Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương: Địa bàn cạnh tranh tàu ngầm chiến lược thế hệ mới giữa Mỹ và Trung Quốc

Quang Vinh
Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương sẽ trở thành địa bàn cạnh tranh tàu ngầm chiến lược giữa Mỹ, Trung Quốc và một số quốc gia khác.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương: Địa bàn cạnh tranh tàu ngầm chiến lược thế hệ mới
Tàu ngầm tên lửa đạn đạo chạy bằng năng lượng hạt nhân Lớp Columbia thế hệ mới của Mỹ dự kiến sẽ thay thế các tàu hiện tại vào năm 2031. (Nguồn: General Dynamics Electric Boat)

Cuộc sống trên tàu ngầm tên lửa đạn đạo chạy bằng năng lượng hạt nhân, viết tắt là SSBN, được cho là rất ảm đạm.

Cựu thủy thủ tàu ngầm Tom Shugart, người từng đảm nhiệm vị trí chỉ huy tàu tấn công nhanh chạy bằng năng lượng hạt nhân USS Olympia, nói với Nikkei Asia: "Không có Wi-Fi, không có TV, không có radio hay các phương tiện giải trí. Hồi tôi mới nhập ngũ, mọi người đều rất phấn khích khi dịch vụ phim ảnh của Hải quân gửi cho một hộp băng video hoặc DVD mới.”

Bên cạnh những thách thức cố hữu như bị cô lập với thế giới bên ngoài khi thực hiện sứ mệnh dưới nước, hoạt động của tàu ngầm còn có một khía cạnh khác: tính bí mật.

Không giống như tàu ngầm tấn công nhanh mang vũ khí thông thường, các tàu SSBN lớp Ohio của Hải quân Mỹ không thể dễ dàng ghé cảng nước ngoài, do chúng mang theo 20 tên lửa đạn đạo Trident D-5.

Các "boomers" này phải thực hiện một nhiệm vụ: ẩn náu trong các đại dương sâu nhất thế giới chờ lệnh tiến hành một cuộc tấn công hạt nhân.

Tuy nhiên, trong 6 thập kỷ kể từ khi chiếc SSBN đầu tiên trên thế giới được đưa ra biển khơi, mệnh lệnh đó chưa bao giờ được thực hiện.

Trong khi đó, các cường quốc trên thế giới vẫn đang âm thầm xây dựng lực lượng hải quân ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.

Mỹ, Trung Quốc, Nga và Ấn Độ đang vận hành SSBN, trong khi Pakistan và Triều Tiên cũng đang khai thác hỏa lực hạt nhân phóng từ tàu ngầm sử dụng tàu điện ngầm diesel-điện.

Tàu ngầm Nga: Trở lại và lợi hại hơn nhiều lần

Tàu ngầm Nga: Trở lại và lợi hại hơn nhiều lần

Quả bom 15 tỷ USD

Trong phân bổ ngân sách quốc phòng Mỹ năm 2022 mới được công bố, Lầu Năm Góc đã dành 5 tỷ USD để mua sắm tàu ​​SSBN lớp Columbia, nhằm thay thế lớp Ohio vào năm 2031.

Giới quan sát quốc phòng đã lên tiếng chỉ trích yêu cầu ngân sách tổng thể không đủ để đáp ứng cạnh tranh quyền lực lớn với Trung Quốc.

Tuy vậy, các quan chức hải quân Mỹ trong nhiều năm qua đã tuyên bố rằng, tàu ngầm lớp Columbia là chương trình ưu tiên hàng đầu của hải quân.

Báo cáo của Dịch vụ Nghiên cứu Quốc hội (CRS) về chương trình Columbia nêu rõ: "Theo quan điểm của Hải quân Mỹ, chương trình lớp Columbia sẽ được chính phủ tài trợ, và được ưu tiên hơn các chương trình Hải quân khác".

