“Vành đai, Con đường” sau Đại hội 19

Sau Đại hội Đảng Cộng sản Trung Quốc lần thứ 19 vừa qua, sáng kiến về Vành đai kinh tế con đường tơ lụa và Con đường tơ lụa trên biển thế kỷ XXI (BRI) tiếp tục là trọng tâm trong chính sách kinh tế chính trị và đối ngoại của Trung Quốc thời gian tới.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
vanh dai con duong sau dai hoi 19 Định hình kinh tế Trung Quốc sau Đại hội 19
vanh dai con duong sau dai hoi 19 ODI của Trung Quốc giảm trong 6 tháng đầu năm

Là ý tưởng do Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đề xuất vào mùa Thu năm 2013, BRI là một sáng kiến kỳ vọng của Trung Quốc cùng lúc hướng đến nhiều mục tiêu. Sáng kiến này được đưa thành một chương riêng (chương 51) trong Quy hoạch phát triển kinh tế xã hội Trung Quốc 5 năm lần thứ 13. Cơ chế chính sách đã được triển khai theo mô hình từ trên xuống, với sự tham gia của tất cả các cấp hành chính. Nhằm huy động tài chính cho BRI, Trung Quốc đã cùng lúc hình thành bốn kênh quan trọng: (i) Các định chế chuyên biệt cung cấp tài chính cho BRI; (ii) Các ngân hàng chính sách; (iii) Các quỹ đầu tư tài chính và (iv) Các công ty đầu tư.

vanh dai con duong sau dai hoi 19
Ảnh minh họa. (Nguồn Financial Tribune)

Thành quả bước đầu

Sau bốn năm triển khai, BRI đã đạt được một số kết quả quan trọng. Đến tháng 10/2017, Trung Quốc đã cùng gần 40 quốc gia và vùng lãnh thổ ký biên bản ghi nhớ hợp tác hoặc thỏa thuận hợp tác về BRI. Về hoạt động vốn cho BRI, tính đến tháng 8/2017, Trung Quốc đã đạt được 109 thoả thuận với 68 quốc gia thuộc BRI với trị giá lên tới 33 tỷ USD, vượt qua con số 31 tỷ USD của năm 2016. Tổng số vốn đã cấp và đợi phê duyệt mà Ngân hàng Đầu tư Cơ sở Hạ tầng châu Á (AIIB) triển khai trong năm 2016 là 1,82 tỷ USD.

Một trong những dự án đầu tiên được nhận vốn vay của Quỹ Con đường Tơ lụa (SRF) là dự án thủy điện Karot – được cấp tháng 2/2015, nằm trong sáng kiến Hành lang kinh tế Trung Quốc – Pakistan (CPEC) với số vốn vay khoảng hơn 1,65 tỷ USD. Ngoài ra, SRF cũng cung cấp khoảng 11 tỷ USD cho dự án khí hóa lỏng (LNG) Yamal giữa Trung Quốc và Nga, qua đó nắm 9,9% cổ phần của tập đoàn NOVATEK. Tại Hội nghị thượng đỉnh về Vành đai và Con đường vừa họp trong hai ngày 14 và 15/5 tại Bắc Kinh, Trung Quốc tuyên bố sẽ huy động thêm 14,5 tỷ USD để đầu tư cho sáng kiến BRI.

Sau khi sáng kiến BRI được đưa ra năm 2013, hoạt động đầu tư ra nước ngoài của Trung Quốc vào các quốc gia thuộc phạm vi này đã tăng trưởng rõ nét. Theo số liệu chính thức do Cục quản lý ngoại tệ quốc gia Trung Quốc (SAFE) công bố, đầu tư trực tiếp của các công ty Trung Quốc vào các quốc gia BRI năm 2015 đã đạt mức 14,8 tỷ USD, chiếm khoảng 12,6% tổng số vốn đầu tư của Trung Quốc ra nước ngoài.

Trong khi đó, các ngân hàng thương mại nhà nước Trung Quốc đã đầu tư hơn 250 tỷ USD vào nhiều dự án được thiết kế dựa theo BRI trong lĩnh vực đường sắt và năng lượng. Ngoài ra, năm 2016. Trung Quốc là nhà đầu tư FDI lớn nhất vào châu Phi với 36,1 tỷ USD (chiếm 39% tổng FDI của châu Phi), bỏ xa nước đứng sau là UAE với 11 tỷ USD (chiếm 12%) và Mỹ đứng thứ sáu, với 3,4 tỷ USD (chiếm 4%).

