5 năm phán quyết PCA về Biển Đông, lập trường của các nước đã 'xoay trục'

Thái Bình
Lập trường của các bên sau 5 năm phán quyết về Biển Đông đã có nhiều sự thay đổi.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Lập trường của các bên sau 5 năm phán quyết Biển Đông
PCA ra phán quyết về vụ kiện Trung Quốc của Philippines vào ngày 12/7/2016 tại The Hague, Hà Lan. (Nguồn: PCA)

Philippines từng gác lại phán quyết

5 năm trước, Bắc Kinh ngang nhiên phủ nhận phán quyết của Tòa Trọng tài Thường trực (PCA) tại The Hague bởi phán quyết này cho rằng, những tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông là không hề có nền tảng pháp lý.

Ông Lưu Chấn Dân, Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc thời điểm đó, nhận định, phán quyết đưa ra tại The Hague hồi tháng 7/2016 chỉ là "tờ giấy lộn" mà Trung Quốc sẽ không thừa nhận hay thi hành.

Trong khi đó, dù Mỹ tuyên bố phán quyết này là vô cùng "quyết đoán", song những đảm bảo an ninh mà nước này đưa ra cho Philippines lại không nhấn mạnh rằng, hiệp ước phòng thủ chung có bao trùm cả những vùng lãnh thổ tranh chấp ở Biển Đông.

Không có nhiều quyền lực để thực thi phán quyết có lợi cho Philippines, Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte - người đã nhậm chức sau chiến thắng vang dội vào tháng 5 cùng năm đó - đã đến Bắc Kinh vào tháng 10/2016 và tuyên bố Manila sẽ tạm gác lại phán quyết này.

Các nước đều đột ngột "xoay trục"

Cũng chính trong chuyến đi đó, ông Duterte tuyên bố rằng, "Mỹ đã thua" và chuyển sang nồng nhiệt đón nhận nguồn đầu tư và thương mại từ Trung Quốc.

Tuy nhiên, giờ đây, sau nhiều năm căng thẳng liên tiếp leo thang ở Biển Đông - một trong những tuyến đường biển nhộn nhịp nhất trên thế giới - phán quyết lại có một ý nghĩa mới.

Nhân dịp kỷ niệm 5 năm ra phán quyết ngày 12/7, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken tuyên bố hiệp ước phòng thủ chung của Washington với Manila bao hàm cả một cuộc tấn công ở Biển Đông.

Trong khi đó, Bắc Kinh đáp trả bằng cách một lần nữa gọi phán quyết này là một "tờ giấy lộn" và là "trò hề chính trị do Mỹ khởi xướng và thao túng để bôi nhọ và đàn áp Trung Quốc".

Tin liên quan
Anh triển khai tàu chiến tới châu Á-Thái Bình Dương: Tăng cường can dự, củng cố vị thế Anh triển khai tàu chiến tới châu Á-Thái Bình Dương: Tăng cường can dự, củng cố vị thế

Nhà nghiên cứu Collin Koh thuộc Trường Nghiên cứu Quốc tế S. Rajaratnam Singapore cho rằng, việc các nước viện dẫn phán quyết năm 2016 là điều "đặc biệt khó chịu" đối với Bắc Kinh, song "không thể đe dọa vị thế của Trung Quốc ở Biển Đông".

Ông nói: "Trong những năm qua, đặc biệt là với việc tạo ra các tiền đồn trên đảo nhân tạo cùng đà phát triển ổn định về năng lực quân sự và tuần duyên ở Biển Đông cũng như các khu vực xung quanh, Trung Quốc có vẻ thoải mái và tự tin hơn về vị trí của nước này trong khu vực...

Tôi cho rằng, Bắc Kinh sẽ duy trì lập trường đối với phán quyết năm 2016 và khó có thể lùi bước trước sức ép từ Mỹ hoặc chỉ vì mục tiêu tăng cường quan hệ với ASEAN".

Ông Lê Hồng Hiệp, nghiên cứu viên cao cấp tại Viện ISEAS-Yusof Ishak, cho rằng Trung Quốc khó có thể nhượng bộ đáng kể trong đàm phán về một quy tắc ứng xử, và áp lực của Mỹ sẽ chỉ khiến Trung Quốc "thận trọng hơn và miễn cưỡng thúc đẩy bộ quy tắc".

