Vũ khí khí đốt Nga có thực sự lợi hại?

Thuỳ Trang
Vũ khí hoá khí đốt Nga đang được áp dụng với mục đích ổn định nền kinh tế Moscow trước các lệnh trừng phạt đồng thời gây sức ép lên các quốc gia Liên minh châu Âu (EU). Nhưng liệu nó có hiệu quả?
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Vũ khí khí đốt Nga có thực sự lợi hại hay chỉ là một huyền thoại?
Nhân viên kiểm tra đường ống dẫn khí đốt Nga đoạn liên kết giữa Bulgaria và Hy Lạp vào ngày 18/3. (Nguồn: AFP)

Trong một bài bình luận đăng tải trên Al Jazeera, tác giả Dimitar Bechev, học giả thỉnh giảng tại Trung tâm nghiên cứu Carnegie Europe có trụ sở ở Brussels (Bỉ), đồng thời là giảng viên tại Trường Nghiên cứu khu vực và toàn cầu Oxford, Đại học Oxford (Anh), đã phân tích sự tồn tại và ảnh hưởng của thứ "vũ khí" khí đốt của Nga.

Đo lường sức mạnh của khí đốt

Vũ khí hóa khí đốt được hiểu là sự phụ thuộc nhiều vào khí đốt tự nhiên của Nga sẽ khiến các quốc gia khu vực Đông Âu và Đông Nam Âu phải thận trọng trong chính sách trước khi cân nhắc quyết định bất kỳ động thái nào đối với Moscow.

Theo đó, Điện Kremlin có thể sẽ áp đặt lệnh trừng phạt với một số quốc gia bằng cách đưa ra các điều khoản khắt khe đối với các giao dịch khí đốt hoặc thậm chí là cắt đứt hoàn toàn chuỗi cung ứng khí đốt.

Trái lại, những đồng minh thân cận với Nga sẽ là những quốc gia được hưởng lợi "hậu hĩnh" trước những cạnh tranh gay gắt này.

Một trường hợp điển hình đó là bản thỏa thuận nhiều lợi ích được Tổng thống Nga Vladimir Putin trao cho Serbia, điều nhiều người tin rằng sự ra đời của bản thỏa thuận đã vô hình trung đảm bảo vững chắc cho “chiếc ghế” tái đắc cử của Tổng thống Serbia Aleksandar Vucic.

Song, một số nghiên cứu mới đây chỉ ra rằng sự tồn tại của thứ gọi là “vũ khí khí đốt” không thực sự rõ ràng.

Cụ thể, vào ngày 26/4, tập đoàn năng lượng quốc doanh Gazprom của Nga đã tuyên bố ngừng cung cấp khí đốt cho Bulgaria và Ba Lan. Động thái trên được đưa ra sau khi hai quốc gia này từ chối tuân thủ yêu cầu của Moscow về việc trả tiền mua khí đốt bằng Ruble.

Bỏ ngoài tai những thiệt hại được cảnh báo, cả hai nền kinh tế Bulgaria và Ba Lan hiện đều vận hành theo quỹ đạo trong tầm kiểm soát và dường như quyết định của Tổng thống Nga không hề tạo ra một sự hỗn loạn nào tại hai quốc gia này.

Động thái ngừng cung cấp khí đốt của Nga không những không gây ra khủng hoảng chính trị trong nước ở Bulgaria và Ba Lan, mà còn không tồn tại nguy cơ dẫn đến sự thay đổi lớn trong chính sách đối ngoại của hai quốc gia này đối với Moscow.

Cho dù có thật sự đem tới sức tác động nào đi chăng nữa thì điều đó dường như cũng không đáng kể, hay nói cách khác là ngay giữa lúc khó khăn, chính phủ Bulgaria cùng Ba Lan đã tự vạch ra được đường đi nước bước thể hiện sự quyết tâm của mình.

Bulgaria, quốc gia ôn hòa, cũng thể hiện sự can đảm của mình. Cụ thể, vào ngày 28/4, chỉ vài giờ sau khi nguồn cung cấp khí đốt ngừng hoạt động, Thủ tướng Bulgaria Kiril Petkov đã tới Kiev thảo luận với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy xoay quanh việc Bulgaria có khả năng hỗ trợ Ukraine.

