Thế giới năm 2022: Những gam màu sáng tối

PGS. TS. Hoàng Anh Tuấn
Học viện Ngoại giao
Trong năm 2022, tình hình thế giới được dự báo sẽ tiếp tục các diễn biến và xu hướng đã được xác lập từ năm 2021, nhưng chứa đựng một số nhân tố mới, phức tạp khó lường.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Nên chọn xét nghiệm PCR hay xét nghiệm nhanh kháng nguyên?
Bước sang năm Covid-19 thứ ba, có một số lý do để chúng ta lạc quan, tin tưởng đại dịch sẽ được kiềm chế, kiểm soát tốt trong năm nay.

1. Trước hết, đại dịch Covid-19 tiếp tục là một trong những “biến số” quan trọng, được thế giới và các quốc gia quan tâm nhiều nhất trong năm 2022

Trong hai năm qua, đại dịch Covid-19 đã gây ra các tác động và hệ quả khôn lường về kinh tế, xã hội và địa - chính trị ở phạm vi quốc gia, khu vực cũng như trên phạm vi toàn cầu.

Bước sang năm Covid-19 thứ ba, có một số lý do để chúng ta lạc quan, tin tưởng đại dịch sẽ được kiềm chế, kiểm soát tốt trong năm nay. Một là, biến thể Omicron dù đang gây ra những đợt dịch lớn, lây lan mạnh có phần tương tự như đợt dịch Delta trước đó, nhưng độc tố của biến thể mới này đã giảm đi đáng kể. Hai là, sự hiểu biết của con người đối với virus SAR-COV-2 đã tăng lên đáng kể, cộng với sự dồi dào của nhiều loại vaccine, cũng như ra đời của nhiều loại thuốc điều trị mới, hiệu quả hơn. Đây là cơ sở của nhận định, thế giới sẽ bước vào giai đoạn phục hồi và tăng trưởng vững chắc trong năm 2022.

Tuy nhiên, dù sự hiểu biết của con người về Covid-19 tăng lên đáng kể, nhưng kiến thức của chúng ta về cách thức chế ngự nó vẫn còn hết sức hạn chế. Với mức độ toàn cầu hóa và liên kết chặt chẽ giữa các quốc gia như hiện nay, sự bùng phát trên diện rộng của các đợt dịch mới, với viễn cảnh thế giới sẽ tiếp tục sống chung với quá trình đóng/mở liên tục vẫn chưa hoàn toàn bị loại trừ.

2. Xu hướng gia tăng cạnh tranh tại các địa bàn chiến lược cũng như hợp tác giữa các nước lớn, đặc biệt là quan hệ tay ba Mỹ - Trung Quốc - Nga tiếp tục được thúc đẩy

Ngay trong những ngày cuối cùng của năm 2021, đầu 2022, thế giới đã chứng kiến việc Nga khẳng định vị thế cường quốc và sự quyết đoán của mình trong đối đầu với Mỹ và phương Tây tại Ukraine. Còn tại Kazakhstan, Nga đã lãnh đạo lực lượng quân đội đa quốc gia của Tổ chức Hiệp ước An ninh tập thể (CSTO) hành động chớp nhoáng, đưa quân vào trợ giúp các lực lượng của Tổng thống thân Nga Tokayev ổn định tình hình trước sự ngỡ ngàng của cả phương Tây lẫn Trung Quốc. Điều này cho thấy Nga coi trọng không gian hậu Xô viết và quyết tâm ngăn cản ảnh hưởng vượt trội của bất kỳ nước lớn nào tại khu vực này.

Quan hệ Trung - Mỹ tiếp tục phát triển theo chiều hướng của năm 2021, đó là thúc đẩy cạnh tranh chiến lược, nhưng không để cạnh tranh này trở thành đối đầu hay xung đột quân sự. Mỹ sẽ không thay đổi phương châm trong quan hệ với Trung Quốc, đó là “cạnh tranh khi cần thiết, hợp tác khi có thể và đối đầu khi bắt buộc”.

