Lý do Tổng thống Mỹ Donald Trump rút lại quyết định tấn công Iran

Ngày 22/6, trang mạng của báo The Washington Post đã đăng bài bình luận về quyết định rút lại lệnh tấn công Iran của Tổng thống Mỹ Donald Trump của hai tác giả Susan Hannah Allen - giáo sư tại Đại học Mississippi chuyên nghiên cứu về hệ thống quốc tế - và Carla Martinez Machain - giáo sư tại Đại học bang Kansas chuyên nghiên cứu về chính sách quân sự.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
Các hãng hàng không Ấn Độ quyết định tránh không phận Iran
Mỹ tấn công mạng nhằm vào hệ thống kiểm soát tên lửa của Iran
Lý do Tổng thống Mỹ Donald Trump rút lại quyết định tấn công Iran
Lý do Tổng thống Mỹ Donald Trump rút lại quyết định tấn công Iran. (Ảnh minh họa: TV7 Israel News)

Ngày 20/6, quân đội Iran đã bắn hạ một máy bay do thám không người lái của Mỹ. Sau nhiều tuần Tổng thống Trump gia tăng các lời lẽ chống lại Iran và các nhà lãnh đạo của nước này, nhiều người đã tự hỏi rằng liệu ông Trump có tận dụng cơ hội này để viện cớ cho một hành động quân sự chống lại Iran hay không?

Theo các Tweet đăng ngày 21/6 của Tổng thống Trump, ông đã suy nghĩ về việc cho phép thực hiện các cuộc tấn công nhằm vào Iran nhưng đã thay đổi quyết định vào phút cuối cùng. Tại sao Tổng thống Trump lại quyết định không sử dụng vũ lực nữa?

Tổng thống Trump có ít nhất hai sự lựa chọn

Một khả năng là ông Trump không phải sử dụng tới vũ lực bởi vì ông có một loạt lựa chọn khác. Các học giả chuyên nghiên cứu chính sách đối ngoại thường nhắc tới "tính có thể thay thế được", vốn thực ra là một cách nói rằng các nhà lãnh đạo có một danh sách các lựa chọn khi đưa ra các quyết định về chính sách đối ngoại. Trong trường hợp này, Tổng thống Trump có (ít nhất) hai sự lựa chọn để trả đũa hành động gây hấn của Iran: leo thang bằng các cuộc không kích hoặc tiếp tục (và tăng cường) các biện pháp trừng phạt. Lựa chọn không thực hiện các cuộc không kích nằm trong dự đoán bởi vì chúng thường được sử dụng trong các cuộc khủng hoảng ít nổi bật, tuy nhiên chọn trừng phạt là điều nằm ngoài dự đoán trong một cuộc đối đầu khẩn cấp với rủi ro cao (khả năng xảy ra chiến tranh với Iran) bởi vì trừng phạt (đặc biệt là đối với các chế độ chuyên quyền) thường mất một thời gian dài mới thu được kết quả.

Sự lựa chọn này đã trái ngược hoàn toàn với quyết định của Tổng thống Trump khi tiến hành các cuộc không kích nhằm vào Syria hồi tháng 4/2018. Trong trường hợp đó, rủi ro mà nước Mỹ phải chịu ít hơn nhiều. Syria, không giống Iran, đã trở nên bất ổn do cuộc nội chiến đang xảy ra. Syria cũng không có khả năng tấn công lại Mỹ như Iran. Trong trường hợp của Iran, không giống như Syria, Mỹ đối mặt với khả năng thực sự xảy ra một cuộc chiến trong khu vực. Điều này có thể giải thích tại sao ông lại chọn biện pháp trả đũa kiềm chế hơn.

Một logíc chiến lược?

