Để ASEAN-Nhật Bản vững vàng trước sóng gió

Minh Vương
Sau hơn nửa thập kỷ hình thành và phát triển, quan hệ ASEAN-Nhật Bản tiếp tục củng cố nền tảng, mở rộng hợp tác để vượt lên thách thức, tiến về phía trước.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio phát biểu tại Diễn đàn ASEAN-Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương bên lề Hội nghị cấp cao ASEAN thứ 43 tháng 9/2023 tại Indonesia. (Nguồn: Văn phòng Thủ tướng Nhật Bản)
Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio phát biểu tại Diễn đàn ASEAN-Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương bên lề Hội nghị cấp cao ASEAN thứ 43 tháng 9/2023 tại Indonesia. (Nguồn: Văn phòng Thủ tướng Nhật Bản)

Giữa thập niên 1970, Thủ tướng Nhật Bản khi đó Tanaka Kakuei đối mặt với sự phản đối kịch liệt của dư luận trong nước khi lần đầu thăm thủ đô các nước Đông Nam Á.

Song, nửa thế kỷ sau, mọi chuyện đã hoàn toàn khác. Sự tương đồng về lợi ích và ảnh hưởng giữa Nhật Bản và Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) là nền tảng quan trọng cho mối quan hệ bền chặt. Tuy nhiên, trong bối cảnh thế giới biến động nhanh, phức tạp hiện nay, nền tảng đó có còn phù hợp?

Củng cố nền tảng chính trị

Một trật tự thế giới biến động và đa tầng, với các trung tâm quyền lực mới và những tương tác phức tạp ngày càng tăng, đặt ra nhiều thách thức với tiến trình phát triển của mối quan hệ. Cạnh tranh căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc đề ra khó khăn chưa từng có tiền lệ cho ASEAN.

Trong bối cảnh đó, Tokyo cần hợp tác dựa trên tăng cường nhận thức và nhạy cảm chiến lược để giải quyết thách thức trên. Ở chiều ngược lại, quan hệ với Nhật Bản cũng mang tính cốt lõi trong bối cảnh ASEAN đối phó với thế lưỡng nan chiến lược giữa Mỹ và Trung Quốc.

Ngoài ra, khi Tokyo đang ngả về Washington, các sáng kiến ngoại giao liên tục và khéo léo giúp ASEAN cân bằng xung đột lợi ích, tránh phụ thuộc quá lớn vào bất kỳ cường quốc nào, bảo toàn vai trò trung tâm và tự chủ chiến lược.

Chìa khóa để quản lý các vấn đề phức tạp này là thông qua đối thoại, xây dựng lòng tin và tập trung vào các lợi ích chung. Nhằm nuôi dưỡng quan hệ hợp tác bền chặt, ASEAN và Nhật Bản cần giải quyết các thách thức như xung đột quyền lực khu vực, tranh chấp chủ quyền, cạnh tranh kinh tế và căng thẳng lịch sử.

Ngoài ra, một mặt, việc Nhật Bản tham gia cấu trúc an ninh tiểu đa phương như Bộ tứ có thể không phù hợp với lợi ích ASEAN. Mặt khác, cam kết của Tokyo khi tích cực tham gia diễn đàn đa phương trong khuôn khổ ASEAN như Hội nghị cấp cao Đông Á, Diễn đàn Khu vực ASEAN, Hội nghị Bộ trưởng ASEAN+ và Diễn đàn Biển ASEAN, sẽ tạo nên dư địa hợp tác sâu sắc hơn với ASEAN.

Mở rộng liên kết kinh tế-văn hóa

Hợp tác kinh tế và văn hóa cũng là nền tảng trong quan hệ giữa ASEAN và Nhật Bản. Nhật Bản vẫn là một trong những đối tác thương mại lớn nhất của ASEAN và là nguồn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) chính, với dòng vốn FDI lên tới khoảng 20 tỷ USD và thương mại song phương đạt 240,2 tỷ USD năm 2022. Các nước ASEAN chiếm tới 30% tổng số công ty con ở nước ngoài của Nhật Bản.

Quan hệ đối tác kinh tế toàn diện ASEAN-Nhật Bản tạo điều kiện thuận lợi cho tự do hóa thương mại, tiếp cận thị trường và hội nhập kinh tế. Đồng thời, việc phát triển cơ sở hạ tầng như Đối tác vì cơ sở hạ tầng chất lượng cũng nhận được sự hỗ trợ tích cực từ Nhật Bản, góp phần thực hiện mục tiêu kết nối của ASEAN.