Tiếp tục đẩy mạnh

Tiếp nối thành công đó, tại Đại hội 19 đảng Cộng sản Trung Quốc họp vào tháng 10/2017, “Sáng kiến Vành đai, Con đường” được bổ sung vào Điều lệ Đảng của Trung Quốc. Cụ thể, điều lệ Đảng (sửa đổi) cho rằng cần “thúc đẩy xây dựng cộng đồng chung vận mệnh của nhân loại, tuân theo nguyên tắc cùng bàn bạc, cùng xây dựng, cùng thụ hưởng, thúc đẩy xây dựng Vành đai - Con đường".

Trước đó, toàn bộ quá trình hoạch định chính sách và triển khai BRI từ năm 2013 – 2017, tuy đã diễn ra theo một hệ thống nhất quán, được thể chế hoá trong nội bộ Trung Quốc và thúc đẩy rầm rộ ở nước ngoài, nhưng vẫn chưa đạt hiệu quả. Việc triển khai chính sách thiếu sự giải thích, chiến lược và khuôn khổ hành động rõ ràng. Vì thế, BRI cần được đưa vào Điều lệ Đảng để tạo nền tảng pháp lý và tính bắt buộc về mặt chính sách ở cấp cao nhất, chỉ đạo công tác của tất cả các cấp địa phương.

Thứ hai, bằng việc thể chế hoá BRI ở cấp chính trị cao nhất, Trung Quốc có điều kiện đánh giá lại BRI một cách toàn diện từ mục tiêu, trọng tâm, đối tác, cách triển khai.

Thứ ba, ông Tập Cận Bình có thể sử dụng BRI để thay cho chính sách “thao quang dưỡng hối”, biến nó thành nền tảng mới cho đối ngoại Trung Quốc thời gian tới. Trong Báo cáo chính trị Đại hội 19, ông Tập Cận Bình cam kết mở cửa và tương tác nhiều hơn với nền kinh tế toàn cầu.

Thách thức cho BRI

Sau Đại hội 19, trong báo cáo Triển vọng Kinh tế Khu vực cho vùng Trung Đông và Trung Á tháng 10/2017, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) đánh giá tích cực về tác động của sáng kiến BRI, cụ thể là xây dựng hệ thống cơ sở hạ tầng, công nghiệp, các công trình tiện dụng, tới quá trình hội nhập kinh tế và tài chính của khu vực Đông Nam Á và Trung Á.

Sáng kiến BRI cũng hỗ trợ rất nhiều cho các ngành công nghiệp truyền thống của Trung Quốc. Tổ chức BHP Billiton (Australia) nghiên cứu về 400 dự án trọng điểm của BRI và nhận thấy các dự án này cần khoảng 1.300 tỷ USD và tiêu tốn 15 triệu tấn thép trong 10 năm tới, qua đó tăng nhu cầu sử dụng thép từ 1% lên tới 4%. Tuy nhiên, BRI cũng phải đối mặt với nhiều thách thức.

Đầu tiên, việc BRI được đưa vào Điều lệ Đảng có thể tạo ra “nguồn vốn chính trị”, nhưng cũng tạo ra “gánh nặng chính sách” cho doanh nghiệp. Đối với các doanh nghiệp và ngân hàng, nhiều dự án BRI sẽ được thực hiện để hoàn thành nhiệm vụ, thay vì quan tâm thực sự đến hiệu quả và chi phí kinh tế.

Thứ hai, năng lực tài chính của các quốc gia vay vốn là có hạn. Sau Đại hội 19, Trung Quốc kêu gọi các bên cùng hợp tác và Trung Quốc sẽ chỉ đóng vai trò hỗ trợ thay vì cung cấp toàn phần cho các dự án BRI. Nhưng ngay cả khi đó, khả năng trả nợ của các quốc gia với các khoản lãi suất 5-6%/năm cũng là một thách thức. Nghiên cứu gần đây của Bloomberg cho thấy 60% các quốc gia trong danh sách 68 quốc gia BRI có mức rủi ro tín dụng cao và rất cao. Chẳng hạn, 27 quốc gia được xếp vào các nước không nên đầu tư, 14 quốc gia thậm chí còn không thể xếp hạng về rủi ro tín dụng.

