Vì sao kênh đào Suez lại vô cùng quan trọng với thế giới?

Quang Đào
TGVN. Phải mất 10 năm và cần 1,5 triệu lao động để xây dựng kênh đào Suez vào thế kỷ XIX, nhưng chỉ mất 1 ngày và 1 con tàu khổng lồ khiến nó bị tắc nghẽn. Giờ đây, ngành thương mại hàng hải thế giới đang cảm nhận được những hậu quả không nhỏ từ vụ việc này.
Theo dõi Baoquocte.vn trên

Kênh đào Suez của Ai Cập, tuyến đường thủy nhân tạo dài 193 km, từng được coi là “điểm nóng” xung đột chính trị tiềm tàng kể từ khi nó được mở cửa vào năm 1869.

Hiện nay, con kênh này là một tuyến vận tải hàng hải quốc tế quan trọng, là tuyến đường lưu thông của 10% thương mại hàng hải quốc tế, có khả năng đón tiếp những siêu tàu chở hàng lớn nhất thế giới.

Tàu chở hàng Ever Given mang cờ Panama đang bị mắc kẹt tại kênh đào Suez. (Nguồn: CNES)
Tàu chở hàng Ever Given mang cờ Panama đang bị mắc kẹt tại kênh đào Suez. (Nguồn: CNES)

Giờ đây, kênh đào Suez lại một lần nữa trở thành tiêu điểm của truyền thông, nhưng vì một lý do khác.

Những ngày vừa qua, một con tàu container khổng lồ của Nhật Bản mang tên Ever Given, dài 400m nặng 224.000 tấn nằm chắn ngang tuyến đường, khiến hơn 100 tàu thuyền không thể di chuyển và gây chấn động trong ngành thương mại hàng hải thế giới.

Tàu Even Given đang trên hải trình từ Trung Quốc đến cảng Rotterdam của Hà Lan, bị mắc kẹt tại kênh đào Suez vào tối 23/3. Trong một thông báo, công ty vận hành tàu Evergreen Marine có trụ sở tại Đài Loan (Trung Quốc) cho biết, tàu Ever Given bị mắc cạn do gặp gió mạnh trong lúc đi qua kênh đào Suez.

Các cuộc điều tra ban đầu đã loại trừ nguyên nhân về lỗi cơ hoặc động cơ khiến tàu bị mắc cạn.

Lịch sử phát triển

Kênh đào Suez là kênh giao thông nhân tạo nằm trên lãnh thổ Ai Cập, chạy theo hướng Bắc-Nam, đi ngang qua eo Suez tại phía Đông Bắc Ai Cập. Con kênh có chiều dài hơn 193km, nối biển Địa Trung Hải với Biển Đỏ thuộc Ấn Độ Dương.

Đây là tuyến đường vô cùng quan trọng, giúp lưu thông hàng hóa trực tiếp giữa châu Âu và châu Á mà không phải vòng qua châu Phi. Thời gian di chuyển qua con đường thủy này chỉ vào tầm 13-15 giờ, theo GlobalSecurity.org.

Con kênh ban đầu thuộc sở hữu của các nhà đầu tư Pháp, được hình thành khi Ai Cập nằm dưới sự kiểm soát của Đế chế Ottoman vào giữa thế kỷ XIX. Việc xây dựng được bắt đầu ở thành phố Port Said (Ai Cập) vào đầu năm 1859, mất 10 năm để hoàn thành và cần khoảng 1,5 triệu công nhân.

Khi lần đầu tiên đi vào hoạt động năm 1869, kênh đào Suez xuyên biển dài 164km và sâu 8m. Khi đó, nó có thể đón các tàu có trọng tải lên tới khoảng 4.500 tấn ở độ sâu 6,7m - đặc điểm của phần lớn các con tàu trên thế giới vào thời điểm đó.

Thời điểm mới hoạt động, cứ 10 tháng một lần, 20.000 nông dân sẽ được tuyển chọn để giúp xây dựng dự án trong điều kiện làm việc thiếu thốn và trả lương thấp. Nhiều công nhân chết vì bệnh tả và các bệnh khác.

Ngoài ra, việc xáo trộn chính trị ở Ai Cập nhằm chống lại các cường quốc thuộc địa của Anh và Pháp đã làm chậm tiến độ xây dựng kênh đào, và chi phí cuối cùng cao gấp đôi so với dự kiến ban đầu là 50 triệu USD.

