Vì sao kênh đào Suez lại vô cùng quan trọng với thế giới?

Quang Đào
TGVN. Phải mất 10 năm và cần 1,5 triệu lao động để xây dựng kênh đào Suez vào thế kỷ XIX, nhưng chỉ mất 1 ngày và 1 con tàu khổng lồ khiến nó bị tắc nghẽn. Giờ đây, ngành thương mại hàng hải thế giới đang cảm nhận được những hậu quả không nhỏ từ vụ việc này.
Theo dõi Baoquocte.vn trên

Kênh đào Suez của Ai Cập, tuyến đường thủy nhân tạo dài 193 km, từng được coi là “điểm nóng” xung đột chính trị tiềm tàng kể từ khi nó được mở cửa vào năm 1869.

Hiện nay, con kênh này là một tuyến vận tải hàng hải quốc tế quan trọng, là tuyến đường lưu thông của 10% thương mại hàng hải quốc tế, có khả năng đón tiếp những siêu tàu chở hàng lớn nhất thế giới.

Tàu chở hàng Ever Given mang cờ Panama đang bị mắc kẹt tại kênh đào Suez. (Nguồn: CNES)
Tàu chở hàng Ever Given mang cờ Panama đang bị mắc kẹt tại kênh đào Suez. (Nguồn: CNES)

Giờ đây, kênh đào Suez lại một lần nữa trở thành tiêu điểm của truyền thông, nhưng vì một lý do khác.

Những ngày vừa qua, một con tàu container khổng lồ của Nhật Bản mang tên Ever Given, dài 400m nặng 224.000 tấn nằm chắn ngang tuyến đường, khiến hơn 100 tàu thuyền không thể di chuyển và gây chấn động trong ngành thương mại hàng hải thế giới.

Tàu Even Given đang trên hải trình từ Trung Quốc đến cảng Rotterdam của Hà Lan, bị mắc kẹt tại kênh đào Suez vào tối 23/3. Trong một thông báo, công ty vận hành tàu Evergreen Marine có trụ sở tại Đài Loan (Trung Quốc) cho biết, tàu Ever Given bị mắc cạn do gặp gió mạnh trong lúc đi qua kênh đào Suez.

Các cuộc điều tra ban đầu đã loại trừ nguyên nhân về lỗi cơ hoặc động cơ khiến tàu bị mắc cạn.

Lịch sử phát triển

Kênh đào Suez là kênh giao thông nhân tạo nằm trên lãnh thổ Ai Cập, chạy theo hướng Bắc-Nam, đi ngang qua eo Suez tại phía Đông Bắc Ai Cập. Con kênh có chiều dài hơn 193km, nối biển Địa Trung Hải với Biển Đỏ thuộc Ấn Độ Dương.

Đây là tuyến đường vô cùng quan trọng, giúp lưu thông hàng hóa trực tiếp giữa châu Âu và châu Á mà không phải vòng qua châu Phi. Thời gian di chuyển qua con đường thủy này chỉ vào tầm 13-15 giờ, theo GlobalSecurity.org.

Con kênh ban đầu thuộc sở hữu của các nhà đầu tư Pháp, được hình thành khi Ai Cập nằm dưới sự kiểm soát của Đế chế Ottoman vào giữa thế kỷ XIX. Việc xây dựng được bắt đầu ở thành phố Port Said (Ai Cập) vào đầu năm 1859, mất 10 năm để hoàn thành và cần khoảng 1,5 triệu công nhân.

Khi lần đầu tiên đi vào hoạt động năm 1869, kênh đào Suez xuyên biển dài 164km và sâu 8m. Khi đó, nó có thể đón các tàu có trọng tải lên tới khoảng 4.500 tấn ở độ sâu 6,7m - đặc điểm của phần lớn các con tàu trên thế giới vào thời điểm đó.

Thời điểm mới hoạt động, cứ 10 tháng một lần, 20.000 nông dân sẽ được tuyển chọn để giúp xây dựng dự án trong điều kiện làm việc thiếu thốn và trả lương thấp. Nhiều công nhân chết vì bệnh tả và các bệnh khác.

