Phán quyết về Biển Đông - luật pháp quốc tế sẽ đồng hành và phải được tuân thủ

Vũ Đăng Minh
Trong vấn đề Biển Đông, phán quyết của Tòa trọng tài cho thấy UNCLOS là nền tảng thiết lập trật tự trên biển dựa trên luật pháp quốc tế.
Theo dõi Baoquocte.vn trên

5 năm để Tòa Trọng tài quốc tế đưa ra phán quyết về vụ Philippines kiện Trung Quốc (12/7/2016). Phán quyết cũng đã trải qua 5 năm.

Trong thời đại bùng nổ thông tin, có 2 vấn đề được coi là xu hướng. Mọi sự kiện xuất hiện, ít nhiều đều tạo dư chấn và sự kiện dù lớn nhỏ, rồi thời gian cũng sẽ khỏa lấp. Sự kiện 12/7 có theo dòng chảy đó không?

Phán quyết về Biển Đông - luật pháp quốc tế sẽ đồng hành và phải được tuân thủ
Tòa trọng tài ở The Hague (Hà Lan) tổ chức tranh tụng kín từ ngày 7-13/7/2016 cho vụ kiện của Philippines đối với Trung Quốc liên quan đến yêu sách phi pháp của Trung Quốc về Biển Đông. (Nguồn: PCA)

Nhìn lại 5 năm

Xin nhắc lại một chi tiết, Tổng thống Philippines Benigo Aquino III là người gốc Hoa. Sau khi lên cầm quyền, Trung Quốc là nước đầu tiên ngoài khối ASEAN ông tới thăm. Khi đó, truyền thông Trung Quốc bình luận ông Aquino “về thăm quê ngoại”. Chưa đầy 1 năm sau, ông khởi xướng vụ kiện. Ông mãn nhiệm được gần 2 tuần, Tòa Trọng tài quốc tế đưa ra phán quyết nghiêng về Philippines. Xem ra, vụ kiện còn quan trọng hơn gốc gác cá nhân.

Người Philippines vui mừng vì thắng lợi của công lý. Chính phủ kế nhiệm gần như tránh nhắc tới phán quyết để đổi lấy đầu tư kinh tế, tránh xung đột, đối đầu. Nhưng hơn 20 ngàn tỷ USD đầu tư vẫn chỉ là lời hứa. Bãi cạn Scarborough vẫn do Trung Quốc kiểm soát.

Hàng trăm tàu cá Trung Quốc hiện diện trên các vùng biển quốc tế, vùng biển nước khác mà Bắc Kinh tuyên bố chủ quyền theo yêu sách lịch sử. Tháng 3/2021, hơn 200 tàu cá được cho là của dân quân biển Trung Quốc neo đậu bất thường ở đá Ba Đầu, Trường Sa. Ngư dân Philippines vừa đánh bắt vừa trông chừng tàu cá, tàu Hải cảnh Trung Quốc ngăn chặn, xua đuổi, đâm va.

Nội bộ Philippines phân hóa. Trong cuộc thăm dò dư luận tháng 7/2020, 70% người Philippines muốn Chính phủ có lập trường cứng rắn hơn về vấn đề Biển Đông. Trước áp lực trong nước và dư luận quốc tế, gần đây, Tổng thống và một số quan chức Philippines lại kêu gọi tuân thủ phán quyết.

Trung Quốc giận dữ, công khai bác bỏ, tuyên bố không chấp nhận phán quyết. Bắc Kinh bằng nhiều cách, cả “cứng” và “mềm” để vô hiệu hóa phán quyết.

Sau thời gian im ắng, Trung Quốc tiếp tục hành động mạnh. Thúc đẩy hoạt động ngoại giao, tuyên truyền, nghiên cứu khoa học, đưa người vào các cơ quan pháp lý của Liên hợp quốc… Đưa ra “Thuyết Tứ Sa” thay thế yêu sách “đường 9 đoạn” có phần yếu thế.