Còn về phía Trung Quốc, nước này cũng vạch ra các “lằn ranh đỏ” trong quan hệ với Mỹ như: (i) Không được ngăn cản sự phát triển hòa bình của Trung Quốc; (ii) Không được can thiệp thay đổi sự lựa chọn con đường đi lên chủ nghĩa xã hội của người dân Trung Quốc; (iii) Không được khuyến khích và ủng hộ chủ nghĩa ly khai, tách khỏi Trung Quốc của Tây Tạng, Tân Cương, Nội Mông; và (iv) không ủng hộ Đài Loan độc lập.

Chiều hướng mới của quan hệ Mỹ - Trung như vậy sẽ có những tác động sâu sắc đến tình hình thế giới và khu vực trong năm 2022.

Thứ nhất, để tạo thế cho mình, Mỹ và Trung Quốc sẽ tăng cường cạnh tranh trực tiếp trên tất cả các lĩnh vực từ thương mại đến công nghệ, giáo dục hay quân sự. Trên bình diện quốc tế, hai nước sẽ cạnh tranh nhau về tập hợp lực lượng, xây dựng luật chơi và cọ xát tại các địa bàn chiến lược, đặc biệt là Đông Nam Á và Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Thứ hai, cục diện hòa bình chung ở khu vực và trên thế giới sẽ cơ bản được giữ vững do Mỹ, Trung sẽ tìm cách quản lý, không để căng thẳng quan hệ hai nước vượt quá tầm kiểm soát.

Cuối cùng, do tính chất cạnh tranh quyết liệt nhưng vẫn duy trì hợp tác, nên quan hệ Mỹ - Trung này vẫn tạo ra các dư địa lớn để các quốc gia, trong đó có Việt Nam, thúc đẩy tốt quan hệ với cả hai nước để tăng cường và bảo vệ các lợi ích kinh tế, an ninh của mình.

Kinh tế thế giới trong năm 2022 được dự báo sẽ tăng trưởng chỉ ở mức 4,1% so với mức 5,5% của năm 2021.
Kinh tế thế giới trong năm 2022 được dự báo sẽ tăng trưởng chỉ ở mức 4,1% so với mức 5,5% của năm 2021.

3. Kinh tế thế giới trong năm 2022 được dự báo sẽ tăng trưởng chỉ ở mức 4,1% so với mức 5,5% của năm 2021

Đây là con số dự báo mới nhất vừa được Ngân hàng thế giới đưa ra. Với đà phục hồi mạnh mẽ, tỷ lệ thất nghiệp thấp và kiểm soát dịch bệnh tốt, Mỹ sẽ đóng vai trò là động lực chính thúc đẩy tăng trưởng kinh tế toàn cầu.

Trung Quốc, theo dự báo, sẽ tăng trưởng khoảng 4,8% trong năm 2022, cao hơn mức trung bình của thế giới nhưng thấp hơn nhiều tốc độ tăng trưởng 8% năm 2021. Tuy nhiên, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới lại đang chứa đựng một số yếu tố bất ổn tiềm ẩn, đó là: lạm phát cao; dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp, nguy cơ hạ cánh cứng với quả bom nợ bất động sản khổng lồ mà Evergrand là phát súng báo hiệu.

Bên cạnh xu hướng chuyển đổi số và đổi mới quản trị quốc gia được đẩy mạnh từ khi bắt đầu đại dịch Covid-19 cách đây hai năm, năm 2022 cũng sẽ là năm đánh dấu bước chuyển mạnh của kinh tế thế giới theo tinh thần của Hội nghị biến đổi khí hậu toàn cầu COP-26 với các tiêu chí cao của bảo vệ môi trường và chống biến đổi khí hậu. Bên cạnh đó là các dòng tài chính xanh, đầu tư xanh, thị trường xanh, công nghệ xanh... cũng bước đầu hình thành để hỗ trợ cho quá trình chuyển đổi.