Ngoài ra, việc xáo trộn chính trị ở Ai Cập nhằm chống lại các cường quốc thuộc địa của Anh và Pháp đã làm chậm tiến độ xây dựng kênh đào, và chi phí cuối cùng cao gấp đôi so với dự kiến ban đầu là 50 triệu USD.

Thời gian đầu, Vương quốc Anh là quốc gia quản lý kênh đào. Đến năm 1956, sau nhiều năm đàm phán với Ai Cập, Anh đã chính thức trao lại quyền điều hành cho chính phủ của Tổng thống Gamal Abdel Nasser. Lúc đó, kênh đào Suez có chiều dài 175km và sâu 14m - có thể để tàu chở dầu có tải trọng khoảng 27.000 tấn ở độ sâu 10,7m đi qua.

Năm 2015, kênh đào tiếp tục được mở rộng, nâng chiều dài lên 193,3km và độ sâu là 24m. Hiện tuyến đường này có thể tiếp nhận các tàu có trọng tải khoảng 217.000 tấn.

Vào năm 2019, lưu lượng tàu qua kênh đào Suez mỗi ngày là khoảng 50 tàu. Dự kiến, lưu lượng này có thể tăng gấp đôi vào năm 2023 nhờ việc mở lưu thông 2 chiều.

Hiện nay, bất chấp nhiều thách thức nội tại và bên ngoài, quốc gia Bắc Phi vẫn đang tiếp tục đặt cược vào dự án mở rộng đầu tư kênh đào Suez, khẳng định vị thế độc tôn của kênh đào này tại khu vực trong nhiều thập niên tiếp theo.

Đội cứu hộ tiếp cận siêu tàu chở hàng mắc kẹt ở mắc kẹt ở kênh đào Suez nhưng vẫn chưa xử lý thành công. (Nguồn: AFP)
Đội cứu hộ tiếp cận siêu tàu chở hàng mắc kẹt ở kênh đào Suez nhưng vẫn chưa xử lý thành công. (Nguồn: AFP)

Những cuộc khủng hoảng trong quá khứ

Cuộc khủng hoảng kênh đào Suez năm 1956 đã suýt chút nữa biến thành một cuộc chiến tranh. Táng 7/1956, Tổng thống Nasser tuyên bố sẽ quốc hữu hóa kênh đào, vốn vẫn do các cổ đông châu Âu kiểm soát. Những bước đi tiếp theo của ông Nasser bị Israel cùng các đồng minh phương Tây coi là mối đe dọa tới an ninh khu vực.

Chính vì vậy, Israel đã phối hợp cùng Pháp và Anh mở cuộc chiến để chiếm lấy kênh đào. Cuộc chiến bắt đầu vào ngày 29/10/1956, với Chiến dịch Kadesh của Israel, sau đó Anh và Pháp cũng đã tham gia.

Như vậy, về mặt quân sự, kế hoạch của Anh-Pháp-Israel đã thành công mỹ mãn. Nhưng về mặt chính trị, đó là một thảm họa. Các cuộc biểu tình phản đối chiến tranh nổ ra rầm rộ ở Anh và Pháp. Các cường quốc khi đó là Mỹ và Liên Xô cũng lên tiếng phản đối và đe dọa trừng phạt liên quân 3 nước. Cuộc khủng hoảng cũng đã khiến con kênh phải đóng cửa một thời gian.

Cuộc chiến chính thức kết thúc vào đầu năm 1957, khi Liên hợp quốc (LHQ) ra nghị quyết kêu gọi ngừng bắn và rút các lực lượng nước ngoài. Đây cũng là lần đầu tiên LHQ cử lực lượng gìn giữ hòa bình tới giải quyết cuộc xung đột.

Thiệt hại cho phương Tây là vô cùng lớn. Quan hệ Mỹ-Anh bị tổn hại, và uy tín của Liên Xô được nâng cao. Và thay vì bị lật đổ, Tổng thống Nasser trở thành người hùng của thế giới Arab.