Trong bối cảnh đó, ASEAN và Nhật Bản có thể tập trung củng cố kết nối và số hóa, thúc đẩy thương mại, tăng cường chuỗi cung ứng khu vực, giải quyết biến đổi khí hậu và phát triển bền vững. Sự ủng hộ liên tục từ Tokyo góp phần bảo đảm tăng trưởng toàn diện và thu hẹp khoảng cách về trình độ phát triển giữa các nước ASEAN. Quỹ Hội nhập Nhật Bản-ASEAN thành lập năm 2006, và cơ chế Hợp tác Nhật Bản-Mekong thành lập năm 2008 có vai trò như thế.

Ngoài ra, việc làm sâu sắc quan hệ nhân dân thông qua trao đổi văn hóa, chương trình giáo dục và du lịch sẽ thắt chặt hơn nữa sự thấu hiểu lẫn nhau và tình hữu nghị. Đẩy mạnh hợp tác giáo dục và cung cấp học bổng sinh viên từ cả Nhật Bản và các nước ASEAN đóng góp vào việc xây dựng mối quan hệ lâu dài.

Thắt chặt hợp tác an ninh

Quan hệ Nhật Bản-ASEAN còn nhiều dư địa hợp tác về khía cạnh an ninh. Việc chia sẻ tin tức tình báo, chuyên môn và kinh nghiệm tạo ra cách tiếp cận toàn diện nhằm ngăn ngừa chủ nghĩa cực đoan, khủng bố, đồng thời củng cố an ninh biên giới, đóng góp vào hòa bình và ổn định tại khu vực. Năm 2014, nhằm tăng cường hợp tác trên khía cạnh này, Nhật Bản và ASEAN thông qua Tuyên bố chung về hợp tác chống chủ nghĩa khủng bố và tội phạm xuyên quốc gia.

Một yếu tố quan trọng không kém là hợp tác trong lĩnh vực hàng hải, một yếu tố quan trọng khu vực. Bảo đảm an ninh và tự do hàng hải trở thành lĩnh vực hợp tác đáng chú ý trong quan hệ giữa Nhật Bản và ASEAN. Tokyo ủng hộ tích cực các nước ASEAN tăng cường năng lực hàng hải, hỗ trợ trong các lĩnh vực như nhận thức hàng hải, xây dựng năng lực, tập trận chung cùng các trang thiết bị.

Vì Nhật Bản và một vài nước thành viên ASEAN thường xuyên gánh chịu thiên tai, hai bên có thể tăng cường hợp tác trong ứng phó và phục hồi thiên tai. Tokyo có kinh nghiệm trong phòng chống thiên tai, cảnh báo sớm và tái thiết hậu thảm họa. Do vậy, họ có thể giúp xây dựng năng lực của các nước ASEAN nhằm giảm thiểu tác động từ các thiên tai, qua đó không chỉ cứu sống nhiều người, mà còn góp phần thúc đẩy hợp tác, tình đoàn kết khu vực trong lúc khủng hoảng.

Theo những cách này, ASEAN và Nhật Bản có thể cùng nhau vượt qua thách thức và xây dựng mối quan hệ mạnh mẽ và bền vững hơn nữa trong 50 năm tới.

ASEAN-43: Nhật Bản tái khẳng định ủng hộ đoàn kết và vai trò trung tâm của ASEAN

ASEAN-43: Nhật Bản tái khẳng định ủng hộ đoàn kết và vai trò trung tâm của ASEAN

Tại ASEAN-43, phát biểu ở Hội nghị cấp cao ASEAN-Nhật Bản, Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio đề cao tầm quan trọng mối quan hệ ...

Thủ tướng Kishida kiên định với đề xuất cải tổ Hiến pháp Nhật Bản

Thủ tướng Kishida kiên định với đề xuất cải tổ Hiến pháp Nhật Bản

Nhà lãnh đạo này khẳng định sẵn sàng sửa đổi Hiến pháp Nhật Bản trong thời gian ông giữ chức Chủ tịch Đảng Dân chủ ...

Việt Nam là điểm đến hàng đầu ASEAN của doanh nghiệp Nhật Bản

Việt Nam là điểm đến hàng đầu ASEAN của doanh nghiệp Nhật Bản

60% doanh nghiệp Nhật Bản có xu hướng tiếp tục mở rộng kinh doanh tại Việt Nam trong vòng 1-2 năm tới. Tỷ lệ này ...

Các bộ trưởng quốc phòng Trung Quốc, Nhật Bản lần đầu liên lạc qua công cụ này, Tokyo đề cập ngay vấn đề Biển Hoa Đông

Các bộ trưởng quốc phòng Trung Quốc, Nhật Bản lần đầu liên lạc qua công cụ này, Tokyo đề cập ngay vấn đề Biển Hoa Đông

Ngày 16/5, các bộ trưởng quốc phòng của Trung Quốc và Nhật Bản đã thực hiện cuộc điện đàm đầu tiên thông qua đường dây ...