Mặc dù Bulgaria không chính thức gửi hỗ trợ về mặt quân sự cho Ukraine, nhưng có nguồn tin cho rằng một lượng đạn dược và vũ khí của các nhà sản xuất quốc phòng Bulgaria đang được chuyển giao thông qua bên thứ ba.

Mở ra những hướng đi mới

Đáng chú ý hơn cả là phản ứng của Bulgaria đối với sự gián đoạn nguồn cung khí đốt Nga. Trái ngược với Ba Lan, quốc gia vốn chỉ nhập chưa đến một nửa lượng khí đốt từ Nga, thì quốc gia Balkan này phụ thuộc vào Gazprom của Nga với hơn 90% nguồn cung cấp.

Không giống như những lần cắt giảm nguồn cung trước đó hồi năm 2006 và năm 2009, lần này Sofia đã triển khai một kế hoạch “đầu xuôi đuôi lọt”. Điển hình là việc công ty phân phối khí đốt tự nhiên lớn nhất Bulgaria, Bulgargaz, đã ký hợp đồng vận chuyển khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) và hiện nguồn hàng này đang được vận chuyển vào nước này thông qua nhà ga Revithoussa ở Hy Lạp. Phần lơns nguồn năng lượng bổ sung cũng sẽ cập cảng từ Romania, thông qua Đường ống xuyên Balkan, cho đến khi đường ống khí đốt tự nhiên chạy từ Nga đến Thổ Nhĩ Kỳ, TurkStream, đi vào hoạt động năm 2021 nhằm hỗ trợ phục vụ Gazprom.

Mặt khác, tình trạng gián đoạn nguồn cung này xảy ra vào mùa Hè khi kết thúc mùa sử dụng máy sưởi, nên cũng giúp chính quyền Bulgaria dễ dàng xoay sở hơn.

Điều đáng nói là đường ống liên thông bị trì hoãn từ lâu của Bulgaria với Hy Lạp (ICGB) sẽ đi vào hoạt động vào ngày 30/6 tới. Sau khi đi vào hoạt động, Bulgaria sẽ nhập khẩu 1 tỷ mét khối (bcm), tương ứng với khoảng 1/3 nhu cầu hàng năm từ Azerbaijan, khi ICGB kết nối với Đường ống xuyên biển Adriatic (TAP).

Tới cuối năm 2023, LNG sẽ cập bến Bulgaria xuất phát từ các bến cảng ở Thổ Nhĩ Kỳ từ một cơ sở lưu trữ nổi và tái định hóa (FSRU) bên cạnh thành phố cảng Alexandroupolis, Đông Bắc Hy Lạp. Ngày 3/5 vừa qua, Thủ tướng Petkov đã chứng kiến ​​lễ khởi động các công việc về FSRU cùng với người đồng cấp Hy Lạp Kyriakos Mitsotakis và Chủ tịch Hội đồng EU Charles Michel.

Có thể thấy, cuộc xung đột ở Ukraine vô hình trung đã mở ra con đường thuận lợi, đa dạng hóa các dự án cơ sở hạ tầng mới trong quá trình vận chuyển khí đốt đến bán đảo Balkan, đồng thời thiết kế lại các tuyến đường cung cấp.

Tuy nhiên, việc trước mắt cần làm của Bulgaria là duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh bình thường. Mặc dù bị Gazprom quay lưng, song Bulgaria vẫn duy trì dòng chảy từ Nga sang Serbia và Hungary thông qua TurkStream. Bằng cách đó, Sofia tạo ra nguồn thu từ các chuyến hàng của Nga đi qua, không làm hỏng mối quan hệ với Budapest và Belgrade, đồng thời thể hiện thiện chí trong nghĩa vụ hợp đồng của mình đối với Moscow giữa bối cảnh vụ kiện trọng tài từ Nga về năng lượng đang rình rập.

