Đối ngoại quốc phòng Việt Nam, phát huy truyền thống, vững bước hướng tới tương lai

Vượt khó mở đường

Hội nhập quốc tế, đối ngoại quốc phòng là bộ phận quan trọng trong đường lối đối ngoại của Đảng; lĩnh vực nhạy cảm, trực tiếp liên quan đến độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, bảo vệ Tổ quốc, mang đặc thù cả của quốc phòng và ngoại giao. Đối ngoại quốc phòng tiến hành thận trọng, chắc chắn, có độ trễ so với các lĩnh vực khác và phụ thuộc vào quan hệ chính trị.

Đồng thời, hội nhập, đối ngoại quốc phòng góp phần quan trọng tăng cường tin cậy chính trị, đan xen lợi ích, cân bằng quan hệ với các nước, thúc đẩy hợp tác trên các lĩnh vực khác, tranh thủ nguồn lực bên ngoài. Trong khó khăn, đối ngoại quốc phòng đã chủ động, tích cực phát huy vai trò mở đường.

Ngày 4/7/1954, Bộ Tổng tư lệnh Quân đội nhân dân Việt Nam chủ động tổ chức Hội nghị quân sự Trung Giã - hội nghị đối ngoại đầu tiên với Bộ Tổng chỉ huy Quân đội Pháp tại Đông Dương, bàn, thỏa thuận biện pháp cụ thể, hiện thực hóa quy định của Hội nghị Geneva về ngừng bắn, tập kết chuyển quân, trao trả tù binh... Tháng 7/1991, Đại tướng, Bộ trưởng Quốc phòng Lê Đức Anh được cử làm phái viên của Bộ Chính trị gặp lãnh đạo Trung Quốc, trao đổi cụ thể về bình thường hóa quan hệ giữa hai nước.

Dù Mỹ phản đối bình thường hóa quan hệ, nhưng với truyền thống nhân đạo, trong những năm 1980, Việt Nam tìm kiếm, trao trả 302 bộ hài cốt. Nỗ lực, thiện chí của ta là bước khởi nguồn, tạo điều kiện để hai nước bình thường hóa quan hệ ngoại giao (12/7/1995). Hợp tác khắc phục hậu quả chiến tranh trở thành điểm sáng trong quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ.

Đối ngoại quốc phòng không chỉ riêng quân đội tiến hành. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước, Bộ Quốc phòng làm nòng cốt, lực lượng chuyên trách, phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, địa phương và huy động rộng rãi nhân dân tham gia. Các đợt giao lưu hữu nghị biên giới với Trung Quốc, Lào, Campuchia được cấp ủy, chính quyền và nhân dân địa phương hưởng ứng sôi nổi, là biểu tượng cho tính toàn dân của đối ngoại Quốc phòng.

Thực tiễn có nhiều sự kiện tương tự. Qua đó khẳng định, đối ngoại quốc phòng là bộ phận quan trọng, không thể tách rời trong tổng thể đối ngoại của Đảng, ngoại giao Nhà nước, đối ngoại nhân dân. Việt Nam có quan hệ quốc phòng với tất cả các nước, tổ chức quốc tế, khu vực, trên nhiều lĩnh vực, với hình thức hợp tác phong phú, ở cấp Chính phủ, bộ, ngành, địa phương.

Thực tiễn minh chứng, hội nhập quốc tế, đối ngoại quốc phòng là nhiệm vụ quan trọng, kế sách giữ nước từ sớm, từ xa bằng biện pháp hòa bình; tạo lập, củng cố niềm tin, giữ vững độc lập, chủ quyền, bảo vệ lợi ích quốc gia – dân tộc; gìn giữ môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước; kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, tạo sức mạnh tổng hợp, tăng cường vị thế quốc tế và độc lập, tự chủ của đất nước.

Kế thừa và phát huy

Năm 2024 diễn ra nhiều sự kiện nổi bật, kỷ niệm 80 năm thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam, 70 năm chiến thắng Điện Biên Phủ, 35 năm Ngày hội Quốc phòng toàn dân. Quán triệt sâu sắc đường lối của Đảng, quan điểm của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, kế thừa, phát huy truyền thống, công tác hội nhập quốc tế, đối ngoại quốc phòng được triển khai tích cực, chủ động, chắc chắn, đồng bộ, sâu rộng, đổi mới, sáng tạo, linh hoạt, hiệu quả, cả song phương và đa phương.

Chúng ta đã tiến hành toàn diện các hoạt động: Trao đổi đoàn, hợp tác đào tạo, diễn tập, khắc phục hậu quả thiên tai, thảm họa, thương mại quân sự, công nghiệp quốc phòng, chia sẻ thông tin, đối thoại chính sách, chiến lược quốc phòng... Ký kết, triển khai thực hiện có hiệu quả các Tuyên bố tầm nhìn chung về quan hệ quốc phòng, Bản ghi nhớ về hợp tác quốc phòng, nghị định thư, chương trình, kế hoạch hợp tác; chủ động đề xuất cơ chế hợp tác mới, làm sâu sắc, đưa các quan hệ vào chiều sâu, thực chất, thiết thực.

