THỜI ĐẠI DỊCH COVID-19

Thời covid-19. Diện mạo mới của chính trị thế giới

Hà Linh
TGVN. Trong thời kỳ chung sống với dịch bệnh covid-19 này, chính trị thế giới sẽ có diện mạo ra sao và chi phối thế nào đến hành xử và chính sách của các quốc gia? TG&VN giới thiệu một góc nhìn của tác giả Usman Ghani trên trang Modern Diplomacy.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
Kỳ I: Bảo đảm quyền được sống là ưu tiên hàng đầu
Hậu Covid-19 : Phản đề 'Tạm biệt toàn cầu hóa'
thoi covid 19 dien mao cua nen chinh tri the gioi
Thời đại dịch Covid-19: toàn cầu hóa sẽ chứng kiến sự đảo chiều nhiều mặt trong tương lai, theo đó sẽ xuất hiện chủ nghĩa bảo hộ, chiến tranh thương mại và hạn chế đi lại ở một mức độ nào đó. (Nguồn: Esther Schaarhüls CEO Spreewert)

Hầu hết đặc trưng của môi trường chính trị quốc tế là được định hình qua nhiều năm tháng. Tình hình hiện nay cho thấy đại dịch Covid-19 chỉ làm đậm nét hơn 5 đặc điểm cơ bản của tình hình thế giới đã có từ trước đại dịch.

Một là, tính đa cực gia tăng cùng quyền lực được phân tán theo chiều dọc và chiều ngang giữa các quốc gia và trong nội tại các quốc gia. Do đó, sức mạnh toàn cầu đặc biệt là sức mạnh kinh tế sẽ tiếp tục được tái phân bổ trong khi quyền lực nhà nước sẽ tiếp tục bị xói mòn do tác động ngày càng lớn của chủ thể phi nhà nước tốt lẫn xấu. Trong thế giới hiện tại, không một chủ thể nào có thể thành công mà không có sự hợp tác với các quốc gia khác. Với Mỹ, kể từ chiến tranh thế giới lần 2, đây là lần đầu tiên nước này vắng mặt trong vai trò lãnh đạo toàn cầu.

Hai là gia tăng cạnh tranh và căng thẳng giữa các cường quốc. Việc Mỹ-Trung đối đầu đã trở thành sự phát triển địa chính trị mang tính hệ quả, tác động và định hình thế giới trong tương lai. Căng thẳng chính trị giữa hai nước lên đến đỉnh điểm, bùng nổ chiến tranh thương mại và công nghệ trước khi đại dịch diễn ra sẽ còn tiếp tục kéo dài.

Tin liên quan
Covid-19 thách thức thế nào chủ nghĩa đa phương? Covid-19 thách thức thế nào chủ nghĩa đa phương?

Ba là, các cường quốc toàn cầu đang rút khỏi chủ nghĩa đa phương và hệ thống quốc tế dựa trên nguyên tắc. Trong khi đại dịch đòi hỏi sự đoàn kết và hợp tác quốc tế thì tại nhiều nơi lại thiếu vắng nhân tố này. Nhiều quốc gia đã từ bỏ các hiệp định và hiệp ước quốc tế, trong đó Mỹ đã từ bỏ một danh sách dài các hiệp ước như Thỏa thuận hạt nhân Iran, Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu, Hiệp ước Lực lượng hạt nhân tầm trung và Thỏa thuận Bầu trời mở, đồng thời rời bỏ các thể chế đa phương chủ chốt như Hội đồng Nhân quyền của Liên hợp quốc và Tổ chức Y tế thế giới (WHO).

Bốn là sự nổi lên của các nhà lãnh đạo theo chủ nghĩa dân túy. Các nhà lãnh đạo dân túy hành động đơn phương nhưng không bị chịu sự trừng phạt và họ cũng đang tìm cách định hình lại các quy tắc trò chơi trên thế giới và trong khu vực. Hầu hết trong số họ đều không coi trọng các chuẩn mực quốc tế.

Năm là, sẽ xuất hiện sự trỗi dậy tâm lý chống toàn cầu hóa vì nhiều lý do. Mỹ đe dọa rời WHO vĩnh viễn và cắt viện trợ cho cơ quan y tế chủ chốt của Liên hợp quốc. Hơn nữa, một số nhà lãnh đạo phương Tây sẽ từ chối cho hưởng các chế độ ưu đãi thương mại hiện có vì như thế họ sẽ không thể cạnh tranh được nữa. Tình hình này đòi hỏi phải định hình lại chuỗi cung ứng toàn cầu và giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc. Nhiều nước đang xem xét kế hoạch thiết lập các trung tâm sản xuất và cung ứng trong nước.