Như vậy, phát triển xanh sẽ là xu hướng của thế giới trong tương lai mà không quốc gia nào có thể đứng ngoài cuộc chơi lớn này. Tuy nhiên, cần nhận thức rằng, chuyển đổi xanh từ tư duy sang hành động là một tiến trình phức tạp, cần có sự nghiên cứu và chuẩn bị công phu, bài bản. Hiện có ít nhất ba thách thức lớn đặt ra cho các quốc gia trong quá trình chuyển đổi này:

Thứ nhất, đó là nguồn tài chính khổng lồ chi cho phát triển xanh, đặc biệt là đầu tư vào năng lượng tái tạo như điện gió, điện mặt trời để thay thế cho các nhà máy dùng nhiên liệu hóa thạch.

Thứ hai, cơ sở hạ tầng cung cấp các sản phẩm xanh thân thiện với môi trường vẫn chưa đáp ứng đủ. Đó là một trong những nguyên nhân quan trọng khiến chuỗi cung ứng bị ảnh hưởng thời gian qua, từ đó đẩy giá cả hàng hóa, lạm phát leo thang.

Thứ ba, đó là thách thức liên quan đến lựa chọn và bước đi phù hợp của các nước đang phát triển. Nếu không chuyển đổi nhanh để theo kịp xu hướng phát triển xanh của thế giới thì các quốc gia đang phát triển sẽ lỡ nhịp và bị gạt ra rìa. Nhưng nếu chuyển đổi quá nhanh, thiếu sự chuẩn bị do áp lực từ các nước phát triển, các định chế tài chính quốc tế thì khoảng cách giữa họ với các nước phát triển đi trước không những không được thu hẹp, mà còn có nguy cơ ngày một nới rộng hơn.

Xu hướng chuyển đổi số và đổi mới quản trị quốc gia được đẩy mạnh từ khi bắt đầu đại dịch Covid-19 cách đây hai năm.
Xu hướng chuyển đổi số và đổi mới quản trị quốc gia được đẩy mạnh từ khi bắt đầu đại dịch Covid-19 cách đây hai năm.

4. Năm 2022 thế giới có thể còn chứng kiến nhiều mối đe dọa, thách thức an ninh truyền thống và phi truyền thống bất ngờ như Bán đảo Triều Tiên, vấn đề vũ khí hạt nhân của Iran, diễn biến bất ngờ trên Biển Đông, quan hệ hai bờ Eo biển Đài Loan...

Nhìn chung, trong năm 2022 thế giới vẫn tiếp tục đối mặt với nhiều vấn đề phức tạp, nhưng cơ hội tạo ra cho các nước, trong đó có Việt Nam vẫn rất lớn, trong việc tận dụng môi trường hòa bình bên ngoài, nắm bắt các cơ hội mới như chuyển đổi số, phát triển xanh để tạo thêm thế và lực mới cho mình.

Thế giới đang ở thời điểm mấu chốt trong đại dịch Covid-19

Thế giới đang ở thời điểm mấu chốt trong đại dịch Covid-19

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) kêu gọi các quốc gia cùng nhau nỗ lực để chấm dứt giai đoạn cấp tính của đại ...

Mang 'trọng thương' sau Covid-19, động lực nào cho tăng trường kinh tế thế giới năm 2022?

Mang 'trọng thương' sau Covid-19, động lực nào cho tăng trường kinh tế thế giới năm 2022?

Sau gần hai năm phục hồi chậm chạp, kinh tế toàn cầu đã hoàn toàn thoát đáy. Mặc dù có thể sẽ xuất hiện những ...