Rầm rộ cải tạo, quân sự hóa hàng loạt đảo, đá; gia tăng hiện diện nhiều tàu Hải cảnh, tàu chiến, tàu sân bay - căn cứ di động trên Biển Đông. Xây dựng hàng loạt cơ sở “dân sự” dưới danh nghĩa nghiên cứu khoa học, cung cấp dịch vụ hàng hải; hàng nghìn tàu cá, không chỉ để đánh cá, mà thực chất là khẳng định chủ quyền.

Cộng đồng quốc tế nhìn chung ủng hộ phán quyết, kêu gọi các bên tuân thủ. Song ít hành động thực tế và chưa thống nhất. Một số nước, vì những lý do khác nhau, tính toán riêng, ràng buộc lợi ích mà nghiêng về Trung Quốc hoặc ủng hộ việc để phán quyết “chìm xuồng”. Chính sách “cây gậy” và “củ cà rốt” tỏ ra hữu hiệu.

Được và chưa được

Tin liên quan
UNCLOS 1982 và ASEAN: Vai trò cốt lõi trong giải quyết tranh chấp ở Biển Đông UNCLOS 1982 và ASEAN: Vai trò cốt lõi trong giải quyết tranh chấp ở Biển Đông

5 năm sau phán quyết, tranh chấp Biển Đông vẫn phức tạp, chưa tìm ra lối thoát khả dĩ. Nhiều nước lo ngại Trung Quốc đang chiếm ưu thế ở Biển Đông, không chỉ so với các nước nhỏ có tranh chấp mà cả với Mỹ và nhiều nước lớn khác.

Đã có những kết luận bi quan. Phán quyết của Tòa không có tính cưỡng chế! Càng kích động sự hung hăng của Bắc Kinh. Không nên theo đuổi biện pháp pháp lý với Trung Quốc!

Nhiều nhà lãnh đạo và học giả đánh giá cao ý nghĩa phán quyết của Tòa. Phán quyết bác bỏ hầu hết yêu sách biển của Trung Quốc một cách rõ ràng. Tòa tuyên bố “đường 9 đoạn” của Trung Quốc không có cơ sở pháp lý. Các thực thể nổi ở quần đảo Trường Sa chỉ có vùng biển không quá 12 hải lý. Không có cơ sở pháp lý cho đường cơ sở nối liền bao quanh toàn bộ quần đảo Trường Sa, Hoàng Sa… Có nghĩa là “Thuyết Tứ Sa” cũng không có cơ sở pháp lý… Chừng đó cũng đủ thu hẹp đáng kể các tranh chấp ở Biển Đông.

Phán quyết của Tòa cho thấy Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982 là công cụ pháp lý góp phần hạn chế, giải quyết các tranh chấp chủ quyền biển; là nền tảng thiết lập trật tự trên biển dựa trên luật pháp quốc tế.

Vấn đề tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông và tuân thủ UNCLOS là chủ đề nóng của nhiều diễn đàn, hội nghị đa phương, song phương. Có một cuộc chiến công hàm liên quan đến vấn đề Biển Đông.

Tháng 6/2021, gần 100 nước thành viên Liên hợp quốc đã tham gia “Nhóm bạn bè của UNCLOS”, theo sáng kiến đề xuất của Việt Nam, Đức và một số nước khác. Ngày càng có nhiều nước tham gia FONOP trên Biển Đông, ngầm phản đối yêu sách chủ quyền trái pháp luật.

Không ít ý kiến cho rằng bề ngoài Trung Quốc tỏ ra cứng rắn, “phớt Ăng-lê”, nhưng bên trong vẫn lo ngại trước dư luận quốc tế. Trung Quốc bác bỏ phán quyết cũng có nghĩa là không tuân thủ UNCLOS mà họ là quốc gia thành viên.