Tóm lại, toàn cầu hóa sẽ chứng kiến sự đảo chiều nhiều mặt trong tương lai, theo đó sẽ xuất hiện chủ nghĩa bảo hộ, chiến tranh thương mại và hạn chế đi lại ở một mức độ nào đó. Các nhà lãnh đạo dân túy cánh hữu sẽ tận dụng cuộc khủng hoảng y tế để củng cố chính sách ưu tiên của họ về việc đóng cửa biên giới, áp dụng luật nhập cư nghiêm ngặt và lệnh cấm di chuyển lao động tự do. Quan hệ Mỹ - Trung - được mô tả là chiến tranh lạnh kiểu mới - sẽ tác động lớn tới kinh tế toàn cầu cũng như trật tự quốc tế và thể chế đa phương.

Nhìn từ Trung Quốc: Quan hệ Mỹ-Trung Quốc trước ngã rẽ lịch sử

Nhìn từ Trung Quốc: Quan hệ Mỹ-Trung Quốc trước ngã rẽ lịch sử

TGVN. Quan hệ Trung - Mỹ xuống mức thấp nhất trong nhiều thập kỷ, những ngôn từ và cử chỉ ngoại giao thông thường nay ...

Tác động đa diện của virus corona chủng mới đến kinh tế và địa chính trị thế giới

Tác động đa diện của virus corona chủng mới đến kinh tế và địa chính trị thế giới

TGVN. Điều gì sẽ xảy ra nếu những kịch bản tồi tệ nhất về virus corona chủng mới (COVID-19) trở thành hiện thực và dịch ...

Sự nổi lên của nhà lãnh đạo trẻ hay xu thế mới của chính trị thế giới

Sự nổi lên của nhà lãnh đạo trẻ hay xu thế mới của chính trị thế giới

TGVN. Khái niệm về một nhà lãnh đạo giỏi vẫn được dựa trên số năm kinh nghiệm, bởi quan niệm rằng tri thức thường đi ...

(Theo Modern Diplomacy)

Xem nhiều

Đọc thêm

Chủ tịch nước Lương Cường: Việt Nam 'mong muốn làm sâu sắc hơn nữa' quan hệ hợp tác với Cuba

Chủ tịch nước Lương Cường: Việt Nam 'mong muốn làm sâu sắc hơn nữa' quan hệ hợp tác với Cuba

Chủ tịch nước Lương Cường nhấn mạnh Việt Nam mong muốn làm sâu sắc và nâng cao hơn nữa hiệu quả quan hệ hợp tác với Cuba trên tất cả ...
Giải đua Vỏ Lãi 2024: Sự kiện thể thao đặc sắc của đồng bào Khmer

Giải đua Vỏ Lãi 2024: Sự kiện thể thao đặc sắc của đồng bào Khmer

Giải đua Vỏ Lãi mở rộng của đồng bào Khmer khai mạc tại sông Trà Quýt, thị trấn Châu Thành, huyện Châu Thành, tỉnh Sóc Trăng thu hút 1.000 vận ...
Thủ tướng: Phát huy không gian sáng tạo, nâng cao chất lượng dạy và học

Thủ tướng: Phát huy không gian sáng tạo, nâng cao chất lượng dạy và học

Chiều 2/11, tại Trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính - Chủ tịch Ủy ban quốc gia Đổi mới giáo dục và đào tạo chủ trì Phiên họp ...
Khai trương trụ sở Học viện Đào tạo & Tư vấn MindTalk Talent: Nơi phát triển trí tuệ Việt - Dấu ấn 7 năm thành lập

Khai trương trụ sở Học viện Đào tạo & Tư vấn MindTalk Talent: Nơi phát triển trí tuệ Việt - Dấu ấn 7 năm thành lập

Ngày 1/11/ 2024, Học viện Đào tạo & Tư vấn MindTalk Talent chính thức khai trương trụ sở mới tại 86/42 Phổ Quang, Phường 2, Quận Tân Bình, TP. HCM. ...
Nga lên tiếng về việc Ukraine thử nghiệm thành công tên lửa mới