Thời gian đầu, Vương quốc Anh là quốc gia quản lý kênh đào. Đến năm 1956, sau nhiều năm đàm phán với Ai Cập, Anh đã chính thức trao lại quyền điều hành cho chính phủ của Tổng thống Gamal Abdel Nasser. Lúc đó, kênh đào Suez có chiều dài 175km và sâu 14m - có thể để tàu chở dầu có tải trọng khoảng 27.000 tấn ở độ sâu 10,7m đi qua.

Năm 2015, kênh đào tiếp tục được mở rộng, nâng chiều dài lên 193,3km và độ sâu là 24m. Hiện tuyến đường này có thể tiếp nhận các tàu có trọng tải khoảng 217.000 tấn.

Vào năm 2019, lưu lượng tàu qua kênh đào Suez mỗi ngày là khoảng 50 tàu. Dự kiến, lưu lượng này có thể tăng gấp đôi vào năm 2023 nhờ việc mở lưu thông 2 chiều.

Hiện nay, bất chấp nhiều thách thức nội tại và bên ngoài, quốc gia Bắc Phi vẫn đang tiếp tục đặt cược vào dự án mở rộng đầu tư kênh đào Suez, khẳng định vị thế độc tôn của kênh đào này tại khu vực trong nhiều thập niên tiếp theo.

Đội cứu hộ tiếp cận siêu tàu chở hàng mắc kẹt ở mắc kẹt ở kênh đào Suez nhưng vẫn chưa xử lý thành công. (Nguồn: AFP)
Đội cứu hộ tiếp cận siêu tàu chở hàng mắc kẹt ở kênh đào Suez nhưng vẫn chưa xử lý thành công. (Nguồn: AFP)

Những cuộc khủng hoảng trong quá khứ

Cuộc khủng hoảng kênh đào Suez năm 1956 đã suýt chút nữa biến thành một cuộc chiến tranh. Táng 7/1956, Tổng thống Nasser tuyên bố sẽ quốc hữu hóa kênh đào, vốn vẫn do các cổ đông châu Âu kiểm soát. Những bước đi tiếp theo của ông Nasser bị Israel cùng các đồng minh phương Tây coi là mối đe dọa tới an ninh khu vực.

Chính vì vậy, Israel đã phối hợp cùng Pháp và Anh mở cuộc chiến để chiếm lấy kênh đào. Cuộc chiến bắt đầu vào ngày 29/10/1956, với Chiến dịch Kadesh của Israel, sau đó Anh và Pháp cũng đã tham gia.

Như vậy, về mặt quân sự, kế hoạch của Anh-Pháp-Israel đã thành công mỹ mãn. Nhưng về mặt chính trị, đó là một thảm họa. Các cuộc biểu tình phản đối chiến tranh nổ ra rầm rộ ở Anh và Pháp. Các cường quốc khi đó là Mỹ và Liên Xô cũng lên tiếng phản đối và đe dọa trừng phạt liên quân 3 nước. Cuộc khủng hoảng cũng đã khiến con kênh phải đóng cửa một thời gian.

Cuộc chiến chính thức kết thúc vào đầu năm 1957, khi Liên hợp quốc (LHQ) ra nghị quyết kêu gọi ngừng bắn và rút các lực lượng nước ngoài. Đây cũng là lần đầu tiên LHQ cử lực lượng gìn giữ hòa bình tới giải quyết cuộc xung đột.

Thiệt hại cho phương Tây là vô cùng lớn. Quan hệ Mỹ-Anh bị tổn hại, và uy tín của Liên Xô được nâng cao. Và thay vì bị lật đổ, Tổng thống Nasser trở thành người hùng của thế giới Arab.

Không lâu sau, kênh đào Suez tiếp tục bị đóng của trong gần một thập kỷ khi cuộc chiến tranh Arab-Israel nổ ra vào năm 1967. Khi đó, tuyến đường này về cơ bản là tiền tuyến giữa lực lượng quân sự Israel và Ai Cập.

14 tàu chở hàng, được gọi là "Hạm đội Vàng", đã bị mắc kẹt trong kênh đào cho đến tận năm 1975. Kể từ đó, kênh đào Suez có vài lần phải ngưng lưu thông do có tàu bị mắc cạn.

Việc xây dựng kênh đào Suez bắt đầu vào năm 1859 và mất 10 năm để hoàn thành. (Nguồn: Getty)
Việc xây dựng kênh đào Suez bắt đầu vào năm 1859 và mất 10 năm để hoàn thành. (Nguồn: Getty)

Ảnh hưởng toàn cầu

Các hãng truyền thông lớn trong ngày 26/3 đều đưa tin, sau 3 ngày liên tiếp, Ever Given vẫn bị mắc kẹt và hiện vẫn chưa ra được kế hoạch khả quan nhất để giúp giải cứu con tàu.

