Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương: Không gian chiến lược hay công cụ đối trọng

TGVN. Suốt thập kỷ vừa qua, việc xem Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương như một không gian chiến lược là một khái niệm được nhiều nước ủng hộ.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
an do duong thai binh duong khong gian chien luoc hay cong cu doi trong Mỹ - khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương: Nhìn lại để định hướng
an do duong thai binh duong khong gian chien luoc hay cong cu doi trong Chiến lược Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương ở 'tuổi' thứ 2
an do duong thai binh duong khong gian chien luoc hay cong cu doi trong
Nhiều nước ủng hộ Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương là một không gian chiến lược. (Nguồn: Strategist)

Khái niệm đang nổi lên

Nhật Bản ủng hộ khái niệm Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương rất sớm khi Thủ tướng Shinzo Abe nói về khu vực nằm giữa Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương trong bài phát biểu trước Quốc hội Ấn Độ năm 2007. Gần đây hơn, Thủ tướng Abe đã ủng hộ khái niệm về một “Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do và rộng mở”, trong khi Australia cũng nhắc đến khái niệm này trong các phát biểu chính thức của mình.

Ngày 1/6/2019, trước thềm Đối thoại Shangri-La ở Singapore, Bộ Quốc phòng Mỹ công bố báo cáo chiến lược Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương đầu tiên, trong đó nêu rõ mục đích chính là kiềm chế sự trỗi dậy và ảnh hưởng của Trung Quốc. Trước đó, năm 2018, Mỹ đổi tên Bộ Chỉ huy Thái Bình Dương thành Bộ Chỉ huy Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.

Ấn Độ chính thức thừa nhận góc nhìn này trong bài phát biểu của Thủ tướng Narendra Modi tại Đối thoại Shangri-La năm 2018. Tại đây, Thủ tướng Modi đã tiếp bước nhà lãnh đạo Nhật Bản thừa nhận Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương là khu vực trải dài từ phía Tây Thái Bình Dương tới bờ biển phía Đông châu Phi, đồng thời nhấn mạnh yếu tố bao trùm và đa dạng này.

Để trấn an những lo ngại, New Delhi chính thức thừa nhận tính trung tâm của ASEAN và tuyên bố rằng hợp tác tại Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương sẽ được thúc đẩy thông qua các thể chế được ASEAN dẫn dắt.

Trong khi đó, ASEAN thì lo ngại rằng khái niệm này sẽ làm giảm “tính trung tâm” của khối, với tư cách một tiếng nói quyết đoán trong các cấu trúc an ninh và kinh tế khu vực. Tuy nhiên, gần đây ASEAN đều đã có những thay đổi nhất định trên phương diện này.

ASEAN không còn phản đối khái niệm về Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, song lại tự đưa ra định nghĩa riêng của mình về khu vực này, “không đơn thuần chỉ là một không gian địa lý mà còn là một khu vực hội nhập và kết nối chặt chẽ, với ASEAN nắm giữ vai trò trung tâm và chiến lược”. Có thể nói, cách ASEAN định nghĩa về Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương là nhằm tránh việc đẩy khối này vào cuộc đối đầu Mỹ-Trung gay gắt.

"Tầm nhìn" của Trung Quốc...

Trung Quốc ban đầu phản đối với lý do cho rằng đó thực chất chỉ là một công cụ để thu hút sự chú ý, và sẽ nhanh chóng phai nhạt. Tuy nhiên, hiện nay, trên truyền thông Trung Quốc và những bài bình luận học thuật, người ta bắt đầu sử dụng khái niệm Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương thường xuyên hơn. Nhiều viện nghiên cứu chính sách Trung Quốc thậm chí còn tổ chức các hội nghị với chủ đề là Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương. Mục đích của những thay đổi này là để hạn chế những nội dung bài Trung trong khu vực.

