| TIN LIÊN QUAN | |
 | EU - IRAN: Cơ hội nối lại đàm phán |
| Làm bạn với Iran |
 |
| Thỏa thuận hạt nhân lịch sử giữa Iran và P5+1 đã mở ra cơ hội hợp tác giữa EU và Iran. (Nguồn: Alalam) |
Thỏa thuận này bao hàm nhiều cái "mới" trong tiêu đề có vẻ không có gì đặc biệt “Kế hoạch hành động chung toàn diện” (JCPOA), thành quả của những nỗ lực mà 3 nước châu Âu đã theo đuổi từ năm 2003.
Thỏa thuận là dấu hiệu cho thấy sự phụ thuộc lẫn nhau xuyên Đại Tây Dương. Việc Mỹ phản đối can dự với Iran hậu 11/9/2001 đòi hỏi châu Âu bắt đầu một quá trình mà cuối cùng cũng có thể chỉ kết thúc với Mỹ có mặt ở bàn thương lượng, cùng với cả sự có mặt của đại diện Trung Quốc và Nga trong năm 2006.
Trong suốt thời gian qua, liên minh xuyên Đại Tây Dương là yếu tố then chốt thúc đẩy quá trình đàm phán, cộng với áp lực ngoại giao và kinh tế thúc đẩy Tehran tiến tới chấp nhận những hạn chế chương trình mà Tehan cho là hạt nhân dân sự của nước này.
Nói cách khác, chính sự phối hợp ăn ý của Mỹ và châu Âu đã tập hợp đủ sự ủng hộ cần thiết của cộng đồng quốc tế để trước là cô lập Iran và sau là đưa đàm phán tới thành công.
Những vật cản
Tuy nhiên, mối quan hệ hợp tác xuyên Đại Tây Dương này có thể trở nên khó tiến triển. Hiện Chính phủ Mỹ đứng trước sự phản đối từ trong nước đối với việc chấp nhận thỏa thuận cùng Tehran, và sẽ khó có thể đóng vai trò chủ động trong việc thực thi JCPOA trong những năm tới.
Châu Âu, cụ thể hơn là Pháp, Đức, và Anh (cũng được biết đến như là E3/EU) – với tư cách là những nước khởi xướng quá trình này, có thể ít bị vấn đề nội chính cản trở hơn.
Tuy nhiên, các quốc gia này bị ảnh hưởng bởi các cuộc khủng hoảng gần lãnh thổ của nước mình, như cuộc chiến tranh của Nga và sự bất ổn hệ lụy ở Ukraine, tình trạng bấp bênh của Eurozone và dòng người tị nạn gần đây từ Trung Đông và Bắc Phi.
Mặc dầu vậy, châu Âu có lợi ích lớn trong việc thông qua thỏa thuận này vì những lí do an ninh khách quan (ngăn cản Iran có bom hạt nhân). Đồng thời, châu Âu không gặp phải sự phản đối trong nước như ở Mỹ nên không có gì có thể ngăn cản khu vực này can dự vào Iran nhiều hơn những gì được quy định trong thỏa thuận này. Đây là lý do tại sao châu Âu có thể và nên chịu trách nhiệm thực thi thỏa thuận Iran và tranh thủ sự ủng hộ của Mỹ.
Để thúc đẩy việc thực thi...
 |
| Con đường bình thường hóa quan hệ giữa Liên minh xuyên Đại Tây Dương Mỹ-EU và Iran sẽ cần thêm "xung lực". (Nguồn: Alwasat News) |
Các nước hữu quan châu Âu nên đưa ra sáng kiến, không chỉ để thực thi chính thỏa thuận này mà còn để giúp tạo ra một môi trường (ở Trung Đông) để hỗ trợ công tác thực thi. EU nên có phương cách để tích cực tìm kiếm sự ủng hộ từ Mỹ. Có thể đưa ra ba sáng kiến như sau:
- Giám sát chặt chẽ việc thực thi thỏa thuận này: Bao gồm củng cố Cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) trong khi tăng cường tính liên kết của tổ chức này với cơ quan ngoại giao của EU (Cơ quan hoạt động đối ngoại châu Âu – EEAS), Bộ Ngoại giao Mỹ, và các tổ chức tình báo tương ứng;
- Sử dụng các kênh hợp tác trực tiếp với Iran, được thiết lập thông qua các cuộc đàm phán đa phương, để thúc đẩy công tác bình ổn Trung Đông vốn đầy bất ổn và xung đột;
- Mở rộng sự ủng hộ cơ chế không phổ biến vũ khí hạt nhân, ví dụ bằng việc định ra các mốc chuẩn rõ ràng cho việc phổ cập Nghị định thư bổ sung của Hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT), để tạo ra một tiền lệ có thể chấp nhận được trên toàn cầu về chống phổ biến vũ khí hạt nhân mà vẫn cho phép phổ biến công nghệ làm giàu uranium.
 | Thỏa thuận hạt nhân Iran có lợi cho châu Á Thỏa thuận lịch sử đạt được giữa Iran và các thành viên nhóm P5+1 hôm 14/7 vừa qua là một sự trao đổi. Trong đó, ... |
 | Đàm phán hạt nhân Iran đạt thỏa thuận lịch sử Theo các nguồn tin ngoại giao, hôm nay (14/7), Iran và nhóm P5+1 (gồm Anh, Pháp, Nga, Trung Quốc, Mỹ và Đức) đã đạt được ... |
 | Thỏa thuận hạt nhân Iran: Nhu cầu tin nhau Cuối cùng thì thỏa thuận về vấn đề hạt nhân của Iran cũng đã đạt được sau 8 ngày đàm phán marathon. Đã có những ... |