Những ngôn từ đẹp kiểu “xây dựng cộng đồng chung vận mệnh” trái ngược với hành động thực tế… Với một quốc gia muốn đóng vai trò chi phối, dẫn dắt thế giới, thu hút cộng đồng, thì đó là những điểm trừ đáng kể. Đơn độc không phải là chìa khóa để một nước lớn có thể duy trì vị thế, ảnh hưởng lâu dài trên đỉnh cao. Sức mạnh áp đặt, cưỡng chế không tạo ra công lý.

Xung quanh phán quyết nói riêng, UCLOS nói chung vẫn còn những góc nhìn, cách vận dụng, thái độ khác nhau. Nhưng không thể không thừa nhận phán quyết đã xới lên một vấn đề nóng: khẳng định sự cần thiết giải quyết các tranh chấp chủ quyền Biển Đông bằng biện pháp hòa bình, trên cơ sở pháp luật quốc tế…

Chừng đó cũng chứng tỏ tác động của sự kiện 12/7.

Những khuyến nghị

Tin liên quan
On the fifth anniversary of PCA Ruling, East Sea remains a dangerous flashpoint On the fifth anniversary of PCA Ruling, East Sea remains a dangerous flashpoint

Tranh chấp chủ quyền là chuyện muôn thuở. Biển Đông đủ chỗ cho tất cả, nếu tất cả tuân thủ luật pháp quốc tế. Giải quyết hòa bình, lâu dài vấn đề Biển Đông là một biểu tượng của duy trì trật tự thế giới dựa trên luật pháp quốc tế.

Nếu các quốc gia chạy theo toan tính lợi ích riêng, coi tranh chấp Biển Đông là chuyện của người khác, là thứ để mặc cả…, thì các hành động cứng rắn, dựa trên ưu thế nước lớn, theo tư duy “tổng bằng không” càng tiếp diễn.

Cộng đồng quốc tế cần thống nhất cao hơn trong lập trường giải quyết vấn đề Biển Đông theo UNCLOS, phù hợp với tinh thần phán quyết; tạo ra một áp lực hòa bình đủ mức, có khả năng kiềm chế các hành động cưỡng chế, cưỡng chiếm.

ASEAN cần đóng vai trò trung tâm trong giải quyết vấn đề Biển Đông.

Giải pháp tốt nhất là ASEAN và các đối tác đi đến một thỏa hiệp chính trị, quân sự, an ninh, kinh tế vững chắc, tôn trọng chủ quyền của nhau, cùng đầu tư giữ ổn định khu vực, bảo vệ lợi ích chính đáng của tất cả các quốc gia. Xây dựng, đàm phán COC thực chất, có tính ràng buộc pháp lý là một bước đi quan trọng, cần thiết.

Đôi điều rút lại

Không có một giải pháp duy nhất nào có thể giải quyết được mọi vấn đề, các tranh chấp chủ quyền trên Biển Đông. Giải quyết bằng pháp lý là một trong những công cụ văn minh, cần thiết của xã hội loài người. Nhưng đó không nên là giải pháp đầu tiên, càng không phải là giải pháp duy nhất.

Tuần tự hợp lý là đi từ quản lý tranh chấp, kiềm chế hành vi để từng bước giải quyết tranh chấp. Tất cả các bên dựa trên phán quyết, UNCLOS để nhìn nhận lại chính sách biển của mình. Ngoại giao tiên phong, mở đường. Đối thoại làm rõ khác biệt. Lựa chọn lĩnh vực dễ nhất có thể hợp tác, từ đó tìm kiếm lợi ích chung.

Thực tế chứng tỏ những gì phù hợp với quy luật, cần thiết, sẽ tồn tại, dù muốn hay không. Không ai và không gì có thể cản được. Phán quyết ngày 12/7, rộng ra là UNCLOS, luật pháp quốc tế sẽ luôn đồng hành và phải được tuân thủ.