Một lý do khác liên quan tới vấn đề chiến lược giải thích tại sao ông Trump rút lại quyết định không kích Iran. Sức mạnh trên không có thể được sử dụng theo 2 cách cơ bản: khắc chế và trừng phạt. Không kích khắc chế tấn công vào các khả năng quân sự của một đối thủ nhằm hạn chế khả năng đáp trả của kẻ đó. Không kích trừng phạt nhằm đập tan ý chí chiến đấu của kẻ thù bằng cách gây ra thiệt hại cho dân thường. Theo nghiên cứu của hai tác giả bài viết, trong lịch sử có nhiều bằng chứng cho thấy các chiến lược khắc chế thường mang lại hiệu quả cao hơn. Các mục tiêu là các chế độ chuyên chế cũng thường ít bị tổn thương trước sức ép của việc bị trừng phạt.

Hành động của Iran bắn hạ một máy bay không người lái của Mỹ cho thấy tham vọng muốn khắc chế các khả năng của Mỹ và hạn chế việc nước này tiếp cận các tin tức tình báo. Tổng thống Trump có thể đã lo ngại rằng các cuộc tấn công của Mỹ sẽ có vẻ như một hình thức trừng phạt, do ước tính sẽ gây ra thương vong lớn. Hiểu rằng các cuộc tấn công như vậy không chắc sẽ mang lại hiệu quả về mặt quân sự, ông Trump có thể đã quyết định rằng những gì đạt được sau các cuộc tấn công đó không đáng để Mỹ phải nhận phản ứng tiêu tực từ dư luận vì số dân thường bị thương vong của Iran. Các nhà lãnh đạo của các quốc gia dân chủ thường lo ngại về số dân thường thương vong hơn so với các lãnh đạo của các quốc gia chuyên chế.

Một cuộc không kích là không cân xứng?

Lý do cuối cùng có thể ảnh hưởng tới việc thay đổi quyết định của Tổng thống Trump là nguy cơ xảy ra những thiệt hại kèm theo. Lựa chọn của Trump khi hủy bỏ các cuộc không kích cũng có thể được giải thích bằng những bình luận của ông về nguy cơ đây sẽ là một sự đáp trả không cân xứng, trong đó những thiệt hại kèm theo và số người thương vong có thể làm tăng chi phí được ước tính của các cuộc không kích và khiến chúng ít trở nên hấp dẫn đối với các nhà lãnh đạo.

Trong một tweet của mình, Tổng thống Trump đã đề cập tới lý thuyết chiến tranh cổ điển về tính cân xứng, với nội dung cơ bản là các lợi ích quân sự thu được từ một cuộc tấn công phải đủ lớn để biện minh cho những thiệt hại mà cuộc tấn công đó gây ra. Tweet của Trump không nêu cụ thể các khu vực nào bị nhằm mục tiêu ở Iran, nhưng ám chỉ rằng việc 150 người Iran bị thiệt mạng là một cái giá quá lớn so với những lợi ích mà Mỹ có thể thu được từ cuộc tấn công này. Đáng chú ý là Iran cũng tuyên bố công khai rằng nước này có khả năng bắn hạ một máy bay quân sự của Mỹ nhưng sẽ không làm như vậy. Tương tự như Trump, Iran dường như đang gửi tín hiệu không muốn leo thang cuộc khủng hoảng này bằng cách tránh gây ra thiệt hại về người.

Theo hai tác giả bài phân tích, việc sử dụng sức mạnh không quân trong xung đột, cho dù có sự phối hợp của các lực lượng trên mặt đất hay không, đều khiến số dân thường bị thương vong tăng lên. Mặc dù tweet của Trump không nói cụ thể liệu 150 người được dự đoán sẽ bị thương vong là dân thường hay của các lực lượng vũ trang, song bất kể khi nào sức mạnh trên không được sử dụng, thương vong của dân thường là điều không tránh khỏi. Thiệt hại về dân thường có thể khiến dư luận Mỹ và cộng đồng quốc tế phản ứng tiêu cực, như đã xảy ra khi Mỹ dùng vũ lực trên không ở Trung Đông và châu Phi.

