Những 'lần đầu tiên' của Tuyên bố chung Hội nghị Ngoại trưởng G7

Đỗ Hoàng *
So sánh với các tuyên bố gần đây, Tuyên bố chung của Hội nghị Ngoại trưởng Nhóm Các nền công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới (G7) năm nay có nhiều điểm đáng chú ý.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Hội nghị Ngoại trưởng G7 tìm cách lập 'chiến tuyến' ứng phó Trung Quốc? (Nuồn: PA)
Hội nghị Ngoại trưởng G7 ra Tuyên bố chung với nhiều điểm đáng chú ý. (Nguồn: PA)

Đầu tháng 5, Hội nghị Ngoại trưởng các nước G7 đã được tổ chức tại Anh cùng khách mời là đại diện từ Ấn Độ, Hàn Quốc, Nam Phi và Brunei. Sau cuộc họp trực tiếp giữa các Ngoại trưởng, Hội nghị đã ra Tuyên bố chung.

Bốn vấn đề ưu tiên

Thứ nhất, Tuyên bố 2021 nhấn mạnh tầm quan trọng của khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương hơn.

Tuyên bố chung G7 chỉ bắt đầu nhắc đến Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương từ năm 2017. Trong các văn bản năm 2017 đến 2019, khu vực chỉ được nhắc đến một lần trong mô tả chung về trật tự an ninh biển dựa trên luật lệ.

Trong Tuyên bố 2021, lần đầu tiên khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương được dành riêng một phần trong các trọng tâm đối ngoại của G7, xếp thứ tư từ trên xuống và xếp thứ hai trong số các khu vực quan tâm (chỉ sau vùng Tây Balkan).

Ngoài ra, khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương trước kia chỉ được nhắc đến với tính chất tự do, rộng mở và dựa trên luật lệ. Năm 2021, Tuyên bố G7 lần đầu đi sâu vào vấn đề giá trị và kết nối cơ sở vật chất trong khu vực.

Thứ hai, ASEAN cũng được G7 chú ý nhiều hơn cả về lượng và chất.

Tuyên bố 2018 mới bắt đầu nhắc đến ASEAN và đề cập hợp tác với ASEAN nói chung trong các tuyên bố 2018 và 2019.

Năm 2021, Tuyên bố G7 không chỉ nhấn mạnh hợp tác với ASEAN mà còn lần đầu tiên khẳng định vai trò trung tâm của ASEAN trong khu vực. Các nước G7 sẽ phối hợp với ASEAN theo phương hướng của Tài liệu Quan điểm về Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương của ASEAN.

Thứ ba, G7 có xu hướng quan ngại với Trung Quốc hơn.

Trung Quốc chỉ bắt đầu được nhắc đến trong Tuyên bố Bộ trưởng Ngoại giao G7 từ năm 2018 và thiên về hướng hợp tác (G7 khuyến khích Trung Quốc tham gia vào các hệ thống quốc tế, G7 “mong muốn” hợp tác với Trung Quốc về các thách thức khu vực và quan ngại về tự do biểu đạt và một số nhóm thiểu số - tôn giáo tại Trung Quốc).

Bắt đầu từ 2019, G7 mạnh dạn chỉ trích Trung Quốc hơn khi lên án tình trạng vi phạm nhân quyền tại Tân Cương và Tây Tạng, các hoạt động “thù địch” trên không gian mạng và chính sách thương mại, đầu tư của Trung Quốc (G7 không còn “mong muốn” mà “hoan nghênh” hợp tác với Trung Quốc).

Xu hướng này được tiếp tục trong Tuyên bố 2021. Tuyên bố năm nay lần đầu tiên dành riêng một phần cho Trung Quốc và lần đầu đạt được đồng thuận giữa EU và Mỹ về vấn đề Đài Loan.

