Vì sao Iran không do dự đưa xung đột với Israel 'ra ánh sáng', thể diện là một chuyện nhưng có điều quan trọng hơn?

Vy Anh
Iran và Israel đang bước vào một cuộc xung đột trực diện ngày càng rõ ràng. Tehran rõ ràng lo lắng trước thái độ 'tất tay' của Israel và mong muốn giữ thể diện với các lực lượng ủy nhiệm.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Israel và Iran
Israel tấn công vào Khiam, Lebanon ngày 3/10. (Nguồn: AFP)

Trong một bài bình luận gần đây trên trang Asia Times, chuyên gia phân tích quan hệ quốc tế Aaron Pilkington, thành viên của Trung tâm Nghiên cứu Trung Đông, Đại học Denver (Mỹ) nhận định về thực tế đối đầu hiện nay giữa Israel và Iran.

Chuyên gia này cho rằng, Israel và Iran đã rơi vào trạng thái của một cuộc chiến. Mặc dù cuộc xung đột giữa hai bên đã diễn ra âm thầm và lặng lẽ trong "bóng tối" suốt nhiều thập niên song các hoạt động vừa qua đã làm thay đổi bản chất của cuộc khủng hoảng, khiến cho khả năng hạ nhiệt căng thẳng trở nên khó đoán định.

Ngày 1/10, Iran đã tiến hành cuộc tấn công quy mô lớn nhằm vào Israel, được coi là động thái trả đũa Israel vì đã ám sát hai thủ lĩnh quan trọng Ismail Haniyeh của phong trào Hồi giáo Hamas và Hassan Nasrallah của lực lượng Hezbollah. Đây là đợt tấn công thứ hai của Tehran trong vòng 6 tháng.

Theo chuyên gia Mỹ, động thái đáp trả quân sự ngay lập tức của Israel sau đó - một cuộc không kích nhằm vào hệ thống phòng không tiên tiến duy nhất của Iran ở tỉnh Isfahan - là một bước đi có tính toán.

Các vụ tấn công qua lại hồi tháng 4 thể hiện rằng cả Israel và Iran mong muốn giảm căng thẳng hơn là dấn thân vào một cuộc chiến công khai tiếp diễn.

Trong bối cảnh khả năng và sự lãnh đạo của Hamas bị suy giảm ở Dải Gaza, giới lãnh đạo quân sự của Israel hồi tháng 6 tuyên bố rằng họ đã “sẵn sàng đối mặt” với lực lượng Hezbollah do Iran hậu thuẫn ở Lebanon.

Israel tự tin chuyển hướng

Chuyên gia Aaron Pilkington cho rằng, việc Israel chuyển hướng từ Gaza sang Lebanon trùng hợp với thời điểm vụ ám sát thủ lĩnh chính trị Hamas ngày 31/7 khi ông Haniyeh đang ở Tehran.

Mặc dù Lãnh đạo Tối cao Iran Khamenei đã hứa hẹn về một “phản ứng mạnh mẽ” đáp trả Israel, nhưng đến tháng 9, Tehran vẫn chưa có hành động nào.

Điều này khiến nhiều nhà phân tích Trung Đông hoài nghi khả năng Iran thật sự đáp trả Israel và ý nghĩa của những cam kết của ông Khamenei đối với các lực lượng ủy nhiệm.

Nếu lãnh đạo Iran lựa chọn “kiềm chế” sau vụ ám sát, thì nước này sẽ không phản ứng như vậy trước chiến dịch nhiều giai đoạn của Israel chống lại Hezbollah hồi giữa tháng 9.

Iran hy vọng sẽ làm chậm lại và thậm chí có thể đảo ngược những thành tựu mà Israel giành được trước Hezbollah, đặc biệt khi Israel bắt đầu các chiến dịch trên bộ nhắm vào miền Nam Lebanon.

Tất nhiên, quân đội Israel giờ đây phải đối phó với lực lượng du kích có năng lực nhất thế giới - lực lượng đã hoạt động rất hiệu quả trong cuộc chiến Israel-Hezbollah năm 2006.

Tuy nhiên, khả năng tạo ra bất ngờ và loại bỏ các lãnh đạo chủ chốt của Hezbollah chứng tỏ rằng chiến lược và khả năng lập kế hoạch tác chiến của Israel vượt trội hơn hẳn so với Hezbollah.