Không lâu sau, kênh đào Suez tiếp tục bị đóng của trong gần một thập kỷ khi cuộc chiến tranh Arab-Israel nổ ra vào năm 1967. Khi đó, tuyến đường này về cơ bản là tiền tuyến giữa lực lượng quân sự Israel và Ai Cập.

14 tàu chở hàng, được gọi là "Hạm đội Vàng", đã bị mắc kẹt trong kênh đào cho đến tận năm 1975. Kể từ đó, kênh đào Suez có vài lần phải ngưng lưu thông do có tàu bị mắc cạn.

Việc xây dựng kênh đào Suez bắt đầu vào năm 1859 và mất 10 năm để hoàn thành. (Nguồn: Getty)
Việc xây dựng kênh đào Suez bắt đầu vào năm 1859 và mất 10 năm để hoàn thành. (Nguồn: Getty)

Ảnh hưởng toàn cầu

Các hãng truyền thông lớn trong ngày 26/3 đều đưa tin, sau 3 ngày liên tiếp, Ever Given vẫn bị mắc kẹt và hiện vẫn chưa ra được kế hoạch khả quan nhất để giúp giải cứu con tàu.

Theo báo cáo của Conversation Africa, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng, công tác giải cứu và làm nổi lại tàu Ever Given là một quy trình phức tạp, đòi hỏi các thiết bị chuyên dụng và có thể mất nhiều thời gian.

Công ty sở hữu Ever Given đang phải đối mặt với việc chi hàng triệu USD tiền bồi thường bảo hiểm và chi phí cho các dịch vụ cứu hộ khẩn cấp. Trong khi đó, chính phủ Ai Cập cũng đang “đứng ngồi không yên” khi năm 2020, doanh thu từ việc thu phí di chuyển tại kênh đào là 5,61 tỷ USD.

Theo chính phủ quốc gia Bắc Phi, vụ việc này có thể khiến hoạt động giao thương toàn cầu rơi vào kịch bản tồi tệ. Việc nhiều tàu chở dầu bị kẹt lại ở khu vực này được cho là nguyên nhân khiến giá dầu thế giới tăng khoảng 5%.

Vortexa Analytics, nền tảng phân tích dầu khí nhận định, 10 tàu chở dầu và 13 triệu thùng dầu có thể bị ảnh hưởng từ sự gián đoạn hàng hải của kênh đào Suez. Trong khi đó, một quan chức Ai Cập tiết lộ, số tàu ùn ứ phía sau con tàu mắc cạn lên tới hơn 100 và sẽ còn tăng theo thời gian.

Nhà cung cấp dịch vụ hàng hóa độc lập toàn cầu ICIS cho biết thêm, bất kỳ tác động nào khác đối với hoạt động vận tải hàng hóa sẽ phụ thuộc vào việc kênh đào Suez có thể sớm hoạt động trở lại hay không, đồng thời, sự chậm trễ do giao thương tắc nghẽn có thể làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng nguồn cung ở một số thị trường.

TIN LIÊN QUAN
Đình chỉ giao thông ở kênh đào Suez để tập trung giải cứu tàu Ever Given
Siêu tàu chở hàng mắc kẹt ở kênh đào Suez khiến giao thương đình trệ, ước tính thiệt hại lớn
Iran cảnh báo Mỹ phải chịu hậu quả nếu ngăn Iran vận chuyển nhiên liệu tới Venezuela
Kịch bản Brexit "cứng" có thể gây khó cho việc xử lý chất thải tại Anh
Khánh thành kênh đào Suez mới

Xem nhiều

Đọc thêm

Đoàn doanh nghiệp công nghệ hàng đầu Estonia đến Việt Nam, sẵn sàng góp sức trong nỗ lực chuyển đổi số

Đoàn doanh nghiệp công nghệ hàng đầu Estonia đến Việt Nam, sẵn sàng góp sức trong nỗ lực chuyển đổi số