Trong Tuyên bố 2021, G7 nhấn mạnh an ninh và ổn định tại Eo biển Đài Loan và các giải pháp hòa bình cho các vấn đề trong quan hệ hai bờ. Các nước G7 cũng ủng hộ việc Đài Loan tham gia các diễn đàn quốc tế như Tổ chức Y tế thế giới (WHO).

Tuy nhiên, một điều không thay đổi là G7 tiếp tục chỉ trích Trung Quốc về nhân quyền, thương mại và an ninh mạng… và vẫn xếp Trung Quốc sau Nga về thứ tự các đối tượng ưu tiên.

Cuối cùng, các tuyên bố cho thấy G7 ngày càng quan tâm đến Biển Đông, Hoa Đông và an ninh hàng hải.

Từ năm 2017, các Bộ trưởng Ngoại giao G7 bắt đầu bày tỏ quan ngại về những diễn biến tại Biển Đông và Hoa Đông trong phần chung về an ninh biển hay trật tự dựa trên luật lệ.

Tin liên quan
Biển Đông: 4 điểm yếu pháp lý trong yêu sách của Philippines đối với Đá Ba Đầu Biển Đông: 4 điểm yếu pháp lý trong yêu sách của Philippines đối với Đá Ba Đầu

Dù không quá khác biệt về nội dung với Tuyên bố 2019, Tuyên bố 2021 lần đầu tiên dành hẳn một phần riêng cho Biển Đông và Hoa Đông, tách biệt khỏi phần an ninh biển.

Trong đó, các nước G7 phản đối các hành động đơn phương làm gia tăng căng thẳng, tái khẳng định vai trò quan trọng của Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS), của tự do hàng hải và hàng không và của phán quyết Biển Đông năm 2016 của Tòa Trọng tài.

Tuy nhiên, Tuyên bố 2021 không kêu gọi các nước tuân thủ Hướng dẫn về Quy tắc ứng xử trên Biển Đông (DOC) hay nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đàm phán Bộ Quy tắc ứng xử (COC) như các năm trước.

Liệu điều này có ám chỉ rằng G7 không còn coi DOC hay COC là các văn bản mang giá trị thực chất nữa?

Chuyên gia: ASEAN cần có luật riêng để cân bằng sức mạnh hàng hải ở Biển Đông. (Nguồn: AP)
G7 ngày càng quan tâm đến Biển Đông, Hoa Đông và an ninh hàng hải. (Nguồn: AP)

Những “lần đầu tiên” khác

Tuyên bố 2021 cũng là tuyên bố G7 dài nhất và chi tiết nhất trong một thập kỷ qua, với 40 vấn đề được nêu ra, với nhiều ưu tiên mang tính thời sự mà các năm khác không có.

Vấn đề Myanmar được dành một phần riêng, trong đó các nước G7 lên án chính biến bằng “ngôn từ mạnh mẽ nhất”, khẳng định G7 sẵn sàng có các biện pháp tiếp theo (như chặn nguồn vũ khí, kĩ thuật, hỗ trợ phát triển, quan hệ kinh tế… với chính phủ quân sự) và khuyến khích các nước khác có hành động tương tự.

Ngoài ra, G7 tiếp tục nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ người Rohingya như đã làm từ năm 2018.

Bên cạnh đó, G7 lần đầu dành một phần riêng trong Tuyên bố Bộ trưởng Ngoại giao cho vấn đề Covid-19.

Ngoài các nội dung về y tế như đảm bảo tiếp cận vaccine hay cam kết tài trợ cho COVAX, các nước G7 cũng quan tâm đến các khía cạnh kinh tế - xã hội liên quan đến dịch bệnh như chốngbạo lực với phụ nữ và trẻ em gái, bình đẳng giới hay phục hồi kinh tế hậu Covid-19...

2021 cũng là năm đầu tiên G7 nhắc đến việc các chính phủ chặn Internet (Internet shutdown), coi đây là vi phạm quyền công dân và quyền tự do cá nhân và khẳng định sẽ đối xử với các động thái của các quốc gia trên không gian mạng tương tự như trong các không gian khác dựa trên luật quốc tế.

