Ảnh hưởng của Mỹ đối với sự phát triển của Phiến quân Hồi giáo IS

Năm 2004, khi lực lượng Mỹ đột kích một căn nhà ở Falluja, họ đã tiêu diệt được nhiều đối tượng khủng bố người Hồi giáo dòng Sunni ở Iraq. Các binh sĩ Mỹ cũng bắt giữ được một người đàn ông khoảng 30 tuổi, nhưng lại không có thông tin gì về người này.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Abu Bakr al-Baghdadi, thủ lĩnh lực lượng phiến quân Nhà nước Hồi giáo (IS).

Nhân vật “vô danh” đó bây giờ được cả thế giới biết đến với cái tên Abu Bakr al-Baghdadi, vị caliph tự xưng của Nhà nước Hồi giáo (IS) và là kiến trúc sư của kế hoạch vẽ lại bản đồ vùng Trung Đông.

Một quan chức Lầu Năm Góc cho biết, “lúc chúng tôi tóm được hắn vào năm 2004, Baghdadi chỉ là một tên du thủ du thực trên đường phố”. “Thật khó có thể tin được là hắn đã trở thành thủ lĩnh của IS”, quan chức này nói thêm.

Khi còn là một thành viên thuộc tổ chức khủng bố al-Qaeda, trong những năm đầu Mỹ chiếm đóng ở Iraq, Baghdadi không phải là một chiến binh, mà là một thủ lĩnh tôn giáo. Vậy nên, sau khi nắm quyền lãnh đạo của phiến quân Hồi giáo ở Iraq, hắn tự xưng là caliph của thế giới Hồi giáo, tiến hành những chiến dịch đẫm máu nhằm loại bỏ những nhóm tôn giáo thiểu số khác như Shiites và Yazidis.

Chính quyền Mỹ và Iraq đã thành lập nhiều nhóm tình báo để điều tra tung tích của Baghdadi, nhưng cho đến nay, những thông tin về y vẫn khá hạn chế. Việc Baghdadi xuất hiện ở một nhà thờ Hồi giáo gần đây, được quay lại và tung lên mạng internet, là một trong những lần hiếm hoi người ta thấy hình ảnh của hắn.

Baghdadi được cho là có bằng Tiến sĩ về Hồi giáo tại một trường đại học ở thủ đô Baghdad, và từng là giáo sĩ tại quê nhà Samarra. Hắn cũng là hậu duệ của dòng dõi bộ tộc cao quý Quraysh từ thời Nhà tiên tri Mohammad.

Bộ Quốc phòng Mỹ cho biết, sau khi bị bắt ở Falluja hồi đầu năm 2004, Baghdadi đã được thả vào tháng 12 cùng năm đó. Tuy nhiên, theo học giả Hisham al-Hashimi, Baghdadi đã bị giam giữ ở một trại tập trung của Mỹ trong 5 năm, và thời gian này đã khiến Baghdadi trở nên vô cùng cực đoan.

Trong thời gian đầu tham gia lực lượng phiến quân Hồi giáo ở Iraq, Baghdadi là thuộc cấp thân cận của thủ lĩnh Abu Musab al-Zarqawi. Nhóm khủng bố do Zarqawi cầm đầu được cho là chi nhánh của al-Qaeda ở Iraq.

Vào năm 2006, Zarqawi đã thiệt mạng trong những đợt tấn công của lực lượng Mỹ. Việc này đã khiến tổ chức khủng bố Hồi giáo Iraq gặp nhiều xáo trộn về nhân sự lãnh đạo. Nhưng đây cũng là cơ hội để Baghdadi củng cố vị trí của mình.

Trong bối cảnh Mỹ giảm dần hoạt động quân sự ở Iraq, lực lượng Mỹ tập trung vào việc loại trừ các phần tử khủng bố al-Qaeda. Vào tháng 4/2010, một chiến dịch lớn của quân đội Mỹ và Iraq đã tiêu diệt hai thủ lĩnh cao cấp của al-Qaeda tại thành phố Tikrit.

Chỉ 1 tháng sau đó, al-Qaeda đưa ra thông báo về lãnh đạo mới, trong đó người đứng đầu là Baghdadi. Tình báo phương Tây ngay lập tức lao vào tìm hiểu thông tin về nhân vật này.

Tháng 6/2010, Stratfor xuất bản một báo cáo, trong đó đề cập việc “Nhà nước Hồi giáo ở Iraq và Cận Đông (ISIS – tên gọi trước đây của IS) nuôi ý định thành lập một Vương quốc Hồi giáo (caliphate)”.

