âu'

Đôi điều cần biết về văn hóa giao tiếp ở Bỉ - 'trái tim của châu Âu'

Cùng khám phá đôi nét về văn hóa giao tiếp và con người Bỉ để hiểu rõ hơn về đất nước được coi là 'trái tim châu Âu' qua bài viết dưới đây!
Những nước nào có Ngày Quốc khánh trong tháng 12?

Những nước nào có Ngày Quốc khánh trong tháng 12?

Trong tháng 12 có 12 quốc gia kỷ niệm Ngày Quốc khánh, bao gồm Romania, Lào, UAE, Thái Lan, Phần Lan, Burkina Faso, Kenya, Bhutan, Niger, Qatar...
Phiên bản di động