Nga lên tiếng về việc Ukraine thử nghiệm thành công tên lửa mới

Người đứng đầu cơ quan lập pháp Crimea Vladimir Konstantinov ngày 2/11 cáo buộc phương Tây đang bí mật cung cấp vũ khí tầm xa cho Ukraine bằng nhiều chiêu ...
Doanh nhân Mai Phương: Đam mê, tâm huyết cùng Đông trùng hạ thảo

Doanh nhân Mai Phương: Đam mê, tâm huyết cùng Đông trùng hạ thảo

Thời điểm đại dịch Covid -19 bùng phát từ năm 2020 cũng là doanh nhân Nguyễn Thị Mai Phương nhận ra tiềm năng to lớn của thị trường các sản ...
Nga lên tiếng về việc Ukraine thử nghiệm thành công tên lửa mới

Nga lên tiếng về việc Ukraine thử nghiệm thành công tên lửa mới

Người đứng đầu cơ quan lập pháp Crimea Vladimir Konstantinov ngày 2/11 cáo buộc phương Tây đang bí mật cung cấp vũ khí tầm xa cho Ukraine bằng nhiều chiêu thức.
Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Chơi chiêu 'chẳng có gì ngoài tiền' để ủng hộ ông Trump tại chiến địa quyết định, 'đại gia' Elon Musk thách thức tòa án

Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Chơi chiêu 'chẳng có gì ngoài tiền' để ủng hộ ông Trump tại chiến địa quyết định, 'đại gia' Elon Musk thách thức tòa án

Chương trình của tỷ phú Elon Musk tặng 1 triệu USD ngẫu nhiên cho cử tri khi tham gia bầu cử Tổng thống Mỹ ngày 5/11 tới vướng vào kiện tụng.
Liên hợp quốc cảnh báo về sự lớn mạnh của Houthi

Liên hợp quốc cảnh báo về sự lớn mạnh của Houthi

Các chuyên gia Liên hợp quốc cho rằng, kể từ khi xung đột ở Gaza bắt đầu vào năm ngoái, người Houthi đang “lợi dụng tình hình” để “chuyển mình”
Bầu cử tổng thống Mỹ: Bang Washington huy động Lực lượng vệ binh quốc gia trực chiến, bà Harris và ông Trump bám đuổi sát nút, lâm thế giằng co

Bầu cử tổng thống Mỹ: Bang Washington huy động Lực lượng vệ binh quốc gia trực chiến, bà Harris và ông Trump bám đuổi sát nút, lâm thế giằng co

Bang Washington huy động trực chiến sau khi có thông tin cũng như lo ngại khả năng xảy ra bạo lực liên quan đến cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024.
Sau vụ phóng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Hwasong-19, Triều Tiên nêu mục đích thử nghiệm vũ khí

Sau vụ phóng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Hwasong-19, Triều Tiên nêu mục đích thử nghiệm vũ khí

Triều Tiên khẳng định cần tăng cường kho vũ khí hạt nhân của mình và hoàn thiện khả năng sẵn sàng tấn công hạt nhân trả đũa nếu cần thiết.
Chảo lửa Trung Đông: Israel nói tiêu diệt quan chức cấp cao Hamas, Mỹ điều thêm máy bay B-52 và tàu khu trục phòng thủ tên lửa đạn đạo

Chảo lửa Trung Đông: Israel nói tiêu diệt quan chức cấp cao Hamas, Mỹ điều thêm máy bay B-52 và tàu khu trục phòng thủ tên lửa đạn đạo

Quân đội Israel đã tiêu diệt quan chức cấp cao của Hamas là Izz al-Din Kassab trong một cuộc không kích vào Khan Younis ở phía Nam Dải Gaza.
Israel-Iran: Trả đũa trong tính toán

Israel-Iran: Trả đũa trong tính toán

Israel tiến hành tập kích đường không vào nhiều mục tiêu ở Iran. Đợt tấn công trả đũa của Israel có những điểm đáng chú ý và đặt ra nhiều vấn đề.
Thảm họa vũ khí hạt nhân: Cảnh báo, suy đoán và kịch bản

Thảm họa vũ khí hạt nhân: Cảnh báo, suy đoán và kịch bản

Nga nhiều lần cảnh báo ‘lằn ranh đỏ’. Có người lo sợ về một thảm họa hạt nhân, nhưng cũng có ý kiến cho đó là ‘đe dọa bằng lời nói’!
Hợp tác quân sự Nga-Triều Tiên, toan tính và phản ứng