Và theo chuyên gia Aaron Pilkington, điều này gây ra một cú sốc lớn cho “viên ngọc quý” của Iran trong “Trục kháng chiến” (mạng lưới các lực lượng ủy nhiệm của Iran).

Trong bối cảnh này, cuộc tấn công trả đũa của Iran hôm 1/10 có thể được nhìn nhận như một nỗ lực để tạo thời gian cho Hezbollah bổ nhiệm lãnh đạo thay thế, tái tổ chức và chuẩn bị chống lại các đợt tấn công của Israel.

Israel và Iran
Hàng trăm tên lửa từ phía Iran bắn vào lãnh thổ Israel, ngày 1/10. (Nguồn: Arab News)

Iran không thể đứng nhìn

Chuyên gia Aaron Pilkington nhận định, hành động trả đũa cũng nhằm giúp Iran giữ thể diện, đặc biệt là với các lực lượng trong mạng lưới ủy nhiệm.

Lực lượng Vệ binh cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) đóng vai trò chủ chốt trong cuộc tấn công của Hamas vào Israel ngày 7/10/2023. Mặc dù Iran tuyên bố không nhận được thông tin trước về cuộc tấn công, nhưng sự hỗ trợ từ IRGC được coi là yếu tố quan trọng khuyến khích hành động của Hamas.

Chuyên gia Aaron Pilkington: Hành động trả đũa giúp Iran giữ thể diện, đặc biệt là với các lực lượng trong mạng lưới ủy nhiệm.

Kể từ đó, Hamas gần như không nhận được sự hỗ trợ kịp thời từ Tehran. Chuyên gia Aaron Pilkington cho rằng, điều này khiến Hamas suy yếu, không thể tổ chức chiến dịch tấn công hiệu quả. Các lãnh đạo quân đội Israel khẳng định Hamas đã bị đánh bại.

Chuyên gia Aaron Pilkington phân tích, khi xung đột tại Gaza bùng nổ, IRGC đã không có mặt. Giờ đây, khi Israel chuyển hướng chú ý sang Lebanon và giành được một số thành tựu ban đầu chống lại Hezbollah, Iran không thể đứng nhìn vì hai lý do chính.

Thứ nhất, một năm chiến đấu tại Gaza đã cho thấy Israel sẵn sàng làm mọi thứ để loại bỏ nguy cơ dọc biên giới, kể cả chịu áp lực chính trị quốc tế hoặc hành động trong lãnh thổ Iran. Thứ hai, các lực lượng ủy nhiệm của Iran ở nơi khác đang theo dõi xem Tehran tiếp tục hỗ trợ họ hay sẽ từ bỏ, như đã làm với Hamas.

Chiến thuật răn đe phát huy tác dụng

Theo chuyên gia Aaron Pilkington, Tehran đang đối mặt với áp lực phải khôi phục khả năng răn đe, điều này được phản ánh qua hai chiến lược chủ chốt: Mạng lưới các lực lượng ủy nhiệm và kho vũ khí tầm xa. Iran sử dụng cả tên lửa đạn đạo, tên lửa hành trình và thiết bị bay không người lái có khả năng tấn công để bảo vệ lãnh thổ.

Chiến lược này nhằm ngăn chặn các cuộc tấn công từ đối thủ theo hai cách: Một là đe dọa Israel và các đồng minh Mỹ trong khu vực thông qua các cuộc tấn công của lực lượng ủy nhiệm; hai là tạo ra các mục tiêu khác để đối thủ có thể tấn công mà không gây tổn hại trực tiếp đến Iran.

Tuy nhiên, việc Israel làm suy yếu Hamas và gia tăng các hoạt động chống lại Hezbollah đang đe dọa khả năng răn đe của Iran, điều mà các lãnh đạo của Cộng hòa Hồi giáo này coi là một rủi ro không thể chấp nhận.

Ông Aaron Pilkington lập luận, những mệnh lệnh khẩn cấp đan xen này có thể đã thúc đẩy các nhà lãnh đạo Iran tiến hành một cuộc tấn công tên lửa trực tiếp lớn thứ hai vào Israel ngày 1/10.

Iran tuyên bố, 90% tên lửa đánh trúng mục tiêu, trong khi Israel và Mỹ cho rằng, cuộc tấn công này “thất bại và không hiệu quả”, mặc dù có video không xác thực cho thấy một số tên lửa đã nổ sau khi chạm đất tại Israel.