Trong báo cáo gần đây về Chiến lược Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, Mỹ thể hiện rõ quan điểm chống lại các toan tính “tái sắp đặt khu vực theo hướng có lợi cho mình” của Trung Quốc và vì vậy, nhóm “Bộ Tứ” (gồm Mỹ, Ấn Độ, Australia, và Nhật Bản) sẽ đóng vai trò quan trọng trên phương diện này. Đổi lại, Trung Quốc không những đã thay đổi quan điểm về Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, mà còn chỉ trích “Bộ Tứ” là một “NATO châu Á”.

an do duong thai binh duong khong gian chien luoc hay cong cu doi trong
Trung Quốc chỉ trích "Bộ Tứ" - một trụ cột trong chiến lược Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương của Mỹ là một "NATO châu Á". (Nguồn: Indian Express)

Đại sứ Dương Yến Di, lãnh đạo phái đoàn Trung Quốc sang thăm Ấn Độ hồi tháng 6 vừa qua, tuyên bố: “Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương nên là một khu vực tập trung giải quyết những vấn đề như giảm đói nghèo, thay vì khoét sâu mâu thuẫn… Châu Á-Thái Bình Dương và khu vực Ấn Độ Dương không nên bị xem là một không gian lãnh thổ tiếp giáp mà nên được đón nhận như một khu vực hội nhập và kết nối chặt chẽ”.

Thông điệp của Trung Quốc rất rõ ràng: Nếu các quốc gia như Ấn Độ ủng hộ một Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương toàn diện, họ cần phải tách khỏi Bộ Tứ.

... và hàm ý với ASEAN

Câu hỏi đặt ra là liệu Trung Quốc có thực sự tôn trọng vai trò trung tâm của ASEAN và một khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương toàn diện hay không?

Từ năm 2002, Trung Quốc và ASEAN đã đàm phán một bộ quy tắc ứng xử ở Biển Hoa Nam (Biển Đông), một khu vực thuộc Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương song không đạt nhiều tiến triển. Tới năm 2017, hai bên đã đạt thỏa thuận khung song nhiều người cho rằng nội dung này chỉ đơn thuần là liệt kê quan điểm của mỗi nước thành viên ASEAN, thay vì lập trường chung cho bộ quy tắc. Trong khi đó, Trung Quốc cũng có những đòi hỏi của riêng mình.

ASEAN khó có thể nhượng bộ những đòi hỏi của Trung Quốc song toan tính của cường quốc này là rất rõ ràng và trái ngược với những gì mà họ tuyên bố về một Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương dựa trên luật pháp.

Mục tiêu của Trung Quốc là “tái sắp đặt khu vực theo hướng có lợi cho mình”. Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương với trật tự dựa trên luật pháp là khái niệm được các bên thừa nhận rằng khi quyền lực của Mỹ trong khu vực suy yếu cũng là lúc một trật tự đa cực tại châu Á nổi lên, với các cường quốc như Ấn Độ và Trung Quốc đóng vai trò then chốt.

Tuy nhiên, Trung Quốc vẫn khăng khăng bám lấy mô hình nơi các lợi ích chính trị, kinh tế và an ninh của họ mới là thứ chiếm ưu thế.

Chừng nào Trung Quốc chưa chấp nhận một trật tự đa phương thì chiến lược Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương vẫn là một trong những công cụ cần thiết để đối trọng sức mạnh của Trung Quốc, với vai trò trung tâm trong chiến lược này thuộc về nhóm Bộ Tứ.

an do duong thai binh duong khong gian chien luoc hay cong cu doi trong

Mặc cho Mỹ ra sức ve vãn, Ấn Độ vẫn tỏ ra 'kén chọn'

TGVN. Mỹ và Ấn Độ đều có nhu cầu kiềm chế sự phát triển nhanh chóng Trung Quốc, nhưng liệu Ấn Độ âm thầm bắt ...

an do duong thai binh duong khong gian chien luoc hay cong cu doi trong

Trong khi Ấn Độ vẫn hoài nghi, Mỹ tìm mọi cách lôi kéo

TGVN. Mỹ coi Ấn Độ là “đồng minh tự nhiên” của của nước này và là điểm tựa quan trọng trong chiến lược Ấn Độ ...

an do duong thai binh duong khong gian chien luoc hay cong cu doi trong

'Tầm nhìn Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương' của ASEAN: Thông điệp cho các cường quốc

TGVN. Hãng tin Antara (Indonesia) mới đây đăng bài viết “Tầm nhìn Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương của ASEAN: Thông điệp cho các cường quốc”, ...