Trái với suy nghĩ của nhiều người, Đông Nam Âu thực ra không quá phụ thuộc vào khí đốt Nga. Nguyên nhân chính là do các quốc gia trong khu vực này tiêu thụ khối lượng hạn chế, chỉ 3 bcm mỗi năm đối với Bulgaria, Serbia và 6 bcm đối với Hy Lạp. Riêng Romania, một thị trường lớn với nhu cầu hàng năm ở mức 12 bcm hầu như không nhập khí đốt từ Nga.

Do đó, với các liên kết cơ sở hạ tầng phù hợp, Gazprom có ​​thể được thay thế ở khu vực Đông Nam Âu.

Điều này lý giải vì sao Hy Lạp và Bắc Macedonia đang cùng tiến hành nghiên cứu một đường ống kết nối có thể được mở rộng đến Kosovo. Bulgaria và Serbia cũng vậy. Nhiều kế hoạch lâu dài được triển khai cho một nhánh của TAP tiến vào phía Tây của bán đảo Balkan, điển hình như Đường ống Ionian-Adriatic phục vụ Albania, Montenegro và Bosnia.

Hiện thời, điện cũng có khả năng thay thế khí đốt, đặc biệt nếu giá cả thay đổi theo hướng có lợi cho khí đốt. Nhờ công suất dự phòng lớn, Bulgaria và Romania đều đã xuất khẩu điện sang các quốc gia như Hy Lạp và Thổ Nhĩ Kỳ, nơi nhu cầu vượt nguồn cung.

Cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng, đó là “sự chuyển đổi xanh”. Việc đầu tư vào năng lượng tái tạo đồng thời sử dụng năng lượng một cách hiệu quả là ưu tiên hàng đầu mà EU luôn hướng tới với mong muốn định hình tương lai Đông Nam Âu.

Đường ống dẫn khí đốt của Nga dựa trên các hợp đồng dài hạn và được phân bổ thành dầu mỏ đang rẻ hơn nhiều so với giá thị trường thanh toán ngay khi bán, điều này phản ánh cung - cầu, chi phí. Sự đa dạng hóa nguồn cung khí đốt trước mắt có thể sẽ gây ra một số khó khăn nhưng sẽ có những tác động tích cực lâu dài.

45 năm Việt Nam-Liên hợp quốc và những dấu ấn

45 năm Việt Nam-Liên hợp quốc và những dấu ấn

Trong 45 năm qua, hợp tác Việt Nam-Liên hợp quốc đạt kết quả tốt và có tác dụng tích cực, vừa đáp ứng được yêu ...

Thúc đẩy quan hệ với Liên hợp quốc là một trọng tâm của đối ngoại đa phương Việt Nam

Thúc đẩy quan hệ với Liên hợp quốc là một trọng tâm của đối ngoại đa phương Việt Nam

Kể từ khi chính thức gia nhập Liên hợp quốc, Việt Nam luôn chủ động đóng góp tích cực và ngày càng thực chất đối ...

(theo Al Jazeera)

Bài viết cùng chủ đề

Khủng hoảng năng lượng

Đọc thêm

Cục trưởng Cục Lãnh sự tiếp Đại diện UNHCR tại Thái Lan phụ trách Việt Nam chào từ biệt

Cục trưởng Cục Lãnh sự tiếp Đại diện UNHCR tại Thái Lan phụ trách Việt Nam chào từ biệt

Cục trưởng Cục Lãnh sự đánh giá cao sự hợp tác chặt chẽ và hỗ trợ của UNHCR đối với Việt Nam trong các vấn đề hai bên cùng quan ...
FIFA Days: Lionel Messi chấn thương, lỡ hai trận đấu giao hữu cùng đội tuyển Argentina

FIFA Days: Lionel Messi chấn thương, lỡ hai trận đấu giao hữu cùng đội tuyển Argentina

Liên đoàn Bóng đá Argentina xác nhận, Lionel Messi chấn thương, sẽ vắng mặt trong hai trận đấu của tuyển Argentina ở kỳ FIFA Days tháng 3.
VBF 2024: Doanh nghiệp FDI phải đóng vai trò tiên phong, dẫn dắt trong chiến lược tăng trưởng xanh

