Để ASEAN-Nhật Bản vững vàng trước sóng gió

Minh Vương
Sau hơn nửa thập kỷ hình thành và phát triển, quan hệ ASEAN-Nhật Bản tiếp tục củng cố nền tảng, mở rộng hợp tác để vượt lên thách thức, tiến về phía trước.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio phát biểu tại Diễn đàn ASEAN-Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương bên lề Hội nghị cấp cao ASEAN thứ 43 tháng 9/2023 tại Indonesia. (Nguồn: Văn phòng Thủ tướng Nhật Bản)
Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio phát biểu tại Diễn đàn ASEAN-Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương bên lề Hội nghị cấp cao ASEAN thứ 43 tháng 9/2023 tại Indonesia. (Nguồn: Văn phòng Thủ tướng Nhật Bản)

Giữa thập niên 1970, Thủ tướng Nhật Bản khi đó Tanaka Kakuei đối mặt với sự phản đối kịch liệt của dư luận trong nước khi lần đầu thăm thủ đô các nước Đông Nam Á.

Song, nửa thế kỷ sau, mọi chuyện đã hoàn toàn khác. Sự tương đồng về lợi ích và ảnh hưởng giữa Nhật Bản và Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) là nền tảng quan trọng cho mối quan hệ bền chặt. Tuy nhiên, trong bối cảnh thế giới biến động nhanh, phức tạp hiện nay, nền tảng đó có còn phù hợp?

Củng cố nền tảng chính trị

Một trật tự thế giới biến động và đa tầng, với các trung tâm quyền lực mới và những tương tác phức tạp ngày càng tăng, đặt ra nhiều thách thức với tiến trình phát triển của mối quan hệ. Cạnh tranh căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc đề ra khó khăn chưa từng có tiền lệ cho ASEAN.

Trong bối cảnh đó, Tokyo cần hợp tác dựa trên tăng cường nhận thức và nhạy cảm chiến lược để giải quyết thách thức trên. Ở chiều ngược lại, quan hệ với Nhật Bản cũng mang tính cốt lõi trong bối cảnh ASEAN đối phó với thế lưỡng nan chiến lược giữa Mỹ và Trung Quốc.

Ngoài ra, khi Tokyo đang ngả về Washington, các sáng kiến ngoại giao liên tục và khéo léo giúp ASEAN cân bằng xung đột lợi ích, tránh phụ thuộc quá lớn vào bất kỳ cường quốc nào, bảo toàn vai trò trung tâm và tự chủ chiến lược.

Chìa khóa để quản lý các vấn đề phức tạp này là thông qua đối thoại, xây dựng lòng tin và tập trung vào các lợi ích chung. Nhằm nuôi dưỡng quan hệ hợp tác bền chặt, ASEAN và Nhật Bản cần giải quyết các thách thức như xung đột quyền lực khu vực, tranh chấp chủ quyền, cạnh tranh kinh tế và căng thẳng lịch sử.

Ngoài ra, một mặt, việc Nhật Bản tham gia cấu trúc an ninh tiểu đa phương như Bộ tứ có thể không phù hợp với lợi ích ASEAN. Mặt khác, cam kết của Tokyo khi tích cực tham gia diễn đàn đa phương trong khuôn khổ ASEAN như Hội nghị cấp cao Đông Á, Diễn đàn Khu vực ASEAN, Hội nghị Bộ trưởng ASEAN+ và Diễn đàn Biển ASEAN, sẽ tạo nên dư địa hợp tác sâu sắc hơn với ASEAN.

Mở rộng liên kết kinh tế-văn hóa

Hợp tác kinh tế và văn hóa cũng là nền tảng trong quan hệ giữa ASEAN và Nhật Bản. Nhật Bản vẫn là một trong những đối tác thương mại lớn nhất của ASEAN và là nguồn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) chính, với dòng vốn FDI lên tới khoảng 20 tỷ USD và thương mại song phương đạt 240,2 tỷ USD năm 2022. Các nước ASEAN chiếm tới 30% tổng số công ty con ở nước ngoài của Nhật Bản.