Từ ngày 4-8/11, một đoàn đại biểu từ Estonia sẽ có chuyến thăm Việt Nam nhằm tìm kiếm cơ hội hợp tác trong lĩnh vực chuyển đổi số.
Tin thế giới 5/11: Ông Trump thừa nhận có thể thua, Hàn Quốc nói 10.000 binh sĩ Triều Tiên đã ở Nga, Ngoại trưởng Đức bất ngờ thăm Ukraine

Tin thế giới 5/11: Ông Trump thừa nhận có thể thua, Hàn Quốc nói 10.000 binh sĩ Triều Tiên đã ở Nga, Ngoại trưởng Đức bất ngờ thăm Ukraine

Báo Thế giới và Việt Nam điểm một số tin quốc tế nổi bật trong 24 giờ qua.
Giá vàng hôm nay 6/11/2024: Giá vàng có 'phá lệ' sau bầu cử Mỹ? Thị trường sẽ đi lên dù ai là tổng thống? Vàng nhẫn rớt mạnh

Giá vàng hôm nay 6/11/2024: Giá vàng có 'phá lệ' sau bầu cử Mỹ? Thị trường sẽ đi lên dù ai là tổng thống? Vàng nhẫn rớt mạnh

Giá vàng hôm nay 6/11/2024 ghi nhận thị trường thế giới duy trì tương đối ổn định khi chờ đợi kết quả bầu cử tổng thống Mỹ 2024.
Giá tiêu hôm nay 6/11/2024: Thị trường ảm đạm, doanh nghiệp xuất khẩu gặp khó, tiêu Việt chiếm 69% thị phần tại Thổ Nhĩ Kỳ

Giá tiêu hôm nay 6/11/2024: Thị trường ảm đạm, doanh nghiệp xuất khẩu gặp khó, tiêu Việt chiếm 69% thị phần tại Thổ Nhĩ Kỳ

Giá tiêu hôm nay 6/11/2024 tại thị trường trong nước đi ngang ở một số địa phương trọng điểm, giao dịch từ 140.000 - 141.000 đồng/kg.
Chip bộ nhớ mới được điều khiển bằng ánh sáng và nam châm giúp máy tính AI ít ngốn điện hơn

Chip bộ nhớ mới được điều khiển bằng ánh sáng và nam châm giúp máy tính AI ít ngốn điện hơn

Các nhà nghiên cứu Mỹ đang phát triển một loại chip bộ nhớ mới có thể vừa lưu trữ thông tin vừa thực hiện các phép tính với tốc độ ...
Hỗ trợ phụ nữ bị ảnh hưởng bởi hạn hán, xâm nhập mặn tại Cà Mau và Ninh Thuận

Hỗ trợ phụ nữ bị ảnh hưởng bởi hạn hán, xâm nhập mặn tại Cà Mau và Ninh Thuận

Đại sứ quán Nhật Bản và UN Women hỗ trợ 7.200 người dân, đặc biệt là phụ nữ tại Cà Mau và Ninh Thuận bị ảnh hưởng bởi hạn hán ...
Tin thế giới 5/11: Ông Trump thừa nhận có thể thua, Hàn Quốc nói 10.000 binh sĩ Triều Tiên đã ở Nga, Ngoại trưởng Đức bất ngờ thăm Ukraine

Tin thế giới 5/11: Ông Trump thừa nhận có thể thua, Hàn Quốc nói 10.000 binh sĩ Triều Tiên đã ở Nga, Ngoại trưởng Đức bất ngờ thăm Ukraine

Báo Thế giới và Việt Nam điểm một số tin quốc tế nổi bật trong 24 giờ qua.
TRỰC TIẾP bầu cử Mỹ 2024: Trận đấu cuối cùng giữa ông Donald Trump và bà Kamala Harris bắt đầu

TRỰC TIẾP bầu cử Mỹ 2024: Trận đấu cuối cùng giữa ông Donald Trump và bà Kamala Harris bắt đầu

Báo Thế giới và Việt Nam liên tục cập nhật diễn biến và kết quả của cuộc bầu cử tổng thống Mỹ 2024 ngày 5/11.
Bầu cử Mỹ 2024: Tuyên bố trước 'giờ G' của một cử tri Mỹ giàu kinh nghiệm