Thách thức thứ ba đến từ các vấn đề môi trường liên quan đến dự án có vốn Trung Quốc. Báo cáo của Trung tâm Nghiên cứu An ninh khu vực (CRSS) thuộc Viện hàn lâm khoa học xã hội Trung Quốc (CASS) năm 2016 cũng thừa nhận rằng “rất nhiều dự án BRI có thể gây ra hàng loạt vấn đề an ninh môi trường”. 

Những sự kiện chính trong hợp tác BRI của Trung Quốc từ tháng 9 - 10/2017

- Ngày 1/9/2017, trong cuộc hội đàm với Tổng thống Brazil Michel Temer, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đề xuất hai bên tìm cách tích cực hợp tác trong sáng kiến BRI và đề xuất các chính sách kết nối của Brazil.

- Ngày 1/9/2017, Trung Quốc và Thuỵ Sĩ thúc đẩy Hiệp định công nhận hải quan lẫn nhau (AEO), tạo điều kiện để thiết lập "Làn xanh" cho Vành đai, Con đường.

- Ngày 4/9/2017, trong cuộc hội đàm giữa Chủ tịch Tập Cận Bình và Tổng thống Nam Phi Jacob Zuma, hai bên đã nhất trí triển khai các hợp tác mang tính thiết thực trong khung khổ BRI, kết hợp BRI với Diễn đàn Hợp tác Trung – Phi và “Chương trình hành động 2063” của châu Phi.

- Cùng ngày 4/9, trong cuộc gặp gỡ Tổng thống Mexico Pena Nieto, ông Tập Cận Bình mời Mexico tham gia sáng kiến BRI, để trở thành đầu mút kéo dài quan trọng của BRI ở Trung Mỹ.

- Ngày 5/9, Ngân hàng Phát triển Cơ sở hạ tầng châu Á (AIIB) tuyên bố sẽ cung cấp khoản cho vay trị giá 210 triệu USD cho Ai Cập nhằm phát triển năng lượng Mặt trời và năng lượng tái tạo.

- Ngày 6/9, Cục Đường sắt Thái Lan ký với Trung Quốc hai dự án hợp tác đường sắt cao tốc trị giá 5,2 tỷ Bath (tương đương 160 triệu USD).

- Ngày 17/9, trong chuyến thăm làm việc với Phó Thủ tướng Panama, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị nói rằng Panama là điểm kéo dài “tự nhiên” của Con đường tơ lụa trên biển thế kỷ XXI. Do đó, hai nước cần tăng cường thúc đẩy hợp tác.

- Một tháng sau, trong Đại hội 19 đảng Cộng sản Trung Quốc, sáng kiến BRI được đưa vào Điều lệ Đảng, trở thành nhiệm vụ chính trị trung tâm của Trung Quốc.

- 10 ngày sau, các hãng hàng không dân dụng Trung Quốc xây dựng kế hoạch bay mùa Đông và Xuân, theo đó mở thêm 95 đường bay đến các quốc gia dọc theo tuyến BRI.

vanh dai con duong sau dai hoi 19 Trung Quốc, Nhật Bản coi trọng cơ chế liên lạc trên biển và trên không

Ngày 4/6, các đại diện cấp cao của Trung Quốc và Nhật Bản tham dự Đối thoại Shangri-La lần thứ 16 ở Singapore cho rằng ...

vanh dai con duong sau dai hoi 19 Trung Quốc thúc đẩy hợp tác toàn diện với Iran

Phát biểu trong chuyến thăm Iran, Phó Thủ tướng Trung Quốc Lưu Diên Đông ngày 22/4 tuyên bố nước này sẵn sàng tăng cường hợp ...

vanh dai con duong sau dai hoi 19 Trung Quốc cam kết thúc đẩy tiến trình đàm phán RCEP

Ngày 24/11, Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết nước này sẽ nỗ lực hết sức để hợp tác với các bên đàm phán Hiệp ...

TS. Phạm Sỹ Thành Giám đốc Chương trình Nghiên cứu Kinh tế Trung Quốc – VEPR (VCES)

Đọc thêm

Các doanh nghiệp Nhật Bản mong muốn tiếp tục mở rộng kinh doanh tại Việt Nam

Các doanh nghiệp Nhật Bản mong muốn tiếp tục mở rộng kinh doanh tại Việt Nam

Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định, Việt Nam luôn coi trọng quan hệ với Nhật Bản cũng như hoạt động của các nhà đầu tư Nhật Bản tại Việt ...
Hợp tác tài nguyên nước trong khuôn khổ Lan Thương - Mekong thể hiện sự đoàn kết khu vực