Trong tuyên bố được đăng tải trước lễ kỷ niệm phán quyết Biển Đông, Ngoại trưởng Philippines Teodoro Locsin khẳng định, phán quyết đã "giải quyết một cách rõ ràng tình trạng của các quyền lịch sử và các quyền hàng hải ở Biển Đông", và rằng Manila hoan nghênh "ngày càng có nhiều quốc gia tham gia ủng hộ phán quyết và những gì mà phán quyết đại diện".

Tuy nhiên, các nhà quan sát cho rằng, chính quyền của Tổng thống Duterte, vốn vẫn tiếp tục hoài nghi Mỹ trong khi lại không ngừng vun đắp quan hệ chặt chẽ hơn với Bắc Kinh, có thể sẽ không thay đổi đáng kể lộ trình của mình.

Theo Chester Cabalza, Chủ tịch và người sáng lập Tổ chức Hợp tác An ninh và Phát triển quốc tế, bất chấp tuyên bố của Ngoại trưởng Antony Blinken gần đây về mối quan hệ Mỹ-Philippines, người ta vẫn nghi ngờ về sự chân thành của Mỹ trong việc giúp đỡ đồng minh này.

Tín hiệu rõ nét nhất là việc chính quyền của Tổng thống Duterte tiến hành xem xét Thỏa thuận các lực lượng thăm viếng (VFA) được hai bên ký từ năm 1999.

Chuyên gia Cabalza nói: "Đây là một hồi chuông cảnh tỉnh cho chính quyền của Tổng thống Joe Biden... Bất cứ điều gì Washington làm vào lúc này đối với Manila đều thiếu giá trị, và ông Dutterte tìm thấy một số câu trả lời cho sự hoài nghi của mình từ Bắc Kinh.

Trung Quốc đang đi trước Mỹ một bước trong việc ‘lôi kéo’ Philippines, bất chấp chính sách đối ngoại đảo chiều và chính sách ôn hòa của Manila tại Biển Đông".

Biển Đông và chính quyền Philippines mới

Biển Đông cũng được coi là một vấn đề quan trọng trong cuộc bầu cử tổng thống năm tới tại Philippines, nhất là sau tranh chấp tại Đá Ba Đầu.

Ngày càng có nhiều nhân vật trong giới quân sự, những người có xu hướng ủng hộ Mỹ hơn, bất bình về vấn đề này và không hài lòng với điều mà họ cho là sự nhượng bộ của ông Duterte khi không tận dụng hết phán quyết của tòa.

Để đối phó với áp lực trong nước, quân đội Philippines đã tăng cường hiện diện ở các vùng biển mà Manila tuyên bố chủ quyền, và Tổng thống Duterte tuyên bố rằng, các tàu của Philippines ở gần quần đảo Trường Sa sẽ "không lùi một centimeter nào".

Tuy nhiên, bất chấp những thực tế trên, sự nhiệt tình của cử tri đối với ông Duterte không hề giảm sút dù ông không thể tái tranh cử tổng thống, và chỉ bóng gió nói đến khả năng đảm nhận cương vị phó tổng thống, trong khi con gái ông đang dẫn đầu các cuộc thăm dò với tư cách là ứng cử viên tổng thống tiềm năng.

Tin liên quan
Không nản trước cạnh tranh Mỹ-Trung, Indonesia chọn hướng cân bằng Không nản trước cạnh tranh Mỹ-Trung, Indonesia chọn hướng cân bằng 'tinh tế'

Du Chí Dung - Phó Tổng Thư ký Hiệp hội Thái Bình Dương, một viện nghiên cứu chính sách tại Trung Quốc - cho rằng, ông Duterte có rất ít lý do để thay đổi lập trường về Trung Quốc ở thời điểm này, vì Bắc Kinh chưa bao giờ công nhận phán quyết của tòa trọng tài.

Ông nói: "Washington không hài lòng với ông Duterte vì ông ấy đã phát triển quan hệ khá thân thiết với Trung Quốc, thay vì có lập trường cứng rắn chống lại nước này bằng phán quyết của tòa trọng tài... Tuy nhiên, Mỹ khó có thể kích động Duterte tỏ ra cứng rắn hơn với Trung Quốc, vì ông ấy cho rằng Philippines có thể hưởng lợi nhiều hơn từ quan hệ hữu nghị hơn là đối đầu với Trung Quốc".

