 |
| Người Nhật Bản chào đón tàu sân bay USS Ronald Reagan tới căn cứ của hải quân Mỹ ở Yokosuka. (Nguồn: AP) |
Tờ Washington Times (Mỹ) mới đây vừa có bài viết nhan đề “Hạm đội Thái Bình Dương đang thu hẹp cho dù Trung Quốc ngày càng hung hăng”, phản ánh các vấn đề mà Hải quân Mỹ đang gặp phải.
Cẩn trọng khi thực thi sức mạnh biển
Các quan chức hải quân Mỹ cho rằng, ngày nay, việc các tàu ngày càng hiện đại khiến số lượng các đội tàu giảm. Tuy nhiên, số lượng tàu giảm thì lực lượng hải quân sẽ lại phải kéo dài thời gian triển khai nhiệm vụ cũng như giảm bớt thời gian bảo trì, để có thể duy trì được sự hiện diện của Mỹ trên biển.
Hạm đội Thái Bình Dương của Washington hiện có 182 tàu, bao gồm cả tàu chiến, tàu sân bay và tàu phụ trợ, so với đội tàu 192 chiếc thời điểm gần hai thập kỷ trước.Tổng số tàu của Hải quân Mỹ cũng giảm đi khoảng 20% so với năm 1998 – còn 272 tàu hoạt động, trong đó có 10 tàu sân bay.
Trong khi đó, theo báo cáo của Lầu Năm Góc về Chiến lược An ninh Hàng hải châu Á – Thái Bình Dương được công bố hồi tháng Tám, Hải quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc hiện có hơn 300 tàu tác chiến bề mặt, tàu ngầm, tàu đổ bộ và tàu tuần tra.
Sự gia tăng sức mạnh hải quân của Trung Quốc đã đi kèm với những hành động ngày càng quyết đoán hơn trong cuộc tranh chấp chủ quyền biển đảo với các đồng minh của Mỹ như Philippines ở biển Đông và Nhật Bản ở biển Hoa Đông.
Denny Roy, một thành viên cao cấp của Trung tâm Nghiên cứu Đông – Tây (Hawaii) nói rằng, Bắc Kinh đang coi sự hiện diện của quân đội Mỹ ở châu Á như một nỗ lực để kiềm chế họ, trong khi Trung Quốc lại tự thấy mình đang cần trở lại đúng vai trò truyền thống - là một thế lực chính trị và văn hóa ưu việt ở khu vực. Do đó, Washington càng cần phải cẩn trọng trong việc thực thi sức mạnh biển của mình tại khu vực này.
Nhanh chóng lựa chọn giải pháp
Chuyên gia tại Viện Nghiên cứu Chính sách Chiến lược Australia Peter Jennings nhận định rằng, vấn đề trong thời bình của Mỹ hiện nay, đó là liệu họ có đủ lượng tàu để trấn an các đồng minh như trước hay không. “Tôi nghĩ rằng đây là một vấn đề ngày càng nghiêm trọng và có tính lâu dài”, ông cho biết.
Cho dù người đứng đầu Hạm đội Thái Bình Dương, Đô đốc Scott Swift cho rằng “thoải mái với các cơ sở vật chất hiện có”, nước Mỹ vẫn vấp phải những nghi vấn về việc liệu hạm đội này có đủ khả năng để duy trì sức mạnh biển của Washington trong khu vực này hay không.
Ông Zam Zlatoper, cựu Đô đốc hải quân Mỹ, người từng chỉ huy hạm đội Thái Bình Dương những năm 1990, cho biết, việc triển khai nhiệm vụ hơn sáu tháng sẽ khiến hải quân Mỹ gặp khó khăn trong việc giữ chân các thủy thủ, trong khi hiện nay, các tàu chiến của Mỹ đều được triển khai trong thời gian từ 7 đến 9 tháng.
Việc một số lượng ít các tàu lại phải triển khai một lượng công việc lớn cũng gây ra sự suy giảm về tình trạng cũng như sức bền của khí tài. Tàu USS Essex đã không thể tham gia cuộc tập trận chung đầu năm 2011 với Australia cũng như bỏ lỡ một sự kiện tương tự với Thái Lan trong năm tiếp theo, bởi những trục trặc về động cơ. Nguyên nhân được xác định là do tàu tác chiến này đã phải trì hoãn việc bảo trì để ở lại làm nhiệm vụ trên biển.
Thành viên cao cấp của Trung tâm Chiến lược và Đánh giá Ngân sách (Mỹ) Bryan Clark đánh giá rằng đây là những dấu hiệu cho thấy hiện trạng (status quo) của hải quân Mỹ là không bền vững. Trong báo cáo tháng 11 của mình, ông nêu lên giải pháp: bổ sung nhiều tàu hơn hoặc phải giảm bớt sự hiện diện quốc tế của mình. Các lựa chọn mà Mỹ phải thực hiện ở đây là: Liệu Quốc hội Mỹ có sẵn sàng cấp thêm ngân sách cho hải quân mở rộng đội tàu hay không, hay Lầu Năm Góc sẽ chịu thu hẹp tầm ảnh hưởng sức mạnh biển của mình? Bên cạnh đó còn có những lựa chọn khác về chiến thuật tác chiến như: có thể triển khai nhiều tàu hơn ở các căn cứ hải ngoại gần nơi họ sẽ có nhiệm vụ tác chiến. Tuy nhiên, điều đó cũng đồng nghĩa với việc lực lượng hải quân sẽ bị mỏng đi và các tàu sân bay sẽ có ít tàu áp tải hơn.
Có thể nhận định, việc Washington căn cứ vào những tiến bộ về khoa học quân sự để thu hẹp hạm đội Thái Bình Dương và rộng hơn là Hải quân đang gây ra những vấn đề trong việc duy trì sự hiện diện của mình ở hải ngoại. Vấn đề này sẽ ngày càng trở lên nghiêm trọng khi sức mạnh biển của Mỹ đang bị đe dọa bởi tham vọng cường quốc biển đến từ phía Trung Quốc. Nước Mỹ sẽ phải nhanh chóng lựa chọn giải pháp để củng cố vị thế siêu cường biển của mình trước khi quá muộn.