Hợp tác tài nguyên nước trong khuôn khổ Lan Thương - Mekong thể hiện sự đoàn kết khu vực

Sáu nước dọc sông Lan Thương - Mekong cùng giải quyết thách thức tài nguyên nước, thúc đẩy phát triển kinh tế khu vực và phúc lợi người dân.
Tin thế giới 28/3: Mỹ rút quân khỏi Niger, Nga gia tăng tấn công Ukraine, Australia hủy vụ kiện Trung Quốc

Tin thế giới 28/3: Mỹ rút quân khỏi Niger, Nga gia tăng tấn công Ukraine, Australia hủy vụ kiện Trung Quốc

Iran bị trừng phạt vì cấp tên lửa cho Nga, Philippines cứng rắn với Trung Quốc, Cố vấn cảnh báo lực lượng Ukraine bị 'đình trệ', Trung Quốc-Nga-Iran tập trận
Bộ đội biên phòng Việt Nam-Lào tuần tra song phương biên giới

Bộ đội biên phòng Việt Nam-Lào tuần tra song phương biên giới

Bộ Chỉ huy Bộ đội biên phòng tỉnh Quảng Trị và Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Savanakhet (Lào) tổ chức tuần tra song phương đoạn biên giới.
Thủ tướng Phạm Minh Chính tiếp Giám đốc quốc gia Ngân hàng thế giới tại Việt Nam

Thủ tướng Phạm Minh Chính tiếp Giám đốc quốc gia Ngân hàng thế giới tại Việt Nam

Thủ tướng Phạm Minh Chính đề nghị Ngân hàng thế giới tăng tài trợ vốn cho Việt Nam, tập trung vào những dự án trọng điểm quốc gia, quy mô ...
'Suối ngọt' xuất hiện ở khu vực Lan Thương - Mekong

'Suối ngọt' xuất hiện ở khu vực Lan Thương - Mekong

Trung Quốc khởi xướng dự án thí điểm nguồn nước tại Lào, cho phép khoảng 2.000 cư dân địa phương có thể tiếp cận với nước uống an toàn.
Quan hệ Pháp-Brazil: Nối lại nồng ấm

Quan hệ Pháp-Brazil: Nối lại nồng ấm

Chuyến đi của Tổng thống Pháp tới Brazil được cho là làm nồng ấm trở lại mối quan hệ băng giá dưới thời Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro.
Ngoại trưởng Mỹ thăm Hàn Quốc: Thông điệp nồng ấm

Ngoại trưởng Mỹ thăm Hàn Quốc: Thông điệp nồng ấm

Sự hiện diện của Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken tại Seoul lần này cũng cho thấy quan hệ đồng minh tiếp tục gắn kết chặt chẽ giữa Mỹ và Hàn Quốc.
Phía sau kỳ vọng của Thái Lan ở EU

Phía sau kỳ vọng của Thái Lan ở EU

Thông điệp mà Thủ tướng Thái Lan Srettha Thavisin muốn chuyển tới châu Âu, đặc biệt là Pháp và Đức là 'Thái Lan đã mở cửa kinh doanh trở lại'.
Tăng gắn kết, tìm đồng thuận

Tăng gắn kết, tìm đồng thuận

Chuyến thăm Mỹ của Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda cùng Thủ tướng Donald Tusk có thể coi là nỗ lực nâng tầm gắn kết mối quan hệ đồng minh với Mỹ.
Bầu cử Tổng thống Mỹ: Định hình cuộc đua ‘song mã’

Bầu cử Tổng thống Mỹ: Định hình cuộc đua ‘song mã’

Sau ngày Siêu thứ Ba, việc lựa chọn ứng viên Tổng thống của đảng Dân chủ và Cộng hòa gần như đã an bài.
Tổng thống Pháp thăm CH Czech: Nỗ lực tìm kiếm đồng minh

Tổng thống Pháp thăm CH Czech: Nỗ lực tìm kiếm đồng minh

Tổng thống Pháp đến CH Czech không chỉ đáp lễ mà còn là nỗ lực thể hiện vai trò dẫn dắt của nước Pháp và tìm kiếm sự ủng hộ của đồng minh.
Nghi phạm khủng bố đến từ Tajikistan: Tiếng chuông cảnh tỉnh cho Nga và thế giới

