Đông Bắc Á và nguy cơ khủng hoảng địa chính trị

Nhật Bản và Hàn Quốc đã lao vào vào một vụ tranh cãi quân sự nghiêm trọng mà theo các nhà phân tích, có thể tác động không tốt đến tình hình địa chính trị vốn mong manh ở khu vực Đông Bắc Á nếu hai bên không thể tìm được một giải pháp.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
dong bac a va nguy co khung hoang dia chinh tri Nhật - Hàn tiếp tục căng thẳng vụ máy bay tiệm cận tàu chiến
dong bac a va nguy co khung hoang dia chinh tri Đặc phái viên hạt nhân Hàn, Nhật thảo luận chuyên sâu về vấn đề Triều Tiên

Vụ việc bắt đầu xảy ra hôm 20/12/2018 sau khi một cuộc chạm chán giữa một máy bay tuần tra của Nhật Bản mà Tokyo nói nó đang thu thập tin tức tình báo và một tàu khu trục của Hàn Quốc, theo Seoul, đang thực hiện một nhiệm vụ nhân đạo. Cả hai bên đã bất đồng về những gì xảy ra sau đó - Nhật Bản nói Hàn Quốc đã mở hệ thống radar nhắm mục tiêu vào máy bay của họ, trong khi Hàn Quốc cho rằng máy bay Nhật Bản bay quá thấp và rất nguy hiểm và rằng radar "không có ý định theo dấu bất kỳ máy bay nào của Nhật Bản".

dong bac a va nguy co khung hoang dia chinh tri
Sơ đồ mô phòng đường bay của máy bay tuần tra Nhật Bản quanh tàu chiến Hàn Quốc. (Nguồn: Hani.co.kr)

Sự bất đồng đã nhanh chóng leo thang, đẩy những tranh chấp lịch sử trước đó thành thứ yếu, và đe dọa sự ổn định của khu vực. "Hoạt động địa chính trị ở Đông Á lâu nay đã bị khuấy động mạnh và hiện chưa được giải quyết”, ông Van Jackson, cựu chuyên gia về khu vực châu Á - Thái Bình Dương của Bộ Quốc phòng Mỹ, nói. Theo ông, trong bối cảnh quan hệ Trung – Mỹ hiện nay, “Triều Tiên đã tranh thủ một động thái nhu thuật bằng cách sử dụng ngoại giao hội nghị để củng cố vị thế của mình như một quốc gia hạt nhân, thậm chí với vẻ ngoài là phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên, và tương lai của Mỹ ở khu vực hiện ít chắc chắn hơn bất kỳ thời điểm nào kể từ những năm 70 của thế kỷ trước. Trong bối cảnh này, những vấn đề âm ỉ đã bắt đầu bung ra dưới lớp ngụy trang của sự ổn định khu vực".

Mối quan hệ đối tác phức tạp

Ngay sau sự cố trên, Nhật Bản và Hàn Quốc đã tổ chức các cuộc tiếp xúc để tìm cách giải quyết vấn đề này một cách kín đáo, nhưng dường như biện pháp này không hiệu quả.

Nhật Bản đã công bố đoạn hình ghi lại vụ việc theo cách đánh giá của nước này hôm 28/12/2018. Hàn Quốc cũng đã công bố đoạn hình của mình hôm 4/1 vừa qua. Hai bên buộc tội lẫn nhau, trong khi dư luận thì chưa thể biết được ai đúng, ai sai.

Trong khi Nhật Bản tiến hành ba chuyến bay do thám khác đối với các tàu của Hàn Quốc trong tháng này, Seoul công khai lên án chuyến bay do thám của Nhật Bản, coi đây là “hành động khiêu khích rõ ràng” chống lại một “nước đối tác”.

Nghị sỹ Song Young-gil thuộc Đảng Dân chủ cầm quyền của Hàn Quốc thậm chí còn đi xa hơn khi đề nghị Seoul rút khỏi Hiệp định Thông tin An ninh Quân sự chung (GSOMIA), một thỏa thuận cho phép hai nước chia sẻ thông tin tình báo nhạy cảm.

Ông Jonathan Berkshire Miller, một nhà phân tích thuộc Học viện Quốc tế Nhật Bản có trụ sở tại Tokyo, tin rằng các vấn đề trong lịch sử đã góp phần vào sự suy giảm đột ngột quan hệ Nhật - Hàn. "Bối cảnh này là rất quan trọng", ông nói.

Có khác biệt, nhưng nhiều tương đồng

Bất chấp những khác biệt lịch sử, nhìn bề ngoài Hàn Quốc và Nhật Bản có rất nhiều điểm tương đồng. Cả hai đều là những nền dân chủ mạnh mẽ và là nền kinh tế phát triển. Về mặt địa chính trị, cả hai đều là đồng minh của Mỹ, mong muốn phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên, ủng hộ tự do thương mại và thực sự lo lắng sự trỗi dậy của Trung Quốc.