* Thạc sĩ Đỗ Hoàng, Viện Biển Đông, Học viện Ngoại giao.

TIN LIÊN QUAN
Cập nhật Covid-19 ngày 27/5: Thái Lan nhận kỷ lục 'buồn'; AstraZeneca bị kiện; Mỹ-Trung tranh cãi về nguồn gốc virus SARS-CoV-2
Mỹ gọi, vì sao Trung Quốc không trả lời?
Giải mã động thái ngoại giao đầu tiên của chính quyền ông Biden với Đông Nam Á
Phi hạt nhân hóa trên bán đảo Triều Tiên: Quyết tâm của Mỹ sau nhiều lần lỡ hẹn?
Biển Đông: 4 điểm yếu pháp lý trong yêu sách của Philippines đối với Đá Ba Đầu

Bài viết cùng chủ đề

Biển Đông

Xem nhiều

Đọc thêm

Hòa Bình tạo sức hút từ bốn khâu đột phá chiến lược

Hòa Bình tạo sức hút từ bốn khâu đột phá chiến lược

Với quyết tâm xây dựng quê hương, hơn nửa nhiệm kỳ Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVII, Hòa Bình đã đạt những kết quả khả quan và toàn ...
Hội nghị ICAPP 12: Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh chìa khóa giải quyết xung đột trên thế giới

Hội nghị ICAPP 12: Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh chìa khóa giải quyết xung đột trên thế giới

Phát biểu tại Hội nghị ICAPP 12, Chủ tịch Quốc hội khẳng định, chìa khóa để giải quyết hòa bình các bất đồng, xung đột là thông qua đối thoại...
Bị IAEA ra nghị quyết 'sửa lưng', Iran lấy hạt nhân ra dọa

Bị IAEA ra nghị quyết 'sửa lưng', Iran lấy hạt nhân ra dọa

Iran tuyên bố sẽ khởi động một loạt máy ly tâm mới và tiên tiến để đáp trả việc IAEA ra nghị quyết yêu cầu Tehran cải thiện hợp tác.
Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu chính sách tại trường Đại học quốc gia Malaya

Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu chính sách tại trường Đại học quốc gia Malaya

Tổng Bí thư Tô Lâm tin tưởng khuôn khổ Đối tác chiến lược toàn diện vừa thiết lập sẽ mở ra một kỷ nguyên phát triển mới trong quan hệ ...
Chủ tịch nước tặng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc cho 2 phi công vụ tai nạn máy bay ở Bình Định

Chủ tịch nước tặng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc cho 2 phi công vụ tai nạn máy bay ở Bình Định

Ngày 22/11, Chủ tịch nước vừa có Quyết định về việc tặng thưởng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc.
Một Iran 'rất khác' sẽ khiến ông Trump phải đau đầu!

Một Iran 'rất khác' sẽ khiến ông Trump phải đau đầu!

Rất có thể chính sách 'gây áp lực tối đa' của Tổng thống đắc cử Donald Trump sẽ không còn tác dụng với Iran khi ở thời điểm hiện nay.
Bị IAEA ra nghị quyết 'sửa lưng', Iran lấy hạt nhân ra dọa

Bị IAEA ra nghị quyết 'sửa lưng', Iran lấy hạt nhân ra dọa

Iran tuyên bố sẽ khởi động một loạt máy ly tâm mới và tiên tiến để đáp trả việc IAEA ra nghị quyết yêu cầu Tehran cải thiện hợp tác.
Báo động từ HĐBA LHQ: 70% dân số Syria cần viện trợ nhân đạo

Báo động từ HĐBA LHQ: 70% dân số Syria cần viện trợ nhân đạo

Phó đặc phái viên LHQ Najat Rochdi cho biết 2024 'sẽ là năm đẫm máu nhất' tại Syria trong vòng 4 năm qua.
Burkina Faso liệt cựu Tổng thống và tướng tình báo vào 'danh sách đen' khủng bố