Trong khi đó, Jeffrey Ordaniel, Giám đốc phụ trách các chương trình hàng hải tại Diễn đàn Thái Bình Dương, nhận định việc Tổng thống Duterte thay đổi quan điểm về Biển Đông ở thời điểm hiện tại sẽ chẳng khác nào thừa nhận sự thất bại của "chính sách xoa dịu".

Theo ông, những tuyên bố của Mỹ về phán quyết năm 2016 và hiệp ước quốc phòng sẽ gây "áp lực nhiều hơn đối với Trung Quốc, không nhất thiết khiến họ đảo ngược hướng đi, song sẽ phải suy nghĩ kỹ hơn trước khi leo thang căng thẳng với Manila".

Tuy nhiên, quan điểm của Trung Quốc trong vấn đề này sẽ chỉ ngày càng mạnh mẽ hơn, ngay cả khi tân Tổng thống Philippines tỏ ra đối nghịch hơn với Bắc Kinh.

Giáo sư về chính sách David Denoon - làm việc tại trường Đại học New York, cựu phó trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ - bình luận: "Phát biểu của ông Blinken tái khẳng định cam kết của Mỹ trong việc bảo vệ Philippines là một phần trong nỗ lực tổng thể nhằm đảm bảo với Philippines và các đồng minh khác rằng, Mỹ là một đối tác an ninh đáng tin cậy và sẽ tôn trọng các cam kết trong hiệp ước...

Nhiệm kỳ của Tổng thống Duterte sẽ sớm kết thúc, vì vậy những bình luận của Ngoại trưởng Mỹ có lẽ là nhằm báo hiệu sự ủng hộ lâu dài của Mỹ khi các ứng cử viên kế nhiệm ông Duterte dần lộ diện".

Philippines có cơ sở để cứng rắn với Trung Quốc ở Biển Đông

Philippines có cơ sở để cứng rắn với Trung Quốc ở Biển Đông

Một Hiệp ước với Mỹ, một sự "đồng lòng" phản đối Trung Quốc ở Biển Đông của đông đảo các quốc gia trong và ngoài ...

Điều tàu sân bay qua Biển Đông: Anh khẳng định quyền tự do hàng hải, muốn Trung Quốc tôn trọng

Điều tàu sân bay qua Biển Đông: Anh khẳng định quyền tự do hàng hải, muốn Trung Quốc tôn trọng

Bộ Quốc phòng Anh ngày 20/7 thông báo nước này sẽ điều một nhóm tác chiến tàu sân bay đến những vùng lãnh hải quốc ...

(theo SCMP)

Bài viết cùng chủ đề

Biển Đông

Xem nhiều

Đọc thêm

Thêm 9 quốc gia được Trung Quốc miễn thị thực trong nỗ lực thúc đẩy du lịch và ngoại giao

Thêm 9 quốc gia được Trung Quốc miễn thị thực trong nỗ lực thúc đẩy du lịch và ngoại giao

Công dân Hàn Quốc và Slovakia đã được thêm vào danh sách những người không cần thị thực để đến thăm trong tối đa 15 ngày
Giá tiêu hôm nay 3/11/2024: Thị trường giảm, nguy cơ mất mùa do thời tiết không thuận, nhiều đại lý, doanh nghiệp nhỏ trữ hàng chờ giá

Giá tiêu hôm nay 3/11/2024: Thị trường giảm, nguy cơ mất mùa do thời tiết không thuận, nhiều đại lý, doanh nghiệp nhỏ trữ hàng chờ giá

Giá tiêu hôm nay 3/11/2024 tại thị trường trong nước tiếp tục giảm ở một số địa phương trọng điểm, giao dịch từ 140.000 – 141.200 đồng/kg.
Giá vàng hôm nay 3/11/2024: Giá vàng rung lắc giữa sóng bầu cử Mỹ, lời khuyên cho nhà đầu tư thông minh, vàng nhẫn ‘dấn’ thêm một bước

Giá vàng hôm nay 3/11/2024: Giá vàng rung lắc giữa sóng bầu cử Mỹ, lời khuyên cho nhà đầu tư thông minh, vàng nhẫn ‘dấn’ thêm một bước