Bài viết cùng chủ đề

Tết Nguyên đán 2022

Xem nhiều

Đọc thêm

Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Chơi chiêu 'chẳng có gì ngoài tiền' để ủng hộ ông Trump tại chiến địa quyết định, 'đại gia' Elon Musk thách thức tòa án

Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Chơi chiêu 'chẳng có gì ngoài tiền' để ủng hộ ông Trump tại chiến địa quyết định, 'đại gia' Elon Musk thách thức tòa án

Chương trình của tỷ phú Elon Musk tặng 1 triệu USD ngẫu nhiên cho cử tri khi tham gia bầu cử Tổng thống Mỹ ngày 5/11 tới vướng vào kiện ...
Việt Nam-Cuba: Làm sâu sắc quan hệ thông qua kênh hợp tác nghị viện

Việt Nam-Cuba: Làm sâu sắc quan hệ thông qua kênh hợp tác nghị viện

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu rõ, Việt Nam mong muốn tiếp tục tăng cường hợp tác với Quốc hội Cuba với những nội dung, cơ chế hợp ...
Từ sắc phục sari tới món cà ri: Trải nghiệm đất nước Ấn Độ thu nhỏ tại Việt Nam

Từ sắc phục sari tới món cà ri: Trải nghiệm đất nước Ấn Độ thu nhỏ tại Việt Nam

Ngày 2/11, Đại sứ quán Ấn Độ tại Hà Nội tổ chức "Hội chợ Ấn Độ - lễ hội tôn vinh sự đa dạng của Ấn Độ".
Khám phá bí mật đằng sau Hello Kitty: Từ biểu tượng đến siêu sao toàn cầu

Khám phá bí mật đằng sau Hello Kitty: Từ biểu tượng đến siêu sao toàn cầu

Nhân vật Hello Kitty, do công ty Nhật Bản Sanrio sở hữu, đã trở thành một biểu tượng văn hóa toàn cầu. Kể từ khi ra đời đã tạo ra ...
Bộ Ngoại giao tổ chức công bố Hồ sơ Di cư Việt Nam 2023 tại Thành phố Hồ Chí Minh

Bộ Ngoại giao tổ chức công bố Hồ sơ Di cư Việt Nam 2023 tại Thành phố Hồ Chí Minh

Ngày 1/11 tại Thành phố Hồ Chí Minh, Bộ Ngoại giao phối hợp với Tổ chức Di cư Quốc tế (IOM) tổ chức Hội thảo công bố Hồ sơ Di ...
Lịch nghỉ tết Nguyên đán 2025 của học sinh TP. Hồ Chí Minh

Lịch nghỉ tết Nguyên đán 2025 của học sinh TP. Hồ Chí Minh

Lịch nghỉ Tết Nguyên đán 2025 của học sinh TP. Hồ Chí Minh sẽ chỉ kéo dài 9 ngày, từ 25/1 đến hết 2/2 (Dương lịch), dự kiến ít hơn ...
Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Chơi chiêu 'chẳng có gì ngoài tiền' để ủng hộ ông Trump tại chiến địa quyết định, 'đại gia' Elon Musk thách thức tòa án

Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Chơi chiêu 'chẳng có gì ngoài tiền' để ủng hộ ông Trump tại chiến địa quyết định, 'đại gia' Elon Musk thách thức tòa án

Chương trình của tỷ phú Elon Musk tặng 1 triệu USD ngẫu nhiên cho cử tri khi tham gia bầu cử Tổng thống Mỹ ngày 5/11 tới vướng vào kiện tụng.
Liên hợp quốc cảnh báo về sự lớn mạnh của Houthi

Liên hợp quốc cảnh báo về sự lớn mạnh của Houthi

Các chuyên gia Liên hợp quốc cho rằng, kể từ khi xung đột ở Gaza bắt đầu vào năm ngoái, người Houthi đang “lợi dụng tình hình” để “chuyển mình”
Bầu cử tổng thống Mỹ: Bang Washington huy động Lực lượng vệ binh quốc gia trực chiến, bà Harris và ông Trump bám đuổi sát nút, lâm thế giằng co

Bầu cử tổng thống Mỹ: Bang Washington huy động Lực lượng vệ binh quốc gia trực chiến, bà Harris và ông Trump bám đuổi sát nút, lâm thế giằng co

Bang Washington huy động trực chiến sau khi có thông tin cũng như lo ngại khả năng xảy ra bạo lực liên quan đến cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024.
Sau vụ phóng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Hwasong-19, Triều Tiên nêu mục đích thử nghiệm vũ khí