Mở rộng, tăng cường quan hệ quốc phòng với hơn 100 nước và tổ chức quốc tế, nhất là các nước láng giềng, đối tác chiến lược toàn diện, các nước ASEAN và bạn bè truyền thống, góp phần cân bằng quan hệ với các nước lớn, tạo thế đan xen lợi ích chiến lược.

Đối ngoại quốc phòng đã tích cực tham gia các cơ chế, diễn đàn hợp tác quốc phòng đa phương khu vực, quốc tế, với tư duy “chủ động đóng góp xây dựng luật chơi chung”; đề xuất quan điểm, sáng kiến, đảm nhận và chủ trì thành công nhiều hoạt động trong khuôn khổ cơ chế hợp tác quốc phòng, quân sự ASEAN. Qua đó, khẳng định Việt Nam là thành viên có trách nhiệm, đóng góp tích cực vào các vấn đề phức tạp của khu vực, quốc tế, xây dựng lòng tin, góp phần bảo vệ lợi ích của quốc gia - dân tộc.

Hành trình những năm qua ghi nhiều dấu ấn nổi bật. Giao lưu hữu nghị quốc phòng biên giới, tăng cường quan hệ giữa các lực lượng chức năng và nhân dân địa phương, góp phần xây dựng đường biên giới hòa bình, hữu nghị; duy trì hợp tác, kiểm soát, xử lí các vấn đề phức tạp trên biển.

10 năm qua, Việt Nam đã cử hơn 1.000 sĩ quan, quân nhân, 6 bệnh viện dã chiến cấp 2, 3 đội công binh tham gia lực lượng Gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc. Nhiều đơn vị, cá nhân hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, trở thành hình mẫu trong lực lượng và quan hệ với nhân dân địa phương. Các Triển lãm Quốc phòng quốc tế Việt Nam năm 2022, 2024 là điểm nhấn mang ý nghĩa, tầm vóc quốc tế, khẳng định sức mạnh, bản lĩnh, vị thế, uy tín của đất nước, quân đội.

Tích cực nghiên cứu, dự báo và tham mưu chiến lược với Đảng, Nhà nước về chủ trương, giải pháp phù hợp, đối sách xử lý hiệu quả các vấn đề phức tạp về quốc phòng, an ninh; về lập trường cân bằng với các điểm nóng, được sự đồng thuận quốc tế, không để bị động, bất ngờ. Đổi mới, đa dạng hóa hình thức, nâng cao hiệu quả công tác thông tin, tuyên truyền đối ngoại, làm cầu nối để các nước hiểu rõ chính sách quốc phòng và quân đội Việt Nam.

Hội nhập quốc tế, đối ngoại quốc phòng đã kế thừa, phát huy truyền thống, đạt nhiều kết quả, thành tựu, thực sự là kế sách giữ nước từ sớm, từ xa bằng biện pháp hòa bình, ngăn ngừa nguy cơ xung đột, chiến tranh; nâng cao vị thế, uy tín đất nước, quân đội; góp phần thực hiện mục tiêu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đóng góp tích cực vào gìn giữ hòa bình ở khu vực, thế giới.

Hát vang khúc quân hành

2025 là năm cuối thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng XIII, năm bản lề chuẩn bị mọi mặt cho Đại hội Đảng XIV, mở đường đưa dân tộc bước vào kỷ nguyên mới. Rất nhiều việc trọng đại phải đồng thời thực hiện: Chuyển đổi số, thực hiện cuộc cách mạng về tổ chức, tiến hành đại hội đảng các cấp, hoàn thành mục tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng XIII. Tình hình quốc tế tiếp tục diễn biến phức tạp, nhiều đột biến, đối đầu, phân mảnh ngày càng gay gắt.

Bối cảnh mới đặt ra yêu cầu cao với vai trò tiên phong của đối ngoại, trong đó có đối ngoại quốc phòng. Thách thức nhiều nhưng chúng ta có sức mạnh truyền thống, ánh sáng soi đường của Nghị quyết Đại hội Đảng XIII, Nghị quyết Bộ Chính trị (khóa XIII) về chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, Kết luận số 53-KL/TW của Bộ Chính trị về hội nhập quốc tế và đối ngoại quốc phòng đến năm 2030 và những năm tiếp theo.

Đối ngoại quốc phòng cần quán triệt sâu sắc quan điểm của Đảng, chỉ đạo của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, nhận thức rõ cả cơ hội và thách thức. Trên nền tảng đó, triển khai hoạt động đối ngoại với tư duy, tầm nhìn chiến lược, phương thức mới, khai thác sức mạnh của công nghệ số; phát huy vai trò nòng cốt, chuyên trách của đội ngũ sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp vững về chính trị, tràn đầy nhiệt huyết, giỏi chuyên môn, nghiệp vụ, phối hợp chặt chẽ với các lực lượng khác.

Xuân Ất Tỵ vẫy gọi, vai trò tiên phong thôi thúc, đối ngoại quốc phòng Việt Nam hát vang khúc quân hành, hòa cùng hành trình của đất nước, quân đội, hướng tới tương lai tươi sáng.