5 năm phán quyết PCA về Biển Đông, lập trường của các nước đã 'xoay trục'

Thái Bình
Lập trường của các bên sau 5 năm phán quyết về Biển Đông đã có nhiều sự thay đổi.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Lập trường của các bên sau 5 năm phán quyết Biển Đông
PCA ra phán quyết về vụ kiện Trung Quốc của Philippines vào ngày 12/7/2016 tại The Hague, Hà Lan. (Nguồn: PCA)

Philippines từng gác lại phán quyết

5 năm trước, Bắc Kinh ngang nhiên phủ nhận phán quyết của Tòa Trọng tài Thường trực (PCA) tại The Hague bởi phán quyết này cho rằng, những tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông là không hề có nền tảng pháp lý.

Ông Lưu Chấn Dân, Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc thời điểm đó, nhận định, phán quyết đưa ra tại The Hague hồi tháng 7/2016 chỉ là "tờ giấy lộn" mà Trung Quốc sẽ không thừa nhận hay thi hành.

Trong khi đó, dù Mỹ tuyên bố phán quyết này là vô cùng "quyết đoán", song những đảm bảo an ninh mà nước này đưa ra cho Philippines lại không nhấn mạnh rằng, hiệp ước phòng thủ chung có bao trùm cả những vùng lãnh thổ tranh chấp ở Biển Đông.

Không có nhiều quyền lực để thực thi phán quyết có lợi cho Philippines, Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte - người đã nhậm chức sau chiến thắng vang dội vào tháng 5 cùng năm đó - đã đến Bắc Kinh vào tháng 10/2016 và tuyên bố Manila sẽ tạm gác lại phán quyết này.

Các nước đều đột ngột "xoay trục"

Cũng chính trong chuyến đi đó, ông Duterte tuyên bố rằng, "Mỹ đã thua" và chuyển sang nồng nhiệt đón nhận nguồn đầu tư và thương mại từ Trung Quốc.

Tuy nhiên, giờ đây, sau nhiều năm căng thẳng liên tiếp leo thang ở Biển Đông - một trong những tuyến đường biển nhộn nhịp nhất trên thế giới - phán quyết lại có một ý nghĩa mới.

Nhân dịp kỷ niệm 5 năm ra phán quyết ngày 12/7, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken tuyên bố hiệp ước phòng thủ chung của Washington với Manila bao hàm cả một cuộc tấn công ở Biển Đông.

Trong khi đó, Bắc Kinh đáp trả bằng cách một lần nữa gọi phán quyết này là một "tờ giấy lộn" và là "trò hề chính trị do Mỹ khởi xướng và thao túng để bôi nhọ và đàn áp Trung Quốc".

Tin liên quan
Anh triển khai tàu chiến tới châu Á-Thái Bình Dương: Tăng cường can dự, củng cố vị thế Anh triển khai tàu chiến tới châu Á-Thái Bình Dương: Tăng cường can dự, củng cố vị thế

Nhà nghiên cứu Collin Koh thuộc Trường Nghiên cứu Quốc tế S. Rajaratnam Singapore cho rằng, việc các nước viện dẫn phán quyết năm 2016 là điều "đặc biệt khó chịu" đối với Bắc Kinh, song "không thể đe dọa vị thế của Trung Quốc ở Biển Đông".

Ông nói: "Trong những năm qua, đặc biệt là với việc tạo ra các tiền đồn trên đảo nhân tạo cùng đà phát triển ổn định về năng lực quân sự và tuần duyên ở Biển Đông cũng như các khu vực xung quanh, Trung Quốc có vẻ thoải mái và tự tin hơn về vị trí của nước này trong khu vực...

Tôi cho rằng, Bắc Kinh sẽ duy trì lập trường đối với phán quyết năm 2016 và khó có thể lùi bước trước sức ép từ Mỹ hoặc chỉ vì mục tiêu tăng cường quan hệ với ASEAN".

Ông Lê Hồng Hiệp, nghiên cứu viên cao cấp tại Viện ISEAS-Yusof Ishak, cho rằng Trung Quốc khó có thể nhượng bộ đáng kể trong đàm phán về một quy tắc ứng xử, và áp lực của Mỹ sẽ chỉ khiến Trung Quốc "thận trọng hơn và miễn cưỡng thúc đẩy bộ quy tắc".