14 tàu SSBN lớp Ohio cũ kỹ sẽ được thay thế bằng 12 tàu lớp Columbia. Không giống như lớp Ohio - vốn phải tiếp thêm nhiên liệu hạt nhân, lớp Columbia sở hữu một lõi lò phản ứng bên và không cần tiếp nhiên liệu.

Thiết kế hiện đại này cho phép Hải quân Mỹ vận hành 10 tàu SSBN cùng lúc, đáp ứng yêu cầu từ chỉ huy chiến đấu của Bộ Chỉ huy Chiến lược Mỹ - bộ phận phụ trách vũ khí hạt nhân thuộc quân đội nước này. Tuy nhiên, việc duy trì 10 tàu ngầm hạt nhân trên biển rất tốn kém.

Tin liên quan
Infographic: Siêu tăng chủ lực T-14 Armata của lục quân Nga ưu việt cỡ nào? Infographic: Siêu tăng chủ lực T-14 Armata của lục quân Nga ưu việt cỡ nà

Báo cáo ngày 12/5 của CRS ước tính, chi phí mua sắm 12 tàu lớp Columbia tổng cộng là 109 tỷ USD. Ngày 7/6, USNI News cho biết, giá ước tính của tàu lớp Columbia hiện đại nhất đã tăng 637 triệu USD so với năm ngoái, lên 15,03 tỷ USD.

Hiện tại, ông Shugart, nghiên cứu viên cao cấp tại Trung tâm An ninh Mỹ mới cho biết: “Răn đe hạt nhân là nền tảng cho phần còn lại của biện pháp răn đe thông thường. Nếu không có một phương tiện răn đe hạt nhân hiệu quả, tất cả những nỗ lực có thể trở nên vô nghĩa. Đó là lý do khiến chương trình tàu ngầm lớp Colombia trở thành ưu tiên số 1".

Ba thành phần của chiến lược hạt nhân của Mỹ là tên lửa đạn đạo xuyên lục địa trên đất liền, máy bay ném bom chiến lược trên không và tên lửa đạn đạo phóng từ tàu ngầm. Trong số 3 loại vũ khí trên, SSBN được coi là có thể sống sót được lâu nhất vì hầu như không bị phát hiện dưới đại dương sâu.

Những đối trọng đáng gờm khác

Tất nhiên, Mỹ không phải là cường quốc duy nhất tăng cường khả năng răn đe dưới biển.

Trong nghiên cứu hồi tháng 2/2020 của trường Cao đẳng An ninh Quốc gia thuộc Đại học Quốc gia Australia có tiêu đề "Tương lai của biện pháp răn đe trên biển: Cuộc khảo sát toàn cầu", các học giả quốc tế đã phân tích các kế hoạch SSBN của Trung Quốc, Nga, Ấn Độ, Pháp và Anh, cũng như tham vọng diesel-điện của Pakistan và Triều Tiên.

Rory Medcalf, người đứng đầu trường Cao đẳng An ninh Quốc gia, đã viết rằng, một lời giải thích cho chiến dịch xây dựng và quân sự hóa các đảo ở Biển Đông của Trung Quốc là mong muốn biến khu vực đó thành một pháo đài nơi hạm đội SSBN của Bắc Kinh vẫn có thể hoạt động an toàn khi bị các lực lượng Mỹ và đồng minh phát hiện hoặc tấn công.

Trung Quốc được cho là đang sở hữu 6 chiếc SSBN lớp Jin (type 094), trong đó chiếc mới nhất, tàu Trường Chinh 18, đã được chuyển giao vào tháng 4. Tàu ngầm này mang theo 12 tên lửa đạn đạo JL-2 với tầm bắn ước tính 7.200 km.

Theo ước tính của CRS, phạm vi đó có thể cho phép tàu ngầm lớp Jin tấn công các mục tiêu ở Alaska từ các căn cứ được bảo vệ gần Trung Quốc, các mục tiêu ở Hawaii từ các vị trí phía Nam Nhật Bản, và thậm chí các mục tiêu ở lục địa phía Tây của Mỹ từ các vị trí giữa đại dương ở phía Tây Hawaii.

