Mỹ-Nhật: Cuộc gặp 2+2 lần đầu tiên công khai chỉ trích Trung Quốc?

Hồng Phúc
TGVN. Mỹ và Nhật Bản sẽ tận dụng cuộc họp Bộ trưởng 2+2 để đặt ra một chương trình nghị sự cho quan hệ đồng minh, thể hiện rõ ràng sự thay đổi nhận thức của cả Washington và Tokyo về Trung Quốc.
Theo dõi Baoquocte.vn trên

Khi Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken và Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin tới Tokyo để hội đàm với người đồng cấp Nhật Bản theo định dạng 2+2 dự kiến diễn ra vào ngày 16/3, giới chức Nhật Bản kỳ vọng Washington sẽ đưa ra cam kết mạnh mẽ đối với mối quan hệ đồng minh, đồng thời nắm rõ tầm nhìn của tân chính quyền Mỹ đối với khu vực.

Điều này đặc biệt ý nghĩa sau 4 năm đầy xáo trộn dưới chính sách Nước Mỹ trước tiên của người tiền nhiệm Donald Trump.

Nhật Bản - “Chiếc mỏ neo” của Bộ Tứ
Tầm quan trọng địa chính trị ngày càng tăng của Nhật Bản sẽ được thể hiện khi nước này đón Ngoại trưởng và Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ ngày 15/3. (Nguồn: AP)

Chĩa mũi nhọn vào Trung Quốc

Mặc dù giới chức Mỹ sẽ không đưa ra một chiến lược hoàn chỉnh về khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, song cả hai bên sẽ tận dụng cuộc họp này để đặt ra một chương trình nghị sự cho quan hệ đồng minh Mỹ-Nhật, thể hiện rõ ràng sự thay đổi nhận thức của cả Washington và Tokyo về Trung Quốc.

Tại cuộc gặp 2+2 nói trên, lần đầu tiên được tổ chức kể từ năm 2019, hai bên sẽ thảo luận hàng loạt vấn đề, trong đó gồm thúc đẩy quan hệ đồng minh, tái khởi động đàm phán về vấn đề hạt nhân Triều Tiên, xử lý cuộc khủng hoảng chính trị ở Myanmar và phối hợp đối phó với đại dịch Covid-19.

Tuy nhiên, chủ đề nổi cộm tại cuộc họp sẽ là những hành động ngày càng quyết đoán của Bắc Kinh ở xung quanh quần đảo Senkaku/Điếu Ngư tranh chấp ở Biển Hoa Đông.

Tokyo đang tìm cách cân bằng những quan ngại an ninh với những lợi ích kinh tế có sự ràng buộc sâu sắc với Bắc Kinh. Tuy nhiên, một xu hướng ngày càng được ủng hộ mạnh mẽ tại Tokyo là cần đáp trả cứng rắn trước động thái của Bắc Kinh ở khu vực quần đảo này.

Ngoài ra, luật hải cảnh mới của Trung Quốc vốn cho phép sử dụng vũ lực tại những vùng lãnh hải mà Bắc Kinh tuyên bố chủ quyền khiến cả Tokyo và Washington hết sức quan ngại.

Theo giới quan sát, cuộc gặp 2+2 tới sẽ là cơ hội để Mỹ-Nhật thể hiện một quan điểm thống nhất về luật này.

Bên cạnh đó, truyền thông dẫn lời giới chức Nhật Bản nói rằng cuộc họp này có thể sẽ chứng kiến Mỹ và Nhật Bản nhất trí ra tuyên bố chung, trong đó lần đầu tiên công khai chỉ trích Trung Quốc về những động thái gần quần đảo tranh chấp cũng như về luật hải cảnh của nước này.

Ông Benoit Hardy-Chartrand, chuyên gia nghiên cứu tại Đại học Temple ở Tokyo nhận định việc ra tuyên bố chung có ý nghĩa đặc biệt trong bối cảnh Nhật Bản vốn vẫn tỏ ra thận trọng trong cách tiếp cận của mình đối với Trung Quốc.

