Nguy cơ “bình mới, rượu cũ”

Đó là quan điểm của giảng viên Nguyễn Quốc Vương (khoa Lịch sử, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội), hiện là nghiên cứu sinh về giáo dục lịch sử tại Đại học Kanazawa (Nhật Bản) với TG&VN về Dự thảo Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể mới được công bố.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
nguy co binh moi ruou cu Chương trình giáo dục phổ thông mới: Cần sự "thay máu" triệt để
nguy co binh moi ruou cu Tập huấn “học qua hành” theo dự án Giáo dục STEM

Nhiều ý kiến cho rằng Dự thảo Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể quá tham vọng, ôm đồm, cồng kềnh và nặng nề so với yêu cầu của xã hội. Các nhà làm chương trình đưa ra những mục tiêu quá cao so với thực tế. Quan điểm cá nhân của ông về vấn đề này như thế nào?

Bản thân tôi khi đọc Dự thảo nhận thấy vấn đề của chương trình không phải “quá tham vọng” mà là chưa chạm tới và chưa đạt được nhiều điểm cơ bản nhất. Ví dụ, trong chương trình phải thể hiện rõ “triết lý giáo dục” - thứ quyết định kết quả về sau thì lại chưa thấy có mặt trong Dự thảo.

nguy co binh moi ruou cu
Anh Vương với một trong những cuốn sách của mình. (Ảnh nhân vật cung cấp)

Có nhiều người nghĩ rằng triết lý giáo dục thể hiện trong toàn bộ cơ cấu chương trình, nội dung giáo dục cụ thể chứ không cần phát biểu thành câu chữ rõ ràng. Tuy nhiên, đó là lối tư duy nguy hiểm vì không phải ai cũng là người làm chương trình và nghĩ như người làm chương trình. Sự mập mờ đó sẽ gây khó cho những người thực thi và toàn xã hội.

Có phải lúc này chúng ta cần đánh giá nghiêm túc các chương trình đã có để thấy rõ ưu - nhược điểm; có thể kế thừa, thay đổi, bổ sung một cách hợp lý nhất?

Trong cải cách giáo dục và hẹp hơn là cải cách chương trình có hai công việc cần làm. Thứ nhất, nghiên cứu, tổng kết hiện trạng giáo dục để làm rõ xem nó đạt được thành tựu gì, đã và đang đối mặt với các vấn đề nào cần giải quyết. Thứ hai là phác thảo, thiết kế ra phương án cải cách có tham khảo các mô hình tiên tiến.

Tuy nhiên, trong lần cải cách này, công việc thứ nhất chưa được tiến hành nghiêm túc và công bố kết quả rộng rãi. Khi chưa “khám”, chỉ ra đúng căn nguyên thì sẽ không thể chữa được bệnh. Việc không ý thức sâu sắc được vấn đề và thể hiện rõ, công khai những vấn đề của nền giáo dục hiện tại sẽ gây khó cho công cuộc cải cách. Nguy cơ “bình mới, rượu cũ” hay “dẫm vào vết xe đổ” sẽ nảy sinh từ đó.

 Vậy giá trị cốt lõi của dự thảo mới này là gì? Chương trình đã thực sự có “linh hồn” hay chưa?

Tôi có cảm giác chương trình vẫn thiếu yếu tố làm toát lên toàn bộ tư tưởng của cuộc cải cách lần này. Chương trình mới chưa thể hiện được khía cạnh: “Tóm lại nền giáo dục mà chúng ta muốn tạo ra có tên gọi là gì? Nó nhắm tới mục đích nào ở phương diện con người cũng như xã hội?”.

Anh Nguyễn Quốc Vương là người viết và dịch tám cuốn sách về giáo dục, trong đó tiêu biểu là những cuốn như “Cải cách giáo dục Nhật Bản”; “Môn Sử không chán như em tưởng”; “Hướng dẫn học tập môn Xã hội”...

Ông có đề xuất gì vào lúc này?