Trở ngại lớn nhất của Trung Quốc đối với các hoạt động của SSBN là vị trí địa lý, bao quanh bởi các vùng nước nông và phải vượt qua nhiều trướng ngại nếu muốn tiến vào vùng biển sâu của Thái Bình Dương.

Stephan Fruehling, Phó Hiệu trưởng Đại học ANU châu Á và Thái Bình Dương nhận định: "Trong khi các SSBN của Mỹ, Pháp, Anh, Ấn Độ và Pakistan có thể trực tiếp đi vào các lưu vực đại dương trên thế giới, các SSBN của Trung Quốc lại không thể".

Ông Shugart cũng đồng ý với quan điểm này khi cho rằng: "Tiến bộ quân sự của Trung Quốc đã làm Mỹ thất thế trong rất nhiều lĩnh vực. Nhưng một lĩnh vực mà Washington vẫn có lợi thế đáng kể đó là hải quân".

Tuy nhiên, nếu các tên lửa tương lai của Trung Quốc có tầm bắn xa hơn, thì Bắc Kinh có khả năng giữ các SSBN ở Biển Đông và vẫn có thể nhắm mục tiêu vào Mỹ. Khoảng cách từ căn cứ kiên cố của Bắc Kinh ở Biển Đông đến San Francisco là khoảng 11.600 km, tới Washington là 13.500 km.

Nhà phân tích hải quân Mỹ Norman Friedman phân tích: “Trong vài thập kỷ tới, có vẻ như Trung Quốc có thể sản xuất một tên lửa trên biển với tầm bắn đủ để vươn tới bất cứ nơi nào của Mỹ từ Biển Đông”.

Máy bay và tàu chiến Ấn Độ tập trận với Mỹ ở Đông Ấn Độ Dương

Máy bay và tàu chiến Ấn Độ tập trận với Mỹ ở Đông Ấn Độ Dương

TGVN. Lần đầu tiên các máy bay chiến đấu của Không quân Ấn Độ tham gia tập trận PASSEX cùng với tàu sân bay Mỹ ...

Trong khi đó, Ấn Độ cũng bắt đầu vận hành chiếc SSBN đầu tiên có tên INS Arihant vào năm 2016.

Động thái này đã đưa Ấn Độ trở thành quốc gia đầu tiên không thuộc nhóm 5 thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc đóng một loại tàu như vậy.

Chiếc SSBN thứ hai, phiên bản nâng cấp có tên INS Arighat, sẽ được đưa vào hoạt động vào cuối năm nay.

Tàu Arihant cũ mang 12 tên lửa đạn đạo tầm ngắn K-15 với tầm bắn từ 700 đến 1.000 km, nhưng nhiều khả năng sẽ được nâng cấp để phóng 4 tên lửa đạn đạo K-4 có thể bay từ 3.000 đến 3.500 km.

Nhưng nhìn chung, Chuẩn tướng Sudarshan Shrikhande, cựu lãnh đạo Hải quân Ấn Độ nhấn mạnh: "Giống như Mỹ, Ấn Độ có lợi thế địa lý để các SSBN đi tuần tra đại dương mở và bắn tên lửa đạn đạo phóng từ tàu ngầm tầm xa".

Trong khi đó, với Pakistan, theo Sadia Tasleem, giảng viên Đại học Quaid-i-Azam tại Islamabad, khả năng tên lửa hành trình phóng từ biển của Pakistan vẫn còn rất hạn chế, bởi lực lượng quân đội nước này đang sử dụng 3 tàu ngầm diesel-điện Agosta-90B mua từ Pháp vào các năm 1999, 2003 và 2006.