Giá vàng hôm nay 3/11/2024, giá vàng chao đảo trước một cuộc bầu cử Mỹ nhiều biến số. Thị trường trong nước biến động cùng chiều thế giới.
Cùng hòa mình vào văn hóa các dân tộc Việt Nam tháng 11 này

Cùng hòa mình vào văn hóa các dân tộc Việt Nam tháng 11 này

Tháng 11, Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội) sẽ tổ chức các hoạt động với chủ đề “Về miền ...
Tổng Bí thư Tô Lâm tiếp Chủ tịch Quốc hội Cuba Esteban Lazo Hernández

Tổng Bí thư Tô Lâm tiếp Chủ tịch Quốc hội Cuba Esteban Lazo Hernández

Chiều 2/11, Tổng Bí thư Tô Lâm đã tiếp đồng chí Esteban Lazo Hernández, Ủy viên Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Cuba, Chủ tịch Hội đồng Nhà nước, Chủ ...
Ninh Thuận đưa vào hoạt động tiểu dự án 2.253 tỷ đồng vì môi trường bền vững

Ninh Thuận đưa vào hoạt động tiểu dự án 2.253 tỷ đồng vì môi trường bền vững

Ninh Thuận chính thức khánh thành dự án “Môi trường bền vững các thành phố duyên hải - Tiểu dự án tại thành phố Phan Rang - Tháp Chàm".
Nga lên tiếng về việc Ukraine thử nghiệm thành công tên lửa mới

Nga lên tiếng về việc Ukraine thử nghiệm thành công tên lửa mới

Người đứng đầu cơ quan lập pháp Crimea Vladimir Konstantinov ngày 2/11 cáo buộc phương Tây đang bí mật cung cấp vũ khí tầm xa cho Ukraine bằng nhiều chiêu thức.
Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Chơi chiêu 'chẳng có gì ngoài tiền' để ủng hộ ông Trump tại chiến địa quyết định, 'đại gia' Elon Musk thách thức tòa án

Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Chơi chiêu 'chẳng có gì ngoài tiền' để ủng hộ ông Trump tại chiến địa quyết định, 'đại gia' Elon Musk thách thức tòa án

Chương trình của tỷ phú Elon Musk tặng 1 triệu USD ngẫu nhiên cho cử tri khi tham gia bầu cử Tổng thống Mỹ ngày 5/11 tới vướng vào kiện tụng.
Liên hợp quốc cảnh báo về sự lớn mạnh của Houthi

Liên hợp quốc cảnh báo về sự lớn mạnh của Houthi

Các chuyên gia Liên hợp quốc cho rằng, kể từ khi xung đột ở Gaza bắt đầu vào năm ngoái, người Houthi đang “lợi dụng tình hình” để “chuyển mình”
Bầu cử tổng thống Mỹ: Bang Washington huy động Lực lượng vệ binh quốc gia trực chiến, bà Harris và ông Trump bám đuổi sát nút, lâm thế giằng co

Bầu cử tổng thống Mỹ: Bang Washington huy động Lực lượng vệ binh quốc gia trực chiến, bà Harris và ông Trump bám đuổi sát nút, lâm thế giằng co

Bang Washington huy động trực chiến sau khi có thông tin cũng như lo ngại khả năng xảy ra bạo lực liên quan đến cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024.
Sau vụ phóng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Hwasong-19, Triều Tiên nêu mục đích thử nghiệm vũ khí

Sau vụ phóng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Hwasong-19, Triều Tiên nêu mục đích thử nghiệm vũ khí

Triều Tiên khẳng định cần tăng cường kho vũ khí hạt nhân của mình và hoàn thiện khả năng sẵn sàng tấn công hạt nhân trả đũa nếu cần thiết.
Chảo lửa Trung Đông: Israel nói tiêu diệt quan chức cấp cao Hamas, Mỹ điều thêm máy bay B-52 và tàu khu trục phòng thủ tên lửa đạn đạo

Chảo lửa Trung Đông: Israel nói tiêu diệt quan chức cấp cao Hamas, Mỹ điều thêm máy bay B-52 và tàu khu trục phòng thủ tên lửa đạn đạo

Quân đội Israel đã tiêu diệt quan chức cấp cao của Hamas là Izz al-Din Kassab trong một cuộc không kích vào Khan Younis ở phía Nam Dải Gaza.
Cuốn sách 'Trí tuệ nhân tạo từ góc nhìn quan hệ quốc tế': Hiểu để tự chủ, chủ động trong kỷ nguyên AI

