Bộ tứ, BRICS và cuộc dạo chơi mang tên 'tự chủ chiến lược' của Ấn Độ

Hồng Phúc
TGVN. Việc Ấn Độ “đi dây” giữa BRICS và Bộ tứ những năm qua là sự phản ánh những bối rối chiến lược của New Delhi giữa phương Đông và phương Tây, cũng như giữa Âu-Á và Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương?
Theo dõi Baoquocte.vn trên

Tờ The Indian Express ngày 16/3 đăng bài bình luận của nhà phân tích chính trị hàng đầu Ấn Độ Raja Mohan về tầm quan trọng của Bộ tứ đối với quyền tự chủ chiến lược của Ấn Độ.

Theo tác giả, Bắc Kinh đã nổi lên như một thách thức lớn nhất đối với New Delhi và Mỹ đang ngày càng trở thành một phần trong lời giải của bài toán thách thức này. Ấn Độ tham gia nhóm Bộ tứ là câu trả lời cho tương lai địa chính trị đó.

Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi tham dự Thượng đỉnh Bộ tứ lần đầu tiên ngày 12/3. (Nguồn: PTI)
Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi tham dự Thượng đỉnh Bộ tứ lần đầu tiên ngày 12/3. (Nguồn: PTI)

Thế "rối bời" của Ấn Độ?

Thời báo Hoàn Cầu, tờ báo Trung Quốc nổi tiếng với những bài bình luận gây tranh cãi về các vấn đề thế giới, cuối tuần trước đã đăng một bài viết dự đoán về tác động của Hội nghị thượng đỉnh lịch sử của nhóm Bộ tứ đối với BRICS - diễn đàn biểu tượng cho “quyền tự chủ chiến lược” nổi tiếng của Ấn Độ.

Với việc gọi Bộ tứ- liên minh giữa Ấn Độ với Mỹ và các đồng minh châu Á gồm Australia và Nhật Bản - là “tài sản tiêu cực” đối với BRICS (nhóm các nền kinh tế mới nổi hàng đầu gồm Ấn Độ, Trung Quốc, Nga, Brazil và Nam Phi), Thời báo Hoàn Cầu đã nhấn mạnh điều họ gọi là mâu thuẫn của việc Ấn Độ tham gia cả hai diễn đàn.

Bài báo lập luận: “Bằng cách xích lại gần Mỹ và nhóm Bộ tứ do Mỹ dẫn đầu trong những năm gần đây, Delhi đã làm xấu đi mối quan hệ Ấn-Trung và Ấn-Nga, cũng như cản trở sự phát triển của BRICS và SCO".

Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) là diễn đàn Á-Âu do Bắc Kinh và Moscow cùng sáng lập cách đây 1/4 thế kỷ.

Nhiều người đã coi việc Ấn Độ “đi dây” giữa BRICS và Bộ tứ những năm qua là sự phản ánh những bối rối chiến lược của New Delhi giữa phương Đông và phương Tây, cũng như giữa Âu-Á và Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.

Theo quan điểm của Bắc Kinh, Ấn Độ đã tận dụng lợi thế của BRICS trong các vấn đề như khủng bố và có khả năng tiếp cận hợp tác khu vực ở nội địa châu Á. Còn việc Delhi tích cực thúc đẩy nhóm Bộ Tứ là nhằm tạo ra thế cân bằng hoặc thậm chí là “tống tiền” Trung Quốc.

Thời báo Hoàn Cầu cảnh báo rằng nếu tiếp tục xích lại gần Washington, New Delhi “cuối cùng sẽ mất quyền tự chủ chiến lược” và trở thành “tay sai của Mỹ chống lại Trung Quốc”.

Tuy nhiên, nếu tiếp tục chuỗi lập luận về chính sách thực dụng, bài báo có thể dễ dàng nhận thấy rằng chính nhiệm vụ “tự chủ chiến lược” đang đẩy Ấn Độ ngày càng xích lại gần Mỹ.

