Văn học viết bằng tiếng Pháp
| Nhà viết tiểu thuyết tự nhiên chủ nghĩa Lemonnier Camille. |
Lemonnier Camille (1844-1913) là nhà viết tiểu thuyết tự nhiên chủ nghĩa, văn phong của ông chịu ảnh hưởng của Goncourt. Tác phẩm chính: Một con đực (1881).
Một con đực là cuốn tiểu thuyết được coi là kiệt tác của Lemonnier. Chuyện kể về Cachaprès, một gã sống về săn bắt trộm cầm thú trong rừng. Y quyến rũ được Germaine, con dâu một chủ trại, một thiếu nữ xinh đẹp và tính nết tốt. Hai bên thường gặp nhau trong rừng.
Rồi một hôm, chị ta bỏ rơi Cachaprès để gắn bó với một chàng nông dân thuần nết hơn, Sau một cuộc ẩu đả, chàng nông dân đi báo cảnh sát; Cachaprès bị truy bắt, phải giết người để tự vệ; Cachaprès bị thương trốn vào rừng sâu, đợi chết. Gã được Gadelette chăm nom; Gadelette là một cô gái ngớ ngẩn, thầm yêu Cachaprès đã lâu.
***
Plisnier Charles (1896-1952) là nhà viết tiểu thuyết phong tục. Tác phẩm chính: Những hộ chiếu giả (1934), Những người mẹ (1946-1950).
Những hộ chiếu giả là một tập truyện. Các truyện trong tác phẩm này miêu tả sự việc nội bộ của phong trào cộng sản, nhất là về cuộc khủng hoảng năm 1928. Plisnier là một đảng viên bị khai trừ vì có khuynh hướng trôt-kit. Plisnier nêu lên vấn đề mâu thuẫn giữa đòi hỏi toàn tâm toàn ý và khát vọng tự do của cá nhân đảng viên, đề cao lòng hy sinh.
Ditka, cô gái “khủng bố” (người Nam Tư) bị mật thám tra tấn mất cả vú, sau bị chết treo. Carlotta xử tử tình nhân phản đảng. Trong truyện Maurer, một nữ sinh viên quý tộc Tây Ban Nha theo cộng sản, sống trong gian nguy và cơ cực với một chiến sĩ cộng sản; cuối cùng, cô không chịu nổi, bỏ về với bố. Người tình bị cảnh sát giết.
Truyện Iegor gợi lại vụ án Moskva thanh toán những chiến sĩ tiền bối. Tập truyện của Plisnier dựa vào hồi ức và tư liệu lịch sử, mở đường cho loại tiểu thuyết lấy lịch sử hiện đại làm chất liệu.
***
Văn học viết bằng tiếng Hà Lan
Buysse Uyriel (1859-1932) là nhà văn, viết tiểu thuyết hiện thực và truyện ngắn kiểu Maupassant (văn học Pháp), ông được Maeterlinck đánh giá là một nhà văn xuất sắc của xứ Flandern thế kỷ XIX. Ông tham gia mở tạp chí văn học có uy tín lớn là Van Nu en Straks. Tác phẩm chính: Cuộc đời Rozeke van Dalen (1905).
Cuộc đời Rozeke van Dalen kể về cuộc đời đau khổ của cô gái nông thôn Rozeke và tiểu thư Anna là con một lãnh chúa quý tộc. Anna giúp Rozeke mua một trang trại nhỏ và lấy chồng là anh nông dân Alphonse. Anna cũng sử dụng trang trại làm nơi gặp gỡ tình nhân là Armand, vì cha nàng không tán thành cuộc hôn nhân.
Nhưng hạnh phúc của hai thiếu phụ chẳng được bao lâu. Rozeke rất sợ tên người hầu làm ở lâu đài Smul; tên này đã từng tìm cách hiếp dâm Rozeke. Anna cũng biết là Armand dan díu với nhiều người. Alphonse ốm chết, Rozeke phải lấy Smul; tên này nát rượu chết đuối. Rozeke sống lay lắt với một mớ hồi ức. Anna lấy chồng - chồng ngoại tình - nàng trở về nhà bố mẹ, rồi chết vì lao phổi.
***
Conscience Hendrik (1812-1883) là nhà viết tiểu thuyết lịch sử phong tục nông thôn và thành thị, mở đầu cho sự phục hồi văn học xứ Flandern. Tác phẩm chính: Sư tử xứ Flandern (viết bằng tiếng Hà Lan, 1838).
Sư tử xứ Flandern là cuốn tiểu thuyết lịch sử hay nhất trong văn học xứ Flandern. Tác phẩm rất phổ biến trong nhân dân và được coi là sách đọc của mọi gia đình. Bá tước xứ Flandern là Guy sang Pháp để làm lễ hàng phục vua Pháp Philippe le Bel, hy vọng con gái mình bị giữ ở Pháp sẽ được tha. Nhưng sự việc đã diễn ra ngược hẳn ý muốn của ông.
Hoàng hậu Jeanne vốn ghét dân Flandern, xui vua giam cả vị bá tước già, hai con trai ông và năm mươi nhà quý tộc đi tháp tùng. Được tin, lòng căm thù của nhân dân Flandern sôi sục. Những công xã thủ công thương nhân liên minh với quí tộc và đánh thắng quân Pháp. Con trai bá tước là Robert (được mệnh danh là Sư tử xứ Flandern) chỉ huy phe quý tộc.
***
Elschot Willem (1882-1960) là nhà viết tiểu thuyết và nhà thơ, ông miêu tả đời sống tiểu tư sản thành phố lớn hiện đại. Tác phẩm chính: Biệt thự Hoa hồng (1913).
Biệt thự Hoa hồng là cuốn tiểu thuyết có tính chất tự nhiên chủ nghĩa, nhà văn đã tiểu thuyết hóa những hồi ức thời thanh niên của mình khi làm kế toán ở Paris. Ông tả Biệt thự Hoa hồng, một nhà trọ chứa những người tiểu tư sản ích kỷ, sống tạm bợ. Với một bút pháp gây ấn tượng, ông phân tích tâm lý những con người khoe khoang, sĩ diện, thiếu lương tâm, với tất cả những yếu đuối của họ.