Sự kiềm chế đã chiến thắng

Mặc dù các cuộc không kích thường được cho là lựa chọn có chi phí thấp, song khả năng gây ra thương vong và leo thang một cuộc xung đột khiến chúng trở thành một lựa chọn quá "đắt đỏ" trong trường hợp này. Các báo cáo gần đây của các tổ chức nhân quyền và các thông tin thiệt hại về dân thường do tổ chức phi chính phủ Airwars công bố, cũng như việc xem xét chưa từng có tiền lệ của Lầu Năm Góc về số dân thường thương vong trong các chiến dịch can thiệp quân sự của Mỹ những năm gần đây, cho thấy dư luận rất quan tâm tới vấn đề này.

Các cuộc không kích chắc chắn sẽ dẫn tới những thiệt hại khác kèm theo nhiều hơn so với các hình thức sử dụng sức mạnh quân sự khác. Do tính phổ biến và thường được lựa chọn làm công cụ chính sách đối ngoại của các cuộc không kích, nên có thể các nhà lãnh đạo đã bắt đầu cân nhắc tới hậu quả ngoài ý muốn của biện pháp này.

Tổng thống Trump tiếp tục áp đặt trừng phạt Iran, không loại trừ khả năng có hành động quân sự

Ngày 22/6, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết, ông sẽ áp đặt các lệnh trừng phạt bổ sung đối với Iran nhằm ngăn chặn ...

Iran tuyên bố đáp trả mạnh mẽ bất kỳ đe dọa nào từ Mỹ

Ngày 22/6, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran, ông Abbas Mousavi tuyên bố Iran sẽ đáp trả mạnh mẽ bất kỳ đe dọa nào của ...

Lãnh đạo châu Âu kêu gọi Mỹ - Iran kiềm chế, tránh đối đầu

Phát biểu bế mạc Hội nghị thượng đỉnh EU tại Brussels, Chủ tịch Hội đồng châu Âu Donald Tusk kêu gọi các bên kiềm chế ...

(theo The Washington Post/TTXVN)

Đọc thêm

Giá tiêu hôm nay 29/3/2024, nối dài chuỗi đi ngang, sản lượng thu hoạch có thể thấp hơn dự kiến, thị trường tiếp tục tăng?

Giá tiêu hôm nay 29/3/2024, nối dài chuỗi đi ngang, sản lượng thu hoạch có thể thấp hơn dự kiến, thị trường tiếp tục tăng?

Giá tiêu hôm nay 29/3/2024 tại thị trường trong nước ổn định ở một số địa phương trọng điểm, giao dịch từ 92.500 – 96.000 đồng/kg.
Giá vàng hôm nay 29/3/2024: Giá vàng 'miệt mài' đi lên, cán mốc quan trọng, thế giới sẽ tăng đến mức nào?

Giá vàng hôm nay 29/3/2024: Giá vàng 'miệt mài' đi lên, cán mốc quan trọng, thế giới sẽ tăng đến mức nào?

Giá vàng hôm nay 29/3/2024 tại thị trường thế giới và trong nước đều giữ nhịp đi lên, cán mốc quan trọng.
Phát triển sâu rộng đối ngoại nhân dân, cánh tay nối dài giúp Hà Nội vươn tầm thế giới

Phát triển sâu rộng đối ngoại nhân dân, cánh tay nối dài giúp Hà Nội vươn tầm thế giới

Liên hiệp Hà Nội đã và đang tích cực thúc đẩy, đưa hoạt động đối ngoại nhân dân trở thành mạng lưới.
Đại sứ Bùi Văn Nghị tham dự Lễ hội Đỏ lần thứ 2 tại thành phố Salvador, Brazil

Đại sứ Bùi Văn Nghị tham dự Lễ hội Đỏ lần thứ 2 tại thành phố Salvador, Brazil

Việt Nam là một trong bảy nước được mời phát biểu trong Diễn đàn quốc tế về hoà bình, đoàn kết quốc tế và bảo vệ nhân dân Palestine.
Các doanh nghiệp Nhật Bản mong muốn tiếp tục mở rộng kinh doanh tại Việt Nam