Nhưng những vấn đề trong lịch sử vẫn còn khá “nhạy cảm” và vốn định hình cho mối quan hệ giữa hai nước này. Năm 1965, Hàn Quốc và Nhật Bản đã ký hiệp ước bình thường hóa quan hệ song phương và được cho là để giải quyết các vấn đề thời chiến, dù nhiều người Hàn Quốc cảm thấy rằng hiệp ước này không công bằng, và hiện vẫn phản đối nó. Hơn nữa, suốt hơn 50 năm qua, hai quốc gia Đông Bắc Á này đã và đang tranh chấp gay gắt về quyền sở hữu đối với quần đảo mà Hàn Quốc gọi là Dokdo và Nhật Bản gọi là Takeshima.

Bất chấp tất cả, quan hệ quân sự giữa Nhật Bản và Hàn Quốc có vẻ không bị ảnh hưởng bởi những bất đồng chính trị, ông Miller nói. “Đây là một lĩnh vực bị cách ly hoặc được miễn dịch trước đó”, ông nói. “Nó không phải là hoàn hảo… nhưng nó là một lĩnh vực hai bên đã nhất trí sẽ đem lại lợi ích cho cả hai”.

dong bac a va nguy co khung hoang dia chinh tri
Căng thẳng Nhật - Hàn xảy ra đúng vào lúc đồng minh của cả hai  là Mỹ đang chuẩn bị cho hội nghị thượng định lần hai với Triều Tiên và  dần kết thúc thời hạn chót trong đàm phán thương mại với Trung Quốc. (Nguồn: AFP)

Duy trì quan hệ đồng minh

Hôm 23/1, Ngoại trưởng Nhật Bản và Hàn Quốc đã gặp nhau bên lề Diễn đàn Kinh tế Thế giới tại Davos  (Thụy Sỹ) để thảo luận vấn đề này, nhưng cuộc gặp của họ kết thúc với những tuyên bố có vẻ không thể giải quyết vấn đề.

Không tham gia với họ ở Davos là đồng minh hiệp ước, Mỹ, mà về cơ bản nước này sẽ đứng ra làm trung gian cho tranh chấp Nhật - Hàn. Tổng thống Donald Trump đã hủy bỏ chuyến đi Davos để giải quyết tình trạng đóng cửa một phần chính phủ. Một số người cáo buộc Nhà Trắng không coi trọng sự quản lý và phối hợp đồng minh.

Cựu Bộ trưởng Quốc phòng James Mattis đã chỉ ra trong lá thư từ chức đây là bất đồng chính giữa ông và Tổng thống Trump. "Sức mạnh của chúng ta gắn kết chặt chẽ với sức mạnh của hệ thống toàn diện và duy nhất của các đồng minh và đối tác", ông Mattis viết trong lá thư từ chức. "Trong khi Mỹ vẫn là quốc gia không thể thiếu trong thế giới tự do, chúng ta không thể bảo vệ được các lợi ích của mình hoặc phát huy vai trò hiệu quả mà không duy trì các quan hệ đồng minh một cách mạnh mẽ và thể hiện sự tôn trọng đối với họ".

Các nhà phân tích như Jackson, cựu quan chức Bộ Quốc phòng, tỏ ra lo lắng rằng sự cố Nhật - Hàn gần đây là biểu hiện của sự suy giảm vai trò lãnh đạo của Mỹ và sẽ làm lợi cho Triều Tiên và Trung Quốc - hai nước lâu nay vẫn muốn giảm ảnh hưởng của Mỹ ở khu vực.

"Cái chúng ta đang chứng kiến mới đây là sự trở lại của lịch sử - hai nước chưa bao giờ hòa giải hoàn toàn kể từ khi họ bình thường hóa quan hệ năm 1965 và để rất nhiều xung đột lợi ích ở lại phía sau trên danh nghĩa hợp tác với Mỹ", ông Jackson nói. "Nếu không thay đổi, tôi nghĩ thật không may sẽ xảy ra một vài hình thức khủng hoảng nghiêm trọng tại thời điểm nào đó trong tương lai", ông nhận định.

dong bac a va nguy co khung hoang dia chinh tri Nhật Bản nêu điều kiện bình thường hóa quan hệ với Triều Tiên

Ngày 9/5, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe tuyên bố nước này sẽ bình thường hóa quan hệ với Triều Tiên nếu các vấn đề ...

dong bac a va nguy co khung hoang dia chinh tri Mỹ - Nhật - Hàn chuẩn bị cho cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ - Triều

Ngày 16/3, Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ John Sullivan đã có các cuộc gặp riêng với Ngoại trưởng Hàn Quốc và Ngoại trưởng Nhật Bản tại ...

dong bac a va nguy co khung hoang dia chinh tri Lãnh đạo Trung - Nhật - Hàn bàn thảo phương cách cải thiện quan hệ

Ngày 11/11, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã có các cuộc gặp Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in và Thủ tướng Nhật Bản ...