Sự thay đổi chiến lược

Đến đây, vấn đề trọng tâm là cần hiểu “quyền tự chủ chiến lược” của Ấn Độ - khuôn khổ định hướng các mối quan hệ quốc tế của New Delhi kể từ Chiến tranh Lạnh - là gì.

Vào đầu thập niên 1990, quyền tự chủ chiến lược có nghĩa là tạo không gian cho Ấn Độ chống lại sức mạnh quá lớn của Mỹ sau khi Liên Xô sụp đổ.

Tuy nhiên, việc không chịu thay đổi ý thức hệ đã ngăn cản các nhà hoạch định chính sách đối ngoại ở Delhi nhận ra sự thay đổi cơ bản trong môi trường bên ngoài Ấn Độ trong 3 thập kỷ qua.

Bối cảnh nào hồi đầu thập niên 1990 đã khiến Ấn Độ nhấn mạnh quyền tự chủ chiến lược chống lại Mỹ? Và họ đã thay đổi như thế nào trong 3 thập niên qua để định hướng lại chiến lược hành động đối với Trung Quốc?

Trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình (1993-1997), Tổng thống Mỹ Bill Clinton đã đặt câu hỏi về tính hợp pháp của việc sáp nhập Jammu và Kashmir vào lãnh thổ Ấn Độ, đồng thời tuyên bố ý định của Mỹ trong việc giải quyết tranh chấp tại Kashmir giữa Ấn Độ và Pakistan.

Ngoài vấn đề Kashmir, Washington nhấn mạnh việc giảm bớt các chương trình hạt nhân và tên lửa của Ấn Độ là một mục tiêu chính trong chính sách đối ngoại của Mỹ. Nếu Pakistan châm ngòi cho một cuộc nổi dậy ở Kashmir, thì Mỹ đã tuyên bố Jammu và Kashimir là “điểm bùng phát” hạt nhân nguy hiểm nhất thế giới.

Tất cả những điều đó đã thay đổi trong 3 thập niên qua. Dưới thời các tổng thống kế nhiệm Clinton, gồm George W. Bush, Barack Obama và Donald Trump, Washington đã từ bỏ mong muốn làm trung gian hòa giải cho cuộc tranh chấp ở Kashmir, giải quyết những tranh cãi về hạt nhân và mở rộng hợp tác kinh tế-chính trị để trở thành đối tác chiến lược quan trọng nhất của Ấn Độ.

Lời giải từ... các ông lớn

Tin liên quan
Ấn Độ, vị thế mới và toan tính mới - sẵn sàng Ấn Độ, vị thế mới và toan tính mới - sẵn sàng 'va chạm' khi cần thiết

Ngược lại, một Trung Quốc đang trỗi dậy nổi lên như một thách thức lớn nhất đối với Ấn Độ, và Mỹ ngày càng trở thành một phần quan trọng của lời giải đáp.

Thứ nhất, với sức mạnh quân sự ngày càng tăng, quân đội Trung Quốc đã trở nên quyết đoán hơn ở khu vực biên giới đang tranh chấp. Trong bối cảnh hòa bình và yên tĩnh ở biên giới bị phá vỡ, sự ủng hộ của Mỹ và các đồng minh châu Á là rất có giá trị.

Thứ hai, về vấn đề Kashmir, chính Trung Quốc đã nêu vấn đề tại Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc trong khi Mỹ đang giúp Ấn Độ ngăn chặn các động thái của Trung Quốc.

Thứ ba, về vấn đề khủng bố xuyên biên giới, Mỹ gây sức ép với Pakistan còn Trung Quốc bảo vệ Rawalpindi (thuộc tỉnh Punjab của Pakistan, giáp biên giới Ấn Độ).

Thứ tư, Mỹ đã tạo điều kiện cho Ấn Độ hội nhập vào trật tự hạt nhân toàn cầu, trong khi Bắc Kinh ngăn cản Delhi gia nhập Nhóm các nhà cung cấp hạt nhân (NSG).

