TIN LIÊN QUAN | |
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tiếp Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ | |
Bộ trưởng Quốc phòng Mark Esper phát biểu tại Học viện Ngoại giao |
Bộ trưởng Quốc phòng Ngô Xuân Lịch đón Bộ trưởng Quốc phòng Mark Esper tại trụ sở Bộ Quốc phòng. (Ảnh: Minh Quân) |
Chuyến thăm 4 nước châu Á (Hàn Quốc, Thái Lan, Philippines và Việt Nam) của ông Mark Esper diễn ra trong bối cảnh Tổng thống Donald Trump theo đuổi phương châm “Nước Mỹ trên hết”, triển khai một số chính sách có thể tác động tiêu cực tới cam kết của Mỹ đối với đồng minh, đối tác trong Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Bên cạnh đó, khu vực này đã chứng kiến nhiều chuyển biến nhanh chóng, bất lợi cho phía Mỹ: Quan hệ giữa hai đồng minh thân cận của Washington là Tokyo và Seoul có dấu hiệu hạ nhiệt, song chưa có nhiều bước đi đáng kể; đàm phán phi hạt nhân hóa trên bán đảo Triểu Tiên bế tắc; tình hình Biển Đông tiếp tục chuyển biến phức tạp, khó lường; bất ổn tại Hongkong (Trung Quốc) ngày một leo thang…
Thực tế này khiến cho nhiệm vụ của ông Mark Esper trong chuyến thăm này tương đối nặng nề khi phải hàn gắn quan hệ Nhật–Hàn, bảo toàn Hiệp ước thông tin quân sự chung (GSOMIA), tạo tiền đề cho tiến triển trong đàm phán với Triều Tiên, thể hiện cam kết của Mỹ với đồng minh và đối tác, đóng góp xây dựng một Ấn Độ Dương–Thái Bình Dương năng động và cởi mở.
Tìm thanh âm cũ
Sức mạnh của một cường quốc không chỉ dựa vào tiềm lực kinh tế-quân sự, mà còn phụ thuộc rất nhiều vào khả năng xây dựng luật chơi và hệ thống đồng minh, đối tác. Nếu Mỹ muốn bảo toàn vị thế của mình tại Ấn Độ Dương–Thái Bình Dương, nước này cần đảm bảo, hệ thống đồng minh và đối tác của mình tại đây được duy trì. Tuy nhiên, những năm qua, Mỹ đối mặt với nhiều thách thức. Hòn đá tảng lớn nhất hiện nay của Mỹ tại khu vực Đông Bắc Á chính là mối quan hệ rạn nứt giữa Nhật Bản và Hàn Quốc và vấn đề Triều Tiên. Do đó, ông Mark Esper đã chọn Seoul làm điểm dừng chân đầu tiên trong chuyến công du thứ 2 tới châu Á.
Trên một khía cạnh nào đó, ông đã thành công khi có được lời cam kết tăng cường hợp tác từ người đồng cấp Hàn Quốc Jeong Kyeong-doo. Tuy nhiên, ít nhiều đã làm mất lòng nước chủ nhà khi một lần nữa đề cập tới tuyên bố của Tổng thống Donald Trump, yêu cầu Hàn Quốc tăng gấp 4 lần chi phí hỗ trợ quốc phòng cho Mỹ. Quan trọng hơn, ông Mark Esper đã chưa thể thuyết phục Hàn Quốc gia hạn GSOMIA với Nhật Bản bởi ba lý do chính. Thứ nhất, căng thẳng Hàn-Nhật chưa hạ nhiệt; thứ hai, Hàn Quốc có thể dùng việc gia hạn GSOMIA làm điều kiện thương thảo lại việc tăng chi phí hỗ trợ quốc phòng cho Mỹ; thứ ba, Hàn Quốc không muốn GSOMIA tác động xấu tới quan hệ Hàn–Triều.
Trong chuyến thăm, ông và người đồng cấp Hàn Quốc đã quyết định hoãn tập trận chung, tránh làm căng thẳng tình hình với Triều Tiên. Động thái này là hợp lý khi Tổng thống Trump mong muốn tìm kiếm kết quả cụ thể của đàm phán phi hạt nhân hóa với Chủ tịch Kim Jong-un, lấy đó làm thành tích tranh cử.
Toàn cảnh phỏng Hội đàm. |
Đáng chú ý, trong chuyến công du châu Á của ông Mark Esper là cuộc gặp gỡ với người đồng cấp Trung Quốc Ngụy Phượng Hòa, bên lề Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng (ADMM+) tại Thái Lan ngày 19/11. Ngay trong lần đầu gặp gỡ, lãnh đạo Bộ Quốc phòng hai cường quốc đã tiến hành trao đổi về hợp tác song phương và các vấn đề quốc tế.