Quan hệ đối tác kinh tế toàn diện ASEAN-Nhật Bản tạo điều kiện thuận lợi cho tự do hóa thương mại, tiếp cận thị trường và hội nhập kinh tế. Đồng thời, việc phát triển cơ sở hạ tầng như Đối tác vì cơ sở hạ tầng chất lượng cũng nhận được sự hỗ trợ tích cực từ Nhật Bản, góp phần thực hiện mục tiêu kết nối của ASEAN.

Trong bối cảnh đó, ASEAN và Nhật Bản có thể tập trung củng cố kết nối và số hóa, thúc đẩy thương mại, tăng cường chuỗi cung ứng khu vực, giải quyết biến đổi khí hậu và phát triển bền vững. Sự ủng hộ liên tục từ Tokyo góp phần bảo đảm tăng trưởng toàn diện và thu hẹp khoảng cách về trình độ phát triển giữa các nước ASEAN. Quỹ Hội nhập Nhật Bản-ASEAN thành lập năm 2006, và cơ chế Hợp tác Nhật Bản-Mekong thành lập năm 2008 có vai trò như thế.

Ngoài ra, việc làm sâu sắc quan hệ nhân dân thông qua trao đổi văn hóa, chương trình giáo dục và du lịch sẽ thắt chặt hơn nữa sự thấu hiểu lẫn nhau và tình hữu nghị. Đẩy mạnh hợp tác giáo dục và cung cấp học bổng sinh viên từ cả Nhật Bản và các nước ASEAN đóng góp vào việc xây dựng mối quan hệ lâu dài.

Thắt chặt hợp tác an ninh

Quan hệ Nhật Bản-ASEAN còn nhiều dư địa hợp tác về khía cạnh an ninh. Việc chia sẻ tin tức tình báo, chuyên môn và kinh nghiệm tạo ra cách tiếp cận toàn diện nhằm ngăn ngừa chủ nghĩa cực đoan, khủng bố, đồng thời củng cố an ninh biên giới, đóng góp vào hòa bình và ổn định tại khu vực. Năm 2014, nhằm tăng cường hợp tác trên khía cạnh này, Nhật Bản và ASEAN thông qua Tuyên bố chung về hợp tác chống chủ nghĩa khủng bố và tội phạm xuyên quốc gia.

Một yếu tố quan trọng không kém là hợp tác trong lĩnh vực hàng hải, một yếu tố quan trọng khu vực. Bảo đảm an ninh và tự do hàng hải trở thành lĩnh vực hợp tác đáng chú ý trong quan hệ giữa Nhật Bản và ASEAN. Tokyo ủng hộ tích cực các nước ASEAN tăng cường năng lực hàng hải, hỗ trợ trong các lĩnh vực như nhận thức hàng hải, xây dựng năng lực, tập trận chung cùng các trang thiết bị.

Vì Nhật Bản và một vài nước thành viên ASEAN thường xuyên gánh chịu thiên tai, hai bên có thể tăng cường hợp tác trong ứng phó và phục hồi thiên tai. Tokyo có kinh nghiệm trong phòng chống thiên tai, cảnh báo sớm và tái thiết hậu thảm họa. Do vậy, họ có thể giúp xây dựng năng lực của các nước ASEAN nhằm giảm thiểu tác động từ các thiên tai, qua đó không chỉ cứu sống nhiều người, mà còn góp phần thúc đẩy hợp tác, tình đoàn kết khu vực trong lúc khủng hoảng.

Theo những cách này, ASEAN và Nhật Bản có thể cùng nhau vượt qua thách thức và xây dựng mối quan hệ mạnh mẽ và bền vững hơn nữa trong 50 năm tới.