(theo CNN/TTXVN)

Xem nhiều

Đọc thêm

Quản trị an ninh phi truyền thống trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc

Quản trị an ninh phi truyền thống trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc

Những nguy cơ đe dọa an ninh phi truyền thống trên thế giới xuất hiện rất nhiều ở Việt Nam với tác hại vô cùng nghiêm trọng, đặt ra yêu ...
Trừng phạt Nga hay cuộc 'chiến tranh kinh tế' tổng lực của phương Tây trên khắp thế giới

Trừng phạt Nga hay cuộc 'chiến tranh kinh tế' tổng lực của phương Tây trên khắp thế giới

Các vòng trừng phạt Nga, có thể ít tác động tới chủ thể, nhưng một cuộc 'chiến tranh kinh tế' tổng lực của phương Tây đã khiến toàn thế giới ...
Tăng cường nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Hội Nhà báo Việt Nam

Tăng cường nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Hội Nhà báo Việt Nam

Nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Hội Nhà báo Việt Nam, Thường trực Hội đã có nhiều cách làm sáng tạo đem lại hiệu quả thiết ...
Dự án y tế AI giảm gánh nặng chữa bệnh cho cư dân bản địa Australia

Dự án y tế AI giảm gánh nặng chữa bệnh cho cư dân bản địa Australia

Dự án y tế Healthy Connections nhằm giải quyết những thách thức trong việc tiếp cận dịch vụ y tế cơ bản của cư dân vùng hẻo lánh ở phía ...
Trung Quốc 'ra đòn' mới, căng thẳng với EU đã tiến đến sản phẩm sữa

Trung Quốc 'ra đòn' mới, căng thẳng với EU đã tiến đến sản phẩm sữa

Ngày 22/11, Trung Quốc thông báo mở rộng cuộc điều tra chống trợ cấp đối với các sản phẩm sữa nhập khẩu từ Liên minh châu Âu (EU).
Mê mẩn khung cảnh của cung đường bao biển đẹp nhất Việt Nam ở Quảng Ninh

Mê mẩn khung cảnh của cung đường bao biển đẹp nhất Việt Nam ở Quảng Ninh

Tuyến đường bao biển nối Hạ Long và Cẩm Phả (Quảng Ninh) được đánh giá là một tuyến đường ven biển đẹp nhất Việt Nam bởi có sự kết hợp ...
Thủ tướng Hungary tuyên bố 'ngó lơ' lệnh bắt giữ quốc tế với Thủ tướng Israel

Thủ tướng Hungary tuyên bố 'ngó lơ' lệnh bắt giữ quốc tế với Thủ tướng Israel

Thủ tướng Hungary Viktor Orbán ngày 22/11 lên tiếng chỉ trích Tòa án hình sự quốc tế (ICC) về việc phát lệnh bắt giữ Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu.
Nga đẩy nhanh tốc độ tiến quân ở Ukraine, Hạ viện vung mạnh tiền cho quốc phòng

Nga đẩy nhanh tốc độ tiến quân ở Ukraine, Hạ viện vung mạnh tiền cho quốc phòng

Nga chuẩn bị đối phó với bất kỳ diễn biến nào liên quan tình hình xung đột Ukraine, dù luôn ưu tiên và đã sẵn sàng cho các biện pháp hòa bình.
Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong Un: Thế giới đang chứng kiến sự hỗn loạn và bạo lực nhất kể từ Thế chiến II

Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong Un: Thế giới đang chứng kiến sự hỗn loạn và bạo lực nhất kể từ Thế chiến II

Chủ tịch Triều Tiên cho rằng, các mối quan hệ quốc tế đã vượt quá điểm bùng nổ nguy hiểm và biến thành những cuộc xung đột vô cùng thảm khốc.
Ukraine báo động tấn công tên lửa tại nhiều tỉnh, Nga kêu gọi IAEA giám sát Kiev trong lĩnh vực hạt nhân

Ukraine báo động tấn công tên lửa tại nhiều tỉnh, Nga kêu gọi IAEA giám sát Kiev trong lĩnh vực hạt nhân

Rạng sáng ngày 22/11, nhiều tỉnh của Ukraine đã đồng loạt phát báo động phòng không kéo dài nhiều giờ liên quan đến khả năng bị tấn công bằng tên lửa đạn đạo.
Bị IAEA ra nghị quyết 'sửa lưng', Iran lấy hạt nhân ra dọa