ISIS ban đầu hoạt động ở vùng phía Tây Syria và tỉnh Anbar và tỉnh Nineveh của Iraq. Bên cạnh đó, trong bối cảnh các nhóm phiến quân ôn hòa ở Syria bị quân đội chính phủ Syria đánh bại, ISIS đã nhanh chóng nổi lên hoành hành nhờ vào sự hỗ trợ từ nhiều tổ chức khủng bố trong thế giới Ả Rập.

Tình hình này đã khiến các nhà lập pháp và chính trị gia Mỹ, bao gồm Ngoại trưởng Hillary Clinton, cáo buộc Tổng thống Barack Obama đã gián tiếp khiến ISIS trỗi dậy. Thứ nhất, ông Obama đã quyết định rút hoàn toàn quân đội ra khỏi Iraq vào năm 2011. Thứ hai, Tổng thống Mỹ không cung cấp vũ khí cho các lực lượng đối lập ôn hòa ở Syria để chống lại phiến quân khủng bố.

Thật ra, từ trước đó, những hành động can thiệp của Mỹ ở Iraq đã trực tiếp xúc tác cho sự phát triển của Baghdadi và phiến quân Hồi giáo. Baghdadi là một người Iraq theo tư tưởng cực đoan, và tư tưởng nguy hiểm đó được phát triển trong thời kì chiếm đóng của quân đội Mỹ.

Ngoài ra, việc Mỹ lật đổ chính quyền Tổng thống Saddam Hussein đã tạo điều kiện cho sự lộng hành của các phong trào vũ trang Hồi giáo và cho Baghdadi cơ hội phát tán các quan điểm cực đoan của mình.

Hiện tại, mặc dù hoạt động trên cả lãnh thổ Syria song Iraq vẫn là địa bàn cát cứ chính của IS. Baghdadi cũng xác định Iraq là nơi mà hắn sẽ xây dựng nên Vương quốc Hồi giáo.

Một trong những diễn biến mới nhất, các tay súng IS đã chiếm được Mosul, thành phố lớn thứ 2 ở Iraq, gây nên quan ngại lớn cho giới chức Mỹ cũng như chính quyền Iraq.

Hãng tin Reuters đưa tin, Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc đang có kế hoạch hạn chế các nguồn cung cấp tài chính cho IS. Tuy vậy, những nỗ lực đó sẽ ít có hiệu quả bởi lẽ, phiến quân IS hiện tại gần như tự cung cấp tài chính bằng việc kiểm soát các mỏ dầu khí, tống tiền và thu thuế ở những vùng mà lực lượng này chiếm đóng. Ví dụ, ở làng Hawija, IS buộc quân lính và sĩ quan cảnh sát của chính phủ phải đóng 850$/người “tiền hối lỗi”.

Mặc dù đánh chiếm các vùng đất bằng các biện pháp tàn bạo, nhưng Baghdadi vẫn tiến hành những bước đi cụ thể để hướng tới việc xây dựng nhà nước. Ở Mosul, IS tổ chức “ngày hội vui” cho trẻ em, trao quà và thức ăn trong ngày lễ Eid al-Fitr, tổ chức cuộc thi đọc kinh Quran, mở các trạm xe bus, xây dựng trường học.

Chính phủ Mỹ đánh giá Baghdadi điều hành tổ chức khủng bố hiệu quả hơn Zarqawi. Một quan chức về phòng chống khủng bố của Mỹ cho rằng: “Baghdadi xử lí vấn đề một cách hết sức mềm dẻo và khôn ngoan”.

Brett McGurk, một chuyên gia hàng đầu về Iraq của Bộ Ngoại giao Mỹ nhận định, hiện nay Baghdadi không chỉ điều hành một tổ chức khủng bố, mà còn là một quân đội hùng hậu. Phát biểu tại buổi điều trần của Quốc hội Mỹ, ông McGurk nói: “IS còn nguy hiểm hơn cả al-Qaeda”.

Quang Chinh (theo The New York Times)

Xem nhiều

Đọc thêm

Đối ngoại trong tuần: Nâng cấp quan hệ với Malaysia lên Đối tác chiến lược toàn diện; Việt Nam trúng cử làm thành viên UNCITRAL nhiệm kỳ 2025-2031

Đối ngoại trong tuần: Nâng cấp quan hệ với Malaysia lên Đối tác chiến lược toàn diện; Việt Nam trúng cử làm thành viên UNCITRAL nhiệm kỳ 2025-2031

Báo TG&VN điểm lại một số hoạt động nổi bật của đối ngoại Việt Nam trong tuần từ 18-25/11.
Giá vàng hôm nay 26/11/2024: Giá vàng bất ngờ ‘quay xe’, chịu sức ép từ quyết định của ông Trump, vàng nhẫn và vàng miếng đồng loạt lao dốc