Bầu cử Mỹ 2024: Tuyên bố trước 'giờ G' của một cử tri Mỹ giàu kinh nghiệm

Tôi hỏi là ông sẽ bỏ phiếu cho ai? Kamala Harris, ông trả lời tôi với giọng nhỏ nhẹ nhưng dứt khoát.
'Họa vô đơn chí' có thể đẩy chính phủ 'đèn giao thông' của Đức tới nguy cơ sụp đổ

'Họa vô đơn chí' có thể đẩy chính phủ 'đèn giao thông' của Đức tới nguy cơ sụp đổ

Đây là thời điểm tồi tệ nhất có thể dẫn tới chính phủ sụp đổ, xét theo những gì đang xảy ra ở Ukraine và tình hình kinh tế ở Đức.
Syria lên án cuộc không kích của Israel nhằm vào các địa điểm dân sự gần Damascus

Syria lên án cuộc không kích của Israel nhằm vào các địa điểm dân sự gần Damascus

Bộ Ngoại giao Syria kêu gọi Liên hợp quốc (LHQ) hành động khẩn cấp để ngăn chặn các động thái quân sự của Israel nhằm vào dân thường.
Bầu cử tổng thống Mỹ 2024 bắt đầu, hai ứng viên hòa nhau tại điểm đầu tiên, kịch bản nào để tới con số quyền lực?

Bầu cử tổng thống Mỹ 2024 bắt đầu, hai ứng viên hòa nhau tại điểm đầu tiên, kịch bản nào để tới con số quyền lực?

Nếu các cuộc thăm dò trước bầu cử tổng thống Mỹ 2024 là chính xác, cuộc đua năm nay cần theo dõi sát 7 tiểu bang chiến địa.
Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Màu sắc chính sách đối ngoại của ông Trump và bà Harris nếu đắc cử

Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Màu sắc chính sách đối ngoại của ông Trump và bà Harris nếu đắc cử

Kết quả bầu cử Tổng thống Mỹ 2024 sẽ tác động tới tình hình thế giới thế nào và chính sách đối ngoại của ông Trump và bà Harris khác biệt ra sao?
Đại sứ Phạm Quang Vinh: 'Độc lạ', gay cấn bầu cử Tổng thống Mỹ 2024 và câu chuyện với Việt Nam

Đại sứ Phạm Quang Vinh: 'Độc lạ', gay cấn bầu cử Tổng thống Mỹ 2024 và câu chuyện với Việt Nam

Theo Đại sứ Phạm Quang Vinh, cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm nay rất sít sao, nhưng dù là ai thì quan hệ Việt Nam-Mỹ vẫn tiếp đà phát triển tích cực.
Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Ý nghĩa và tác động

Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Ý nghĩa và tác động

Bầu cử Tổng thống Mỹ luôn có ý nghĩa quan trọng không chỉ trong nội bộ nước Mỹ mà còn với cộng đồng quốc tế.
Cuốn sách 'Trí tuệ nhân tạo từ góc nhìn quan hệ quốc tế': Hiểu để tự chủ, chủ động trong kỷ nguyên AI

Cuốn sách 'Trí tuệ nhân tạo từ góc nhìn quan hệ quốc tế': Hiểu để tự chủ, chủ động trong kỷ nguyên AI

Có thể khẳng định rằng AI không còn là một công nghệ của tương lai mà đã và đang định hình lại cục diện địa chính trị.
Israel-Iran: Trả đũa trong tính toán

Israel-Iran: Trả đũa trong tính toán

Israel tiến hành tập kích đường không vào nhiều mục tiêu ở Iran. Đợt tấn công trả đũa của Israel có những điểm đáng chú ý và đặt ra nhiều vấn đề.
Hợp tác quân sự Nga-Triều Tiên, toan tính và phản ứng