ASEAN-43: Nhật Bản tái khẳng định ủng hộ đoàn kết và vai trò trung tâm của ASEAN

ASEAN-43: Nhật Bản tái khẳng định ủng hộ đoàn kết và vai trò trung tâm của ASEAN

Tại ASEAN-43, phát biểu ở Hội nghị cấp cao ASEAN-Nhật Bản, Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio đề cao tầm quan trọng mối quan hệ ...

Thủ tướng Kishida kiên định với đề xuất cải tổ Hiến pháp Nhật Bản

Thủ tướng Kishida kiên định với đề xuất cải tổ Hiến pháp Nhật Bản

Nhà lãnh đạo này khẳng định sẵn sàng sửa đổi Hiến pháp Nhật Bản trong thời gian ông giữ chức Chủ tịch Đảng Dân chủ ...

Việt Nam là điểm đến hàng đầu ASEAN của doanh nghiệp Nhật Bản

Việt Nam là điểm đến hàng đầu ASEAN của doanh nghiệp Nhật Bản

60% doanh nghiệp Nhật Bản có xu hướng tiếp tục mở rộng kinh doanh tại Việt Nam trong vòng 1-2 năm tới. Tỷ lệ này ...

Các bộ trưởng quốc phòng Trung Quốc, Nhật Bản lần đầu liên lạc qua công cụ này, Tokyo đề cập ngay vấn đề Biển Hoa Đông

Các bộ trưởng quốc phòng Trung Quốc, Nhật Bản lần đầu liên lạc qua công cụ này, Tokyo đề cập ngay vấn đề Biển Hoa Đông

Ngày 16/5, các bộ trưởng quốc phòng của Trung Quốc và Nhật Bản đã thực hiện cuộc điện đàm đầu tiên thông qua đường dây ...

Nhật Bản cam kết tăng cường hợp tác với ASEAN trên 6 lĩnh vực

Nhật Bản cam kết tăng cường hợp tác với ASEAN trên 6 lĩnh vực

Ngày 6/9, Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio tuyên bố, nước này sẽ tăng cường hỗ trợ và hợp tác với các quốc gia Đông ...

(theo East Asia Forum)

Xem nhiều

Đọc thêm

Lịch âm hôm nay 2024: Xem lịch âm 8/11/2024, Lịch vạn niên ngày 8 tháng 11 năm 2024

Lịch âm hôm nay 2024: Xem lịch âm 8/11/2024, Lịch vạn niên ngày 8 tháng 11 năm 2024

Lịch âm 8/11. Lịch âm hôm nay 8/11/2024? Âm lịch hôm nay 8/11. Lịch vạn niên 8/11/2024. Ngày hôm nay tốt hay xấu? Xem ngày giờ, hướng tốt xấu...
Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Sáu ngày 8/11/2024: Ma Kết có nhân duyên tốt đẹp

Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Sáu ngày 8/11/2024: Ma Kết có nhân duyên tốt đẹp

Tử vi hôm nay 8/11/2024 của 12 cung hoàng đạo - Ma Kết, Bảo Bình, Song Ngư, Bạch Dương, Kim Ngưu, Song Tử, Cự Giải, Sư Tử, Xử Nữ, Thiên ...
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 8/11/2024: Tuổi Hợi tài chính nhiều may mắn

Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 8/11/2024: Tuổi Hợi tài chính nhiều may mắn

Xem tử vi 8/11 - tử vi 12 con giáp hôm nay 8/11/2024 - Tý, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất và Hợi về công việc, ...
Chuyến công tác nước ngoài đầu tiên của Chủ tịch nước Lương Cường có tầm quan trọng đặc biệt cả về song phương và đa phương

Chuyến công tác nước ngoài đầu tiên của Chủ tịch nước Lương Cường có tầm quan trọng đặc biệt cả về song phương và đa phương

Thứ trưởng Nguyễn Minh Hằng trả lời phỏng vấn báo chí trước thềm chuyến công tác của Chủ tịch nước Lương Cường tham dự APEC 2024, thăm chính thức Chile ...
Giá tiêu hôm nay 8/11/2024: Thị trường gặp áp lực bán ra, giá đồng loạt giảm sốc, giao dịch ảm đạm