Trong tuyên bố được đăng tải trước lễ kỷ niệm phán quyết Biển Đông, Ngoại trưởng Philippines Teodoro Locsin khẳng định, phán quyết đã "giải quyết một cách rõ ràng tình trạng của các quyền lịch sử và các quyền hàng hải ở Biển Đông", và rằng Manila hoan nghênh "ngày càng có nhiều quốc gia tham gia ủng hộ phán quyết và những gì mà phán quyết đại diện".

Tuy nhiên, các nhà quan sát cho rằng, chính quyền của Tổng thống Duterte, vốn vẫn tiếp tục hoài nghi Mỹ trong khi lại không ngừng vun đắp quan hệ chặt chẽ hơn với Bắc Kinh, có thể sẽ không thay đổi đáng kể lộ trình của mình.

Theo Chester Cabalza, Chủ tịch và người sáng lập Tổ chức Hợp tác An ninh và Phát triển quốc tế, bất chấp tuyên bố của Ngoại trưởng Antony Blinken gần đây về mối quan hệ Mỹ-Philippines, người ta vẫn nghi ngờ về sự chân thành của Mỹ trong việc giúp đỡ đồng minh này.

Tín hiệu rõ nét nhất là việc chính quyền của Tổng thống Duterte tiến hành xem xét Thỏa thuận các lực lượng thăm viếng (VFA) được hai bên ký từ năm 1999.

Chuyên gia Cabalza nói: "Đây là một hồi chuông cảnh tỉnh cho chính quyền của Tổng thống Joe Biden... Bất cứ điều gì Washington làm vào lúc này đối với Manila đều thiếu giá trị, và ông Dutterte tìm thấy một số câu trả lời cho sự hoài nghi của mình từ Bắc Kinh.

Trung Quốc đang đi trước Mỹ một bước trong việc ‘lôi kéo’ Philippines, bất chấp chính sách đối ngoại đảo chiều và chính sách ôn hòa của Manila tại Biển Đông".

Biển Đông và chính quyền Philippines mới

Biển Đông cũng được coi là một vấn đề quan trọng trong cuộc bầu cử tổng thống năm tới tại Philippines, nhất là sau tranh chấp tại Đá Ba Đầu.

Ngày càng có nhiều nhân vật trong giới quân sự, những người có xu hướng ủng hộ Mỹ hơn, bất bình về vấn đề này và không hài lòng với điều mà họ cho là sự nhượng bộ của ông Duterte khi không tận dụng hết phán quyết của tòa.

Để đối phó với áp lực trong nước, quân đội Philippines đã tăng cường hiện diện ở các vùng biển mà Manila tuyên bố chủ quyền, và Tổng thống Duterte tuyên bố rằng, các tàu của Philippines ở gần quần đảo Trường Sa sẽ "không lùi một centimeter nào".

Tuy nhiên, bất chấp những thực tế trên, sự nhiệt tình của cử tri đối với ông Duterte không hề giảm sút dù ông không thể tái tranh cử tổng thống, và chỉ bóng gió nói đến khả năng đảm nhận cương vị phó tổng thống, trong khi con gái ông đang dẫn đầu các cuộc thăm dò với tư cách là ứng cử viên tổng thống tiềm năng.

Tin liên quan
Không nản trước cạnh tranh Mỹ-Trung, Indonesia chọn hướng cân bằng Không nản trước cạnh tranh Mỹ-Trung, Indonesia chọn hướng cân bằng 'tinh tế'

Du Chí Dung - Phó Tổng Thư ký Hiệp hội Thái Bình Dương, một viện nghiên cứu chính sách tại Trung Quốc - cho rằng, ông Duterte có rất ít lý do để thay đổi lập trường về Trung Quốc ở thời điểm này, vì Bắc Kinh chưa bao giờ công nhận phán quyết của tòa trọng tài.

