Những 'lần đầu tiên' của Tuyên bố chung Hội nghị Ngoại trưởng G7

Đỗ Hoàng *
So sánh với các tuyên bố gần đây, Tuyên bố chung của Hội nghị Ngoại trưởng Nhóm Các nền công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới (G7) năm nay có nhiều điểm đáng chú ý.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Hội nghị Ngoại trưởng G7 tìm cách lập 'chiến tuyến' ứng phó Trung Quốc? (Nuồn: PA)
Hội nghị Ngoại trưởng G7 ra Tuyên bố chung với nhiều điểm đáng chú ý. (Nguồn: PA)

Đầu tháng 5, Hội nghị Ngoại trưởng các nước G7 đã được tổ chức tại Anh cùng khách mời là đại diện từ Ấn Độ, Hàn Quốc, Nam Phi và Brunei. Sau cuộc họp trực tiếp giữa các Ngoại trưởng, Hội nghị đã ra Tuyên bố chung.

Bốn vấn đề ưu tiên

Thứ nhất, Tuyên bố 2021 nhấn mạnh tầm quan trọng của khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương hơn.

Tuyên bố chung G7 chỉ bắt đầu nhắc đến Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương từ năm 2017. Trong các văn bản năm 2017 đến 2019, khu vực chỉ được nhắc đến một lần trong mô tả chung về trật tự an ninh biển dựa trên luật lệ.

Trong Tuyên bố 2021, lần đầu tiên khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương được dành riêng một phần trong các trọng tâm đối ngoại của G7, xếp thứ tư từ trên xuống và xếp thứ hai trong số các khu vực quan tâm (chỉ sau vùng Tây Balkan).

Ngoài ra, khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương trước kia chỉ được nhắc đến với tính chất tự do, rộng mở và dựa trên luật lệ. Năm 2021, Tuyên bố G7 lần đầu đi sâu vào vấn đề giá trị và kết nối cơ sở vật chất trong khu vực.

Thứ hai, ASEAN cũng được G7 chú ý nhiều hơn cả về lượng và chất.

Tuyên bố 2018 mới bắt đầu nhắc đến ASEAN và đề cập hợp tác với ASEAN nói chung trong các tuyên bố 2018 và 2019.

Năm 2021, Tuyên bố G7 không chỉ nhấn mạnh hợp tác với ASEAN mà còn lần đầu tiên khẳng định vai trò trung tâm của ASEAN trong khu vực. Các nước G7 sẽ phối hợp với ASEAN theo phương hướng của Tài liệu Quan điểm về Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương của ASEAN.

Thứ ba, G7 có xu hướng quan ngại với Trung Quốc hơn.

Trung Quốc chỉ bắt đầu được nhắc đến trong Tuyên bố Bộ trưởng Ngoại giao G7 từ năm 2018 và thiên về hướng hợp tác (G7 khuyến khích Trung Quốc tham gia vào các hệ thống quốc tế, G7 “mong muốn” hợp tác với Trung Quốc về các thách thức khu vực và quan ngại về tự do biểu đạt và một số nhóm thiểu số - tôn giáo tại Trung Quốc).

Bắt đầu từ 2019, G7 mạnh dạn chỉ trích Trung Quốc hơn khi lên án tình trạng vi phạm nhân quyền tại Tân Cương và Tây Tạng, các hoạt động “thù địch” trên không gian mạng và chính sách thương mại, đầu tư của Trung Quốc (G7 không còn “mong muốn” mà “hoan nghênh” hợp tác với Trung Quốc).

Xu hướng này được tiếp tục trong Tuyên bố 2021. Tuyên bố năm nay lần đầu tiên dành riêng một phần cho Trung Quốc và lần đầu đạt được đồng thuận giữa EU và Mỹ về vấn đề Đài Loan.

Trong Tuyên bố 2021, G7 nhấn mạnh an ninh và ổn định tại Eo biển Đài Loan và các giải pháp hòa bình cho các vấn đề trong quan hệ hai bờ. Các nước G7 cũng ủng hộ việc Đài Loan tham gia các diễn đàn quốc tế như Tổ chức Y tế thế giới (WHO).