Tuy nhiên, cuộc xung đột này chắc chắn chưa kết thúc. Israel sẽ không dừng các hoạt động ở Lebanon cho đến khi hoàn thành mục tiêu an ninh biên giới. Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã cam kết trả đũa Iran vì cuộc tấn công vừa qua.

Trong khí đó, lãnh đạo IRGC cũng đe dọa rằng, nếu Israel đáp trả quân sự cuộc tấn công ngày 1/10, Iran sẽ trả đũa bằng những cuộc tấn công “hủy diệt và nghiền nát”.

Chuyên gia Aaron Pilkington nhận định, những động thái quân sự của hai bên cho thấy sẽ không bên nào lùi bước. Động thái tiếp theo của Israel sẽ quyết định diễn biến của cuộc xung đột với Iran.

Iran tấn công Israel bằng tên lửa: HĐBA và G7 đồng loạt họp khẩn, LHQ kêu gọi 'lý trí thức tỉnh', Mỹ cảnh báo Tehran

Iran tấn công Israel bằng tên lửa: HĐBA và G7 đồng loạt họp khẩn, LHQ kêu gọi 'lý trí thức tỉnh', Mỹ cảnh báo Tehran

Sau "mưa tên lửa" mà Iran trút vào Israel tối 1/10, khiến nguy cơ xung đột toàn diện lan rộng ở Trung Đông, Hội đồng ...

Mỹ tìm cách ngăn cản Israel tấn công các cơ sở hạt nhân của Iran, tránh kịch bản tồi tệ nhất

Mỹ tìm cách ngăn cản Israel tấn công các cơ sở hạt nhân của Iran, tránh kịch bản tồi tệ nhất

Tổng thống Mỹ Joe Biden cho rằng Israel nên hoãn việc tấn công trả đũa vào các cơ sở hạt nhân của Iran, trong bối ...

Trung Đông: Ông Trump nói Israel nên tấn công cơ sở hạt nhân Iran, Tehran cầu viện Nga?

Trung Đông: Ông Trump nói Israel nên tấn công cơ sở hạt nhân Iran, Tehran cầu viện Nga?

Ngày 4/10, ứng cử viên tổng thống đảng Cộng hòa Donald Trump cho rằng, Israel nên tấn công các cơ sở hạt nhân của Iran ...

Israel tăng cường lực lượng gần Gaza, không kích Syria, nhắm tới Iran

Israel tăng cường lực lượng gần Gaza, không kích Syria, nhắm tới Iran

Những động thái tấn công dồn dập của Israel trên nhiều mặt trận khiến xung đột ở Trung Động không có tín hiệu hạ nhiệt.

Lo ngại Israel trả đũa, Iran tăng cường an ninh cơ sở dầu mỏ

Lo ngại Israel trả đũa, Iran tăng cường an ninh cơ sở dầu mỏ

Bộ trưởng Dầu mỏ Iran Mohsen Paknejad ngày 6/10 đã đi kiểm tra tình hình an ninh tại cảng xuất khẩu dầu chủ chốt của ...

(theo Asia Times)

Bài viết cùng chủ đề

Chảo lửa Trung Đông

Xem nhiều

Đọc thêm

8 lợi ích sức khỏe khi uống trà matcha hằng ngày

8 lợi ích sức khỏe khi uống trà matcha hằng ngày

Tiêu thụ trà matcha mỗi ngày giúp não bộ tỉnh táo, giảm căng thẳng, kiểm soát cân nặng và đường huyết, hỗ trợ sức khỏe đường ruột và giảm cân.
Giá cà phê hôm nay 2/11/2024: Giá cà phê trong nước giảm mạnh, mất 14.000 đồng trong một tháng, thành tích chưa từng có của ngành cà phê Việt

Giá cà phê hôm nay 2/11/2024: Giá cà phê trong nước giảm mạnh, mất 14.000 đồng trong một tháng, thành tích chưa từng có của ngành cà phê Việt

Giá cà phê hôm nay 2/11/2024: Giá cà phê trong nước giảm mạnh, mất 14.000 đồng trong một tháng, thành tích chưa từng có của ngành cà phê Việt.
Canada nêu quan điểm về việc Ukraine dùng vũ khí tầm xa tấn công lãnh thổ Nga; Na Uy cấp tiền giúp Kiev bảo trì F-16

Canada nêu quan điểm về việc Ukraine dùng vũ khí tầm xa tấn công lãnh thổ Nga; Na Uy cấp tiền giúp Kiev bảo trì F-16