Sau vụ phóng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Hwasong-19, Triều Tiên nêu mục đích thử nghiệm vũ khí

Triều Tiên khẳng định cần tăng cường kho vũ khí hạt nhân của mình và hoàn thiện khả năng sẵn sàng tấn công hạt nhân trả đũa nếu cần thiết.
Chảo lửa Trung Đông: Israel nói tiêu diệt quan chức cấp cao Hamas, Mỹ điều thêm máy bay B-52 và tàu khu trục phòng thủ tên lửa đạn đạo

Chảo lửa Trung Đông: Israel nói tiêu diệt quan chức cấp cao Hamas, Mỹ điều thêm máy bay B-52 và tàu khu trục phòng thủ tên lửa đạn đạo

Quân đội Israel đã tiêu diệt quan chức cấp cao của Hamas là Izz al-Din Kassab trong một cuộc không kích vào Khan Younis ở phía Nam Dải Gaza.
Canada nêu quan điểm về việc Ukraine dùng vũ khí tầm xa tấn công lãnh thổ Nga; Na Uy cấp tiền giúp Kiev bảo trì F-16

Canada nêu quan điểm về việc Ukraine dùng vũ khí tầm xa tấn công lãnh thổ Nga; Na Uy cấp tiền giúp Kiev bảo trì F-16

Ngoại trưởng Canada tuyên bố Ukraine nên được phép sử dụng vũ khí tầm xa để tấn công các mục tiêu quân sự nằm sâu bên trong lãnh thổ Nga.
Israel-Iran: Trả đũa trong tính toán

Israel-Iran: Trả đũa trong tính toán

Israel tiến hành tập kích đường không vào nhiều mục tiêu ở Iran. Đợt tấn công trả đũa của Israel có những điểm đáng chú ý và đặt ra nhiều vấn đề.
Thảm họa vũ khí hạt nhân: Cảnh báo, suy đoán và kịch bản

Thảm họa vũ khí hạt nhân: Cảnh báo, suy đoán và kịch bản

Nga nhiều lần cảnh báo ‘lằn ranh đỏ’. Có người lo sợ về một thảm họa hạt nhân, nhưng cũng có ý kiến cho đó là ‘đe dọa bằng lời nói’!
Hợp tác quân sự Nga-Triều Tiên, toan tính và phản ứng

Hợp tác quân sự Nga-Triều Tiên, toan tính và phản ứng

Dư luận về leo thang căng thẳng ở bán đảo liên Triều chưa kịp lắng lại bùng lên với thông tin quân đội Triều Tiên xuất hiện ở Nga.
Tổng thống Phần Lan thăm Trung Quốc: Tìm khuôn khổ mới

Tổng thống Phần Lan thăm Trung Quốc: Tìm khuôn khổ mới

Chuyến thăm Trung Quốc ngày 28 - 31/10 của Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb phản ánh nỗ lực nâng tầm khuôn khổ hợp tác giữa một thế giới đầy biến động.
Tổng tuyển cử tại Nhật Bản: Cần hơn một chiến thắng

Tổng tuyển cử tại Nhật Bản: Cần hơn một chiến thắng

Cuộc tổng tuyển cử sắp tới tại Nhật Bản sẽ là bài kiểm tra khó dành cho liên minh cầm quyền của đảng Dân chủ Tự do (LDP) và đảng Công minh (Komeito).
Hội nghị thượng đỉnh EU-GCC: Muộn còn hơn không

Hội nghị thượng đỉnh EU-GCC: Muộn còn hơn không

Việc EU và GCC họp thượng đỉnh đầu tiên sau 35 năm thiết lập quan hệ có thể muộn, song là cần thiết trong bối cảnh hiện nay.
Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Theo Hiến pháp Mỹ, ứng cử viên Tổng thống phải nhiều hơn 35 tuổi, đã sinh sống tại Mỹ liên tục trên 14 năm, được sinh ra tại Mỹ và là công dân Mỹ.
GPT-5: Open AI mở ra chân trời mới