"Mặc dù Tokyo liên tiếp bày tỏ quan ngại về sự quyết đoán của Trung Quốc, đặc biệt ở Biển Hoa Đông, song vẫn nhấn mạnh sự cần thiết cải thiện quan hệ với quốc gia láng giềng này và cũng lo ngại khi bị coi là đang hình thành một liên minh chống Bắc Kinh", ông Benoit cho biết.

Chỉ dấu quan trọng

Giới chức Tokyo cũng hy vọng Mỹ sẽ đưa ra cam kết mới về nỗ lực của Nhật Bản triển khai ý tưởng Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do và rộng mở (FOIP) nhằm đối phó với điều mà đồng minh cho là những nỗ lực đơn phương của Bắc Kinh hòng "sử dụng vũ lực hoặc cưỡng ép để thay đổi hiện trạng".

Cuộc họp 2+2 được kỳ vọng sẽ là dịp để củng cố hơn nữa những kết quả của hội nghị thượng đỉnh lần đầu tiên của nhóm Bộ Tứ mới diễn ra gần đây.

Hậu Thượng đỉnh Bộ tứ: Những điểm nhấn chưa được gọi tên

Hậu Thượng đỉnh Bộ tứ: Những điểm nhấn chưa được gọi tên

Đối với quan hệ song phương Mỹ-Nhật, Bộ Ngoại giao Nhật Bản cho biết Tokyo đánh giá cao quyết định của chính quyền Biden khi chọn Nhật Bản là quốc gia cho chuyến công du nước ngoài đầu tiên của giới chức cấp cao Mỹ, coi đây là "chỉ dấu cho thấy Washington hết sức coi trọng quan hệ đồng minh Nhật-Mỹ".

Theo bà Yuki Tatsumi, đồng chủ nhiệm chương trình nghiên cứu Đông Á tại Trung tâm Stimson ở Washington, Mỹ đang hy vọng gạt bỏ bất kỳ quan ngại nào còn tồn đọng tại Nhật Bản cho rằng chính quyền Biden có thể sẽ trở lại chính sách của Mỹ đối với Trung Quốc như thời chính quyền tiền nhiệm Barack Obama với phiên bản "Obama 2.0”.

Hiện chính quyền mới của Mỹ vẫn tiến hành đánh giá cách tiếp cận của mình với Trung Quốc, song đã thể hiện động thái cho thấy quan điểm cứng rắn hơn khi Ngoại trưởng Blinken coi sự trỗi dậy của cường quốc châu Á này là "thách thức địa chính trị lớn nhất của thế kỷ XXI".

Chuyên gia Tatsumi cũng cho rằng thời điểm diễn ra cuộc họp 2+2 tới này có ý nghĩa quan trọng bởi hiếm khi một chính quyền mới nào của Mỹ lại chấp nhận tổ chức một cuộc hợp theo định dạng này khi mới chỉ lên nắm quyền trong vòng chưa đầy hai tháng.

Không "xuôi chèo mát mái"

Tuy nhiên, chương trình nghị sự của 2 vị Bộ trưởng Mỹ tại Tokyo sẽ không hoàn toàn "xuôi chèo mát mái".

Hai quan chức này có kế hoạch thăm Hàn Quốc, một đồng minh khác của Mỹ ở khu vực Đông Bắc Á, từ ngày 17-18/3. Lý do là cả hai ông sẽ phải tìm cách xử lý mối quan hệ căng thẳng giữa Tokyo và Seoul liên quan vấn đề lịch sử và thương mại vốn đe dọa hủy hoại mối quan hệ ba bên Mỹ-Nhật-Hàn.