Bước đột phá có thể diễn ra với Pakistan nhờ sự hỗ trợ của Trung Quốc khi Bắc Kinh đã đồng ý cung cấp 8 tàu ​​ngầm diesel-điện lớp Yuan Type 093 và Type 041 cho Islamabad. Lô đầu tiên bao gồm 4 tàu ngầm sẽ cập cảng vào năm 2023, và 4 tàu còn lại sẽ được lắp ráp tại Karachi vào năm 2028.

Theo báo cáo của bà Tasleem, "việc bổ sung các tàu ngầm Trung Quốc sẽ thúc đẩy đáng kể khả năng của Pakistan trong việc bảo vệ các khu vực ven biển cũng như các tuyến đường liên lạc trên biển".

TIN LIÊN QUAN
Năm 'bảo bối' khiến Hải quân Mỹ có khả năng bất bại
Những thiết bị quân sự ‘biết tư duy’ mới nhất của Nga
Thị trường tàu ngầm thế giới đứng trước nhiều triển vọng
4 bài học cứu hộ cho các quốc gia Thái Bình Dương sau vụ chìm tàu ngầm ở Indonesia
Vụ chìm tàu ngầm Indonesia: Rộ đồn đoán nguyên nhân tai nạn, Hải quân lập tức lên tiếng
(theo Nikkei Asia)

Bài viết cùng chủ đề

Cạnh tranh Mỹ-Trung Quốc

Đọc thêm

Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 20/3/2024: Tuổi Tý tình cảm bền chặt

Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 20/3/2024: Tuổi Tý tình cảm bền chặt

Xem tử vi 20/3 - tử vi 12 con giáp hôm nay 20/3/2024 - Tý, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất và Hợi về công việc, ...
Khủng hoảng Haiti: Washington nói tình huống nhân đạo 'thảm khốc nhất', cả nghìn người Mỹ tìm cách tháo chạy

Khủng hoảng Haiti: Washington nói tình huống nhân đạo 'thảm khốc nhất', cả nghìn người Mỹ tìm cách tháo chạy

Khoảng 1.000 công dân Mỹ yêu cầu Bộ Ngoại giao nước này hỗ trợ để rời Haiti, trong bối cảnh khủng hoảng nghiêm trọng tại quốc gia Mỹ Latinh.
Chu Thanh Huyền xinh đẹp ngọt ngào bên Quang Hải trong bộ ảnh trước đám cưới

Chu Thanh Huyền xinh đẹp ngọt ngào bên Quang Hải trong bộ ảnh trước đám cưới

Chu Thanh Huyền, vợ cầu thủ Quang Hải, thay nhiều mẫu váy cưới, trong đó có các mẫu đầm tinh xảo của NTK Trà Linh trong ảnh pre-wedding.
Vừa phóng tên lửa đạn đạo, Triều Tiên lại tung vũ khí 'siêu mạnh duy nhất trên thế giới'

Vừa phóng tên lửa đạn đạo, Triều Tiên lại tung vũ khí 'siêu mạnh duy nhất trên thế giới'

Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-un đã chỉ đạo cuộc huấn luyện sử dụng pháo phản lực phóng loạt cỡ nòng 600 mm.
Chạy đua vũ khí hạt nhân, Mỹ đánh cược vào tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel?

Chạy đua vũ khí hạt nhân, Mỹ đánh cược vào tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel?

Những rắc rối trong chương trình tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel đang khiến cho Mỹ khó tiếp cận mục tiêu răn đe hạt nhân của mình.
Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 19/3: Euro, Bảng Anh 'ngược chiều' USD, thị trường tự do đã hạ nhiệt

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 19/3: Euro, Bảng Anh 'ngược chiều' USD, thị trường tự do đã hạ nhiệt

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 19/3 ghi nhận đồng USD tăng trước một loạt cuộc họp của các ngân hàng trung ương trong tuần này.
Khủng hoảng Haiti: Washington nói tình huống nhân đạo 'thảm khốc nhất', cả nghìn người Mỹ tìm cách tháo chạy