Tuy nhiên, một điều không thay đổi là G7 tiếp tục chỉ trích Trung Quốc về nhân quyền, thương mại và an ninh mạng… và vẫn xếp Trung Quốc sau Nga về thứ tự các đối tượng ưu tiên.

Cuối cùng, các tuyên bố cho thấy G7 ngày càng quan tâm đến Biển Đông, Hoa Đông và an ninh hàng hải.

Từ năm 2017, các Bộ trưởng Ngoại giao G7 bắt đầu bày tỏ quan ngại về những diễn biến tại Biển Đông và Hoa Đông trong phần chung về an ninh biển hay trật tự dựa trên luật lệ.

Tin liên quan
Biển Đông: 4 điểm yếu pháp lý trong yêu sách của Philippines đối với Đá Ba Đầu Biển Đông: 4 điểm yếu pháp lý trong yêu sách của Philippines đối với Đá Ba Đầu

Dù không quá khác biệt về nội dung với Tuyên bố 2019, Tuyên bố 2021 lần đầu tiên dành hẳn một phần riêng cho Biển Đông và Hoa Đông, tách biệt khỏi phần an ninh biển.

Trong đó, các nước G7 phản đối các hành động đơn phương làm gia tăng căng thẳng, tái khẳng định vai trò quan trọng của Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS), của tự do hàng hải và hàng không và của phán quyết Biển Đông năm 2016 của Tòa Trọng tài.

Tuy nhiên, Tuyên bố 2021 không kêu gọi các nước tuân thủ Hướng dẫn về Quy tắc ứng xử trên Biển Đông (DOC) hay nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đàm phán Bộ Quy tắc ứng xử (COC) như các năm trước.

Liệu điều này có ám chỉ rằng G7 không còn coi DOC hay COC là các văn bản mang giá trị thực chất nữa?

Chuyên gia: ASEAN cần có luật riêng để cân bằng sức mạnh hàng hải ở Biển Đông. (Nguồn: AP)
G7 ngày càng quan tâm đến Biển Đông, Hoa Đông và an ninh hàng hải. (Nguồn: AP)

Những “lần đầu tiên” khác

Tuyên bố 2021 cũng là tuyên bố G7 dài nhất và chi tiết nhất trong một thập kỷ qua, với 40 vấn đề được nêu ra, với nhiều ưu tiên mang tính thời sự mà các năm khác không có.

Vấn đề Myanmar được dành một phần riêng, trong đó các nước G7 lên án chính biến bằng “ngôn từ mạnh mẽ nhất”, khẳng định G7 sẵn sàng có các biện pháp tiếp theo (như chặn nguồn vũ khí, kĩ thuật, hỗ trợ phát triển, quan hệ kinh tế… với chính phủ quân sự) và khuyến khích các nước khác có hành động tương tự.

Ngoài ra, G7 tiếp tục nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ người Rohingya như đã làm từ năm 2018.

Bên cạnh đó, G7 lần đầu dành một phần riêng trong Tuyên bố Bộ trưởng Ngoại giao cho vấn đề Covid-19.

Ngoài các nội dung về y tế như đảm bảo tiếp cận vaccine hay cam kết tài trợ cho COVAX, các nước G7 cũng quan tâm đến các khía cạnh kinh tế - xã hội liên quan đến dịch bệnh như chốngbạo lực với phụ nữ và trẻ em gái, bình đẳng giới hay phục hồi kinh tế hậu Covid-19...

2021 cũng là năm đầu tiên G7 nhắc đến việc các chính phủ chặn Internet (Internet shutdown), coi đây là vi phạm quyền công dân và quyền tự do cá nhân và khẳng định sẽ đối xử với các động thái của các quốc gia trên không gian mạng tương tự như trong các không gian khác dựa trên luật quốc tế.

* Thạc sĩ Đỗ Hoàng, Viện Biển Đông, Học viện Ngoại giao.