Quan hệ giữa Tokyo và Seoul đã rơi xuống mức thấp nhất trong hàng chục năm qua sau khi phán quyết hồi năm 2018 của Tòa án Tối cao Hàn Quốc yêu cầu các công ty Nhật Bản phải bồi thường cho Hàn Quốc vì sử dụng lao động cưỡng ép trong thời kỳ Nhật Bản cai trị thực dân trên bán đảo Triều Tiên.

Tuy nhiên, trong một tín hiệu tích cực đối với cả hai bên, Washington tuyên bố cam kết giúp cải thiện quan hệ Hàn-Nhật. Bản thân Ngoại trưởng Blinken đã rất thành công khi làm việc với cả hai đồng minh này khi ông còn là "nhân vật số 2" của Bộ Ngoại giao Mỹ thời chính quyền Obama.

undefined
Từ trái sang: Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Antony Blinken và người đồng cấp Akitaka Saiki (Nhật Bản), Lim Sung-nam (Hàn Quốc) tại cuộc gặp ba bên tại Tokyo hồi tháng 1/2016. (Ảnh: Reuters)

Tại một buổi họp báo trước thềm cuộc họp 2+2, ông Sung Kim, quyền Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ về vấn đề Đông Á và Thái Bình Dương, khẳng định "mối quan hệ với Nhật Bản và Hàn Quốc đóng vai trò hết sức quan trọng đối với an ninh và ổn định của Mỹ".

Chuyến công du của ông Blinken và ông Austin đến Hàn Quốc và Nhật Bản cũng diễn ra vào thời điểm chính quyền Biden chuẩn bị hoàn tất quá trình đánh giá chính sách của Mỹ đối với Triều Tiên, dự kiến sẽ kết thúc trong "vài tuần tới".

Phía Mỹ kỳ vọng đây sẽ cuộc "trao đổi thuận lợi" về cách thức mà ba bên có thể hợp tác về vấn đề Triều Tiên.

Tuy nhiên, việc xác định những vấn đề mà ba bên có cùng quan điểm sẽ khó thực hiện hơn khi ngồi vào bàn thảo luận hơn là khi kỳ vọng.

Nhật Bản muốn duy trì sức ép đối với chương trình hạt nhân và tên lửa của Bình Nhưỡng, trong khi Hàn Quốc lại muốn tìm cách gỡ bỏ trừng phạt để đưa quốc gia cô lập này hòa nhập hơn với cộng đồng quốc tế.

Mặc dù vậy, Mỹ vẫn hy vọng rằng ít nhất nước này có thể thuyết phục Seoul và Tokyo đồng ý cùng Washington tăng cường biện pháp ngăn chặn và răn đe đối với mối đe dọa mà Triều Tiên gây ra đối với cả ba đồng minh và coi đây là bước đi đầu tiên trong việc củng cố hơn nữa quan hệ đồng minh ba nước.

"Ê-kíp của Biden hiểu rằng cả Nhật Bản và Hàn Quốc cần trước hết tập trung vào những biện pháp mà ba đồng minh sẽ tiến hành đối với Triều Tiên". (Bà Sheila Smith, chuyên gia về Nhật Bản tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại)

Ngoại giao "cân bằng động"

Theo giới quan sát, tuyên bố chung của cuộc họp 2+2 sẽ đóng vai trò là một công cụ phát đi thông điệp chiến lược và là một lộ trình để giới chức Mỹ-Nhật triển khai hợp tác trong những lĩnh vực quốc phòng và đối ngoại.

Tuyên bố chung này sẽ là một chỉ dấu cho biết Washington và Tokyo sẽ tìm cách thúc đẩy quan hệ đồng minh ở những lĩnh vực nào trong những năm tới. Tài liệu này cũng có vai trò đặc biệt quan trọng đối với việc định hình tương lai quan hệ Mỹ-Trung và Nhật-Trung.