Cuốn sách 'Trí tuệ nhân tạo từ góc nhìn quan hệ quốc tế': Hiểu để tự chủ, chủ động trong kỷ nguyên AI

Có thể khẳng định rằng AI không còn là một công nghệ của tương lai mà đã và đang định hình lại cục diện địa chính trị.
Israel-Iran: Trả đũa trong tính toán

Israel-Iran: Trả đũa trong tính toán

Israel tiến hành tập kích đường không vào nhiều mục tiêu ở Iran. Đợt tấn công trả đũa của Israel có những điểm đáng chú ý và đặt ra nhiều vấn đề.
Thảm họa vũ khí hạt nhân: Cảnh báo, suy đoán và kịch bản

Thảm họa vũ khí hạt nhân: Cảnh báo, suy đoán và kịch bản

Nga nhiều lần cảnh báo ‘lằn ranh đỏ’. Có người lo sợ về một thảm họa hạt nhân, nhưng cũng có ý kiến cho đó là ‘đe dọa bằng lời nói’!
Hợp tác quân sự Nga-Triều Tiên, toan tính và phản ứng

Hợp tác quân sự Nga-Triều Tiên, toan tính và phản ứng

Dư luận về leo thang căng thẳng ở bán đảo liên Triều chưa kịp lắng lại bùng lên với thông tin quân đội Triều Tiên xuất hiện ở Nga.
Tổng thống Phần Lan thăm Trung Quốc: Tìm khuôn khổ mới

Tổng thống Phần Lan thăm Trung Quốc: Tìm khuôn khổ mới

Chuyến thăm Trung Quốc ngày 28 - 31/10 của Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb phản ánh nỗ lực nâng tầm khuôn khổ hợp tác giữa một thế giới đầy biến động.
Tổng tuyển cử tại Nhật Bản: Cần hơn một chiến thắng

Tổng tuyển cử tại Nhật Bản: Cần hơn một chiến thắng

Cuộc tổng tuyển cử sắp tới tại Nhật Bản sẽ là bài kiểm tra khó dành cho liên minh cầm quyền của đảng Dân chủ Tự do (LDP) và đảng Công minh (Komeito).
Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Theo Hiến pháp Mỹ, ứng cử viên Tổng thống phải nhiều hơn 35 tuổi, đã sinh sống tại Mỹ liên tục trên 14 năm, được sinh ra tại Mỹ và là công dân Mỹ.
GPT-5: Open AI mở ra chân trời mới

GPT-5: Open AI mở ra chân trời mới

Sự kiện đang được giới công nghệ mong đợi có thể xảy ra ngay trong năm nay, là sự ra mắt của GPT-5.
30 năm UNCLOS có hiệu lực: Vai trò giữ gìn trật tự pháp lý trên biển của ITLOS

30 năm UNCLOS có hiệu lực: Vai trò giữ gìn trật tự pháp lý trên biển của ITLOS

Gần 30 năm qua, Tòa án Luật Biển quốc tế (ITLOS) góp phần quan trọng giữ gìn tính toàn vẹn, thúc đẩy tuân thủ UNCLOS.
Giải Nobel – Di sản của một thiên tài

Giải Nobel – Di sản của một thiên tài

Nobel, giải thưởng danh giá bậc nhất thế giới được trao cho các cá nhân và tổ chức đạt những thành tựu lớn lao cho nhân loại theo ý nguyện của Alfred Nobel.
Cộng đồng Pháp ngữ: Từ chung ngôn ngữ đến cùng sứ mệnh

Cộng đồng Pháp ngữ: Từ chung ngôn ngữ đến cùng sứ mệnh

La Francophonie là tên gọi của cộng đồng các quốc gia và vùng lãnh thổ có sử dụng tiếng Pháp, ngôn ngữ được sử dụng nhiều thứ năm trên thế giới...
Cuộc chiến chống biến đổi khí hậu toàn cầu

Cuộc chiến chống biến đổi khí hậu toàn cầu

Những biểu hiện của biến đổi khí hậu, sự tác động của El Nino và La Nina khiến 2024 là năm ghi nhận nhiều kỷ lục thiên tai đáng buồn...
Phiên bản di động