Hợp tác quân sự Nga-Triều Tiên, toan tính và phản ứng

Dư luận về leo thang căng thẳng ở bán đảo liên Triều chưa kịp lắng lại bùng lên với thông tin quân đội Triều Tiên xuất hiện ở Nga.
Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Cuộc đua vào Nhà Trắng giữa hai ứng cử viên Kamala Harris của đảng Dân chủ và Donald Trump của đảng Cộng hòa sẽ 'ngã ngũ' trong ngày 5/11 (giờ Mỹ).
Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Còn 2 ngày nữa Nhà Trắng sẽ xác định được chủ nhân mới thay thế đương kim Tổng thống Joe Biden. Đó sẽ là ứng viên đảng Dân chủ Kamala Harris hoặc chủ cũ, ông ...
Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Các cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ luôn mang nhiều yếu tố bất ngờ, kịch tính, thậm chí có khả năng thay đổi cục diện vào phút chót.
Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Theo Hiến pháp Mỹ, ứng cử viên Tổng thống phải nhiều hơn 35 tuổi, đã sinh sống tại Mỹ liên tục trên 14 năm, được sinh ra tại Mỹ và là công dân Mỹ.
GPT-5: Open AI mở ra chân trời mới

GPT-5: Open AI mở ra chân trời mới

Sự kiện đang được giới công nghệ mong đợi có thể xảy ra ngay trong năm nay, là sự ra mắt của GPT-5.
30 năm UNCLOS có hiệu lực: Vai trò giữ gìn trật tự pháp lý trên biển của ITLOS

30 năm UNCLOS có hiệu lực: Vai trò giữ gìn trật tự pháp lý trên biển của ITLOS

Gần 30 năm qua, Tòa án Luật Biển quốc tế (ITLOS) góp phần quan trọng giữ gìn tính toàn vẹn, thúc đẩy tuân thủ UNCLOS.
Bầu cử Mỹ trước 'giờ G': 'Kỳ phùng địch thủ' Trung Quốc vẫn gia tăng sức ảnh hưởng, chiến lược châu Á sẽ được định hình ra sao?

Bầu cử Mỹ trước 'giờ G': 'Kỳ phùng địch thủ' Trung Quốc vẫn gia tăng sức ảnh hưởng, chiến lược châu Á sẽ được định hình ra sao?

Cả ông Trump và bà Harris đều đang tìm cách mô tả bên kia là 'yếu thế trước Trung Quốc' trong nỗ lực vượt qua phe đối lập.
Quan hệ Mỹ-Anh hậu bầu cử: Hai ngã rẽ trước chân trời mới

Quan hệ Mỹ-Anh hậu bầu cử: Hai ngã rẽ trước chân trời mới

Quan hệ truyền thống Mỹ-Anh có thể sẽ đổi khác, khi cuộc bầu cử sắp tới mở ra hai viễn cảnh khác nhau cho mối thâm tình này.
Bài phát biểu tranh cử cuối cùng của bà Kamala Harris: Những 'đòn công kích' phút chót, so sánh rất giàu hình ảnh

Bài phát biểu tranh cử cuối cùng của bà Kamala Harris: Những 'đòn công kích' phút chót, so sánh rất giàu hình ảnh

Phó Tổng thống Kamala Harris đã có bài phát biểu khép lại chiến dịch tranh cử tại công viên Ellipse ở Washington, D.C.
'Ván cờ' Nga-Ukraine trước ngã rẽ bầu cử Mỹ

'Ván cờ' Nga-Ukraine trước ngã rẽ bầu cử Mỹ

Kết quả bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024 sẽ có ảnh hưởng lớn đến cục diện xung đột Nga-Ukraine.
Quan hệ Mỹ-Ấn đi về đâu sau khi Nhà Trắng đổi chủ?

Quan hệ Mỹ-Ấn đi về đâu sau khi Nhà Trắng đổi chủ?

Bất kể ai giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ, chính quyền Washington mới cần tiếp tục xây dựng quan hệ hợp tác tốt đẹp với Ấn Độ.
Gia tăng 'sức nóng', BRICS được định vị là nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai

Gia tăng 'sức nóng', BRICS được định vị là nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai

Sức ảnh hưởng toàn cầu đang gia tăng của BRICS định vị nhóm này sẽ là một nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai.
Phiên bản di động