Giá tiêu hôm nay 8/11/2024: Thị trường gặp áp lực bán ra, giá đồng loạt giảm sốc, giao dịch ảm đạm

Giá tiêu hôm nay 8/11/2024 tại thị trường trong nước ổn định ở một số địa phương trọng điểm, giao dịch từ 135.000 – 135.500 đồng/kg.
Giá vàng hôm nay 8/11/2024: Giá vàng giảm không ngừng, 'chớp cơ hội mua ngay'? Tương lai của vàng và USD dưới thời ông Trump?

Giá vàng hôm nay 8/11/2024: Giá vàng giảm không ngừng, 'chớp cơ hội mua ngay'? Tương lai của vàng và USD dưới thời ông Trump?

Giá vàng hôm nay 8/11/2024: Giá vàng xuống đáy nhiều tuần, 'chớp cơ hội mua ngay'? Tương lai của vàng và USD dưới thời ông Trump?
Tin thế giới 7/11: Mỹ bắt đầu chuyển giao quyền lực, Hezbollah tấn công căn cứ hải quân Israel, Chính phủ liên minh Đức sụp đổ

Tin thế giới 7/11: Mỹ bắt đầu chuyển giao quyền lực, Hezbollah tấn công căn cứ hải quân Israel, Chính phủ liên minh Đức sụp đổ

Báo Thế giới và Việt Nam điểm một số tin quốc tế nổi bật trong 24 giờ qua.
Ông Donald Trump đang tính cách kết thúc xung đột Ukraine: Kiev hết hy vọng vào NATO, châu Âu nên lo

Ông Donald Trump đang tính cách kết thúc xung đột Ukraine: Kiev hết hy vọng vào NATO, châu Âu nên lo

Đội ngũ của ông Donald Trump, tổng thống tiếp theo của Mỹ nhiệm kỳ 2025-2029, đang thảo luận kế hoạch mới nhằm chấm dứt xung đột Nga-Ukraine.
Tổng thống Hàn Quốc úp mở khả năng cấp vũ khí cho Ukraine, tìm đến NATO và ông Trump bàn về Triều Tiên

Tổng thống Hàn Quốc úp mở khả năng cấp vũ khí cho Ukraine, tìm đến NATO và ông Trump bàn về Triều Tiên

Hàn Quốc đang sắp xếp đón một đặc phái viên của Ukraine đến chia sẻ thông tin và điều phối phản ứng chung về việc Triều Tiên đưa quân đến Nga.
Cộng đồng người Mỹ gốc Ấn hân hoan trước chiến thắng của ông Trump

Cộng đồng người Mỹ gốc Ấn hân hoan trước chiến thắng của ông Trump

Cộng đồng người Mỹ gốc Ấn đã chúc mừng chiến thắng của ông Donald Trump trong cuộc bầu cử Tổng thống ngày 5/11 vừa qua.
Giới lãnh đạo châu Âu gấp rút họp bàn về tương lai hậu bầu cử Mỹ 2024

Giới lãnh đạo châu Âu gấp rút họp bàn về tương lai hậu bầu cử Mỹ 2024

Mối quan hệ Mỹ-EU sẽ thay đổi sau cuộc bỏ phiếu hôm 5/11 và dưới thời 'ông Trump 2.0', nó có thể là một cơn địa chấn chính trị.
'Nín thở' chờ Tổng thống đắc cử Donald Trump định hình quan hệ với Trung Quốc

'Nín thở' chờ Tổng thống đắc cử Donald Trump định hình quan hệ với Trung Quốc

Vị Tổng thống mới đắc cử từ đảng Cộng hòa hứa hẹn với người ủng hộ về một 'nước Mỹ hoàng kim'.
Malaysia-Trung Quốc: Thắt chặt tình thân

Malaysia-Trung Quốc: Thắt chặt tình thân

Chuyến thăm Trung Quốc của Thủ tướng Malaysia phản ánh mong muốn tăng cường quan hệ song phương toàn diện, đặc biệt là kinh tế và thương mại.
Chiến thắng của ông Trump: 8 cụm từ đặc tả hành trình phi thường vào Nhà Trắng, đằng sau ngày thứ Ba 'nhàn nhã' là gì?