Ông nói: "Washington không hài lòng với ông Duterte vì ông ấy đã phát triển quan hệ khá thân thiết với Trung Quốc, thay vì có lập trường cứng rắn chống lại nước này bằng phán quyết của tòa trọng tài... Tuy nhiên, Mỹ khó có thể kích động Duterte tỏ ra cứng rắn hơn với Trung Quốc, vì ông ấy cho rằng Philippines có thể hưởng lợi nhiều hơn từ quan hệ hữu nghị hơn là đối đầu với Trung Quốc".

Trong khi đó, Jeffrey Ordaniel, Giám đốc phụ trách các chương trình hàng hải tại Diễn đàn Thái Bình Dương, nhận định việc Tổng thống Duterte thay đổi quan điểm về Biển Đông ở thời điểm hiện tại sẽ chẳng khác nào thừa nhận sự thất bại của "chính sách xoa dịu".

Theo ông, những tuyên bố của Mỹ về phán quyết năm 2016 và hiệp ước quốc phòng sẽ gây "áp lực nhiều hơn đối với Trung Quốc, không nhất thiết khiến họ đảo ngược hướng đi, song sẽ phải suy nghĩ kỹ hơn trước khi leo thang căng thẳng với Manila".

Tuy nhiên, quan điểm của Trung Quốc trong vấn đề này sẽ chỉ ngày càng mạnh mẽ hơn, ngay cả khi tân Tổng thống Philippines tỏ ra đối nghịch hơn với Bắc Kinh.

Giáo sư về chính sách David Denoon - làm việc tại trường Đại học New York, cựu phó trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ - bình luận: "Phát biểu của ông Blinken tái khẳng định cam kết của Mỹ trong việc bảo vệ Philippines là một phần trong nỗ lực tổng thể nhằm đảm bảo với Philippines và các đồng minh khác rằng, Mỹ là một đối tác an ninh đáng tin cậy và sẽ tôn trọng các cam kết trong hiệp ước...

Nhiệm kỳ của Tổng thống Duterte sẽ sớm kết thúc, vì vậy những bình luận của Ngoại trưởng Mỹ có lẽ là nhằm báo hiệu sự ủng hộ lâu dài của Mỹ khi các ứng cử viên kế nhiệm ông Duterte dần lộ diện".

Philippines có cơ sở để cứng rắn với Trung Quốc ở Biển Đông

Philippines có cơ sở để cứng rắn với Trung Quốc ở Biển Đông

Một Hiệp ước với Mỹ, một sự "đồng lòng" phản đối Trung Quốc ở Biển Đông của đông đảo các quốc gia trong và ngoài ...

Điều tàu sân bay qua Biển Đông: Anh khẳng định quyền tự do hàng hải, muốn Trung Quốc tôn trọng

Điều tàu sân bay qua Biển Đông: Anh khẳng định quyền tự do hàng hải, muốn Trung Quốc tôn trọng

Bộ Quốc phòng Anh ngày 20/7 thông báo nước này sẽ điều một nhóm tác chiến tàu sân bay đến những vùng lãnh hải quốc ...

(theo SCMP)

Bài viết cùng chủ đề

Biển Đông

Xem nhiều

Đọc thêm

ICC ban hành lệnh bắt giữ Thủ tướng và cựu Bộ trưởng Quốc phòng, Israel phản ứng mạnh

ICC ban hành lệnh bắt giữ Thủ tướng và cựu Bộ trưởng Quốc phòng, Israel phản ứng mạnh

Tòa án Hình sự quốc tế (ICC) đã ban hành lệnh bắt giữ Thủ tướng và cựu Bộ trưởng Quốc phòng của Israel cũng như thủ lĩnh Hamas.
MU tính lên kế hoạch tái ký miễn phí Angel Gomes

MU tính lên kế hoạch tái ký miễn phí Angel Gomes

Tân HLV Ruben Amorim ủng hộ Ban lãnh đạo MU tái ký tiền vệ người Anh Angel Gomes.
Nga lại trở thành 'người khổng lồ' ở EU; giá khí đốt tăng vọt, cuộc khủng hoảng năng lượng mới 'gõ cửa' châu Âu?