Cải cách giáo dục vừa cần quyết liệt, nhanh chóng nhưng cũng cần thận trọng. Theo tôi, khi chưa có chuẩn bị kỹ lưỡng thì cần làm chậm và chắc. Trong khi làm cần phải lắng nghe các ý kiến phản biện, kể cả các ý kiến chỉ trích gay gắt. Cần tôn trọng các cuộc tranh luận và có cơ chế dân chủ đảm bảo cạnh tranh lành mạnh giữa các nhóm tham gia làm chương trình sách giáo khoa.

Nhìn vào các cuộc cải cách giáo dục trên thế giới sẽ thấy, cải cách giáo dục từ “dưới lên” cũng quan trọng ngang bằng với cải cách giáo dục từ “trên xuống”. Chúng ta cần phải tôn trọng và tạo điều kiện cho cải cách từ “dưới lên” với các thực tiễn giáo dục phong phú, phát triển đa dạng.

Để cho dễ hiểu, tôi muốn nói rõ rằng thực tiễn giáo dục là những gì giáo viên và học sinh, rộng hơn là trường học, làm trong thực tế dựa trên đặc điểm, tình hình cụ thể ở đó. Ở nước ta từ trước đến nay là “trên áp xuống” với nội dung, cách dạy, chương trình chung cho tất cả học sinh, giáo viên ở bất cứ địa phương nào. Vậy nên, thường thì cấp dưới và giáo viên chỉ là “anh thợ” thừa hành mà thôi. Bây giờ, khi cải cách giáo dục, chấp nhận cơ chế một chương trình nhiều sách giáo khoa thì phải công nhận sự phong phú, tức là thừa nhận sự độc lập tương đối của các thực tiễn giáo dục.

Đối chiếu với các nước trên thế giới, ông nhận định thế nào về cách làm dự thảo chương trình của Việt Nam? Chúng ta có thể học được gì từ các nước, thưa ông?

Sau năm 1945, ở Nhật có cơ quan chuyên làm chương trình giáo dục. Cứ 10 năm họ thay đổi chương trình một lần. Vì thế, họ làm rất kỹ, khoa học và nghiêm túc. So với cách thức soạn thảo ở Nhật, tôi nhận thấy cách thức soạn thảo ở Việt Nam có phần vội vàng. Việt Nam đang thiếu các chuyên gia và các cơ quan chuyên nghiên cứu phát triển chương trình một cách chuyên nghiệp, có kết quả cao.

Thực tế, khi làm vội vàng và thiếu nền tảng học thuật làm bệ đỡ, chương trình sẽ rơi vào tình trạng “đẽo cày giữa đường” và bị cuốn theo những tranh luận có tính chất cảm tính hoặc các ý kiến nằm ngoài chuyên môn. Trong giáo dục, lắng nghe ý kiến của đại chúng rất quan trọng. Nhưng nếu cải cách giáo dục bị cuốn theo đại chúng mà thiếu sự tham gia tích cực của các nhà chuyên môn, cải cách sẽ không thể tới đích, thậm chí sẽ gặp nguy hiểm.

Theo tôi, để cải cách giáo dục thành công thì cần cái nhìn hệ thống và toàn diện. Không nên hiểu cải cách giáo dục chỉ đơn giản là cải cách chương trình, sách giáo khoa và chăm chăm vào chuyện đó. Cải cách hệ thống hành chính giáo dục là một vấn đề quan trọng, then chốt nhưng lại rất ít người bàn. Thực tế, khi hệ thống hành chính giáo dục không được cải cách thì chương trình mới cho dù có tốt đến mấy cũng sẽ bị vô hiệu hóa hoặc không phát huy hết được tác dụng.

Xin cảm ơn ông!

nguy co binh moi ruou cu Hướng tới kế hoạch hành động giáo dục bao trùm trong APEC

Chiều 11/5, trong khuôn khổ Hội nghị lần thứ hai các quan chức cao cấp (SOM2) trong năm APEC 2017, Nhóm công tác về phát ...

nguy co binh moi ruou cu Ngành giáo dục “đón đầu” cuộc Cách mạng 4.0 ra sao?