Burkina Faso liệt cựu Tổng thống và tướng tình báo vào 'danh sách đen' khủng bố

Burkina Faso ngày 21/11 đã phong tỏa 'tài sản và nguồn lực' của hơn 100 người, trong đó có cựu Tổng thống Paul-Henri Sandaogo Damiba.
Thủ tướng Đức Olaf Scholz tiếp tục nhận được tín nhiệm của đảng SPD

Thủ tướng Đức Olaf Scholz tiếp tục nhận được tín nhiệm của đảng SPD

Ông Olaf Scholz một lần nữa là ứng cử viên của SPD cho chức Thủ tướng Đức trong cuộc bầu cử sớm dự kiến diễn ra vào ngày 23/2/2025.
Dính bê bối tình dục, ứng viên Bộ trưởng Tư pháp Mỹ xin rút lui

Dính bê bối tình dục, ứng viên Bộ trưởng Tư pháp Mỹ xin rút lui

Hơn 1 tuần sau khi được đề cử làm Bộ trưởng Tư pháp Mỹ, cựu hạ nghị sĩ Matt Gaetz - đồng minh thân cận của Tổng thống đắc cử Donald Trump.
Sự cố đứt cáp ngầm ở Biển Baltic: Nga gạt phắt cáo buộc dính líu, Mỹ thận trọng không suy đoán, Đức cảnh báo 'chiến tranh hỗn hợp'

Sự cố đứt cáp ngầm ở Biển Baltic: Nga gạt phắt cáo buộc dính líu, Mỹ thận trọng không suy đoán, Đức cảnh báo 'chiến tranh hỗn hợp'

Hai sự cố đứt cáp viễn thông ngầm ở Biển Baltic hồi cuối tuần trước đã dấy lên những đồn đoán về hành vi phá hoại cũng như chủ mưu phía sau.
Mỹ cho phép Ukraine tấn công sâu vào lãnh thổ Nga: ‘Đèn xanh’ nháy chậm?

Mỹ cho phép Ukraine tấn công sâu vào lãnh thổ Nga: ‘Đèn xanh’ nháy chậm?

Việc Ukraine sử dụng tên lửa tầm xa của Mỹ tấn công quân sự trên đất Nga có thể chuyển xung đột sang giai đoạn quyết liệt hơn.
Hội nghị thượng đỉnh G20: Cam kết, xu thế và động lực

Hội nghị thượng đỉnh G20: Cam kết, xu thế và động lực

Trong bối cảnh địa chính trị phân hóa sâu sắc, xung đột leo thang và biến đổi khí hậu, Thượng đỉnh G20 rất được trông đợi.
Chuyến thăm đa mục đích của Tổng thống Indonesia

Chuyến thăm đa mục đích của Tổng thống Indonesia

Tân Tổng thống Indonesia Prabowo Subianto có chuyến công du nước ngoài đầu tiên kéo dài nhiều ngày với quy mô lớn.
Hội nghị thượng đỉnh bất thường các nước Arab và Hồi giáo: Nỗ lực ngăn xung đột lan rộng

Hội nghị thượng đỉnh bất thường các nước Arab và Hồi giáo: Nỗ lực ngăn xung đột lan rộng

Hội nghị đã thể hiện rõ ý chí và cam kết của nhiều quốc gia trong việc ủng hộ người Palestine và tìm kiếm các giải pháp lâu dài.
Thế giới sẽ phải thích ứng với một nước Mỹ rất khác

Thế giới sẽ phải thích ứng với một nước Mỹ rất khác

Những thay đổi dưới thời Trump 2.0 sẽ tác động nhiều mặt tới nước Mỹ và thế giới.
Malaysia-Trung Quốc: Thắt chặt tình thân