Giá vàng hôm nay 26/11/2024: Giá vàng bất ngờ ‘quay xe’, chịu sức ép từ quyết định của ông Trump, vàng nhẫn và vàng miếng đồng loạt lao dốc

Giá vàng hôm nay 26/11/2024, Giá vàng bất ngờ quay đầu giảm mạnh. Hai yếu tố gây sức ép lên kim loại quý. Giá vàng nhẫn, vàng miếng thuận đà ...
Giá tiêu hôm nay 26/11/2024: Thị trường chưa có dấu hiệu tác động mạnh, đà tăng vẫn được đánh giá cao

Giá tiêu hôm nay 26/11/2024: Thị trường chưa có dấu hiệu tác động mạnh, đà tăng vẫn được đánh giá cao

Giá tiêu hôm nay 26/11/2024 tại thị trường trong nước đi ngang ở một số địa phương trọng điểm, giao dịch từ 139.000 – 140.000 đồng/kg.
Vinh danh 22 tác phẩm khơi dậy tự hào dân tộc và khát vọng phát triển đất nước nơi biên cương

Vinh danh 22 tác phẩm khơi dậy tự hào dân tộc và khát vọng phát triển đất nước nơi biên cương

Ban tổ chức đã vinh danh 22 tác phẩm xuất sắc nhất của cuộc thi tham gia cuộc thi ảnh nghệ thuật 'Tự hào một dải biên cương'.
Tổng Bí thư Tô Lâm trao đổi chuyên đề ‘Kỷ nguyên phát triển mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam’

Tổng Bí thư Tô Lâm trao đổi chuyên đề ‘Kỷ nguyên phát triển mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam’

Một số nhận thức cơ bản về kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, Tổng Bí thư nhấn mạnh, đó là kỷ nguyên phát triển, kỷ nguyên ...
Tập đoàn Ericsson mong muốn nghiên cứu, phát triển các sản phẩm, công nghệ mới tại Việt Nam

Tập đoàn Ericsson mong muốn nghiên cứu, phát triển các sản phẩm, công nghệ mới tại Việt Nam

Thủ tướng đề nghị Tập đoàn Ericsson đẩy mạnh hợp tác với Việt Nam, không chỉ mở rộng thương mại mà còn hợp tác theo chiều sâu, mang tính chiến ...
Tin thế giới 25/11: Ukraine tấn công kho dầu Nga, Tổng thống Philippines bị đe dọa ám sát, Niger nổi giận với EU

Tin thế giới 25/11: Ukraine tấn công kho dầu Nga, Tổng thống Philippines bị đe dọa ám sát, Niger nổi giận với EU

Báo Thế giới và Việt nam điểm một số tin quốc tế nổi bật trong 24h.
Đại sứ Israel tại Mỹ 'thắp lên hy vọng' về tương lai lệnh ngừng bắn với Hezbollah

Đại sứ Israel tại Mỹ 'thắp lên hy vọng' về tương lai lệnh ngừng bắn với Hezbollah

Đại sứ Israel tại Washington tuyên bố, một thỏa thuận ngừng bắn nhằm chấm dứt giao tranh giữa Tel Aviv và Hezbollah có thể được đạt được trong vài ngày tới.
Biểu tình bùng phát ở Pakistan, yêu cầu trả tự do cho cựu Thủ tướng Imran Khan

Biểu tình bùng phát ở Pakistan, yêu cầu trả tự do cho cựu Thủ tướng Imran Khan

Vào ngày 25/11, hàng trăm người Pakistan đã tham gia cuộc tuần hành đòi trả tự do cho cựu Thủ tướng bị giam giữ Imran Khan.
Tình hình Lebanon: Beirut tố Israel gửi 'thông điệp đẫm máu' từ chối hòa giải, Mỹ dọa rút khỏi đàm phán ngừng bắn

Tình hình Lebanon: Beirut tố Israel gửi 'thông điệp đẫm máu' từ chối hòa giải, Mỹ dọa rút khỏi đàm phán ngừng bắn

Ngày 24/11, Thủ tướng lâm thời của Lebanon Najib Mikati cáo buộc rằng, Israel từ chối giải pháp chính trị cho xung đột với lực lượng Hezbollah.
Thủ tướng Malaysia công du Hàn Quốc: Cùng xây dựng quan hệ Đối tác chiến lược, hợp tác quốc phòng là biểu tượng của lòng tin

Thủ tướng Malaysia công du Hàn Quốc: Cùng xây dựng quan hệ Đối tác chiến lược, hợp tác quốc phòng là biểu tượng của lòng tin

Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim đang có chuyến công du tới Hàn Quốc từ ngày 24-26/11, theo lời mời của Tổng thống nước chủ nhà Yoon Suk Yeol.
Hezbollah dội 250 tên lửa vào Israel, nỗ lực ngừng bắn gặp trở ngại