Thứ năm, Mỹ ủng hộ Ấn Độ trở thành thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, còn Trung Quốc thì không.

Thứ sáu, New Delhi hiện nhận thấy thương mại với Bắc Kinh làm cạn kiệt năng lực sản xuất của chính mình. Mục tiêu đa dạng hóa nền kinh tế sang các đối tác ngoài Trung Quốc được Mỹ và các đối tác trong nhóm Bộ tứ ủng hộ.

Thứ bảy, Ấn Độ phản đối Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI) của Trung Quốc, coi đây như một dự án làm xói mòn chủ quyền lãnh thổ và vị thế ưu tiên trong khu vực của Ấn Độ. Delhi đang phối hợp với các đối tác trong Bộ Tứ để đưa ra các giải pháp thay thế cho BRI.

Cuối cùng, New Delhi coi việc Trung Quốc tăng cường sức mạnh quân sự ở tiểu lục địa và Ấn Độ Dương là một vấn đề nghiêm trọng và đang bắt tay với Washington để giải quyết tình trạng mất cân bằng đang diễn ra ở khu vực sân sau của Ấn Độ.

Đường hướng này đã phát triển theo thời gian và Hội nghị thượng đỉnh Bộ tứ là một phần quan trọng trong phản ứng của Ấn Độ đối với thách thức to lớn mà Trung Quốc đặt ra.

Ấn Độ đăng cai Thượng đỉnh BRICS năm 2012, 2016 và
Ấn Độ sẽ tiếp tục gắn một số giá trị ngoại giao - nếu không muốn nói là chiến lược - vào một diễn đàn như BRICS. (Nguồn: Getty)

Không từ bỏ BRICS

BRICS là một phần trong chiến lược của Ấn Độ tại thời điểm thế giới đơn cực bắt đầu xuất hiện vào cuối thời kỳ Chiến tranh Lạnh. Nhiệt huyết của Delhi hiện nay đối với nhóm Bộ tứ là nhằm hạn chế những nguy cơ xuất hiện một châu Á đơn cực do Trung Quốc thống trị.

Điều này không có nghĩa là Ấn Độ sẽ từ bỏ BRICS. New Delhi sẽ tiếp tục gắn một số giá trị ngoại giao - nếu không muốn nói là chiến lược - vào một diễn đàn như BRICS.

Xét cho cùng, BRICS là một kênh liên lạc hữu ích giữa Delhi và Bắc Kinh vào thời điểm khó khăn trong quá trình phát triển quan hệ song phương Ấn-Trung. Đây còn là diễn đàn để Ấn Độ duy trì quan hệ đối tác lâu dài với Nga, Brazil và Nam Phi. Ấn Độ cũng coi trọng mối quan hệ với các quốc gia Trung Á trong SCO.

Một ngày nào đó, BRICS chắc chắn có thể trở thành một diễn đàn hiệu quả - khi New Delhi và Bắc Kinh giảm bớt nhiều mâu thuẫn, tranh chấp. Bộ tứ đang trong quá trình hồi sinh và phát triển và chắc chắn sẽ gặp phải những vấn đề của riêng mình. Thời báo Hoàn Cầu hoàn toàn sai khi cho rằng “phần đặt cược” của Ấn Độ vào nhóm Bộ tứ có thể tăng nhanh hơn là vào BRICS.

Nhiều nhà quan sát tỏ ra vui mừng khi các nhà lãnh đạo trong nhóm Bộ tứ cuối cùng đã đưa ra một tuyên bố chung. Tới nay thì 4 nước đã ra thông cáo báo chí riêng rẽ khi kết thúc mỗi cuộc thảo luận. Nhưng giá trị của các tuyên bố chung rất dễ bị đánh giá quá cao. Vấn đề quan trọng cuối cùng là mức độ hội tụ lợi ích của các bên.