Ngành giáo dục nước ta nói chung, giới trẻ nói riêng cần phải “lột xác” như thế nào trước cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0?

nguy co binh moi ruou cu Đổi mới giáo dục nâng cao chất lượng nguồn nhân lực

Chiều 31/3, tại thành phố Huế, Hội nghị ASEM về “Giáo dục sáng tạo và xây dựng nguồn nhân lực vì phát triển bền vững” ...

Nguyệt Anh (thực hiện)

Xem nhiều

Đọc thêm

Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Bảy ngày 23/11/2024: Sư Tử tình cảm chớm nở

Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Bảy ngày 23/11/2024: Sư Tử tình cảm chớm nở

Tử vi hôm nay 23/11/2024 của 12 cung hoàng đạo - Ma Kết, Bảo Bình, Song Ngư, Bạch Dương, Kim Ngưu, Song Tử, Cự Giải, Sư Tử, Xử Nữ, Thiên ...
Lịch âm hôm nay 2024: Xem lịch âm 23/11/2024, Lịch vạn niên ngày 23 tháng 11 năm 2024

Lịch âm hôm nay 2024: Xem lịch âm 23/11/2024, Lịch vạn niên ngày 23 tháng 11 năm 2024

Lịch âm 23/11. Lịch âm 23/11/2024? Âm lịch hôm nay 23/11. Lịch vạn niên 23/11/2024. Ngày hôm nay tốt hay xấu? Xem ngày giờ, hướng tốt xấu...
Thêm hai quốc gia có thể có thể trở thành thành viên đầy đủ của khu vực Schengen

Thêm hai quốc gia có thể có thể trở thành thành viên đầy đủ của khu vực Schengen

Ủy ban châu Âu khẳng định cả Romania và Bulgaria đều đáp ứng đầy đủ các tiêu chí để gia nhập khối Schengen.
Hỗ trợ Ukraine: Czech cấp nửa triệu quả đạn pháo, Thụy Điển tiếp tục bơm tiền, Berlin không cho phép Kiev dùng vũ khí Đức tấn công lãnh thổ Nga

Hỗ trợ Ukraine: Czech cấp nửa triệu quả đạn pháo, Thụy Điển tiếp tục bơm tiền, Berlin không cho phép Kiev dùng vũ khí Đức tấn công lãnh thổ Nga

Ngoại trưởng Czech Jan Lipavsky cam kết Prague sẽ tiếp tục hỗ trợ Ukraine.
Việt Nam luôn coi trọng và dành ưu tiên cao cho việc củng cố, tăng cường quan hệ với Campuchia

Việt Nam luôn coi trọng và dành ưu tiên cao cho việc củng cố, tăng cường quan hệ với Campuchia

Chủ tịch Quốc hội khẳng định Đảng, Nhà nước Việt Nam luôn coi trọng và dành ưu tiên cao cho việc củng cố, tăng cường quan hệ Việt Nam-Campuchia.
Việt Nam-Malaysia: Thúc đẩy, phát huy hiệu quả tiềm năng hợp tác trong bối cảnh bước vào giai đoạn phát triển mới

Việt Nam-Malaysia: Thúc đẩy, phát huy hiệu quả tiềm năng hợp tác trong bối cảnh bước vào giai đoạn phát triển mới

Tổng Bí thư tiếp Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Phát triển Nông thôn, Chủ tịch đảng UMNO và các lãnh đạo cấp cao trong Liên minh cầm quyền tại Malaysia.
Dịch vụ công mang lại môi trường minh bạch, hướng tới mục tiêu công bằng, bền vững

Dịch vụ công mang lại môi trường minh bạch, hướng tới mục tiêu công bằng, bền vững

Dịch vụ công mang lại môi trường minh bạch, hướng đến mục tiêu công bằng, văn minh và mang tính cộng đồng.
Chủ tịch nước tặng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc cho 2 phi công vụ tai nạn máy bay ở Bình Định

Chủ tịch nước tặng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc cho 2 phi công vụ tai nạn máy bay ở Bình Định

Ngày 22/11, Chủ tịch nước vừa có Quyết định về việc tặng thưởng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc.
Từ năm 2025, giấy phép lái xe ô tô bị trừ hết điểm: Phải kiểm tra lý thuyết và mô phỏng để phục hồi điểm

Từ năm 2025, giấy phép lái xe ô tô bị trừ hết điểm: Phải kiểm tra lý thuyết và mô phỏng để phục hồi điểm

Bộ Công an ban hành Thông tư 65/2024, theo đó, người có giấy phép lái xe ô tô bị trừ hết điểm thì phải kiểm tra lý thuyết và mô phỏng để phục hồi điểm.
Từ ngày 1/1/2025, xe ô tô 8 chỗ phải lưu trữ dữ liệu hành trình tối thiểu 1 năm?