Hồng Phúc (theo Tribune India)

Xem nhiều

Đọc thêm

Nhận định trận đấu MU vs Ipswich: Viên gạch đầu tiên của Amorim

Nhận định trận đấu MU vs Ipswich: Viên gạch đầu tiên của Amorim

MU vs Ipswich: Nếu Amorim thành công tại MU, người ta sẽ nhớ mãi về trận đấu đầu tiên của ông, để mà hoài niệm, để mà so sánh.
Giá cà phê hôm nay 22/11/2024: Giá cà phê robusta quay đầu, xuất khẩu nửa đầu tháng 11 giảm tới  44,8%, không trì hoãn thích ứng EUDR

Giá cà phê hôm nay 22/11/2024: Giá cà phê robusta quay đầu, xuất khẩu nửa đầu tháng 11 giảm tới 44,8%, không trì hoãn thích ứng EUDR

Giá cà phê hôm nay 22/11/2024: Giá cà phê robusta quay đầu, xuất khẩu nửa đầu tháng 11 giảm tới 44,8%, không trì hoãn thích ứng EUDR.
Xu hướng làm đẹp tự nhiên: Thẩm mỹ viện Orchard Group và cách tư vấn khách hàng

Xu hướng làm đẹp tự nhiên: Thẩm mỹ viện Orchard Group và cách tư vấn khách hàng

Trong những năm gần đây, làm đẹp tự nhiên đã trở thành xu hướng nổi bật trong ngành thẩm mỹ. Khách hàng không chỉ muốn cải thiện vẻ ngoài mà ...
HLV Hansi Flick thêm trận chung kết Champions League 2024/25 vào lịch làm việc

HLV Hansi Flick thêm trận chung kết Champions League 2024/25 vào lịch làm việc

Tự tin vào khả năng Barcelona có thể đi đến tận cùng Champions League 2024/25, HLV Hansi Flick thêm trận chung kết vào lịch làm việc của mình.
'Vũ khí thương mại' của ông Trump có thể đánh ‘knock out’ nền kinh tế Anh

'Vũ khí thương mại' của ông Trump có thể đánh ‘knock out’ nền kinh tế Anh

Việc ông Trump có ý định sử dụng các vũ khí thương mại, có thể đặt ra thách thức lớn cho nền kinh tế Anh và chính sách ngoại giao ...
Cách tắt định vị iPhone vô cùng nhanh chóng và hiệu quả

Cách tắt định vị iPhone vô cùng nhanh chóng và hiệu quả

Tắt định vị trên iPhone giúp bảo vệ quyền riêng tư. Bài viết này sẽ hướng dẫn cách tắt định vị giúp bạn kiểm soát việc chia sẻ vị trí ...
Haiti: Bạo lực leo thang nguy hiểm, Tổng thống Pháp dính 'vạ miệng' khiến Port-au-Prince nổi giận

Haiti: Bạo lực leo thang nguy hiểm, Tổng thống Pháp dính 'vạ miệng' khiến Port-au-Prince nổi giận

Tình trạng bạo lực gia tăng tại thủ đô Port-au-Prince của Haiti đã cướp đi sinh mạng của hơn 4.500 người từ đầu năm tới nay.
ICC ban hành lệnh bắt giữ Thủ tướng và cựu Bộ trưởng Quốc phòng, Israel phản ứng mạnh

ICC ban hành lệnh bắt giữ Thủ tướng và cựu Bộ trưởng Quốc phòng, Israel phản ứng mạnh

Tòa án Hình sự quốc tế (ICC) đã ban hành lệnh bắt giữ Thủ tướng và cựu Bộ trưởng Quốc phòng của Israel cũng như thủ lĩnh Hamas.
Đại sứ Ukraine tuyên bố về Thế chiến III, Tổng thống Zelensky cầu viện phản ứng toàn cầu, Mỹ khẳng định không muốn đối đầu Nga

Đại sứ Ukraine tuyên bố về Thế chiến III, Tổng thống Zelensky cầu viện phản ứng toàn cầu, Mỹ khẳng định không muốn đối đầu Nga

Ukraine kêu gọi cộng đồng quốc tế đưa ra những kết luận đúng đắn và chấm dứt xung đột ở giữa nước này và Nga trong gần 3 năm qua.
Nga tuyên bố tấn công Ukraine bằng vũ khí chưa từng có, không nước NATO nào có thể đánh chặn, Mỹ đã phạm sai lầm lớn

Nga tuyên bố tấn công Ukraine bằng vũ khí chưa từng có, không nước NATO nào có thể đánh chặn, Mỹ đã phạm sai lầm lớn

Quân đội Nga sử dụng tên lửa đạn đạo tầm trung Oreshnik để tấn công mục tiêu quân sự ở Dnipro của Ukraine.
Điểm tin thế giới sáng 22/11: Iran hạn chế kho uranium, Anh tái quốc hữu hóa ngành đường sắt, Ford cắt giảm 4.000 việc làm