Khủng hoảng Haiti: Washington nói tình huống nhân đạo 'thảm khốc nhất', cả nghìn người Mỹ tìm cách tháo chạy

Khoảng 1.000 công dân Mỹ yêu cầu Bộ Ngoại giao nước này hỗ trợ để rời Haiti, trong bối cảnh khủng hoảng nghiêm trọng tại quốc gia Mỹ Latinh.
Vừa phóng tên lửa đạn đạo, Triều Tiên lại tung vũ khí 'siêu mạnh duy nhất trên thế giới'

Vừa phóng tên lửa đạn đạo, Triều Tiên lại tung vũ khí 'siêu mạnh duy nhất trên thế giới'

Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-un đã chỉ đạo cuộc huấn luyện sử dụng pháo phản lực phóng loạt cỡ nòng 600 mm.
Xung đột ở Dải Gaza: Israel tiêu diệt nhân vật Hamas quan trọng, Tổng thống Biden hành động, các bên nối lại đàm phán

Xung đột ở Dải Gaza: Israel tiêu diệt nhân vật Hamas quan trọng, Tổng thống Biden hành động, các bên nối lại đàm phán

Tổng thống Mỹ và Thủ tướng Israel có cuộc điện đàm song phương đầu tiên sau hơn 1 tháng, trong bối cảnh căng thẳng liên quan xung đột ở Dải Gaza.
Mỹ muốn đàm phán với Nga và Trung Quốc, không cần điều kiện tiên quyết, Moscow nói gì?

Mỹ muốn đàm phán với Nga và Trung Quốc, không cần điều kiện tiên quyết, Moscow nói gì?

Đại sứ Mỹ tại Liên hợp quốc cho biết, nước này đã đề xuất với Nga và Trung Quốc khởi động đàm phán về kiểm soát vũ khí.
Ukraine phản pháo tuyên bố của Tổng thống Nga, tính tìm kiếm sự hỗ trợ từ quốc gia châu Á tỷ dân

Ukraine phản pháo tuyên bố của Tổng thống Nga, tính tìm kiếm sự hỗ trợ từ quốc gia châu Á tỷ dân

Kiev phản pháo tuyên bố của Tổng thống Nga Vladimir Putin về việc để ngỏ ý tưởng thiết lập vùng đệm ở Ukraine.
Điểm tin thế giới sáng 19/3: Tham vọng chất bán dẫn của Ấn Độ, Nga gửi dầu thô cho Cuba, Ngoại trưởng Trung Quốc thăm New Zealand

Điểm tin thế giới sáng 19/3: Tham vọng chất bán dẫn của Ấn Độ, Nga gửi dầu thô cho Cuba, Ngoại trưởng Trung Quốc thăm New Zealand

Báo Thế giới & Việt Nam điểm một số tin tức thế giới đáng chú ý sáng nay, 19/3.
Phía sau kỳ vọng của Thái Lan ở EU

Phía sau kỳ vọng của Thái Lan ở EU

Thông điệp mà Thủ tướng Thái Lan Srettha Thavisin muốn chuyển tới châu Âu, đặc biệt là Pháp và Đức là 'Thái Lan đã mở cửa kinh doanh trở lại'.
Tăng gắn kết, tìm đồng thuận

Tăng gắn kết, tìm đồng thuận

Chuyến thăm Mỹ của Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda cùng Thủ tướng Donald Tusk có thể coi là nỗ lực nâng tầm gắn kết mối quan hệ đồng minh với Mỹ.
Bầu cử Tổng thống Mỹ: Định hình cuộc đua ‘song mã’

Bầu cử Tổng thống Mỹ: Định hình cuộc đua ‘song mã’

Sau ngày Siêu thứ Ba, việc lựa chọn ứng viên Tổng thống của đảng Dân chủ và Cộng hòa gần như đã an bài.
Tổng thống Pháp thăm CH Czech: Nỗ lực tìm kiếm đồng minh

Tổng thống Pháp thăm CH Czech: Nỗ lực tìm kiếm đồng minh

Tổng thống Pháp đến CH Czech không chỉ đáp lễ mà còn là nỗ lực thể hiện vai trò dẫn dắt của nước Pháp và tìm kiếm sự ủng hộ của đồng minh.
Điều gì ẩn sau tuyên bố gửi quân đến Ukraine của ông Macron?