Thời báo Hoàn Cầu hoàn toàn sai khi cho rằng “phần đặt cược” của Ấn Độ vào nhóm Bộ tứ có thể tăng nhanh hơn là vào BRICS.

Chẳng hạn, không từ nào trong một tuyên bố của BRICS có thể che đậy những mâu thuẫn ngày càng tăng giữa Ấn Độ và Trung Quốc hiện nay.

Trong khi đó, việc thiếu các tuyên bố chung không thể phủ nhận sự đồng nhất chiến lược ngày càng tăng giữa 4 nước thuộc nhóm Bộ tứ trong những năm gần đây.

Tuyên bố chung của hội nghị thượng đỉnh nhóm Bộ tứ và các văn bản liên quan bổ sung khoảng 1.600 từ. Để chương trình nghị sự mới dễ tiếp cận, nhóm Bộ tứ đã khái quát chủ trương trong 800 từ đăng trên tờ Washington Post. 800 từ này hiệu quả hơn nhiều so với 11.600 từ trong tuyên bố chung của hội nghị thượng đỉnh BRICS hồi tháng 11 năm ngoái.

TIN LIÊN QUAN
Cạnh tranh với Trung Quốc, Ấn Độ cũng đang vận dụng hiệu quả 'vaccine hữu nghị'
Không bị gọi tên, Trung Quốc vẫn có nhiều lý do để 'e ngại' Bộ tứ
Tiêu điểm quốc tế trong tuần: Thượng đỉnh Bộ tứ lần đầu tiên, chiến thắng lập pháp của ông Biden, Libya sang trang mới
Tự tin chiến lược và tham vọng ngoại giao của Nhật Bản qua 'ứng xử' với Bộ tứ
Ý kiến bạn đọc

* Vui lòng gõ tiếng Việt có dấu

Đọc thêm

Đẩy mạnh chuyển đổi số, 85% hồ sơ thủ tục hành chính của Bình Dương được thực hiện trực tuyến

Đẩy mạnh chuyển đổi số, 85% hồ sơ thủ tục hành chính của Bình Dương được thực hiện trực tuyến

Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính tỉnh Bình Dương ghi nhận tổng số hồ sơ phát sinh là 859.606, trong đó 85% được thực hiện trực ...
‘Bản hòa âm’ giữa ngoại giao khoa học và thành phố

‘Bản hòa âm’ giữa ngoại giao khoa học và thành phố

Ngày nay, việc kết hợp ngoại giao thành phố và ngoại giao khoa học được xem là giải pháp chiến lược nhằm ứng phó các thách thức toàn cầu...
Dành hơn 500 tỷ đồng tặng quà cho người có công dịp Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025

Dành hơn 500 tỷ đồng tặng quà cho người có công dịp Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025

Hơn 1,6 triệu người có công với cách mạng được tặng 2 mức quà 300.000 và 600.000 đồng/suất nhân dịp Tết Nguyên đán Ất Tỵ năm 2025.
Á hậu Huỳnh Minh Kiên gây ấn tượng bởi nét đẹp tự nhiên

Á hậu Huỳnh Minh Kiên gây ấn tượng bởi nét đẹp tự nhiên

Á hậu Huỳnh Minh Kiên nhận được nhiều sự quan tâm của công chúng nhờ vẻ đẹp tự nhiên và ấn tượng.
Bất động sản: Giá chung cư tăng chóng mặt, vượt xa giá trị thực, nhận định phân khúc sẽ mang lại lợi nhuận tốt nhất năm 2025

Bất động sản: Giá chung cư tăng chóng mặt, vượt xa giá trị thực, nhận định phân khúc sẽ mang lại lợi nhuận tốt nhất năm 2025

Giá chung cư vượt xa giá trị thực, giao dịch vượt nhà phố, căn hộ trung tâm Hà Nội sẽ có lợi nhuận tốt nhất… là những tin bất động ...
Hamas và Israel giảm nhẹ điều kiện đàm phán, nhất trí lệnh ngừng bắn 40 ngày tại Gaza