Tuyên bố chung sẽ là cơ sở để Mỹ và Nhật Bản vạch ra chính sách phối hợp khi đối phó với Bắc Kinh, đồng thời thể hiện sức mạnh liên minh trước thềm chuyến thăm Mỹ của Thủ tướng Suga Yoshihide dự kiến vào đầu tháng 4 tới.

Nếu chuyến thăm này được triển khai theo kế hoạch, thì ông Suga sẽ là lãnh đạo nước ngoài đầu tiên gặp tân 5ổng thống Mỹ kể từ khi lên nắm quyền hôm 20/1.

Chuyên gia Hardy-Chartrand thuộc Đại học Temple đánh giá: "Mặc dù Tokyo có cảm nhận tích cực về đường hướng mà chính quyền Biden sẽ thực hiện để đối phó với Trung Quốc, song vẫn còn nhiều vấn đề cần thảo luận về chính sách của Washington đối với tình hình an ninh ở Biển Đông và Biển Hoa Đông, quan hệ thương mại với Trung Quốc, an ninh hàng hải, thậm chí vấn đề nhân quyền ở Tân Cương".

Sau chuyến công du đến Tokyo và Seoul, ông Blinken và Cố vấn An ninh Nhà Trắng Jake Sullivan sẽ có cuộc gặp với những quan chức cấp cao của Trung Quốc tại Alaska vào ngày 18/3.

Nếu được thực hiện, đây sẽ là cuộc gặp cấp cao đầu tiên giữa quan chức Mỹ và Trung Quốc dưới thời chính quyền Biden.

Tại buổi họp báo tuần trước, Thư ký Báo chí Nhà Trắng Jen Psaki cho biết cuộc gặp này sẽ là cơ hội để giải quyết hàng loạt vấn đề, bao gồm những vấn đề gây bất đồng sâu sắc giữa Bắc Kinh và Washington.

* Bài viết của nhà báo Jesse Johnson đăng trên Japan Times ngày 14/3.

Hậu Thượng đỉnh Bộ tứ: Những điểm nhấn chưa được gọi tên
'Xuất tướng' đến châu Á, Tổng thống Biden gửi gắm thông điệp gì?
Thượng đỉnh Bộ tứ: Những lý do không được tuyên bố
Hội nghị Thượng đỉnh Bộ tứ: Trung Quốc cảnh báo, tuyên bố chung 'Tinh thần Bộ tứ' có gì?
Tự tin chiến lược và tham vọng ngoại giao của Nhật Bản qua 'ứng xử' với Bộ tứ
TIN LIÊN QUAN
(theo Japan Times)

Xem nhiều

Đọc thêm

Đạo đức người thầy 4.0

Đạo đức người thầy 4.0

Trong thời đại ngày nay, đạo đức nhà giáo càng trở nên cần thiết và phải được cập nhật, hoàn thiện để đáp ứng yêu cầu phát triển của xã ...
Chủ tịch nước Lương Cường: Thành công của Bitel là thành công của Việt Nam tại Peru

Chủ tịch nước Lương Cường: Thành công của Bitel là thành công của Việt Nam tại Peru

Chiều 12/11, Chủ tịch nước Lương Cường và đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã tới thăm, làm việc với Công ty Viettel Peru (Bitel) tại Peru.
Kết quả bóng đá hôm nay 13/11 (mới nhất)

Kết quả bóng đá hôm nay 13/11 (mới nhất)

Xem kết quả bóng đá đêm qua và hôm nay 13/11, Cup C1, Ngoại hạng Anh, La Liga, Serie A, Tây Ban Nha, Anh, Pháp, Đức, Italy... đều được cập ...
Chuyển đổi số là 'động lực mới' của PetroVietnam

Chuyển đổi số là 'động lực mới' của PetroVietnam

PetroVietnam quyết tâm đẩy mạnh Chuyển đổi số tại các đơn vị, doanh nghiệp...
Báo Anh phơi bày toan tính của Ukraine với Tổng thống Mỹ đắc cử Donald Trump, đổ mạnh tiền vào chế tạo vũ khí