Cộng đồng quốc tế đề cao giá trị pháp lý của UNCLOS và phán quyết của PCA về Biển Đông

Cộng đồng quốc tế đề cao giá trị pháp lý của UNCLOS và phán quyết của PCA về Biển Đông

Nhân sự kiện 5 năm kể từ khi Tòa Trọng tài Quốc tế ở La Hay ra phán quyết về vụ Philippines kiện Trung Quốc ...

Học giả quốc tế: 'Đường 9 đoạn' hay các yêu sách của Trung Quốc ở Biển Đông không có giá trị pháp lý

Học giả quốc tế: 'Đường 9 đoạn' hay các yêu sách của Trung Quốc ở Biển Đông không có giá trị pháp lý

Ngày 9/7, Viện Á-Phi thuộc Đại học Hamburg của Đức đã tổ chức hội thảo trực tuyến về Biển Đông nhân dịp 5 năm Tòa ...

Bài viết cùng chủ đề

Biển Đông

Đọc thêm

XSMB 30/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ Bảy ngày 30/3/2024. dự đoán XSMB 30/3/2024

XSMB 30/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ Bảy ngày 30/3/2024. dự đoán XSMB 30/3/2024

XSMB 30/3 - Trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc 30/3/2024. xổ số hôm nay 30/3. dự đoán xổ số miền Bắc thứ 7. kết quả xổ số ngày ...
XSMT 30/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Bảy ngày 30/3/2024. SXMT 30/3/2024

XSMT 30/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Bảy ngày 30/3/2024. SXMT 30/3/2024

XSMT 30/3 - Kết quả xổ số ngày 30 tháng 3. SXMT 30/3. trực tiếp kết quả xổ số miền Trung 30/3/2024. xổ số hôm nay 30/3. xổ số miền ...
XSMN 30/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ Bảy 30/3/2024. xổ số hôm nay 30/3

XSMN 30/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ Bảy 30/3/2024. xổ số hôm nay 30/3

XSMN 30/3 - kết quả xổ số ngày 30 tháng 3. trực tiếp xổ số miền Nam 30/3/2024. xổ số miền Nam thứ 7. xo so mien nam. SXMN 30/3/2024. ...
Liệu Ukraine có thuyết phục được Ấn Độ trong quan hệ với Nga?

Liệu Ukraine có thuyết phục được Ấn Độ trong quan hệ với Nga?

Bộ trưởng Ngoại giao Ukraine Dmitry Kuleba đến thăm New Delhi trong bối cảnh Ukraine nỗ lực giành lấy sự ủng hộ của Ấn Độ.
Bạn có thể bị trầm cảm trong công việc nếu xuất hiện những thói quen sau

Bạn có thể bị trầm cảm trong công việc nếu xuất hiện những thói quen sau

Tờ HuffPost đã tham khảo các nhà trị liệu để tổng kết ra 5 thói quen làm việc thường được ngụy trang là dấu hiệu của trầm cảm. Xin giới ...
Hoa hậu Thanh Hằng duyên dáng trong áo dài 4 tà của NTK Tiến Trần

Hoa hậu Thanh Hằng duyên dáng trong áo dài 4 tà của NTK Tiến Trần

Với vẻ đẹp nữ tính, cổ điển, Hoa hậu Thanh Hằng khoe trọn thân hình mềm mại qua bộ áo dài voan 2 lớp, rũ mềm theo vóc dáng.
Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Cụ thể hóa tầm nhìn chiến lược

Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Cụ thể hóa tầm nhìn chiến lược

Chuyến công du Đông Nam Á của ông Jaishankar không chỉ thúc đẩy quan hệ với từng nước, mà còn góp phần nâng cao ảnh hưởng của Ấn Độ trong khu vực.
Công du New Zealand và Australia, Ngoại trưởng Trung Quốc tạo đà cải thiện quan hệ?

Công du New Zealand và Australia, Ngoại trưởng Trung Quốc tạo đà cải thiện quan hệ?

Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đang thực hiện chuyến công du đến New Zealand và Australia để đẩy nhanh tốc độ cải thiện quan hệ giữa hai bên.
Bước chạy đà ấn tượng

Bước chạy đà ấn tượng

Với Thông điệp liên bang mạnh mẽ, đường như đương kim Tổng thống Joe Biden đã có bước chạy đà ấn tượng cho màn tái đấu giữa hai 'người quen cũ'.
Bầu cử Tổng thống Mỹ: Màn song đấu tái hiện

Bầu cử Tổng thống Mỹ: Màn song đấu tái hiện

Từ nay đến khi cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ diễn ra vào tháng 11 tới, nhiều bất ngờ sẽ còn xảy ra...
Chỗ dựa tinh thần của Tổng thống Palestine

Chỗ dựa tinh thần của Tổng thống Palestine

Việc Tổng thống Palestine lựa chọn đến thăm Thổ Nhĩ Kỳ trong thời điểm hiện nay có thể coi là quyết định khôn khéo.
Xung đột Nga-Ukaine, động thái mới và dự báo cục diện, kết cục

Xung đột Nga-Ukaine, động thái mới và dự báo cục diện, kết cục

Cuộc xung đột ở Ukraine bước sang năm thứ ba khó đoán định.
Thiếu hụt đạn dược trong xung đột với Nga, Ukraine tăng cường sản xuất vũ khí 'cây nhà lá vườn'

Thiếu hụt đạn dược trong xung đột với Nga, Ukraine tăng cường sản xuất vũ khí 'cây nhà lá vườn'

Trong bối cảnh xung đột Nga-Ukraine vẫn tiếp diễn, Kiev đang nỗ lực tự sản xuất vũ khí với sự hỗ trợ của phương Tây để đáp ứng nhu cầu.
Điều gì đang xảy ra với quan hệ Mỹ-Israel?

Điều gì đang xảy ra với quan hệ Mỹ-Israel?

Việc Mỹ bỏ phiếu trắng với nghị quyết kêu gọi ngừng bắn ở Gaza của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc liệu có thể làm chuyển hướng quan hệ với Israel?
Nhật Bản cho phép xuất khẩu máy bay chiến đấu tối tân: 3 điều cần biết

Nhật Bản cho phép xuất khẩu máy bay chiến đấu tối tân: 3 điều cần biết

Kế hoạch theo Chương trình Không quân Chiến đấu Toàn cầu (GCAP) của Nhật Bản, Anh và Italy báo hiệu sự thay đổi then chốt trong chiến lược an ninh khu vực.
Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Dấu ấn Hành động hướng Đông, khẳng định giá trị chung với ASEAN

Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Dấu ấn Hành động hướng Đông, khẳng định giá trị chung với ASEAN

Ngoại trưởng Ấn Độ tìm cách tối đa hóa hoạt động ngoại giao để đưa mối quan hệ của Ấn Độ với các đối tác Đông Nam Á lên một tầm cao mới.
Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: 'Điểm mù' của Cơ quan an ninh Nga hay thuyết âm mưu đánh lạc hướng?

Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: 'Điểm mù' của Cơ quan an ninh Nga hay thuyết âm mưu đánh lạc hướng?

Khi chính lực lượng IS đã nhận là chủ mưu cuộc khủng bố, Nga vẫn chưa thể vội vàng tin bởi nếu vội tin rất có thể Moscow đã dính bẫy.
Chuyên gia EU: Châu Âu thức tỉnh sau 'giấc ngủ Đông', cục diện xung đột Nga-Ukraine sắp có bước chuyển?

Chuyên gia EU: Châu Âu thức tỉnh sau 'giấc ngủ Đông', cục diện xung đột Nga-Ukraine sắp có bước chuyển?

EU đồng lòng hỗ trợ Ukraine 'bằng mọi giá' vì hòa bình trong bối cảnh Nga đang dành nhiều lợi thế trong cuộc xung đột.
Phiên bản di động