Hamas và Israel giảm nhẹ điều kiện đàm phán, nhất trí lệnh ngừng bắn 40 ngày tại Gaza

Vòng đàm phán gián tiếp mới về lệnh ngừng bắn ở Dải Gaza được nối lại, Hamas sẵn sàng đạt được một thỏa thuận với Israel càng sớm càng tốt.
Hamas và Israel giảm nhẹ điều kiện đàm phán, nhất trí lệnh ngừng bắn 40 ngày tại Gaza

Hamas và Israel giảm nhẹ điều kiện đàm phán, nhất trí lệnh ngừng bắn 40 ngày tại Gaza

Vòng đàm phán gián tiếp mới về lệnh ngừng bắn ở Dải Gaza được nối lại, Hamas sẵn sàng đạt được một thỏa thuận với Israel càng sớm càng tốt.
Đức nói đã đến lúc Nga từ bỏ các căn cứ quân sự ở Syria, Moscow đáp lời bằng câu hỏi khó

Đức nói đã đến lúc Nga từ bỏ các căn cứ quân sự ở Syria, Moscow đáp lời bằng câu hỏi khó

Bộ Ngoại giao Nga nói Đức cần quan tâm về tương lai của các căn cứ Mỹ ở Đức chứ không nên lên tiếng về các căn cứ Nga ở Syria.
Ông Mike Johnson được bầu lại làm Chủ tịch Hạ viện Mỹ, Tổng thống đắc cử Trump lập tức bày tỏ hài lòng

Ông Mike Johnson được bầu lại làm Chủ tịch Hạ viện Mỹ, Tổng thống đắc cử Trump lập tức bày tỏ hài lòng

Hạ nghị sĩ Mike Johnson thuộc đảng Cộng hòa, đại diện cho bang Louisiana, đã được bầu lại làm Chủ tịch Hạ viện Mỹ khóa 119.
Ukraine sẽ sản xuất tên lửa kết hợp UAV, phát triển ‘mô hình Đan Mạch’ để trang bị vũ khí cho quân đội

Ukraine sẽ sản xuất tên lửa kết hợp UAV, phát triển ‘mô hình Đan Mạch’ để trang bị vũ khí cho quân đội

Ukraine sẽ chi khoảng 17,5 tỷ USD cho vũ khí và trang thiết bị quân sự trong năm 2025.
Tin thế giới ngày 3/1: Ukraine bỏ tù công dân chỉ điểm cho Nga, Pháp dự báo NATO tan rã trong 5 năm tới, Tòa án Mỹ xét xử trùm tiền ảo

Tin thế giới ngày 3/1: Ukraine bỏ tù công dân chỉ điểm cho Nga, Pháp dự báo NATO tan rã trong 5 năm tới, Tòa án Mỹ xét xử trùm tiền ảo

Báo Thế giới và Việt Nam điểm một số tin quốc tế nổi bật trong ngày.
Hàng nghìn người di cư thiệt mạng khi tìm đường đến châu Âu trong năm 2024

Hàng nghìn người di cư thiệt mạng khi tìm đường đến châu Âu trong năm 2024

Năm 2024, hàng nghìn người di cư thiệt mạng hoặc mất tích khi đang tìm đường đến châu Âu. Con số đáng báo động do Liên hợp quốc (LHQ) công bố.
Dự báo 10 vấn đề nổi bật của thế giới năm 2025

Dự báo 10 vấn đề nổi bật của thế giới năm 2025

Năm 2025 được dự báo sẽ có nhiều diễn biến phức tạp mới. 10 vấn đề dưới đây được dự báo sẽ có tác động quan trọng đến thế giới trong năm 2025.
Ba Lan làm chủ tịch EU: Kỳ vọng mong manh

Ba Lan làm chủ tịch EU: Kỳ vọng mong manh

Bắt đầu làm Chủ tịch Liên minh châu Âu (EU) từ ngày 1/1, Ba Lan có được những lợi thế nhất định, song chặng đường phía trước của Warsaw không chỉ trải hoa hồng.
Bức tranh 2024 và phác thảo thế giới 2025

