EU: Nội bộ rối ren, bài toán 18 năm vẫn chưa có lời giải

Nỗ lực mở rộng thành viên từng là một chính sách quan trọng của EU. (Nguồn: AP)

Tình thế đi vào "ngõ cụt"

EU chưa thể nhất trí với mục tiêu hoàn tất việc kết nạp vào năm 2030 do các nước thành viên lo sợ vấp phải phản đối ở trong nước về vấn đề di cư và những vấn đề quan hệ song phương khác.

Như vậy, chính sách mở rộng thành viên của EU, từng gặt hái được thành công, giờ đây đang đối mặt trước tình thế "ngõ cụt".

Mặc dù vậy, các nước chủ chốt của EU như Đức và Pháp đã thừa nhận lợi ích địa chiến lược đối với khu vực Balkan vốn được coi là "sân sau" của EU trước tầm ảnh hưởng gia tăng của Nga và Trung Quốc.

Sau nhiều cuộc thảo luận, các lãnh đạo EU nhất trí rằng Serbia, Montenegro, Bosnia-Herzegovina, Bắc Macedonia, vùng lãnh thổ Kosovo và Albania có thể gia nhập EU nếu đáp ứng các tiêu chuẩn trong các lĩnh vực từ cải cách tư pháp đến kinh tế.

Tuy nhiên, thời hạn chót cho việc kết nạp là năm 2030 do nước Chủ tịch luân phiên của EU Slovenia đưa ra đã bị các thành viên khác bác bỏ tại hội nghị, một phần cũng vì những lý do quan hệ song phương. Chủ tịch Hội đồng châu Âu Charles Michel thừa nhận vẫn còn bất đồng giữa các nước thành viên EU, do đó vấn đề này cần được thảo luận thêm.

Có một số nguyên nhân lý giải cho những bất đồng nêu trên trong EU. Thứ nhất, chủ nghĩa dân túy ngày càng lớn mạnh ở Hungary và Ba Lan, hủy hoại tinh thần đoàn kết nội khối.

Thứ hai, làn sóng hơn 1 triệu dân di cư đến châu lục này hồi năm 2015 đã gây ra những bất đồng sâu sắc trong nội khối về cách xử lý vấn đề nhập cư, đồng thời cũng gây ra một cuộc khủng hoảng chính trị lớn mà cho đến nay vẫn chưa được giải quyết.

Thứ ba, căng thẳng quan hệ vẫn âm ỉ giữa Serbia và Kosovo cũng là yếu tố cản trở. 5 nước thành viên EU không công nhận Kosovo là một quốc gia. Ngoài ra, vấn đề kết nạp thêm thành viên của khối luôn bị gạt ra ngoài lề bởi EU trong vài năm qua luôn phải đối mặt với những cuộc khủng hoảng chính trị lớn như cuộc khủng hoảng nợ công ở Hy Lạp, việc Anh rút khỏi EU (Brexit).

Những điều này khiến EU chú trọng đến vấn đề tồn vong hơn là mở rộng thành viên. Ngoài ra, sự thay đổi chính trị ở Đức và cuộc bầu cử tổng thống ở Pháp năm 2022 khiến vai trò lãnh đạo của EU bị lu mờ, gây khó khăn cho quá trình ra quyết định.

Brussels lo ngại nỗi bất bình sau nhiều năm chờ đợi được kết nạp có thể đẩy một số nước xích lại gần hơn với Trung Quốc và Nga. Để trấn an nhóm 6 nước kể trên, EU đã thảo luận về những gói hỗ trợ kinh tế trị giá hàng tỷ Euro cho các nước láng giềng phía Đông này nhằm phục hồi tăng trưởng kinh tế do tác động của đại dịch Covid-19, đồng thời thúc đẩy những lĩnh vực số.