Nhật Bản cam kết tăng cường hợp tác với ASEAN trên 6 lĩnh vực

Nhật Bản cam kết tăng cường hợp tác với ASEAN trên 6 lĩnh vực

Ngày 6/9, Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio tuyên bố, nước này sẽ tăng cường hỗ trợ và hợp tác với các quốc gia Đông ...

(theo East Asia Forum)

Xem nhiều

Đọc thêm

Thủ tướng Phạm Minh Chính: Nhiều tiềm năng, cơ hội hợp tác với tính khả thi rất cao giữa Việt Nam và Dominica

Thủ tướng Phạm Minh Chính: Nhiều tiềm năng, cơ hội hợp tác với tính khả thi rất cao giữa Việt Nam và Dominica

Sáng 21/11 (theo giờ địa phương), Thủ tướng Phạm Minh Chính dự Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam-Dominica.
Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Sáu ngày 22/11/2024: Kim Ngưu mâu thuẫn tình cảm

Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Sáu ngày 22/11/2024: Kim Ngưu mâu thuẫn tình cảm

Tử vi hôm nay 22/11/2024 của 12 cung hoàng đạo - Ma Kết, Bảo Bình, Song Ngư, Bạch Dương, Kim Ngưu, Song Tử, Cự Giải, Sư Tử, Xử Nữ, Thiên ...
Tuyên bố chung về nâng cấp quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Malaysia

Tuyên bố chung về nâng cấp quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Malaysia

Trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Malaysia của Tổng Bí thư Tô Lâm, hai bên đã nâng cấp quan hệ Việt Nam-Malaysia lên Đối tác chiến lược toàn diện.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn hội đàm với Chủ tịch Quốc hội Campuchia

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn hội đàm với Chủ tịch Quốc hội Campuchia

Hai Chủ tịch Quốc hội đã trao đổi thực chất, hiệu quả về các biện pháp thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa hai nước, hai Quốc hội trong thời ...
Lần thứ hai liên tiếp trúng cử thành viên UNCITRAL: Vị thế, uy tín của Việt Nam không ngừng được củng cố, nâng cao

Lần thứ hai liên tiếp trúng cử thành viên UNCITRAL: Vị thế, uy tín của Việt Nam không ngừng được củng cố, nâng cao

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn trả lời phỏng vấn nhân dịp Việt Nam trúng cử thành viên UNCITRAL nhiệm kỳ 2025-2031.
Việt Nam-Campuchia: Khánh thành công trình biểu tượng của tình đoàn kết, hữu nghị truyền thống giữa hai nước

Việt Nam-Campuchia: Khánh thành công trình biểu tượng của tình đoàn kết, hữu nghị truyền thống giữa hai nước

Tòa nhà hành chính Quốc hội Campuchia là công trình được Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam trao tặng Đảng, Nhà nước và nhân dân Campuchia.
Tin thế giới 21/11: Ông Trump được hoãn tuyên án, mặt trận miền Đông Ukraine nguy cơ sụp đổ, Mỹ chỉ trích hành động của Trung Quốc ở Biển Đông

Tin thế giới 21/11: Ông Trump được hoãn tuyên án, mặt trận miền Đông Ukraine nguy cơ sụp đổ, Mỹ chỉ trích hành động của Trung Quốc ở Biển Đông

Báo Thế giới và Việt Nam điểm một số tin quốc tế nổi bật trong ngày.
Nga đã phản đòn tấn công tầm xa của Ukraine, nỗi lo sợ của Kiev về thứ 'vũ khí nóng' thành hiện thực?

Nga đã phản đòn tấn công tầm xa của Ukraine, nỗi lo sợ của Kiev về thứ 'vũ khí nóng' thành hiện thực?

Không quân Ukraine xác nhận, Nga phóng một tên lửa đạn đạo xuyên lục địa từ vùng Astrakhan ở miền Nam nước này trong đợt tấn công vào sáng 21/11.
Mỹ chỉ cho phép đòn tấn công hạt nhân đối kháng có điều kiện, Trung Quốc thẳng thừng nói 'lạc hậu'

Mỹ chỉ cho phép đòn tấn công hạt nhân đối kháng có điều kiện, Trung Quốc thẳng thừng nói 'lạc hậu'

Mỹ chỉ cho phép xảy ra việc tấn công hạt nhân đối kháng khi Washington bảo toàn được một phần kho vũ khí của mình để ngăn chặn đối thủ tiềm tàng.
Thủ tướng cùng chính phủ Mali bị cách chức, đây là lý do