TIN LIÊN QUAN
Cập nhật Covid-19 ngày 27/5: Thái Lan nhận kỷ lục 'buồn'; AstraZeneca bị kiện; Mỹ-Trung tranh cãi về nguồn gốc virus SARS-CoV-2
Mỹ gọi, vì sao Trung Quốc không trả lời?
Giải mã động thái ngoại giao đầu tiên của chính quyền ông Biden với Đông Nam Á
Phi hạt nhân hóa trên bán đảo Triều Tiên: Quyết tâm của Mỹ sau nhiều lần lỡ hẹn?
Biển Đông: 4 điểm yếu pháp lý trong yêu sách của Philippines đối với Đá Ba Đầu

Bài viết cùng chủ đề

Biển Đông

Xem nhiều

Đọc thêm

Thủ tướng: Phát huy không gian sáng tạo, nâng cao chất lượng dạy và học

Thủ tướng: Phát huy không gian sáng tạo, nâng cao chất lượng dạy và học

Chiều 2/11, tại Trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính - Chủ tịch Ủy ban quốc gia Đổi mới giáo dục và đào tạo chủ trì Phiên họp ...
Khai trương trụ sở Học viện Đào tạo & Tư vấn MindTalk Talent: Nơi phát triển trí tuệ Việt - Dấu ấn 7 năm thành lập

Khai trương trụ sở Học viện Đào tạo & Tư vấn MindTalk Talent: Nơi phát triển trí tuệ Việt - Dấu ấn 7 năm thành lập

Ngày 1/11/ 2024, Học viện Đào tạo & Tư vấn MindTalk Talent chính thức khai trương trụ sở mới tại 86/42 Phổ Quang, Phường 2, Quận Tân Bình, TP. HCM. ...
Nga lên tiếng về việc Ukraine thử nghiệm thành công tên lửa mới

Nga lên tiếng về việc Ukraine thử nghiệm thành công tên lửa mới

Người đứng đầu cơ quan lập pháp Crimea Vladimir Konstantinov ngày 2/11 cáo buộc phương Tây đang bí mật cung cấp vũ khí tầm xa cho Ukraine bằng nhiều chiêu ...
Doanh nhân Mai Phương: Đam mê, tâm huyết cùng Đông trùng hạ thảo

Doanh nhân Mai Phương: Đam mê, tâm huyết cùng Đông trùng hạ thảo

Thời điểm đại dịch Covid -19 bùng phát từ năm 2020 cũng là doanh nhân Nguyễn Thị Mai Phương nhận ra tiềm năng to lớn của thị trường các sản ...
Nguy cơ nạn đói đang gia tăng, Nam Sudan cần hơn 400 triệu USD

Nguy cơ nạn đói đang gia tăng, Nam Sudan cần hơn 400 triệu USD

Liên hợp quốc kêu gọi khẩn cấp quyên góp 404 triệu USD nhằm hỗ trợ các hoạt động viện trợ nhân đạo tại Nam Sudan trong năm tới trong bối ...
Ông Nghiêm Xuân Thành giữ chức Bí thư Tỉnh ủy Khánh Hòa

Ông Nghiêm Xuân Thành giữ chức Bí thư Tỉnh ủy Khánh Hòa

Chiều 2/11, tại thành phố Nha Trang, Tỉnh ủy Khánh Hòa tổ chức hội nghị công bố quyết định của Bộ Chính trị về công tác cán bộ.
Nga lên tiếng về việc Ukraine thử nghiệm thành công tên lửa mới

Nga lên tiếng về việc Ukraine thử nghiệm thành công tên lửa mới

Người đứng đầu cơ quan lập pháp Crimea Vladimir Konstantinov ngày 2/11 cáo buộc phương Tây đang bí mật cung cấp vũ khí tầm xa cho Ukraine bằng nhiều chiêu thức.
Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Chơi chiêu 'chẳng có gì ngoài tiền' để ủng hộ ông Trump tại chiến địa quyết định, 'đại gia' Elon Musk thách thức tòa án

Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Chơi chiêu 'chẳng có gì ngoài tiền' để ủng hộ ông Trump tại chiến địa quyết định, 'đại gia' Elon Musk thách thức tòa án

Chương trình của tỷ phú Elon Musk tặng 1 triệu USD ngẫu nhiên cho cử tri khi tham gia bầu cử Tổng thống Mỹ ngày 5/11 tới vướng vào kiện tụng.
Liên hợp quốc cảnh báo về sự lớn mạnh của Houthi