Bị IAEA ra nghị quyết 'sửa lưng', Iran lấy hạt nhân ra dọa

Iran tuyên bố sẽ khởi động một loạt máy ly tâm mới và tiên tiến để đáp trả việc IAEA ra nghị quyết yêu cầu Tehran cải thiện hợp tác.
Báo động từ HĐBA LHQ: 70% dân số Syria cần viện trợ nhân đạo

Báo động từ HĐBA LHQ: 70% dân số Syria cần viện trợ nhân đạo

Phó đặc phái viên LHQ Najat Rochdi cho biết 2024 'sẽ là năm đẫm máu nhất' tại Syria trong vòng 4 năm qua.
Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Sự trở lại của Tổng thống đắc cử Donald Trump mang nhiều hàm ý cho nước Mỹ và thế giới. Châu Á – Thái Bình Dương trong đó có tiểu vùng Mekong cũng không nằm ...
‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

Quan hệ giữa Mỹ và Iran, từng là đồng minh thân cận thời đầu Chiến tranh Lạnh, đã biến thành đối đầu kéo dài hàng thập kỷ.
Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Cuộc đua vào Nhà Trắng giữa hai ứng cử viên Kamala Harris của đảng Dân chủ và Donald Trump của đảng Cộng hòa sẽ 'ngã ngũ' trong ngày 5/11 (giờ Mỹ).
Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Còn 2 ngày nữa Nhà Trắng sẽ xác định được chủ nhân mới thay thế đương kim Tổng thống Joe Biden. Đó sẽ là ứng viên đảng Dân chủ Kamala Harris hoặc chủ cũ, ông ...
Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Các cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ luôn mang nhiều yếu tố bất ngờ, kịch tính, thậm chí có khả năng thay đổi cục diện vào phút chót.
Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Theo Hiến pháp Mỹ, ứng cử viên Tổng thống phải nhiều hơn 35 tuổi, đã sinh sống tại Mỹ liên tục trên 14 năm, được sinh ra tại Mỹ và là công dân Mỹ.
Một Iran 'rất khác' sẽ khiến ông Trump phải đau đầu!

Một Iran 'rất khác' sẽ khiến ông Trump phải đau đầu!

Rất có thể chính sách 'gây áp lực tối đa' của Tổng thống đắc cử Donald Trump sẽ không còn tác dụng với Iran khi ở thời điểm hiện nay.
Ông Donald Trump 'tái xuất': Cục diện Nam bán cầu có đảo chiều?

Ông Donald Trump 'tái xuất': Cục diện Nam bán cầu có đảo chiều?

Sự trở lại của ông Donald Trump không chỉ đánh dấu bước ngoặt trong chính trị Mỹ mà còn hứa hẹn ảnh hưởng sâu rộng đến khu vực Nam bán cầu.
'Hạt hòa bình' gieo mầm ngoại giao nông sản Mỹ-Trung

'Hạt hòa bình' gieo mầm ngoại giao nông sản Mỹ-Trung

Nhóm các nhà nghiên cứu Mỹ và Trung Quốc đang tiến hành dự án 'hạt hòa bình' nhằm thúc đẩy cân bằng thương mại nông nghiệp giữa hai nước.
Xung đột Nga-Ukraine: Đoán ý đồ người kế nhiệm, Tổng thống Biden đi thêm nước cờ 'một mũi tên trúng hai đích'

Xung đột Nga-Ukraine: Đoán ý đồ người kế nhiệm, Tổng thống Biden đi thêm nước cờ 'một mũi tên trúng hai đích'

Mặc dù sắp mãn nhiệm nhưng Tổng thống Mỹ Joe Biden đã có một quyết định quan trọng liên quan đến xung đột Nga-Ukraine.
Cái 'gật đầu muộn mằn' của Tổng thống Biden với Ukraine: Thay đổi cục diện hay thêm dầu vào lửa?

Cái 'gật đầu muộn mằn' của Tổng thống Biden với Ukraine: Thay đổi cục diện hay thêm dầu vào lửa?

Tổng thống Joe Biden đã quyết định 'xé rào' vũ khí cho Ukraine. Tuy nhiên, những 'đòn giáng' không thể tạo ra bằng lời nói.
Ngoại giao đa phương của Việt Nam tạo tiếng vang trên truyền thông Mexico

Ngoại giao đa phương của Việt Nam tạo tiếng vang trên truyền thông Mexico

Truyền thông Mexico đề cao vị thế và sự tham gia, đóng góp hiệu quả của Việt Nam tại các diễn đàn đa phương gần đây như APEC, G20...
Phiên bản di động