Thủ tướng cùng chính phủ Mali bị cách chức, đây là lý do

Thủ tướng Mali Maiga đã chỉ trích các nhà lãnh đạo quân sự của nước này chậm trễ trong việc kết thúc thời kỳ chuyển tiếp.
Ukraine được 'cởi trói', Hungary khẩn cấp đưa hệ thống phòng không đến gần, Kiev lần đầu dùng thứ vũ khí này tấn công Nga

Ukraine được 'cởi trói', Hungary khẩn cấp đưa hệ thống phòng không đến gần, Kiev lần đầu dùng thứ vũ khí này tấn công Nga

Hungary sẽ lắp đặt hệ thống phòng không và kiểm soát không phận ở Đông Bắc, giáp biên giới Ukraine, để đề phòng rủi ro khi xung đột leo thang.
New Zealand chính thức coi Hezbollah và Houthi là các tổ chức khủng bố

New Zealand chính thức coi Hezbollah và Houthi là các tổ chức khủng bố

New Zealand đã chỉ định toàn bộ phong trào Hezbollah là tổ chức khủng bố, động thái điều chỉnh so với quyết định trước đây.
Hội nghị thượng đỉnh G20: Cam kết, xu thế và động lực

Hội nghị thượng đỉnh G20: Cam kết, xu thế và động lực

Trong bối cảnh địa chính trị phân hóa sâu sắc, xung đột leo thang và biến đổi khí hậu, Thượng đỉnh G20 rất được trông đợi.
Chuyến thăm đa mục đích của Tổng thống Indonesia

Chuyến thăm đa mục đích của Tổng thống Indonesia

Tân Tổng thống Indonesia Prabowo Subianto có chuyến công du nước ngoài đầu tiên kéo dài nhiều ngày với quy mô lớn.
Hội nghị thượng đỉnh bất thường các nước Arab và Hồi giáo: Nỗ lực ngăn xung đột lan rộng

Hội nghị thượng đỉnh bất thường các nước Arab và Hồi giáo: Nỗ lực ngăn xung đột lan rộng

Hội nghị đã thể hiện rõ ý chí và cam kết của nhiều quốc gia trong việc ủng hộ người Palestine và tìm kiếm các giải pháp lâu dài.
Thế giới sẽ phải thích ứng với một nước Mỹ rất khác

Thế giới sẽ phải thích ứng với một nước Mỹ rất khác

Những thay đổi dưới thời Trump 2.0 sẽ tác động nhiều mặt tới nước Mỹ và thế giới.
Malaysia-Trung Quốc: Thắt chặt tình thân

Malaysia-Trung Quốc: Thắt chặt tình thân

Chuyến thăm Trung Quốc của Thủ tướng Malaysia phản ánh mong muốn tăng cường quan hệ song phương toàn diện, đặc biệt là kinh tế và thương mại.
Chiến thắng của ông Trump: 8 cụm từ đặc tả hành trình phi thường vào Nhà Trắng, đằng sau ngày thứ Ba 'nhàn nhã' là gì?

Chiến thắng của ông Trump: 8 cụm từ đặc tả hành trình phi thường vào Nhà Trắng, đằng sau ngày thứ Ba 'nhàn nhã' là gì?

Không cần phải chờ đợi thêm, ứng cử viên Donald Trump đã giành chiến thắng thuyết phục trong cuộc Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024.
Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Sự trở lại của Tổng thống đắc cử Donald Trump mang nhiều hàm ý cho nước Mỹ và thế giới. Châu Á – Thái Bình Dương trong đó có tiểu vùng Mekong cũng không nằm ...
‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

Quan hệ giữa Mỹ và Iran, từng là đồng minh thân cận thời đầu Chiến tranh Lạnh, đã biến thành đối đầu kéo dài hàng thập kỷ.
Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Cuộc đua vào Nhà Trắng giữa hai ứng cử viên Kamala Harris của đảng Dân chủ và Donald Trump của đảng Cộng hòa sẽ 'ngã ngũ' trong ngày 5/11 (giờ Mỹ).
Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Còn 2 ngày nữa Nhà Trắng sẽ xác định được chủ nhân mới thay thế đương kim Tổng thống Joe Biden. Đó sẽ là ứng viên đảng Dân chủ Kamala Harris hoặc chủ cũ, ông ...
Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Các cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ luôn mang nhiều yếu tố bất ngờ, kịch tính, thậm chí có khả năng thay đổi cục diện vào phút chót.
Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Theo Hiến pháp Mỹ, ứng cử viên Tổng thống phải nhiều hơn 35 tuổi, đã sinh sống tại Mỹ liên tục trên 14 năm, được sinh ra tại Mỹ và là công dân Mỹ.
Phiên bản di động