Bức tranh 2024 và phác thảo thế giới 2025

Thế giới trải qua một năm đầy biến động, thách thức, đan xen những mảng màu sáng tối trên các lĩnh vực. Bức tranh năm mới có gì?
Châu Âu: Khi ‘đầu tàu’ trật bánh

Châu Âu: Khi ‘đầu tàu’ trật bánh

Biến động trong bộ máy lãnh đạo tại Pháp và Đức có thể tác động không nhỏ tới quỹ đạo phát triển của châu Âu hiện nay.
Tổng thống Sri Lanka thăm Ấn Độ: Định hình quỹ đạo quan hệ láng giềng, nêu gương về hợp tác vượt biên giới

Tổng thống Sri Lanka thăm Ấn Độ: Định hình quỹ đạo quan hệ láng giềng, nêu gương về hợp tác vượt biên giới

Ấn Độ là điểm đến đầu tiên trong chuyến công du nước ngoài của ông Anura Kumara Dissanayake kể từ khi đắc cử Tổng thống Sri Lanka cách đây 3 tháng.
Đại sứ Nguyễn Quang Khai bình luận về cơn địa chấn bất ngờ ở Syria và tương lai khu vực

Đại sứ Nguyễn Quang Khai bình luận về cơn địa chấn bất ngờ ở Syria và tương lai khu vực

Chỉ 11 ngày dưới sự tấn công của lực lượng đối lập HTS, Tổng thống Bashar al-Assad đã phải rời khỏi Syria...
Tác động từ các cuộc tấn công của Ukraine vào lãnh thổ Nga trong năm 2024

Tác động từ các cuộc tấn công của Ukraine vào lãnh thổ Nga trong năm 2024

Trong năm 2024, lực lượng Ukraine đã dùng máy bay không người lái tấn công các mục tiêu sâu hàng nghìn km trong lãnh thổ Nga.
Năm mới 2025, kiểm kê sự thay đổi trong quân đội Nga sau 3 năm xung đột với Ukraine

Năm mới 2025, kiểm kê sự thay đổi trong quân đội Nga sau 3 năm xung đột với Ukraine

Gần ba năm sau xung đột với Ukraine, quân đội Nga đã phải chịu những tổn thất và đổ nguồn lực nhằm bảo đảm tái thiết lực lượng quân sự.
Cáp quang - Hệ vũ khí chiến lược dưới lòng biển

Cáp quang - Hệ vũ khí chiến lược dưới lòng biển

Hệ thống cáp quang dưới lòng đại dương đang trở thành trận địa trong cạnh tranh chiến lược giữa các cường quốc, đặc biệt là Mỹ và Trung Quốc.
AI phân tích và sự khác biệt với AI tạo sinh

AI phân tích và sự khác biệt với AI tạo sinh

Các tổ chức mới phát hiện ra công nghệ AI có nguy cơ bỏ qua một dạng AI cũ hơn và đã được thiết lập tốt hơn, gọi là 'AI phân tích'.
Cuộc cạnh tranh việc làm giữa con người và AI

Cuộc cạnh tranh việc làm giữa con người và AI

Nhiều chuyên gia nhận định rằng trí tuệ nhân tạo (AI) sẽ thay đổi căn bản nền kinh tế toàn cầu, đồng thời đe dọa thay thế con người trong một số ngành nghề.
Phát ngôn gây sốc của ông Trump về việc mua Greenland: Không phải là lần đầu tiên, tại sao lại 'chấp niệm'?

Phát ngôn gây sốc của ông Trump về việc mua Greenland: Không phải là lần đầu tiên, tại sao lại 'chấp niệm'?

Tổng thống Mỹ đắc cử Donald Trump đã làm dậy sóng dư luận khi nhắc lại tuyên bố gây sốc muốn mua lại Greenland.
Phiên bản di động