VBF 2024: Doanh nghiệp FDI phải đóng vai trò tiên phong, dẫn dắt trong chiến lược tăng trưởng xanh

Sáng 19/3, tại Hà Nội đã diễn ra Hội nghị Thủ tướng Chính phủ gặp mặt cộng đồng doanh nghiệp FDI và VBF 2024.
Top 4 mẫu smartphone chuyên dụng dành cho người chơi crypto

Top 4 mẫu smartphone chuyên dụng dành cho người chơi crypto

Khi nhắc đến crypto, crypto phone hay blockchain phone có lẽ là cái tên quen thuộc khi được tích hợp sẵn các ứng dụng và dịch vụ liên quan đến ...
Giá iPhone 15 Pro Max giảm về mức thấp nhất kể từ khi ra mắt

Giá iPhone 15 Pro Max giảm về mức thấp nhất kể từ khi ra mắt

Theo khảo sát tại nhiều hệ thống bán lẻ lớn tại Việt Nam, giá iPhone 15 Pro Max đang được chào bán ở mức 30,5-30,9 triệu đồng dành cho phiên ...
Ngoại trưởng Mỹ đến Philippines

Ngoại trưởng Mỹ đến Philippines

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã tới thủ đô Manila của Philippines và sẽ có cuộc gặp ba bên với những người đồng cấp nước chủ nhà và Nhật Bản.
Ngoại trưởng Mỹ đến Philippines

Ngoại trưởng Mỹ đến Philippines

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã tới thủ đô Manila của Philippines và sẽ có cuộc gặp ba bên với những người đồng cấp nước chủ nhà và Nhật Bản.
Khủng hoảng Haiti: Washington nói tình huống nhân đạo 'thảm khốc nhất', cả nghìn người Mỹ tìm cách tháo chạy

Khủng hoảng Haiti: Washington nói tình huống nhân đạo 'thảm khốc nhất', cả nghìn người Mỹ tìm cách tháo chạy

Khoảng 1.000 công dân Mỹ yêu cầu Bộ Ngoại giao nước này hỗ trợ để rời Haiti, trong bối cảnh khủng hoảng nghiêm trọng tại quốc gia Mỹ Latinh.
Vừa phóng tên lửa đạn đạo, Triều Tiên lại tung vũ khí 'siêu mạnh duy nhất trên thế giới'

Vừa phóng tên lửa đạn đạo, Triều Tiên lại tung vũ khí 'siêu mạnh duy nhất trên thế giới'

Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-un đã chỉ đạo cuộc huấn luyện sử dụng pháo phản lực phóng loạt cỡ nòng 600 mm.
Xung đột ở Dải Gaza: Israel tiêu diệt nhân vật Hamas quan trọng, Tổng thống Biden hành động, các bên nối lại đàm phán

Xung đột ở Dải Gaza: Israel tiêu diệt nhân vật Hamas quan trọng, Tổng thống Biden hành động, các bên nối lại đàm phán

Tổng thống Mỹ và Thủ tướng Israel có cuộc điện đàm song phương đầu tiên sau hơn 1 tháng, trong bối cảnh căng thẳng liên quan xung đột ở Dải Gaza.
Mỹ muốn đàm phán với Nga và Trung Quốc, không cần điều kiện tiên quyết, Moscow nói gì?

Mỹ muốn đàm phán với Nga và Trung Quốc, không cần điều kiện tiên quyết, Moscow nói gì?

Đại sứ Mỹ tại Liên hợp quốc cho biết, nước này đã đề xuất với Nga và Trung Quốc khởi động đàm phán về kiểm soát vũ khí.
Ukraine phản pháo tuyên bố của Tổng thống Nga, tính tìm kiếm sự hỗ trợ từ quốc gia châu Á tỷ dân

Ukraine phản pháo tuyên bố của Tổng thống Nga, tính tìm kiếm sự hỗ trợ từ quốc gia châu Á tỷ dân

Kiev phản pháo tuyên bố của Tổng thống Nga Vladimir Putin về việc để ngỏ ý tưởng thiết lập vùng đệm ở Ukraine.
Phía sau kỳ vọng của Thái Lan ở EU