Thú vị ở chỗ, sau cuộc họp kín kéo dài gần 30 phút, hai bên đưa ra phát ngôn trái ngược nhau. Người Phát ngôn Bộ Quốc phòng Trung Quốc Ngô Khiêm khẳng định ông Ngụy đã yêu cầu Mỹ “không làm khuấy động và leo thang căng thẳng trên Biển Đông”, trong khi ông Esper, viết trên Twitter, cho hay hai người đã “thảo luận về cách thức hai nước có thể tiếp tục làm đối với mối quan hệ, chú trọng việc duy trì hệ thống luật pháp quốc tế”. Khoan bàn chuyện đúng sai, sự hiện diện liên tục của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ trong ADMM+ các năm vừa qua cho thấy Washington vẫn nhận thức rằng, “Nước Mỹ trên hết” chỉ thành hiện thực nếu lợi ích của xứ cờ hoa được đảm bảo, dù là ở bên trong hay bên ngoài nước Mỹ.
Vẽ bóng hình xưa
Một trong những lợi ích chiến lược của xứ cờ hoa trong khu vực Đông Nam Á nằm ở Philippines và Việt Nam. Trong thời gian ở Manila, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mark Esper đã hội đàm với người đồng cấp Philippines Delfin Lorenzana. Hai bên đã thảo luận về việc xem xét lại hiệp ước phòng thủ chung gần 70 năm tuổi đời giữa hai nước nhằm phù hợp với tình hình địa chính trị hiện nay. Điều này là quan trọng và cần thiết trong thời điểm Bắc Kinh đang mở rộng tầm ảnh hưởng tới các quốc gia khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương và Manila là một trong số đó. Hiệp ước phòng thủ chung giữa Mỹ và Philippines được cập nhật và duy trì sẽ đảm bảo an ninh, an toàn của quốc gia Đông Nam Á trước sự trỗi dậy của nước lớn nói riêng và lợi ích Mỹ nói chung.
Trong chuyến thăm Việt Nam, ông Mark Esper và Bộ trưởng Quốc phòng Ngô Xuân Lịch đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc gìn giữ môi trường hòa bình, ổn định để phát triển, đánh giá kết quả hợp tác song phương tích cực thời gian qua. Hai bên cũng thống nhất phương châm mở rộng hợp tác trao đổi đoàn cấp cao, tăng cường cơ chế tham vấn, đối thoại, hợp tác giải quyết hậu quả chiến tranh, mở rộng huấn luyện đào tạo và nghiên cứu nhu cầu về hợp tác quốc phòng.
Trong buổi nói chuyện tại Học viện Ngoại giao ngày 20/11, ông Esper cũng chia sẻ về chủ đề xuyên suốt trong các cuộc gặp của ông với đối tác, đó là hướng tới duy trì trật tự dựa trên luật lệ quốc tế mà đã mang lại an ninh, thịnh vượng cho khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, nhu cầu duy trì trật tự. Ông cũng khẳng định cam kết không thay đổi của Mỹ nhằm duy trì trật tự dựa trên luật lệ, thúc đẩy hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển, trong đó có ủng hộ quyền khai thác tài nguyên của các quốc gia trong vùng đặc quyền kinh tế của mình.
Về vấn đề Biển Đông, Bộ trưởng Esper tái khẳng định ủng hộ việc giải quyết các tranh chấp trên Biển Đông bằng các biện pháp hòa bình, phù hợp với luật pháp quốc tế. Ông cũng đánh giá cao vai trò ngày càng tăng của Việt Nam khi đảm nhận Chủ tịch ASEAN 2020 trong thời điểm khu vực có nhiều biến động và thách thức, song khẳng định Mỹ sẽ phối hợp chặt chẽ, giúp Việt Nam hoàn thành nhiệm vụ này.
Do đó, sự hiện diện của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ tại Ấn Độ Dương–Thái Bình Dương khi có nhiều câu hỏi về cam kết của xứ cờ hoa đối với khu vực này là cần thiết. “Phong độ là nhất thời, đẳng cấp là mãi mãi”- dù có nhiều thăng trầm thời gian qua, song Washington vẫn là cường quốc thế giới và luôn biết cách bảo vệ lợi ích của mình, dù nó có nằm ở đâu chăng nữa.
Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Mark Esper thăm Việt Nam TGVN. Nhận lời mời của Đại tướng Ngô Xuân Lịch, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Mark Esper đã thăm ... |
Mỹ chỉ trích Trung Quốc cản trở hoạt động dầu khí của Việt Nam ở Biển Đông TGVN. Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mark Esper đã chỉ trích hành vi của Trung Quốc tại Biển Đông, bao gồm việc cản trở hoạt ... |
Ấn Độ - Mỹ 'hội tụ ngày càng tăng' ở Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương TGVN. Bộ trưởng Quốc phòng Ấn Độ Rajnath Singh hôm nay (17/11) khẳng định Ấn Độ và Mỹ có sự hội tụ ngày càng gia ... |