Nga lại trở thành 'người khổng lồ' ở EU; giá khí đốt tăng vọt, cuộc khủng hoảng năng lượng mới 'gõ cửa' châu Âu?

Tháng 9/2024, Nga trở lại vị trí nhà cung cấp khí đốt chính cho Liên minh châu Âu (EU).
Từ ngày 1/1/2025, xe ô tô 8 chỗ phải lưu trữ dữ liệu hành trình tối thiểu 1 năm?

Từ ngày 1/1/2025, xe ô tô 8 chỗ phải lưu trữ dữ liệu hành trình tối thiểu 1 năm?

Từ 1/1/2025, xe ô tô 8 chỗ phải lưu trữ dữ liệu hành trình tối thiểu 1 năm? Hệ thống dữ liệu thiết bị giám sát hành trình và thiết ...
Tiết lộ bí kíp thành công của Mason Greenwood tại Marseille

Tiết lộ bí kíp thành công của Mason Greenwood tại Marseille

Những bí mật đằng sau thành công của Mason Greenwood tại Marseille đã được truyền thông Pháp tiết lộ.
Những chiến sĩ đặc biệt tại Triển lãm quốc phòng quốc tế Việt Nam 2024

Những chiến sĩ đặc biệt tại Triển lãm quốc phòng quốc tế Việt Nam 2024

Đội quân khuyển từ Trường Trung cấp 24 Biên phòng sẽ tham gia trình diễn tại lễ khai mạc Triển lãm quốc phòng quốc tế Việt Nam 2024 (19/12-22/12).
ICC ban hành lệnh bắt giữ Thủ tướng và cựu Bộ trưởng Quốc phòng, Israel phản ứng mạnh

ICC ban hành lệnh bắt giữ Thủ tướng và cựu Bộ trưởng Quốc phòng, Israel phản ứng mạnh

Tòa án Hình sự quốc tế (ICC) đã ban hành lệnh bắt giữ Thủ tướng và cựu Bộ trưởng Quốc phòng của Israel cũng như thủ lĩnh Hamas.
Đại sứ Ukraine tuyên bố về Thế chiến III, Tổng thống Zelensky cầu viện phản ứng toàn cầu, Mỹ khẳng định không muốn đối đầu Nga

Đại sứ Ukraine tuyên bố về Thế chiến III, Tổng thống Zelensky cầu viện phản ứng toàn cầu, Mỹ khẳng định không muốn đối đầu Nga

Ukraine kêu gọi cộng đồng quốc tế đưa ra những kết luận đúng đắn và chấm dứt xung đột ở giữa nước này và Nga trong gần 3 năm qua.
Nga tuyên bố tấn công Ukraine bằng vũ khí chưa từng có, không nước NATO nào có thể đánh chặn, Mỹ đã phạm sai lầm lớn

Nga tuyên bố tấn công Ukraine bằng vũ khí chưa từng có, không nước NATO nào có thể đánh chặn, Mỹ đã phạm sai lầm lớn

Quân đội Nga sử dụng tên lửa đạn đạo tầm trung Oreshnik để tấn công mục tiêu quân sự ở Dnipro của Ukraine.
Điểm tin thế giới sáng 22/11: Iran hạn chế kho uranium, Anh tái quốc hữu hóa ngành đường sắt, Ford cắt giảm 4.000 việc làm

Điểm tin thế giới sáng 22/11: Iran hạn chế kho uranium, Anh tái quốc hữu hóa ngành đường sắt, Ford cắt giảm 4.000 việc làm

Báo Thế giới và Việt Nam điểm một số tin tức thế giới đáng chú ý sáng nay, 22/11.
Tin thế giới 21/11: Ông Trump được hoãn tuyên án, mặt trận miền Đông Ukraine nguy cơ sụp đổ, Mỹ chỉ trích hành động của Trung Quốc ở Biển Đông

Tin thế giới 21/11: Ông Trump được hoãn tuyên án, mặt trận miền Đông Ukraine nguy cơ sụp đổ, Mỹ chỉ trích hành động của Trung Quốc ở Biển Đông

Báo Thế giới và Việt Nam điểm một số tin quốc tế nổi bật trong ngày.
Nga đã phản đòn tấn công tầm xa của Ukraine, nỗi lo sợ của Kiev về thứ 'vũ khí nóng' thành hiện thực?