Nghi phạm khủng bố đến từ Tajikistan: Tiếng chuông cảnh tỉnh cho Nga và thế giới

Việc 4 nghi phạm vụ tấn công nhà hát ở Nga hôm 22/3 đều mang quốc tịch Tajikistan khiến sự chú ý đổ dồn về quốc gia Trung Á này.
Vụ tấn công đẫm máu ở Nga: Lý do Moscow 'lọt' tầm ngắm của IS

Vụ tấn công đẫm máu ở Nga: Lý do Moscow 'lọt' tầm ngắm của IS

Vụ tấn công đẫm máu ở Nga ngày 22/3 do tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng thực hiện cho thấy sự thay đổi mục tiêu của tổ chức khủng bố này.
Diễn đàn châu Á Bác Ngao: Tiếng nói của kinh tế châu Á

Diễn đàn châu Á Bác Ngao: Tiếng nói của kinh tế châu Á

Diễn đàn châu Á Bác Ngao được đánh giá là kênh hiệu quả để trao đổi ý kiến về các vấn đề kinh tế đáng quan tâm nhất trong suốt hai thập kỷ qua.
Chạy đua vũ khí hạt nhân, Mỹ đánh cược vào tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel?

Chạy đua vũ khí hạt nhân, Mỹ đánh cược vào tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel?

Những rắc rối trong chương trình tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel đang khiến cho Mỹ khó tiếp cận mục tiêu răn đe hạt nhân của mình.
Bất ổn ở Haiti: Nguồn cơn và nguy cơ

Bất ổn ở Haiti: Nguồn cơn và nguy cơ

Bất ổn chính trị, tranh giành quyền lực giữa các băng đảng cùng các vụ đảo chính và nghèo đói là những gì mà người dân Haiti tiếp tục phải đối mặt...
70 năm ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử

70 năm ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử

Baoquocte.vn. Ngày 13/3/1954 là ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử - nguồn cổ vũ lớn lao cho toàn thể nhân dân ta trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.
Điều gì đang xảy ra với quan hệ Mỹ-Israel?

Điều gì đang xảy ra với quan hệ Mỹ-Israel?

Việc Mỹ bỏ phiếu trắng với nghị quyết kêu gọi ngừng bắn ở Gaza của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc liệu có thể làm chuyển hướng quan hệ với Israel?
Nhật Bản cho phép xuất khẩu máy bay chiến đấu tối tân: 3 điều cần biết

Nhật Bản cho phép xuất khẩu máy bay chiến đấu tối tân: 3 điều cần biết

Kế hoạch theo Chương trình Không quân Chiến đấu Toàn cầu (GCAP) của Nhật Bản, Anh và Italy báo hiệu sự thay đổi then chốt trong chiến lược an ninh khu vực.
Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Dấu ấn Hành động hướng Đông, khẳng định giá trị chung với ASEAN

Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Dấu ấn Hành động hướng Đông, khẳng định giá trị chung với ASEAN

Ngoại trưởng Ấn Độ tìm cách tối đa hóa hoạt động ngoại giao để đưa mối quan hệ của Ấn Độ với các đối tác Đông Nam Á lên một tầm cao mới.
Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: 'Điểm mù' của Cơ quan an ninh Nga hay thuyết âm mưu đánh lạc hướng?

Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: 'Điểm mù' của Cơ quan an ninh Nga hay thuyết âm mưu đánh lạc hướng?

Khi chính lực lượng IS đã nhận là chủ mưu cuộc khủng bố, Nga vẫn chưa thể vội vàng tin bởi nếu vội tin rất có thể Moscow đã dính bẫy.
Chuyên gia EU: Châu Âu thức tỉnh sau 'giấc ngủ Đông', cục diện xung đột Nga-Ukraine sắp có bước chuyển?

Chuyên gia EU: Châu Âu thức tỉnh sau 'giấc ngủ Đông', cục diện xung đột Nga-Ukraine sắp có bước chuyển?

EU đồng lòng hỗ trợ Ukraine 'bằng mọi giá' vì hòa bình trong bối cảnh Nga đang dành nhiều lợi thế trong cuộc xung đột.
Mỹ sắp tổ chức thượng đỉnh ba bên, sẽ có thêm một thế 'kiềng ba chân' trong quan hệ quốc tế?

Mỹ sắp tổ chức thượng đỉnh ba bên, sẽ có thêm một thế 'kiềng ba chân' trong quan hệ quốc tế?

Hội nghị thượng đỉnh ba bên giữa Nhật Bản, Mỹ và Philippines sẽ lần đầu tiên được tổ chức tại Mỹ vào giữa tháng 4 này.
Phiên bản di động