Báo Anh phơi bày toan tính của Ukraine với Tổng thống Mỹ đắc cử Donald Trump, đổ mạnh tiền vào chế tạo vũ khí

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã đề xuất 2 điểm được soạn thảo riêng cho ông Donald Trump và đưa vào 'kế hoạch chiến thắng'.
Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 13/11 và sáng 14/11: Lịch thi đấu Can Cup - Namibia vs Cameroon; U17 EURO - U17 Romania vs U17 Hy Lạp

Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 13/11 và sáng 14/11: Lịch thi đấu Can Cup - Namibia vs Cameroon; U17 EURO - U17 Romania vs U17 Hy Lạp

Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 13/11 và sáng 14/11: Lịch thi đấu Can Cup - Chad vs Sierra Leone; U17 EURO - U17 Bồ Đào Nha vs U17 ...
Báo Anh phơi bày toan tính của Ukraine với Tổng thống Mỹ đắc cử Donald Trump, đổ mạnh tiền vào chế tạo vũ khí

Báo Anh phơi bày toan tính của Ukraine với Tổng thống Mỹ đắc cử Donald Trump, đổ mạnh tiền vào chế tạo vũ khí

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã đề xuất 2 điểm được soạn thảo riêng cho ông Donald Trump và đưa vào 'kế hoạch chiến thắng'.
Trung Đông: Houthi tấn công tàu hải quân Mỹ, Israel dọa 'đánh' tới mỏ dầu Iran

Trung Đông: Houthi tấn công tàu hải quân Mỹ, Israel dọa 'đánh' tới mỏ dầu Iran

Tình hình Trung Đông tiếp tục diễn biến nóng với các cuộc tấn công và đe dọa trả đũa trong khu vực.
Điểm tin thế giới sáng 13/11: Thượng đỉnh Arab-Hồi giáo thúc đẩy vấn đề Palestine, Indonesia có thể mua vũ khí Trung Quốc, BRICS thêm đối tác

Điểm tin thế giới sáng 13/11: Thượng đỉnh Arab-Hồi giáo thúc đẩy vấn đề Palestine, Indonesia có thể mua vũ khí Trung Quốc, BRICS thêm đối tác

Báo Thế giới và Việt Nam điểm một số tin tức thế giới đáng chú ý sáng nay, 13/11.
Tin thế giới 12/11: Ông Trump điểm tên chức ngoại trưởng Mỹ, EU cam kết ‘bơm' tiếp tiền cho Ukraine, Philippines tố Trung Quốc tăng sức ép

Tin thế giới 12/11: Ông Trump điểm tên chức ngoại trưởng Mỹ, EU cam kết ‘bơm' tiếp tiền cho Ukraine, Philippines tố Trung Quốc tăng sức ép

Báo Thế giới và Việt Nam điểm một số tin quốc tế nổi bật trong ngày.
Nga-Trung ca ngợi 'mối tình' bền chặt, Moscow chỉ điểm nhiệm vụ quan trọng nhất với Bắc Kinh, Mỹ bị gọi tên

Nga-Trung ca ngợi 'mối tình' bền chặt, Moscow chỉ điểm nhiệm vụ quan trọng nhất với Bắc Kinh, Mỹ bị gọi tên

Nga cho rằng, nhiệm vụ quan trọng nhất là chống lại chính sách 'kiềm chế kép' đối với nước này và Trung Quốc, do Mỹ và các nước đồng minh theo đuổi.
Tàu chiến mới nhất của Nga xuất hiện ở eo biển Manche

Tàu chiến mới nhất của Nga xuất hiện ở eo biển Manche

Ngày 12/11, Hạm đội phương Bắc của Nga thông báo tàu khu trục Đô đốc Golovko đã hoàn thành hải trình qua eo biển Manche.
Thế giới sẽ phải thích ứng với một nước Mỹ rất khác