GPT-5: Open AI mở ra chân trời mới

Sự kiện đang được giới công nghệ mong đợi có thể xảy ra ngay trong năm nay, là sự ra mắt của GPT-5.
30 năm UNCLOS có hiệu lực: Vai trò giữ gìn trật tự pháp lý trên biển của ITLOS

30 năm UNCLOS có hiệu lực: Vai trò giữ gìn trật tự pháp lý trên biển của ITLOS

Gần 30 năm qua, Tòa án Luật Biển quốc tế (ITLOS) góp phần quan trọng giữ gìn tính toàn vẹn, thúc đẩy tuân thủ UNCLOS.
Giải Nobel – Di sản của một thiên tài

Giải Nobel – Di sản của một thiên tài

Nobel, giải thưởng danh giá bậc nhất thế giới được trao cho các cá nhân và tổ chức đạt những thành tựu lớn lao cho nhân loại theo ý nguyện của Alfred Nobel.
Cộng đồng Pháp ngữ: Từ chung ngôn ngữ đến cùng sứ mệnh

Cộng đồng Pháp ngữ: Từ chung ngôn ngữ đến cùng sứ mệnh

La Francophonie là tên gọi của cộng đồng các quốc gia và vùng lãnh thổ có sử dụng tiếng Pháp, ngôn ngữ được sử dụng nhiều thứ năm trên thế giới...
Cuộc chiến chống biến đổi khí hậu toàn cầu

Cuộc chiến chống biến đổi khí hậu toàn cầu

Những biểu hiện của biến đổi khí hậu, sự tác động của El Nino và La Nina khiến 2024 là năm ghi nhận nhiều kỷ lục thiên tai đáng buồn...
Quan hệ Mỹ-Anh hậu bầu cử: Hai ngã rẽ trước chân trời mới

Quan hệ Mỹ-Anh hậu bầu cử: Hai ngã rẽ trước chân trời mới

Quan hệ truyền thống Mỹ-Anh có thể sẽ đổi khác, khi cuộc bầu cử sắp tới mở ra hai viễn cảnh khác nhau cho mối thâm tình này.
Bài phát biểu tranh cử cuối cùng của bà Kamala Harris: Những 'đòn công kích' phút chót, so sánh rất giàu hình ảnh

Bài phát biểu tranh cử cuối cùng của bà Kamala Harris: Những 'đòn công kích' phút chót, so sánh rất giàu hình ảnh

Phó Tổng thống Kamala Harris đã có bài phát biểu khép lại chiến dịch tranh cử tại công viên Ellipse ở Washington, D.C.
'Ván cờ' Nga-Ukraine trước ngã rẽ bầu cử Mỹ

'Ván cờ' Nga-Ukraine trước ngã rẽ bầu cử Mỹ

Kết quả bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024 sẽ có ảnh hưởng lớn đến cục diện xung đột Nga-Ukraine.
Quan hệ Mỹ-Ấn đi về đâu sau khi Nhà Trắng đổi chủ?

Quan hệ Mỹ-Ấn đi về đâu sau khi Nhà Trắng đổi chủ?

Bất kể ai giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ, chính quyền Washington mới cần tiếp tục xây dựng quan hệ hợp tác tốt đẹp với Ấn Độ.
Gia tăng 'sức nóng', BRICS được định vị là nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai

Gia tăng 'sức nóng', BRICS được định vị là nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai

Sức ảnh hưởng toàn cầu đang gia tăng của BRICS định vị nhóm này sẽ là một nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai.
Chiến lược số hóa và người cao tuổi - Nhìn từ kinh nghiệm Nhật Bản

Chiến lược số hóa và người cao tuổi - Nhìn từ kinh nghiệm Nhật Bản

Theo Will Fee - nhà nghiên cứu của Tập đoàn Yuri có trụ sở tại Tokyo và là tác giả bài viết trên tờ Nikkei Asia có tiêu đề 'các nhà tuyển dụng Nhật Bản ...
Phiên bản di động