Các doanh nghiệp Nhật Bản mong muốn tiếp tục mở rộng kinh doanh tại Việt Nam

Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định, Việt Nam luôn coi trọng quan hệ với Nhật Bản cũng như hoạt động của các nhà đầu tư Nhật Bản tại Việt ...
Hợp tác tài nguyên nước trong khuôn khổ Lan Thương - Mekong thể hiện sự đoàn kết khu vực

Hợp tác tài nguyên nước trong khuôn khổ Lan Thương - Mekong thể hiện sự đoàn kết khu vực

Sáu nước dọc sông Lan Thương - Mekong cùng giải quyết thách thức tài nguyên nước, thúc đẩy phát triển kinh tế khu vực và phúc lợi người dân.
Quan hệ Pháp-Brazil: Nối lại nồng ấm

Quan hệ Pháp-Brazil: Nối lại nồng ấm

Chuyến đi của Tổng thống Pháp tới Brazil được cho là làm nồng ấm trở lại mối quan hệ băng giá dưới thời Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro.
Ngoại trưởng Mỹ thăm Hàn Quốc: Thông điệp nồng ấm

Ngoại trưởng Mỹ thăm Hàn Quốc: Thông điệp nồng ấm

Sự hiện diện của Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken tại Seoul lần này cũng cho thấy quan hệ đồng minh tiếp tục gắn kết chặt chẽ giữa Mỹ và Hàn Quốc.
Phía sau kỳ vọng của Thái Lan ở EU

Phía sau kỳ vọng của Thái Lan ở EU

Thông điệp mà Thủ tướng Thái Lan Srettha Thavisin muốn chuyển tới châu Âu, đặc biệt là Pháp và Đức là 'Thái Lan đã mở cửa kinh doanh trở lại'.
Tăng gắn kết, tìm đồng thuận

Tăng gắn kết, tìm đồng thuận

Chuyến thăm Mỹ của Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda cùng Thủ tướng Donald Tusk có thể coi là nỗ lực nâng tầm gắn kết mối quan hệ đồng minh với Mỹ.
Bầu cử Tổng thống Mỹ: Định hình cuộc đua ‘song mã’

Bầu cử Tổng thống Mỹ: Định hình cuộc đua ‘song mã’

Sau ngày Siêu thứ Ba, việc lựa chọn ứng viên Tổng thống của đảng Dân chủ và Cộng hòa gần như đã an bài.
Tổng thống Pháp thăm CH Czech: Nỗ lực tìm kiếm đồng minh

Tổng thống Pháp thăm CH Czech: Nỗ lực tìm kiếm đồng minh

Tổng thống Pháp đến CH Czech không chỉ đáp lễ mà còn là nỗ lực thể hiện vai trò dẫn dắt của nước Pháp và tìm kiếm sự ủng hộ của đồng minh.
Nghi phạm khủng bố đến từ Tajikistan: Tiếng chuông cảnh tỉnh cho Nga và thế giới

Nghi phạm khủng bố đến từ Tajikistan: Tiếng chuông cảnh tỉnh cho Nga và thế giới

Việc 4 nghi phạm vụ tấn công nhà hát ở Nga hôm 22/3 đều mang quốc tịch Tajikistan khiến sự chú ý đổ dồn về quốc gia Trung Á này.
Vụ tấn công đẫm máu ở Nga: Lý do Moscow 'lọt' tầm ngắm của IS

Vụ tấn công đẫm máu ở Nga: Lý do Moscow 'lọt' tầm ngắm của IS

Vụ tấn công đẫm máu ở Nga ngày 22/3 do tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng thực hiện cho thấy sự thay đổi mục tiêu của tổ chức khủng bố này.
Diễn đàn châu Á Bác Ngao: Tiếng nói của kinh tế châu Á

Diễn đàn châu Á Bác Ngao: Tiếng nói của kinh tế châu Á

Diễn đàn châu Á Bác Ngao được đánh giá là kênh hiệu quả để trao đổi ý kiến về các vấn đề kinh tế đáng quan tâm nhất trong suốt hai thập kỷ qua.
Chạy đua vũ khí hạt nhân, Mỹ đánh cược vào tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel?