Nga đã phản đòn tấn công tầm xa của Ukraine, nỗi lo sợ của Kiev về thứ 'vũ khí nóng' thành hiện thực?

Không quân Ukraine xác nhận, Nga phóng một tên lửa đạn đạo xuyên lục địa từ vùng Astrakhan ở miền Nam nước này trong đợt tấn công vào sáng 21/11.
Hội nghị thượng đỉnh G20: Cam kết, xu thế và động lực

Hội nghị thượng đỉnh G20: Cam kết, xu thế và động lực

Trong bối cảnh địa chính trị phân hóa sâu sắc, xung đột leo thang và biến đổi khí hậu, Thượng đỉnh G20 rất được trông đợi.
Chuyến thăm đa mục đích của Tổng thống Indonesia

Chuyến thăm đa mục đích của Tổng thống Indonesia

Tân Tổng thống Indonesia Prabowo Subianto có chuyến công du nước ngoài đầu tiên kéo dài nhiều ngày với quy mô lớn.
Hội nghị thượng đỉnh bất thường các nước Arab và Hồi giáo: Nỗ lực ngăn xung đột lan rộng

Hội nghị thượng đỉnh bất thường các nước Arab và Hồi giáo: Nỗ lực ngăn xung đột lan rộng

Hội nghị đã thể hiện rõ ý chí và cam kết của nhiều quốc gia trong việc ủng hộ người Palestine và tìm kiếm các giải pháp lâu dài.
Thế giới sẽ phải thích ứng với một nước Mỹ rất khác

Thế giới sẽ phải thích ứng với một nước Mỹ rất khác

Những thay đổi dưới thời Trump 2.0 sẽ tác động nhiều mặt tới nước Mỹ và thế giới.
Malaysia-Trung Quốc: Thắt chặt tình thân

Malaysia-Trung Quốc: Thắt chặt tình thân

Chuyến thăm Trung Quốc của Thủ tướng Malaysia phản ánh mong muốn tăng cường quan hệ song phương toàn diện, đặc biệt là kinh tế và thương mại.
Chiến thắng của ông Trump: 8 cụm từ đặc tả hành trình phi thường vào Nhà Trắng, đằng sau ngày thứ Ba 'nhàn nhã' là gì?

Chiến thắng của ông Trump: 8 cụm từ đặc tả hành trình phi thường vào Nhà Trắng, đằng sau ngày thứ Ba 'nhàn nhã' là gì?

Không cần phải chờ đợi thêm, ứng cử viên Donald Trump đã giành chiến thắng thuyết phục trong cuộc Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024.
Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Sự trở lại của Tổng thống đắc cử Donald Trump mang nhiều hàm ý cho nước Mỹ và thế giới. Châu Á – Thái Bình Dương trong đó có tiểu vùng Mekong cũng không nằm ...
‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

Quan hệ giữa Mỹ và Iran, từng là đồng minh thân cận thời đầu Chiến tranh Lạnh, đã biến thành đối đầu kéo dài hàng thập kỷ.
Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Cuộc đua vào Nhà Trắng giữa hai ứng cử viên Kamala Harris của đảng Dân chủ và Donald Trump của đảng Cộng hòa sẽ 'ngã ngũ' trong ngày 5/11 (giờ Mỹ).
Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Còn 2 ngày nữa Nhà Trắng sẽ xác định được chủ nhân mới thay thế đương kim Tổng thống Joe Biden. Đó sẽ là ứng viên đảng Dân chủ Kamala Harris hoặc chủ cũ, ông ...
Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Các cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ luôn mang nhiều yếu tố bất ngờ, kịch tính, thậm chí có khả năng thay đổi cục diện vào phút chót.
Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Theo Hiến pháp Mỹ, ứng cử viên Tổng thống phải nhiều hơn 35 tuổi, đã sinh sống tại Mỹ liên tục trên 14 năm, được sinh ra tại Mỹ và là công dân Mỹ.
Phiên bản di động