Ngoại trưởng Canada tuyên bố Ukraine nên được phép sử dụng vũ khí tầm xa để tấn công các mục tiêu quân sự nằm sâu bên trong lãnh thổ Nga.
Giá tiêu hôm nay 2/11/2024: Kim ngạch xuất khẩu tiêu Việt tăng ấn tượng, thị trường giảm trước áp lực bán ra

Giá tiêu hôm nay 2/11/2024: Kim ngạch xuất khẩu tiêu Việt tăng ấn tượng, thị trường giảm trước áp lực bán ra

Giá tiêu hôm nay 2/11/2024 tại thị trường trong nước lao dốc ở một số địa phương trọng điểm, giao dịch từ 141.000 - 142.500 đồng/kg.
Giá vàng hôm nay 2/11/2024: Giá vàng đang được điều chỉnh mạnh - cơ hội mua vào ngay lúc này, 'diễn biến lạ' ở thị trường trong nước?

Giá vàng hôm nay 2/11/2024: Giá vàng đang được điều chỉnh mạnh - cơ hội mua vào ngay lúc này, 'diễn biến lạ' ở thị trường trong nước?

Giá vàng hôm nay 2/11/2024: Giá vàng đang được điều chỉnh - cơ hội mua vào ngay lúc này, 'diễn biến lạ' ở thị trường trong nước?
Lịch âm hôm nay 2024: Xem lịch âm 2/11/2024, Lịch vạn niên ngày 2 tháng 11 năm 2024

Lịch âm hôm nay 2024: Xem lịch âm 2/11/2024, Lịch vạn niên ngày 2 tháng 11 năm 2024

Lịch âm 2/11. Lịch âm hôm nay 2/11/2024? Âm lịch hôm nay 2/11. Lịch vạn niên 2/11/2024. Ngày hôm nay tốt hay xấu? Xem ngày giờ, hướng tốt xấu...
Canada nêu quan điểm về việc Ukraine dùng vũ khí tầm xa tấn công lãnh thổ Nga; Na Uy cấp tiền giúp Kiev bảo trì F-16

Canada nêu quan điểm về việc Ukraine dùng vũ khí tầm xa tấn công lãnh thổ Nga; Na Uy cấp tiền giúp Kiev bảo trì F-16

Ngoại trưởng Canada tuyên bố Ukraine nên được phép sử dụng vũ khí tầm xa để tấn công các mục tiêu quân sự nằm sâu bên trong lãnh thổ Nga.
Ukraine muốn có chiến đấu cơ MiG-29, Ba Lan nói ‘không phải mọi thứ đều có thể’

Ukraine muốn có chiến đấu cơ MiG-29, Ba Lan nói ‘không phải mọi thứ đều có thể’

Kiev đang yêu cầu Warsaw chuyển giao phi đội chiến đấu cơ MiG-29, nhưng Ba Lan cũng cần số máy bay này vì có thể trở thành 'quốc gia tiền tuyến'.
Israel: Tăng thuế, ‘thắt lưng buộc bụng’, thông qua dự toán ngân sách chiến tranh năm 2025

Israel: Tăng thuế, ‘thắt lưng buộc bụng’, thông qua dự toán ngân sách chiến tranh năm 2025

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu gọi đây là 'nguồn ngân sách quan trọng, đầy thách thức nhưng cần thiết trong một năm chiến tranh'.
Tin thế giới 1/11: Ngoại trưởng Nga-Triều hội đàm, Israel nêu điều kiện ngừng bắn với Hezbollah, Moscow vạch trần 'thỏa thuận ngầm' Ukraine - Mỹ

Tin thế giới 1/11: Ngoại trưởng Nga-Triều hội đàm, Israel nêu điều kiện ngừng bắn với Hezbollah, Moscow vạch trần 'thỏa thuận ngầm' Ukraine - Mỹ

Báo Thế giới và Việt Nam điểm một số tin quốc tế nổi bật trong ngày.
Hàn Quốc trừng phạt Triều Tiên

Hàn Quốc trừng phạt Triều Tiên

Bộ Ngoại giao Hàn Quốc thông báo lệnh trừng phạt mới nhất đối với 11 cá nhân và 4 thực thể liên quan vụ phóng ICBM của Triều Tiên.
Ông Mahmoud al-Mashhadani trở lại ghế Chủ tịch Quốc hội Iraq sau 16 năm