Liên hợp quốc cảnh báo về sự lớn mạnh của Houthi

Các chuyên gia Liên hợp quốc cho rằng, kể từ khi xung đột ở Gaza bắt đầu vào năm ngoái, người Houthi đang “lợi dụng tình hình” để “chuyển mình”
Bầu cử tổng thống Mỹ: Bang Washington huy động Lực lượng vệ binh quốc gia trực chiến, bà Harris và ông Trump bám đuổi sát nút, lâm thế giằng co

Bầu cử tổng thống Mỹ: Bang Washington huy động Lực lượng vệ binh quốc gia trực chiến, bà Harris và ông Trump bám đuổi sát nút, lâm thế giằng co

Bang Washington huy động trực chiến sau khi có thông tin cũng như lo ngại khả năng xảy ra bạo lực liên quan đến cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024.
Sau vụ phóng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Hwasong-19, Triều Tiên nêu mục đích thử nghiệm vũ khí

Sau vụ phóng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Hwasong-19, Triều Tiên nêu mục đích thử nghiệm vũ khí

Triều Tiên khẳng định cần tăng cường kho vũ khí hạt nhân của mình và hoàn thiện khả năng sẵn sàng tấn công hạt nhân trả đũa nếu cần thiết.
Chảo lửa Trung Đông: Israel nói tiêu diệt quan chức cấp cao Hamas, Mỹ điều thêm máy bay B-52 và tàu khu trục phòng thủ tên lửa đạn đạo

Chảo lửa Trung Đông: Israel nói tiêu diệt quan chức cấp cao Hamas, Mỹ điều thêm máy bay B-52 và tàu khu trục phòng thủ tên lửa đạn đạo

Quân đội Israel đã tiêu diệt quan chức cấp cao của Hamas là Izz al-Din Kassab trong một cuộc không kích vào Khan Younis ở phía Nam Dải Gaza.
Israel-Iran: Trả đũa trong tính toán

Israel-Iran: Trả đũa trong tính toán

Israel tiến hành tập kích đường không vào nhiều mục tiêu ở Iran. Đợt tấn công trả đũa của Israel có những điểm đáng chú ý và đặt ra nhiều vấn đề.
Thảm họa vũ khí hạt nhân: Cảnh báo, suy đoán và kịch bản

Thảm họa vũ khí hạt nhân: Cảnh báo, suy đoán và kịch bản

Nga nhiều lần cảnh báo ‘lằn ranh đỏ’. Có người lo sợ về một thảm họa hạt nhân, nhưng cũng có ý kiến cho đó là ‘đe dọa bằng lời nói’!
Hợp tác quân sự Nga-Triều Tiên, toan tính và phản ứng

Hợp tác quân sự Nga-Triều Tiên, toan tính và phản ứng

Dư luận về leo thang căng thẳng ở bán đảo liên Triều chưa kịp lắng lại bùng lên với thông tin quân đội Triều Tiên xuất hiện ở Nga.
Tổng thống Phần Lan thăm Trung Quốc: Tìm khuôn khổ mới

Tổng thống Phần Lan thăm Trung Quốc: Tìm khuôn khổ mới

Chuyến thăm Trung Quốc ngày 28 - 31/10 của Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb phản ánh nỗ lực nâng tầm khuôn khổ hợp tác giữa một thế giới đầy biến động.
Tổng tuyển cử tại Nhật Bản: Cần hơn một chiến thắng

Tổng tuyển cử tại Nhật Bản: Cần hơn một chiến thắng

Cuộc tổng tuyển cử sắp tới tại Nhật Bản sẽ là bài kiểm tra khó dành cho liên minh cầm quyền của đảng Dân chủ Tự do (LDP) và đảng Công minh (Komeito).
Hội nghị thượng đỉnh EU-GCC: Muộn còn hơn không

Hội nghị thượng đỉnh EU-GCC: Muộn còn hơn không

Việc EU và GCC họp thượng đỉnh đầu tiên sau 35 năm thiết lập quan hệ có thể muộn, song là cần thiết trong bối cảnh hiện nay.
Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Theo Hiến pháp Mỹ, ứng cử viên Tổng thống phải nhiều hơn 35 tuổi, đã sinh sống tại Mỹ liên tục trên 14 năm, được sinh ra tại Mỹ và là công dân Mỹ.
GPT-5: Open AI mở ra chân trời mới