Malaysia-Trung Quốc: Thắt chặt tình thân

Chuyến thăm Trung Quốc của Thủ tướng Malaysia phản ánh mong muốn tăng cường quan hệ song phương toàn diện, đặc biệt là kinh tế và thương mại.
Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Sự trở lại của Tổng thống đắc cử Donald Trump mang nhiều hàm ý cho nước Mỹ và thế giới. Châu Á – Thái Bình Dương trong đó có tiểu vùng Mekong cũng không nằm ...
‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

Quan hệ giữa Mỹ và Iran, từng là đồng minh thân cận thời đầu Chiến tranh Lạnh, đã biến thành đối đầu kéo dài hàng thập kỷ.
Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Cuộc đua vào Nhà Trắng giữa hai ứng cử viên Kamala Harris của đảng Dân chủ và Donald Trump của đảng Cộng hòa sẽ 'ngã ngũ' trong ngày 5/11 (giờ Mỹ).
Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Còn 2 ngày nữa Nhà Trắng sẽ xác định được chủ nhân mới thay thế đương kim Tổng thống Joe Biden. Đó sẽ là ứng viên đảng Dân chủ Kamala Harris hoặc chủ cũ, ông ...
Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Các cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ luôn mang nhiều yếu tố bất ngờ, kịch tính, thậm chí có khả năng thay đổi cục diện vào phút chót.
Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Theo Hiến pháp Mỹ, ứng cử viên Tổng thống phải nhiều hơn 35 tuổi, đã sinh sống tại Mỹ liên tục trên 14 năm, được sinh ra tại Mỹ và là công dân Mỹ.
Một Iran 'rất khác' sẽ khiến ông Trump phải đau đầu!

Một Iran 'rất khác' sẽ khiến ông Trump phải đau đầu!

Rất có thể chính sách 'gây áp lực tối đa' của Tổng thống đắc cử Donald Trump sẽ không còn tác dụng với Iran khi ở thời điểm hiện nay.
Ông Donald Trump 'tái xuất': Cục diện Nam bán cầu có đảo chiều?

Ông Donald Trump 'tái xuất': Cục diện Nam bán cầu có đảo chiều?

Sự trở lại của ông Donald Trump không chỉ đánh dấu bước ngoặt trong chính trị Mỹ mà còn hứa hẹn ảnh hưởng sâu rộng đến khu vực Nam bán cầu.
'Hạt hòa bình' gieo mầm ngoại giao nông sản Mỹ-Trung

'Hạt hòa bình' gieo mầm ngoại giao nông sản Mỹ-Trung

Nhóm các nhà nghiên cứu Mỹ và Trung Quốc đang tiến hành dự án 'hạt hòa bình' nhằm thúc đẩy cân bằng thương mại nông nghiệp giữa hai nước.
Xung đột Nga-Ukraine: Đoán ý đồ người kế nhiệm, Tổng thống Biden đi thêm nước cờ 'một mũi tên trúng hai đích'

Xung đột Nga-Ukraine: Đoán ý đồ người kế nhiệm, Tổng thống Biden đi thêm nước cờ 'một mũi tên trúng hai đích'

Mặc dù sắp mãn nhiệm nhưng Tổng thống Mỹ Joe Biden đã có một quyết định quan trọng liên quan đến xung đột Nga-Ukraine.
Cái 'gật đầu muộn mằn' của Tổng thống Biden với Ukraine: Thay đổi cục diện hay thêm dầu vào lửa?

Cái 'gật đầu muộn mằn' của Tổng thống Biden với Ukraine: Thay đổi cục diện hay thêm dầu vào lửa?

Tổng thống Joe Biden đã quyết định 'xé rào' vũ khí cho Ukraine. Tuy nhiên, những 'đòn giáng' không thể tạo ra bằng lời nói.
Ngoại giao đa phương của Việt Nam tạo tiếng vang trên truyền thông Mexico

Ngoại giao đa phương của Việt Nam tạo tiếng vang trên truyền thông Mexico

Truyền thông Mexico đề cao vị thế và sự tham gia, đóng góp hiệu quả của Việt Nam tại các diễn đàn đa phương gần đây như APEC, G20...
Phiên bản di động