Điểm tin thế giới sáng 22/11: Iran hạn chế kho uranium, Anh tái quốc hữu hóa ngành đường sắt, Ford cắt giảm 4.000 việc làm

Báo Thế giới và Việt Nam điểm một số tin tức thế giới đáng chú ý sáng nay, 22/11.
Tin thế giới 21/11: Ông Trump được hoãn tuyên án, mặt trận miền Đông Ukraine nguy cơ sụp đổ, Mỹ chỉ trích hành động của Trung Quốc ở Biển Đông

Tin thế giới 21/11: Ông Trump được hoãn tuyên án, mặt trận miền Đông Ukraine nguy cơ sụp đổ, Mỹ chỉ trích hành động của Trung Quốc ở Biển Đông

Báo Thế giới và Việt Nam điểm một số tin quốc tế nổi bật trong ngày.
Hội nghị thượng đỉnh G20: Cam kết, xu thế và động lực

Hội nghị thượng đỉnh G20: Cam kết, xu thế và động lực

Trong bối cảnh địa chính trị phân hóa sâu sắc, xung đột leo thang và biến đổi khí hậu, Thượng đỉnh G20 rất được trông đợi.
Chuyến thăm đa mục đích của Tổng thống Indonesia

Chuyến thăm đa mục đích của Tổng thống Indonesia

Tân Tổng thống Indonesia Prabowo Subianto có chuyến công du nước ngoài đầu tiên kéo dài nhiều ngày với quy mô lớn.
Hội nghị thượng đỉnh bất thường các nước Arab và Hồi giáo: Nỗ lực ngăn xung đột lan rộng

Hội nghị thượng đỉnh bất thường các nước Arab và Hồi giáo: Nỗ lực ngăn xung đột lan rộng

Hội nghị đã thể hiện rõ ý chí và cam kết của nhiều quốc gia trong việc ủng hộ người Palestine và tìm kiếm các giải pháp lâu dài.
Thế giới sẽ phải thích ứng với một nước Mỹ rất khác

Thế giới sẽ phải thích ứng với một nước Mỹ rất khác

Những thay đổi dưới thời Trump 2.0 sẽ tác động nhiều mặt tới nước Mỹ và thế giới.
Malaysia-Trung Quốc: Thắt chặt tình thân

Malaysia-Trung Quốc: Thắt chặt tình thân

Chuyến thăm Trung Quốc của Thủ tướng Malaysia phản ánh mong muốn tăng cường quan hệ song phương toàn diện, đặc biệt là kinh tế và thương mại.
Chiến thắng của ông Trump: 8 cụm từ đặc tả hành trình phi thường vào Nhà Trắng, đằng sau ngày thứ Ba 'nhàn nhã' là gì?

Chiến thắng của ông Trump: 8 cụm từ đặc tả hành trình phi thường vào Nhà Trắng, đằng sau ngày thứ Ba 'nhàn nhã' là gì?

Không cần phải chờ đợi thêm, ứng cử viên Donald Trump đã giành chiến thắng thuyết phục trong cuộc Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024.
Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Sự trở lại của Tổng thống đắc cử Donald Trump mang nhiều hàm ý cho nước Mỹ và thế giới. Châu Á – Thái Bình Dương trong đó có tiểu vùng Mekong cũng không nằm ...
‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

Quan hệ giữa Mỹ và Iran, từng là đồng minh thân cận thời đầu Chiến tranh Lạnh, đã biến thành đối đầu kéo dài hàng thập kỷ.
Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Cuộc đua vào Nhà Trắng giữa hai ứng cử viên Kamala Harris của đảng Dân chủ và Donald Trump của đảng Cộng hòa sẽ 'ngã ngũ' trong ngày 5/11 (giờ Mỹ).
Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Còn 2 ngày nữa Nhà Trắng sẽ xác định được chủ nhân mới thay thế đương kim Tổng thống Joe Biden. Đó sẽ là ứng viên đảng Dân chủ Kamala Harris hoặc chủ cũ, ông ...
Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Các cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ luôn mang nhiều yếu tố bất ngờ, kịch tính, thậm chí có khả năng thay đổi cục diện vào phút chót.
Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Theo Hiến pháp Mỹ, ứng cử viên Tổng thống phải nhiều hơn 35 tuổi, đã sinh sống tại Mỹ liên tục trên 14 năm, được sinh ra tại Mỹ và là công dân Mỹ.
Phiên bản di động