| TIN LIÊN QUAN | |
 | Chính khách Mỹ hoan nghênh Tổng thống Obama thăm Việt Nam |
| Mỹ có thể dỡ bỏ lệnh cấm vận vũ khí đối với Việt Nam |
Nhật báo "Today" ngày 20/5 đăng bài viết của Tiến sĩ Lê Hồng Hiệp, nhà nghiên cứu thuộc Viện ISEAS-Yusof Ishak (Singapore), với nhận định rằng việc Mỹ dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm vận vũ khí với Việt Nam nhân chuyến thăm của Tổng thống Barack Obama sắp tới sẽ phát đi tín hiệu về sự xích lại gần nhau mạnh mẽ hơn giữa Mỹ và Việt Nam. Tuy nhiên, đây cũng là vấn đề gây nhiều tranh cãi.
Củng cố hợp tác quốc phòng
Trong khi Hà Nội muốn lệnh cấm này được dỡ bỏ càng sớm càng tốt thì Washington lại đang lưỡng lự do áp lực trong nước. Tháng 10/2014, Nhà Trắng đã dỡ bỏ một phần lệnh cấm, vốn được áp đặt kể từ khi cuộc Chiến tranh Việt Nam kết thúc, để cho phép bán những khí tài quân sự liên quan đến an ninh biển cho Việt Nam. Tuy nhiên, với xu hướng củng cố hợp tác quốc phòng giữa hai nước cũng như sự phát triển lành mạnh trong quan hệ hai bên nói chung những năm gần đây, việc dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm này dường như chỉ là vấn đề thời gian.
 |
| Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ash Carter và Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam Phùng Quang Thanh ký kết Tuyên bố tầm nhìn chung sau cuộc gặp ở Hà Nội tháng 6/2015. (Nguồn: Defense News) |
Trước áp lực gia tăng từ Trung Quốc trên Biển Đông, Việt Nam đã đầu tư đáng kể vào năng lực quân sự. Thống kê gần đây từ Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIRPI) cho thấy tổng kim ngạch nhập khẩu vũ khí của Việt Nam giai đoạn 2011-2015 đã tăng 699% so với giai đoạn 2006-2010, đưa Việt Nam trở thành quốc gia nhập khẩu vũ khí lớn thứ 8 thế giới trong cùng giai đoạn.
Không nên quan ngại
Dù việc dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm của Mỹ có thể củng cố xu hướng nói trên, song các nước trong khu vực cũng không nên quan ngại bởi các lý do sau:
Thứ nhất, việc dỡ bỏ lệnh cấm phần lớn sẽ chỉ mang ý nghĩa biểu tượng trong thời gian trước mắt bởi thực tế cho thấy kể từ khi một phần lệnh cấm được gỡ bỏ vào năm 2014, giữa Mỹ và Việt Nam vẫn chưa đạt được bất kỳ thương vụ mua bán vũ khí nào. Việc dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm này, đặc biệt về phía Việt Nam, sẽ chủ yếu được xem là biểu tượng cho sự bình thường hóa hoàn toàn quan hệ song phương. Giới chức Việt Nam đã nhiều lần nhấn mạnh đến mục tiêu này, liên hệ với thực tế rằng lệnh cấm đó là "tàn dư cuối cùng" của sự thù địch Chiến tranh Lạnh giữa hai nước và đi ngược xu thế thắt chặt quan hệ song phương hiện nay.
Thứ hai, trong tương lai việc dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm có dẫn đến các thỏa thuận mua bán vũ khí lớn giữa Mỹ và Việt Nam hay không còn phụ thuộc vào một số yếu tố khác hiện vẫn đang là rào cản giữa hai bên. Chẳng hạn, dù Việt Nam đã tăng cường nỗ lực đa dạng hóa nguồn cung vũ khí, Nga vẫn là đối tác quan trọng nhất của Việt Nam khi chiếm tới 90% kim ngạch nhập khẩu vũ khí của Việt Nam những năm gần đây. Nhu cầu duy trì sự tương thích giữa hệ thống vũ khí Nga với những gì Việt Nam muốn nhập từ Mỹ sẽ là rào cản cơ bản cho bất kỳ thỏa thuận vũ khí lớn nào giữa Hà Nội và Washington.
Ngoài ra, Việt Nam hiện đang chịu thâm hụt ngân sách ngày càng tăng và chính phủ đang muốn cải thiện vị thế tài khóa của mình bằng cách hạn chế chi tiêu, kể cả trong các lĩnh vực an ninh và quốc phòng. Trong khi đó, giá bán các hệ thống vũ khí của Mỹ có tiếng là tương đối cao. Hai yếu tố này có xu hướng làm mờ nhạt hơn nữa triển vọng Việt Nam ký kết bất kì thỏa thuận vũ khí lớn nào với Mỹ trong tương lai gần.
Cuối cùng, vũ khí mà Việt Nam nhập từ Mỹ, nếu có, nhiều khả năng sẽ mang tính phòng ngự hơn là tấn công. Quả thực, ở thời điểm hiện tại, sự quan tâm của Việt Nam dường như tập trung vào việc mua các tàu tuần tra, radar ven biển và máy bay do thám từ Mỹ để củng cố năng lực hàng hải.
Tiến sĩ Lê Hồng Hiệp kết luận rằng, dù Mỹ có thể dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam trong tương lai gần, song động thái này trước hết nên được xem như là một biểu tượng của mối quan hệ ngày càng gắn kết giữa Hà Nội và Washington. Thậm chí trong tương lai xa hơn, tác động thực sự của nó lên cán cân sức mạnh trên Biển Đông tối đa cũng chỉ mang tính hạn chế.
Tuy nhiên, một mối quan hệ đối tác Mỹ - Việt mạnh mẽ hơn, mà có thể rốt cuộc bao gồm việc Mỹ được quyền tiếp cận các cơ sở quân sự của Việt Nam như Cảng Cam Ranh, hay sự tham gia của Việt Nam vào các sáng kiến quốc phòng đa phương do Mỹ đứng đầu trong tương lai, có thể góp phần tạo ra những chuyển biến ý nghĩa trong cục diện địa chính trị khu vực.
 | Quan hệ Việt - Mỹ: Tin cậy chính trị và phát triển kinh tế là động lực Đại sứ Phạm Quang Vinh cho biết trong cuộc phỏng vấn TTXVN trước thềm chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Mỹ Barack Obama. |
 | Chuyến thăm hướng đến tương lai quan hệ Việt – Mỹ Đó là đánh giá của nhật báo New York Times số ra hôm nay (16/5) về chuyến thăm Việt Nam sắp tới của Tổng thống ... |
 | Tương lai quan hệ Việt - Mỹ nhiều hứa hẹn Hơn 1,7 triệu người Việt đang sinh sống, làm việc tại Mỹ, khoảng 13.000 sinh viên Việt Nam đang học tập tại nước này là ... |