GPT-5: Open AI mở ra chân trời mới

Sự kiện đang được giới công nghệ mong đợi có thể xảy ra ngay trong năm nay, là sự ra mắt của GPT-5.
30 năm UNCLOS có hiệu lực: Vai trò giữ gìn trật tự pháp lý trên biển của ITLOS

30 năm UNCLOS có hiệu lực: Vai trò giữ gìn trật tự pháp lý trên biển của ITLOS

Gần 30 năm qua, Tòa án Luật Biển quốc tế (ITLOS) góp phần quan trọng giữ gìn tính toàn vẹn, thúc đẩy tuân thủ UNCLOS.
Giải Nobel – Di sản của một thiên tài

Giải Nobel – Di sản của một thiên tài

Nobel, giải thưởng danh giá bậc nhất thế giới được trao cho các cá nhân và tổ chức đạt những thành tựu lớn lao cho nhân loại theo ý nguyện của Alfred Nobel.
Cộng đồng Pháp ngữ: Từ chung ngôn ngữ đến cùng sứ mệnh

Cộng đồng Pháp ngữ: Từ chung ngôn ngữ đến cùng sứ mệnh

La Francophonie là tên gọi của cộng đồng các quốc gia và vùng lãnh thổ có sử dụng tiếng Pháp, ngôn ngữ được sử dụng nhiều thứ năm trên thế giới...
Cuộc chiến chống biến đổi khí hậu toàn cầu

Cuộc chiến chống biến đổi khí hậu toàn cầu

Những biểu hiện của biến đổi khí hậu, sự tác động của El Nino và La Nina khiến 2024 là năm ghi nhận nhiều kỷ lục thiên tai đáng buồn...
Quan hệ Mỹ-Anh hậu bầu cử: Hai ngã rẽ trước chân trời mới

Quan hệ Mỹ-Anh hậu bầu cử: Hai ngã rẽ trước chân trời mới

Quan hệ truyền thống Mỹ-Anh có thể sẽ đổi khác, khi cuộc bầu cử sắp tới mở ra hai viễn cảnh khác nhau cho mối thâm tình này.
Bài phát biểu tranh cử cuối cùng của bà Kamala Harris: Những 'đòn công kích' phút chót, so sánh rất giàu hình ảnh

Bài phát biểu tranh cử cuối cùng của bà Kamala Harris: Những 'đòn công kích' phút chót, so sánh rất giàu hình ảnh

Phó Tổng thống Kamala Harris đã có bài phát biểu khép lại chiến dịch tranh cử tại công viên Ellipse ở Washington, D.C.
'Ván cờ' Nga-Ukraine trước ngã rẽ bầu cử Mỹ

'Ván cờ' Nga-Ukraine trước ngã rẽ bầu cử Mỹ

Kết quả bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024 sẽ có ảnh hưởng lớn đến cục diện xung đột Nga-Ukraine.
Quan hệ Mỹ-Ấn đi về đâu sau khi Nhà Trắng đổi chủ?

Quan hệ Mỹ-Ấn đi về đâu sau khi Nhà Trắng đổi chủ?

Bất kể ai giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ, chính quyền Washington mới cần tiếp tục xây dựng quan hệ hợp tác tốt đẹp với Ấn Độ.
Gia tăng 'sức nóng', BRICS được định vị là nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai

Gia tăng 'sức nóng', BRICS được định vị là nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai

Sức ảnh hưởng toàn cầu đang gia tăng của BRICS định vị nhóm này sẽ là một nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai.
Chiến lược số hóa và người cao tuổi - Nhìn từ kinh nghiệm Nhật Bản

Chiến lược số hóa và người cao tuổi - Nhìn từ kinh nghiệm Nhật Bản

Theo Will Fee - nhà nghiên cứu của Tập đoàn Yuri có trụ sở tại Tokyo và là tác giả bài viết trên tờ Nikkei Asia có tiêu đề 'các nhà tuyển dụng Nhật Bản ...
Phiên bản di động