Hezbollah dội 250 tên lửa vào Israel, nỗ lực ngừng bắn gặp trở ngại

Lực lượng Hezbollah ngày 24/11 đã bắn khoảng 250 tên lửa và các loại đạn pháo khác vào Israel.
Các eo biển chiến lược: Từ điểm nghẽn trở thành cầu nối

Các eo biển chiến lược: Từ điểm nghẽn trở thành cầu nối

Các eo biển chiến lược luôn là công cụ địa kinh tế, địa chính trị đặc biệt để duy trì vị thế và gia tăng sức mạnh quốc gia.
Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Sự trở lại của Tổng thống đắc cử Donald Trump mang nhiều hàm ý cho nước Mỹ và thế giới. Châu Á – Thái Bình Dương trong đó có tiểu vùng Mekong cũng không nằm ...
‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

Quan hệ giữa Mỹ và Iran, từng là đồng minh thân cận thời đầu Chiến tranh Lạnh, đã biến thành đối đầu kéo dài hàng thập kỷ.
Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Cuộc đua vào Nhà Trắng giữa hai ứng cử viên Kamala Harris của đảng Dân chủ và Donald Trump của đảng Cộng hòa sẽ 'ngã ngũ' trong ngày 5/11 (giờ Mỹ).
Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Còn 2 ngày nữa Nhà Trắng sẽ xác định được chủ nhân mới thay thế đương kim Tổng thống Joe Biden. Đó sẽ là ứng viên đảng Dân chủ Kamala Harris hoặc chủ cũ, ông ...
Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Các cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ luôn mang nhiều yếu tố bất ngờ, kịch tính, thậm chí có khả năng thay đổi cục diện vào phút chót.
Tổng thống Mỹ Biden và 'nước cờ cuối' củng cố di sản, tạo không gian để ông Trump trổ tài 'bậc thầy thương thuyết'

Tổng thống Mỹ Biden và 'nước cờ cuối' củng cố di sản, tạo không gian để ông Trump trổ tài 'bậc thầy thương thuyết'

Tổng thống Mỹ Joe Biden vẫn nỗ lực nhằm thay đổi cục diện xung đột Nga-Ukraine và Trung Đông, tuy nhiên, sẽ chỉ là 'muối bỏ bể'.
Chuyên gia Thái Lan: Chuyến thăm Malaysia của Tổng Bí thư Tô Lâm thể hiện cách tiếp cận lấy ASEAN làm trung tâm

Chuyên gia Thái Lan: Chuyến thăm Malaysia của Tổng Bí thư Tô Lâm thể hiện cách tiếp cận lấy ASEAN làm trung tâm

Theo chuyên gia Thái Lan, chuyến thăm Malaysia của Tổng Bí thư Tô Lâm diễn ra khi 2 quốc gia ASEAN đang điều hướng thay đổi địa chính trị nhanh chóng.
Một Iran 'rất khác' sẽ khiến ông Trump phải đau đầu!

Một Iran 'rất khác' sẽ khiến ông Trump phải đau đầu!

Rất có thể chính sách 'gây áp lực tối đa' của Tổng thống đắc cử Donald Trump sẽ không còn tác dụng với Iran khi ở thời điểm hiện nay.
Ông Donald Trump 'tái xuất': Cục diện Nam bán cầu có đảo chiều?

Ông Donald Trump 'tái xuất': Cục diện Nam bán cầu có đảo chiều?

Sự trở lại của ông Donald Trump không chỉ đánh dấu bước ngoặt trong chính trị Mỹ mà còn hứa hẹn ảnh hưởng sâu rộng đến khu vực Nam bán cầu.
'Hạt hòa bình' gieo mầm ngoại giao nông sản Mỹ-Trung

'Hạt hòa bình' gieo mầm ngoại giao nông sản Mỹ-Trung

Nhóm các nhà nghiên cứu Mỹ và Trung Quốc đang tiến hành dự án 'hạt hòa bình' nhằm thúc đẩy cân bằng thương mại nông nghiệp giữa hai nước.
Xung đột Nga-Ukraine: Đoán ý đồ người kế nhiệm, Tổng thống Biden đi thêm nước cờ 'một mũi tên trúng hai đích'

Xung đột Nga-Ukraine: Đoán ý đồ người kế nhiệm, Tổng thống Biden đi thêm nước cờ 'một mũi tên trúng hai đích'

Mặc dù sắp mãn nhiệm nhưng Tổng thống Mỹ Joe Biden đã có một quyết định quan trọng liên quan đến xung đột Nga-Ukraine.
Phiên bản di động