Điều gì ẩn sau tuyên bố gửi quân đến Ukraine của ông Macron?

Thượng đỉnh các nhà lãnh đạo châu Âu về Ukraine mới đây tại Paris với những lời kêu gọi tiếp tục hỗ trợ Ukraine nhưng đã không đưa ra được biện pháp cụ thể nào.
Hoàn thiện cấu trúc an ninh của NATO: ‘Hành trình Odyssey’ đã kết thúc!

Hoàn thiện cấu trúc an ninh của NATO: ‘Hành trình Odyssey’ đã kết thúc!

Khác với Phần Lan, hành trình trở thành thành viên NATO của Thụy Điển gập ghềnh, khó lường và kéo dài hơn rất nhiều.
Xung đột Israel - Hamas: Mỹ 'than ngắn thở dài' vì một điều, thứ mang đến bàn đàm phán vẫn chỉ là lòng thù hận

Xung đột Israel - Hamas: Mỹ 'than ngắn thở dài' vì một điều, thứ mang đến bàn đàm phán vẫn chỉ là lòng thù hận

Trước khủng hoảng nhân đạo đáng báo động, quốc tế vẫn đang trông chờ vào các cuộc đàm phán giữa Israel và Hamas về một lệnh ngừng bắn.
'Trái ngọt' trong quan hệ Iran - Saudi Arabia: Đốm lửa nhỏ có thể thắp sáng cả Trung Đông?

'Trái ngọt' trong quan hệ Iran - Saudi Arabia: Đốm lửa nhỏ có thể thắp sáng cả Trung Đông?

'Trái ngọt' của quan hệ Iran với Saudi Arabia sau một năm nối lại quan hệ ngoại giao khơi dậy niềm lạc quan giữa một Trung Đông đầy bất ổn.
Ngoại giao tình báo trỗi dậy trong thời đại an ninh toàn cầu bị thách thức

Ngoại giao tình báo trỗi dậy trong thời đại an ninh toàn cầu bị thách thức

Chính sách ngoại giao tình báo của Ấn Độ phù hợp với chiến lược xây dựng liên minh khu vực và toàn cầu hiện nay của nước này.
Bầu cử Mỹ: Siêu thứ Ba gay cấn, cuộc đua vào Nhà Trắng đang định hình rõ nét

Bầu cử Mỹ: Siêu thứ Ba gay cấn, cuộc đua vào Nhà Trắng đang định hình rõ nét

Chiến dịch tranh cử tại Mỹ đang trở nên gay cấn vào Siêu thứ Ba với hy vọng là ngày 'bội thu' của các ứng cử viên.
Đằng sau việc Thủ tướng Palestine từ chức: Động thái mang tính 'trình diễn'?

Đằng sau việc Thủ tướng Palestine từ chức: Động thái mang tính 'trình diễn'?

Thủ tướng chính quyền Palestine đệ đơn từ chức hôm 26/2 nhằm tạo điều kiện đạt đồng thuận về các thỏa thuận liên quan đến việc quản lý Gaza thời hậu xung đột.
50 năm quan hệ ASEAN-Australia: Từ những 'trái ngọt' nhớ về câu nói nổi tiếng của Thủ tướng Gough Whitlam

50 năm quan hệ ASEAN-Australia: Từ những 'trái ngọt' nhớ về câu nói nổi tiếng của Thủ tướng Gough Whitlam

Mối quan hệ đối tác vững chắc giữa Australia và ASEAN sẽ góp phần thúc đẩy ổn định, hòa bình tại khu vực cũng như trên thế giới.
Phiên bản di động