Theo báo cáo của Conversation Africa, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng, công tác giải cứu và làm nổi lại tàu Ever Given là một quy trình phức tạp, đòi hỏi các thiết bị chuyên dụng và có thể mất nhiều thời gian.

Công ty sở hữu Ever Given đang phải đối mặt với việc chi hàng triệu USD tiền bồi thường bảo hiểm và chi phí cho các dịch vụ cứu hộ khẩn cấp. Trong khi đó, chính phủ Ai Cập cũng đang “đứng ngồi không yên” khi năm 2020, doanh thu từ việc thu phí di chuyển tại kênh đào là 5,61 tỷ USD.

Theo chính phủ quốc gia Bắc Phi, vụ việc này có thể khiến hoạt động giao thương toàn cầu rơi vào kịch bản tồi tệ. Việc nhiều tàu chở dầu bị kẹt lại ở khu vực này được cho là nguyên nhân khiến giá dầu thế giới tăng khoảng 5%.

Vortexa Analytics, nền tảng phân tích dầu khí nhận định, 10 tàu chở dầu và 13 triệu thùng dầu có thể bị ảnh hưởng từ sự gián đoạn hàng hải của kênh đào Suez. Trong khi đó, một quan chức Ai Cập tiết lộ, số tàu ùn ứ phía sau con tàu mắc cạn lên tới hơn 100 và sẽ còn tăng theo thời gian.

Nhà cung cấp dịch vụ hàng hóa độc lập toàn cầu ICIS cho biết thêm, bất kỳ tác động nào khác đối với hoạt động vận tải hàng hóa sẽ phụ thuộc vào việc kênh đào Suez có thể sớm hoạt động trở lại hay không, đồng thời, sự chậm trễ do giao thương tắc nghẽn có thể làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng nguồn cung ở một số thị trường.

TIN LIÊN QUAN
Đình chỉ giao thông ở kênh đào Suez để tập trung giải cứu tàu Ever Given
Siêu tàu chở hàng mắc kẹt ở kênh đào Suez khiến giao thương đình trệ, ước tính thiệt hại lớn
Iran cảnh báo Mỹ phải chịu hậu quả nếu ngăn Iran vận chuyển nhiên liệu tới Venezuela
Kịch bản Brexit "cứng" có thể gây khó cho việc xử lý chất thải tại Anh
Khánh thành kênh đào Suez mới

Xem nhiều

Đọc thêm

Tăng cường nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Hội Nhà báo Việt Nam

Tăng cường nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Hội Nhà báo Việt Nam

Nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Hội Nhà báo Việt Nam, Thường trực Hội đã có nhiều cách làm sáng tạo đem lại hiệu quả thiết ...
Dự án y tế AI giảm gánh nặng chữa bệnh cho cư dân bản địa Australia

Dự án y tế AI giảm gánh nặng chữa bệnh cho cư dân bản địa Australia

Dự án y tế Healthy Connections nhằm giải quyết những thách thức trong việc tiếp cận dịch vụ y tế cơ bản của cư dân vùng hẻo lánh ở phía ...
Trung Quốc 'ra đòn' mới, căng thẳng với EU đã tiến đến sản phẩm sữa

Trung Quốc 'ra đòn' mới, căng thẳng với EU đã tiến đến sản phẩm sữa

Ngày 22/11, Trung Quốc thông báo mở rộng cuộc điều tra chống trợ cấp đối với các sản phẩm sữa nhập khẩu từ Liên minh châu Âu (EU).
Mê mẩn khung cảnh của cung đường bao biển đẹp nhất Việt Nam ở Quảng Ninh

Mê mẩn khung cảnh của cung đường bao biển đẹp nhất Việt Nam ở Quảng Ninh

Tuyến đường bao biển nối Hạ Long và Cẩm Phả (Quảng Ninh) được đánh giá là một tuyến đường ven biển đẹp nhất Việt Nam bởi có sự kết hợp ...
Bắt đầu hành trình phát triển đầy cơ hội và thành công của doanh nghiệp Thái Lan tại Bình Định

Bắt đầu hành trình phát triển đầy cơ hội và thành công của doanh nghiệp Thái Lan tại Bình Định

Sáng 22/11, UBND tỉnh Bình Định tổ chức Hội nghị Gặp gỡ các doanh nghiệp Thái Lan tại Bình Định.
Dự báo thời tiết ngày mai (23/11): Bắc Bộ sáng sớm trời rét, trưa chiều nắng; Trung Bộ cục bộ có nơi mưa rất to