Chạy đua vũ khí hạt nhân, Mỹ đánh cược vào tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel?

Những rắc rối trong chương trình tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel đang khiến cho Mỹ khó tiếp cận mục tiêu răn đe hạt nhân của mình.
Bất ổn ở Haiti: Nguồn cơn và nguy cơ

Bất ổn ở Haiti: Nguồn cơn và nguy cơ

Bất ổn chính trị, tranh giành quyền lực giữa các băng đảng cùng các vụ đảo chính và nghèo đói là những gì mà người dân Haiti tiếp tục phải đối mặt...
70 năm ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử

70 năm ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử

Baoquocte.vn. Ngày 13/3/1954 là ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử - nguồn cổ vũ lớn lao cho toàn thể nhân dân ta trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.
Điều gì đang xảy ra với quan hệ Mỹ-Israel?

Điều gì đang xảy ra với quan hệ Mỹ-Israel?

Việc Mỹ bỏ phiếu trắng với nghị quyết kêu gọi ngừng bắn ở Gaza của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc liệu có thể làm chuyển hướng quan hệ với Israel?
Nhật Bản cho phép xuất khẩu máy bay chiến đấu tối tân: 3 điều cần biết

Nhật Bản cho phép xuất khẩu máy bay chiến đấu tối tân: 3 điều cần biết

Kế hoạch theo Chương trình Không quân Chiến đấu Toàn cầu (GCAP) của Nhật Bản, Anh và Italy báo hiệu sự thay đổi then chốt trong chiến lược an ninh khu vực.
Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Dấu ấn Hành động hướng Đông, khẳng định giá trị chung với ASEAN

Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Dấu ấn Hành động hướng Đông, khẳng định giá trị chung với ASEAN

Ngoại trưởng Ấn Độ tìm cách tối đa hóa hoạt động ngoại giao để đưa mối quan hệ của Ấn Độ với các đối tác Đông Nam Á lên một tầm cao mới.
Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: 'Điểm mù' của Cơ quan an ninh Nga hay thuyết âm mưu đánh lạc hướng?

Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: 'Điểm mù' của Cơ quan an ninh Nga hay thuyết âm mưu đánh lạc hướng?

Khi chính lực lượng IS đã nhận là chủ mưu cuộc khủng bố, Nga vẫn chưa thể vội vàng tin bởi nếu vội tin rất có thể Moscow đã dính bẫy.
Chuyên gia EU: Châu Âu thức tỉnh sau 'giấc ngủ Đông', cục diện xung đột Nga-Ukraine sắp có bước chuyển?

Chuyên gia EU: Châu Âu thức tỉnh sau 'giấc ngủ Đông', cục diện xung đột Nga-Ukraine sắp có bước chuyển?

EU đồng lòng hỗ trợ Ukraine 'bằng mọi giá' vì hòa bình trong bối cảnh Nga đang dành nhiều lợi thế trong cuộc xung đột.
Mỹ sắp tổ chức thượng đỉnh ba bên, sẽ có thêm một thế 'kiềng ba chân' trong quan hệ quốc tế?

Mỹ sắp tổ chức thượng đỉnh ba bên, sẽ có thêm một thế 'kiềng ba chân' trong quan hệ quốc tế?

Hội nghị thượng đỉnh ba bên giữa Nhật Bản, Mỹ và Philippines sẽ lần đầu tiên được tổ chức tại Mỹ vào giữa tháng 4 này.
Phiên bản di động