Phía sau kỳ vọng của Thái Lan ở EU

Thông điệp mà Thủ tướng Thái Lan Srettha Thavisin muốn chuyển tới châu Âu, đặc biệt là Pháp và Đức là 'Thái Lan đã mở cửa kinh doanh trở lại'.
Tăng gắn kết, tìm đồng thuận

Tăng gắn kết, tìm đồng thuận

Chuyến thăm Mỹ của Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda cùng Thủ tướng Donald Tusk có thể coi là nỗ lực nâng tầm gắn kết mối quan hệ đồng minh với Mỹ.
Bầu cử Tổng thống Mỹ: Định hình cuộc đua ‘song mã’

Bầu cử Tổng thống Mỹ: Định hình cuộc đua ‘song mã’

Sau ngày Siêu thứ Ba, việc lựa chọn ứng viên Tổng thống của đảng Dân chủ và Cộng hòa gần như đã an bài.
Tổng thống Pháp thăm CH Czech: Nỗ lực tìm kiếm đồng minh

Tổng thống Pháp thăm CH Czech: Nỗ lực tìm kiếm đồng minh

Tổng thống Pháp đến CH Czech không chỉ đáp lễ mà còn là nỗ lực thể hiện vai trò dẫn dắt của nước Pháp và tìm kiếm sự ủng hộ của đồng minh.
Điều gì ẩn sau tuyên bố gửi quân đến Ukraine của ông Macron?

Điều gì ẩn sau tuyên bố gửi quân đến Ukraine của ông Macron?

Thượng đỉnh các nhà lãnh đạo châu Âu về Ukraine mới đây tại Paris với những lời kêu gọi tiếp tục hỗ trợ Ukraine nhưng đã không đưa ra được biện pháp cụ thể nào.
Hoàn thiện cấu trúc an ninh của NATO: ‘Hành trình Odyssey’ đã kết thúc!

Hoàn thiện cấu trúc an ninh của NATO: ‘Hành trình Odyssey’ đã kết thúc!

Khác với Phần Lan, hành trình trở thành thành viên NATO của Thụy Điển gập ghềnh, khó lường và kéo dài hơn rất nhiều.
Chạy đua vũ khí hạt nhân, Mỹ đánh cược vào tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel?

Chạy đua vũ khí hạt nhân, Mỹ đánh cược vào tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel?

Những rắc rối trong chương trình tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel đang khiến cho Mỹ khó tiếp cận mục tiêu răn đe hạt nhân của mình.
Bất ổn ở Haiti: Nguồn cơn và nguy cơ

Bất ổn ở Haiti: Nguồn cơn và nguy cơ

Bất ổn chính trị, tranh giành quyền lực giữa các băng đảng cùng các vụ đảo chính và nghèo đói là những gì mà người dân Haiti tiếp tục phải đối mặt...
70 năm ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử

70 năm ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử

Baoquocte.vn. Ngày 13/3/1954 là ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử - nguồn cổ vũ lớn lao cho toàn thể nhân dân ta trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.
Tháng Ramadan linh thiêng

Tháng Ramadan linh thiêng

Tháng Ramadan là tháng thứ Chín trong lịch Hồi giáo, được xem là tháng linh thiêng nhất trong năm đối với người Hồi giáo trên toàn thế giới.
Vụ vượt ngục gây 'sốc' và mối quan hệ với các băng đảng khét tiếng ở Haiti

Vụ vượt ngục gây 'sốc' và mối quan hệ với các băng đảng khét tiếng ở Haiti

Bất ổn chính trị, băng đảng tội phạm mọc lên như nấm khiến cuộc sống của người dân Haiti bị đe dọa nghiêm trọng, khủng hoảng nhân đạo ngày càng trầm trọng.
‘Guồng máy’ Đối tác chiến lược toàn diện ASEAN-Australia

‘Guồng máy’ Đối tác chiến lược toàn diện ASEAN-Australia

Mối quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện ASEAN-Australia có vai trò quan trọng đối với hòa bình, ổn định và thịnh vượng trong khu vực.
Phiên bản di động