Chiến thắng của ông Trump: 8 cụm từ đặc tả hành trình phi thường vào Nhà Trắng, đằng sau ngày thứ Ba 'nhàn nhã' là gì?

Không cần phải chờ đợi thêm, ứng cử viên Donald Trump đã giành chiến thắng thuyết phục trong cuộc Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024.
Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Màu sắc chính sách đối ngoại của ông Trump và bà Harris nếu đắc cử

Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Màu sắc chính sách đối ngoại của ông Trump và bà Harris nếu đắc cử

Kết quả bầu cử Tổng thống Mỹ 2024 sẽ tác động tới tình hình thế giới thế nào và chính sách đối ngoại của ông Trump và bà Harris khác biệt ra sao?
Đại sứ Phạm Quang Vinh: 'Độc lạ', gay cấn bầu cử Tổng thống Mỹ 2024 và câu chuyện với Việt Nam

Đại sứ Phạm Quang Vinh: 'Độc lạ', gay cấn bầu cử Tổng thống Mỹ 2024 và câu chuyện với Việt Nam

Theo Đại sứ Phạm Quang Vinh, cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm nay rất sít sao, nhưng dù là ai thì quan hệ Việt Nam-Mỹ vẫn tiếp đà phát triển tích cực.
Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Ý nghĩa và tác động

Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Ý nghĩa và tác động

Bầu cử Tổng thống Mỹ luôn có ý nghĩa quan trọng không chỉ trong nội bộ nước Mỹ mà còn với cộng đồng quốc tế.
Cuốn sách 'Trí tuệ nhân tạo từ góc nhìn quan hệ quốc tế': Hiểu để tự chủ, chủ động trong kỷ nguyên AI

Cuốn sách 'Trí tuệ nhân tạo từ góc nhìn quan hệ quốc tế': Hiểu để tự chủ, chủ động trong kỷ nguyên AI

Có thể khẳng định rằng AI không còn là một công nghệ của tương lai mà đã và đang định hình lại cục diện địa chính trị.
Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Cuộc đua vào Nhà Trắng giữa hai ứng cử viên Kamala Harris của đảng Dân chủ và Donald Trump của đảng Cộng hòa sẽ 'ngã ngũ' trong ngày 5/11 (giờ Mỹ).
Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Còn 2 ngày nữa Nhà Trắng sẽ xác định được chủ nhân mới thay thế đương kim Tổng thống Joe Biden. Đó sẽ là ứng viên đảng Dân chủ Kamala Harris hoặc chủ cũ, ông ...
Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Các cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ luôn mang nhiều yếu tố bất ngờ, kịch tính, thậm chí có khả năng thay đổi cục diện vào phút chót.
Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Theo Hiến pháp Mỹ, ứng cử viên Tổng thống phải nhiều hơn 35 tuổi, đã sinh sống tại Mỹ liên tục trên 14 năm, được sinh ra tại Mỹ và là công dân Mỹ.
GPT-5: Open AI mở ra chân trời mới

GPT-5: Open AI mở ra chân trời mới

Sự kiện đang được giới công nghệ mong đợi có thể xảy ra ngay trong năm nay, là sự ra mắt của GPT-5.
30 năm UNCLOS có hiệu lực: Vai trò giữ gìn trật tự pháp lý trên biển của ITLOS

30 năm UNCLOS có hiệu lực: Vai trò giữ gìn trật tự pháp lý trên biển của ITLOS

Gần 30 năm qua, Tòa án Luật Biển quốc tế (ITLOS) góp phần quan trọng giữ gìn tính toàn vẹn, thúc đẩy tuân thủ UNCLOS.
Phiên bản di động