Ông Mahmoud al-Mashhadani trở lại ghế Chủ tịch Quốc hội Iraq sau 16 năm

Ngày 31/10, các nhà lập pháp Iraq bầu ông Mahmoud al-Mashhadani làm Chủ tịch Quốc hội mới.
Israel-Iran: Trả đũa trong tính toán

Israel-Iran: Trả đũa trong tính toán

Israel tiến hành tập kích đường không vào nhiều mục tiêu ở Iran. Đợt tấn công trả đũa của Israel có những điểm đáng chú ý và đặt ra nhiều vấn đề.
Thảm họa vũ khí hạt nhân: Cảnh báo, suy đoán và kịch bản

Thảm họa vũ khí hạt nhân: Cảnh báo, suy đoán và kịch bản

Nga nhiều lần cảnh báo ‘lằn ranh đỏ’. Có người lo sợ về một thảm họa hạt nhân, nhưng cũng có ý kiến cho đó là ‘đe dọa bằng lời nói’!
Hợp tác quân sự Nga-Triều Tiên, toan tính và phản ứng

Hợp tác quân sự Nga-Triều Tiên, toan tính và phản ứng

Dư luận về leo thang căng thẳng ở bán đảo liên Triều chưa kịp lắng lại bùng lên với thông tin quân đội Triều Tiên xuất hiện ở Nga.
Tổng thống Phần Lan thăm Trung Quốc: Tìm khuôn khổ mới

Tổng thống Phần Lan thăm Trung Quốc: Tìm khuôn khổ mới

Chuyến thăm Trung Quốc ngày 28 - 31/10 của Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb phản ánh nỗ lực nâng tầm khuôn khổ hợp tác giữa một thế giới đầy biến động.
Tổng tuyển cử tại Nhật Bản: Cần hơn một chiến thắng

Tổng tuyển cử tại Nhật Bản: Cần hơn một chiến thắng

Cuộc tổng tuyển cử sắp tới tại Nhật Bản sẽ là bài kiểm tra khó dành cho liên minh cầm quyền của đảng Dân chủ Tự do (LDP) và đảng Công minh (Komeito).
Hội nghị thượng đỉnh EU-GCC: Muộn còn hơn không

Hội nghị thượng đỉnh EU-GCC: Muộn còn hơn không

Việc EU và GCC họp thượng đỉnh đầu tiên sau 35 năm thiết lập quan hệ có thể muộn, song là cần thiết trong bối cảnh hiện nay.
Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Theo Hiến pháp Mỹ, ứng cử viên Tổng thống phải nhiều hơn 35 tuổi, đã sinh sống tại Mỹ liên tục trên 14 năm, được sinh ra tại Mỹ và là công dân Mỹ.
GPT-5: Open AI mở ra chân trời mới

GPT-5: Open AI mở ra chân trời mới

Sự kiện đang được giới công nghệ mong đợi có thể xảy ra ngay trong năm nay, là sự ra mắt của GPT-5.
30 năm UNCLOS có hiệu lực: Vai trò giữ gìn trật tự pháp lý trên biển của ITLOS

30 năm UNCLOS có hiệu lực: Vai trò giữ gìn trật tự pháp lý trên biển của ITLOS

Gần 30 năm qua, Tòa án Luật Biển quốc tế (ITLOS) góp phần quan trọng giữ gìn tính toàn vẹn, thúc đẩy tuân thủ UNCLOS.
Giải Nobel – Di sản của một thiên tài

Giải Nobel – Di sản của một thiên tài

Nobel, giải thưởng danh giá bậc nhất thế giới được trao cho các cá nhân và tổ chức đạt những thành tựu lớn lao cho nhân loại theo ý nguyện của Alfred Nobel.
Cộng đồng Pháp ngữ: Từ chung ngôn ngữ đến cùng sứ mệnh

Cộng đồng Pháp ngữ: Từ chung ngôn ngữ đến cùng sứ mệnh

La Francophonie là tên gọi của cộng đồng các quốc gia và vùng lãnh thổ có sử dụng tiếng Pháp, ngôn ngữ được sử dụng nhiều thứ năm trên thế giới...
Cuộc chiến chống biến đổi khí hậu toàn cầu

Cuộc chiến chống biến đổi khí hậu toàn cầu

Những biểu hiện của biến đổi khí hậu, sự tác động của El Nino và La Nina khiến 2024 là năm ghi nhận nhiều kỷ lục thiên tai đáng buồn...
Phiên bản di động