Dự báo thời tiết ngày mai (23/11): Bắc Bộ sáng sớm trời rét, trưa chiều nắng; Trung Bộ cục bộ có nơi mưa rất to

Thông tin dự báo thời tiết các khu vực ngày mai (23/11) từ Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia.
Thủ tướng Hungary tuyên bố 'ngó lơ' lệnh bắt giữ quốc tế với Thủ tướng Israel

Thủ tướng Hungary tuyên bố 'ngó lơ' lệnh bắt giữ quốc tế với Thủ tướng Israel

Thủ tướng Hungary Viktor Orbán ngày 22/11 lên tiếng chỉ trích Tòa án hình sự quốc tế (ICC) về việc phát lệnh bắt giữ Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu.
Nga đẩy nhanh tốc độ tiến quân ở Ukraine, Hạ viện vung mạnh tiền cho quốc phòng

Nga đẩy nhanh tốc độ tiến quân ở Ukraine, Hạ viện vung mạnh tiền cho quốc phòng

Nga chuẩn bị đối phó với bất kỳ diễn biến nào liên quan tình hình xung đột Ukraine, dù luôn ưu tiên và đã sẵn sàng cho các biện pháp hòa bình.
Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong Un: Thế giới đang chứng kiến sự hỗn loạn và bạo lực nhất kể từ Thế chiến II

Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong Un: Thế giới đang chứng kiến sự hỗn loạn và bạo lực nhất kể từ Thế chiến II

Chủ tịch Triều Tiên cho rằng, các mối quan hệ quốc tế đã vượt quá điểm bùng nổ nguy hiểm và biến thành những cuộc xung đột vô cùng thảm khốc.
Ukraine báo động tấn công tên lửa tại nhiều tỉnh, Nga kêu gọi IAEA giám sát Kiev trong lĩnh vực hạt nhân

Ukraine báo động tấn công tên lửa tại nhiều tỉnh, Nga kêu gọi IAEA giám sát Kiev trong lĩnh vực hạt nhân

Rạng sáng ngày 22/11, nhiều tỉnh của Ukraine đã đồng loạt phát báo động phòng không kéo dài nhiều giờ liên quan đến khả năng bị tấn công bằng tên lửa đạn đạo.
Bị IAEA ra nghị quyết 'sửa lưng', Iran lấy hạt nhân ra dọa

Bị IAEA ra nghị quyết 'sửa lưng', Iran lấy hạt nhân ra dọa

Iran tuyên bố sẽ khởi động một loạt máy ly tâm mới và tiên tiến để đáp trả việc IAEA ra nghị quyết yêu cầu Tehran cải thiện hợp tác.
Báo động từ HĐBA LHQ: 70% dân số Syria cần viện trợ nhân đạo

Báo động từ HĐBA LHQ: 70% dân số Syria cần viện trợ nhân đạo

Phó đặc phái viên LHQ Najat Rochdi cho biết 2024 'sẽ là năm đẫm máu nhất' tại Syria trong vòng 4 năm qua.
Mỹ cho phép Ukraine tấn công sâu vào lãnh thổ Nga: ‘Đèn xanh’ nháy chậm?

Mỹ cho phép Ukraine tấn công sâu vào lãnh thổ Nga: ‘Đèn xanh’ nháy chậm?

Việc Ukraine sử dụng tên lửa tầm xa của Mỹ tấn công quân sự trên đất Nga có thể chuyển xung đột sang giai đoạn quyết liệt hơn.
Hội nghị thượng đỉnh G20: Cam kết, xu thế và động lực

Hội nghị thượng đỉnh G20: Cam kết, xu thế và động lực

Trong bối cảnh địa chính trị phân hóa sâu sắc, xung đột leo thang và biến đổi khí hậu, Thượng đỉnh G20 rất được trông đợi.
Chuyến thăm đa mục đích của Tổng thống Indonesia

Chuyến thăm đa mục đích của Tổng thống Indonesia

Tân Tổng thống Indonesia Prabowo Subianto có chuyến công du nước ngoài đầu tiên kéo dài nhiều ngày với quy mô lớn.
Hội nghị thượng đỉnh bất thường các nước Arab và Hồi giáo: Nỗ lực ngăn xung đột lan rộng

Hội nghị thượng đỉnh bất thường các nước Arab và Hồi giáo: Nỗ lực ngăn xung đột lan rộng

Hội nghị đã thể hiện rõ ý chí và cam kết của nhiều quốc gia trong việc ủng hộ người Palestine và tìm kiếm các giải pháp lâu dài.
Thế giới sẽ phải thích ứng với một nước Mỹ rất khác