Thế giới sẽ phải thích ứng với một nước Mỹ rất khác

Những thay đổi dưới thời Trump 2.0 sẽ tác động nhiều mặt tới nước Mỹ và thế giới.
Malaysia-Trung Quốc: Thắt chặt tình thân

Malaysia-Trung Quốc: Thắt chặt tình thân

Chuyến thăm Trung Quốc của Thủ tướng Malaysia phản ánh mong muốn tăng cường quan hệ song phương toàn diện, đặc biệt là kinh tế và thương mại.
Chiến thắng của ông Trump: 8 cụm từ đặc tả hành trình phi thường vào Nhà Trắng, đằng sau ngày thứ Ba 'nhàn nhã' là gì?

Chiến thắng của ông Trump: 8 cụm từ đặc tả hành trình phi thường vào Nhà Trắng, đằng sau ngày thứ Ba 'nhàn nhã' là gì?

Không cần phải chờ đợi thêm, ứng cử viên Donald Trump đã giành chiến thắng thuyết phục trong cuộc Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024.
Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Màu sắc chính sách đối ngoại của ông Trump và bà Harris nếu đắc cử

Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Màu sắc chính sách đối ngoại của ông Trump và bà Harris nếu đắc cử

Kết quả bầu cử Tổng thống Mỹ 2024 sẽ tác động tới tình hình thế giới thế nào và chính sách đối ngoại của ông Trump và bà Harris khác biệt ra sao?
Đại sứ Phạm Quang Vinh: 'Độc lạ', gay cấn bầu cử Tổng thống Mỹ 2024 và câu chuyện với Việt Nam

Đại sứ Phạm Quang Vinh: 'Độc lạ', gay cấn bầu cử Tổng thống Mỹ 2024 và câu chuyện với Việt Nam

Theo Đại sứ Phạm Quang Vinh, cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm nay rất sít sao, nhưng dù là ai thì quan hệ Việt Nam-Mỹ vẫn tiếp đà phát triển tích cực.
Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Ý nghĩa và tác động

Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Ý nghĩa và tác động

Bầu cử Tổng thống Mỹ luôn có ý nghĩa quan trọng không chỉ trong nội bộ nước Mỹ mà còn với cộng đồng quốc tế.
Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Cuộc đua vào Nhà Trắng giữa hai ứng cử viên Kamala Harris của đảng Dân chủ và Donald Trump của đảng Cộng hòa sẽ 'ngã ngũ' trong ngày 5/11 (giờ Mỹ).
Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Còn 2 ngày nữa Nhà Trắng sẽ xác định được chủ nhân mới thay thế đương kim Tổng thống Joe Biden. Đó sẽ là ứng viên đảng Dân chủ Kamala Harris hoặc chủ cũ, ông ...
Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Các cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ luôn mang nhiều yếu tố bất ngờ, kịch tính, thậm chí có khả năng thay đổi cục diện vào phút chót.
Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Theo Hiến pháp Mỹ, ứng cử viên Tổng thống phải nhiều hơn 35 tuổi, đã sinh sống tại Mỹ liên tục trên 14 năm, được sinh ra tại Mỹ và là công dân Mỹ.
GPT-5: Open AI mở ra chân trời mới

GPT-5: Open AI mở ra chân trời mới

Sự kiện đang được giới công nghệ mong đợi có thể xảy ra ngay trong năm nay, là sự ra mắt của GPT-5.
30 năm UNCLOS có hiệu lực: Vai trò giữ gìn trật tự pháp lý trên biển của ITLOS

30 năm UNCLOS có hiệu lực: Vai trò giữ gìn trật tự pháp lý trên biển của ITLOS

Gần 30 năm qua, Tòa án Luật Biển quốc tế (ITLOS) góp phần quan trọng giữ gìn tính toàn vẹn, thúc đẩy tuân thủ UNCLOS.
Phiên bản di động