Từ ngày 1/1/2025, xe ô tô 8 chỗ phải lưu trữ dữ liệu hành trình tối thiểu 1 năm?

Từ 1/1/2025, xe ô tô 8 chỗ phải lưu trữ dữ liệu hành trình tối thiểu 1 năm? Hệ thống dữ liệu thiết bị giám sát hành trình và thiết bị ghi nhận hình ảnh ...
Hướng tới tăng trưởng xanh, thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững

Hướng tới tăng trưởng xanh, thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững

Tăng cường hợp tác quốc tế về phổ biến kiến thức khoa học hướng tới tăng trưởng xanh
Rác thải nhựa tại các siêu thị: Mối nhức nhối ngày càng nghiêm trọng của Australia

Rác thải nhựa tại các siêu thị: Mối nhức nhối ngày càng nghiêm trọng của Australia

Số liệu của APCO cho thấy, Australia tạo ra nhiều rác thải nhựa bình quân đầu người hơn mọi quốc gia khác trên thế giới, ngoại trừ Singapore.
Dự án y tế AI giảm gánh nặng chữa bệnh cho cư dân bản địa Australia

Dự án y tế AI giảm gánh nặng chữa bệnh cho cư dân bản địa Australia

Dự án y tế Healthy Connections nhằm giải quyết những thách thức trong việc tiếp cận dịch vụ y tế cơ bản của cư dân vùng hẻo lánh ở phía Tây Australia.
Phát động chiến dịch chung tay phòng chống bệnh sốt xuất huyết năm thứ 14

Phát động chiến dịch chung tay phòng chống bệnh sốt xuất huyết năm thứ 14

Chiến dịch 'JUMBO VAPE - Chung tay phòng chống bệnh sốt xuất huyết' nhằm tuyên truyền phòng chống bệnh sốt xuất huyết trên toàn quốc vừa được phát động.
Tăng thuế thuốc lá: Chìa khóa bảo vệ sức khỏe người dân Việt Nam

Tăng thuế thuốc lá: Chìa khóa bảo vệ sức khỏe người dân Việt Nam

Ngày 21/11, Bộ Thông tin và Truyền thông tổ chức Hội nghị tập huấn nâng cao năng lực truyền thông về phòng chống tác hại thuốc lá.
Ngày thế giới Vì trẻ sinh non 17/11: Nâng cao nhận thức về các vấn đề liên quan đến trẻ sinh non

Ngày thế giới Vì trẻ sinh non 17/11: Nâng cao nhận thức về các vấn đề liên quan đến trẻ sinh non

Ngày thế giới Vì trẻ sinh non năm nay có chủ đề là ‘Hãy cùng nhau lan tỏa thông điệp và hành động vì tương lai của các em'.
Nhật Bản: Nghiên cứu mới mở đường cho mục tiêu giảm nguy cơ mắc bệnh cho trẻ sơ sinh nhẹ cân

Nhật Bản: Nghiên cứu mới mở đường cho mục tiêu giảm nguy cơ mắc bệnh cho trẻ sơ sinh nhẹ cân

Theo các chuyên gia y tế Nhật Bản, tác động của việc trẻ sơ sinh bị thiếu cân cũng có thể ảnh hưởng đến tương lai của thế hệ sau này.
Hà Nội: Chi 1.000 tỷ đồng điều trị đái tháo đường cho người dân

Hà Nội: Chi 1.000 tỷ đồng điều trị đái tháo đường cho người dân

Ước tính, khoảng 500.000 người ở Hà Nội bị đái tháo đường và 1,5 triệu người mắc tiền đái tháo đường.
Phiên bản di động