Thế giới sẽ phải thích ứng với một nước Mỹ rất khác

Những thay đổi dưới thời Trump 2.0 sẽ tác động nhiều mặt tới nước Mỹ và thế giới.
Malaysia-Trung Quốc: Thắt chặt tình thân

Malaysia-Trung Quốc: Thắt chặt tình thân

Chuyến thăm Trung Quốc của Thủ tướng Malaysia phản ánh mong muốn tăng cường quan hệ song phương toàn diện, đặc biệt là kinh tế và thương mại.
Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Sự trở lại của Tổng thống đắc cử Donald Trump mang nhiều hàm ý cho nước Mỹ và thế giới. Châu Á – Thái Bình Dương trong đó có tiểu vùng Mekong cũng không nằm ...
‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

Quan hệ giữa Mỹ và Iran, từng là đồng minh thân cận thời đầu Chiến tranh Lạnh, đã biến thành đối đầu kéo dài hàng thập kỷ.
Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Cuộc đua vào Nhà Trắng giữa hai ứng cử viên Kamala Harris của đảng Dân chủ và Donald Trump của đảng Cộng hòa sẽ 'ngã ngũ' trong ngày 5/11 (giờ Mỹ).
Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Còn 2 ngày nữa Nhà Trắng sẽ xác định được chủ nhân mới thay thế đương kim Tổng thống Joe Biden. Đó sẽ là ứng viên đảng Dân chủ Kamala Harris hoặc chủ cũ, ông ...
Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Các cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ luôn mang nhiều yếu tố bất ngờ, kịch tính, thậm chí có khả năng thay đổi cục diện vào phút chót.
Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Theo Hiến pháp Mỹ, ứng cử viên Tổng thống phải nhiều hơn 35 tuổi, đã sinh sống tại Mỹ liên tục trên 14 năm, được sinh ra tại Mỹ và là công dân Mỹ.
Một Iran 'rất khác' sẽ khiến ông Trump phải đau đầu!

Một Iran 'rất khác' sẽ khiến ông Trump phải đau đầu!

Rất có thể chính sách 'gây áp lực tối đa' của Tổng thống đắc cử Donald Trump sẽ không còn tác dụng với Iran khi ở thời điểm hiện nay.
Ông Donald Trump 'tái xuất': Cục diện Nam bán cầu có đảo chiều?

Ông Donald Trump 'tái xuất': Cục diện Nam bán cầu có đảo chiều?

Sự trở lại của ông Donald Trump không chỉ đánh dấu bước ngoặt trong chính trị Mỹ mà còn hứa hẹn ảnh hưởng sâu rộng đến khu vực Nam bán cầu.
'Hạt hòa bình' gieo mầm ngoại giao nông sản Mỹ-Trung

'Hạt hòa bình' gieo mầm ngoại giao nông sản Mỹ-Trung

Nhóm các nhà nghiên cứu Mỹ và Trung Quốc đang tiến hành dự án 'hạt hòa bình' nhằm thúc đẩy cân bằng thương mại nông nghiệp giữa hai nước.
Xung đột Nga-Ukraine: Đoán ý đồ người kế nhiệm, Tổng thống Biden đi thêm nước cờ 'một mũi tên trúng hai đích'

Xung đột Nga-Ukraine: Đoán ý đồ người kế nhiệm, Tổng thống Biden đi thêm nước cờ 'một mũi tên trúng hai đích'

Mặc dù sắp mãn nhiệm nhưng Tổng thống Mỹ Joe Biden đã có một quyết định quan trọng liên quan đến xung đột Nga-Ukraine.
Cái 'gật đầu muộn mằn' của Tổng thống Biden với Ukraine: Thay đổi cục diện hay thêm dầu vào lửa?

Cái 'gật đầu muộn mằn' của Tổng thống Biden với Ukraine: Thay đổi cục diện hay thêm dầu vào lửa?

Tổng thống Joe Biden đã quyết định 'xé rào' vũ khí cho Ukraine. Tuy nhiên, những 'đòn giáng' không thể tạo ra bằng lời nói.
Ngoại giao đa phương của Việt Nam tạo tiếng vang trên truyền thông Mexico

Ngoại giao đa phương của Việt Nam tạo tiếng vang trên truyền thông Mexico

Truyền thông Mexico đề cao vị thế và sự tham gia, đóng góp hiệu quả của Việt Nam tại các diễn đàn đa phương gần đây như APEC, G20...
Phiên bản di động