Hợp tác quân sự Nga-Triều Tiên, toan tính và phản ứng

Dư luận về leo thang căng thẳng ở bán đảo liên Triều chưa kịp lắng lại bùng lên với thông tin quân đội Triều Tiên xuất hiện ở Nga.
Tổng thống Phần Lan thăm Trung Quốc: Tìm khuôn khổ mới

Tổng thống Phần Lan thăm Trung Quốc: Tìm khuôn khổ mới

Chuyến thăm Trung Quốc ngày 28 - 31/10 của Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb phản ánh nỗ lực nâng tầm khuôn khổ hợp tác giữa một thế giới đầy biến động.
Tổng tuyển cử tại Nhật Bản: Cần hơn một chiến thắng

Tổng tuyển cử tại Nhật Bản: Cần hơn một chiến thắng

Cuộc tổng tuyển cử sắp tới tại Nhật Bản sẽ là bài kiểm tra khó dành cho liên minh cầm quyền của đảng Dân chủ Tự do (LDP) và đảng Công minh (Komeito).
Hội nghị thượng đỉnh EU-GCC: Muộn còn hơn không

Hội nghị thượng đỉnh EU-GCC: Muộn còn hơn không

Việc EU và GCC họp thượng đỉnh đầu tiên sau 35 năm thiết lập quan hệ có thể muộn, song là cần thiết trong bối cảnh hiện nay.
Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Theo Hiến pháp Mỹ, ứng cử viên Tổng thống phải nhiều hơn 35 tuổi, đã sinh sống tại Mỹ liên tục trên 14 năm, được sinh ra tại Mỹ và là công dân Mỹ.
GPT-5: Open AI mở ra chân trời mới

GPT-5: Open AI mở ra chân trời mới

Sự kiện đang được giới công nghệ mong đợi có thể xảy ra ngay trong năm nay, là sự ra mắt của GPT-5.
30 năm UNCLOS có hiệu lực: Vai trò giữ gìn trật tự pháp lý trên biển của ITLOS

30 năm UNCLOS có hiệu lực: Vai trò giữ gìn trật tự pháp lý trên biển của ITLOS

Gần 30 năm qua, Tòa án Luật Biển quốc tế (ITLOS) góp phần quan trọng giữ gìn tính toàn vẹn, thúc đẩy tuân thủ UNCLOS.
Giải Nobel – Di sản của một thiên tài

Giải Nobel – Di sản của một thiên tài

Nobel, giải thưởng danh giá bậc nhất thế giới được trao cho các cá nhân và tổ chức đạt những thành tựu lớn lao cho nhân loại theo ý nguyện của Alfred Nobel.
Cộng đồng Pháp ngữ: Từ chung ngôn ngữ đến cùng sứ mệnh

Cộng đồng Pháp ngữ: Từ chung ngôn ngữ đến cùng sứ mệnh

La Francophonie là tên gọi của cộng đồng các quốc gia và vùng lãnh thổ có sử dụng tiếng Pháp, ngôn ngữ được sử dụng nhiều thứ năm trên thế giới...
Cuộc chiến chống biến đổi khí hậu toàn cầu

Cuộc chiến chống biến đổi khí hậu toàn cầu

Những biểu hiện của biến đổi khí hậu, sự tác động của El Nino và La Nina khiến 2024 là năm ghi nhận nhiều kỷ lục thiên tai đáng buồn...
Quan hệ Mỹ-Anh hậu bầu cử: Hai ngã rẽ trước chân trời mới

Quan hệ Mỹ-Anh hậu bầu cử: Hai ngã rẽ trước chân trời mới

Quan hệ truyền thống Mỹ-Anh có thể sẽ đổi khác, khi cuộc bầu cử sắp tới mở ra hai viễn cảnh khác nhau cho mối thâm tình này.
Bài phát biểu tranh cử cuối cùng của bà Kamala Harris: Những 'đòn công kích' phút chót, so sánh rất giàu hình ảnh

Bài phát biểu tranh cử cuối cùng của bà Kamala Harris: Những 'đòn công kích' phút chót, so sánh rất giàu hình ảnh

Phó Tổng thống Kamala Harris đã có bài phát biểu khép lại chiến dịch tranh cử tại công viên Ellipse ở Washington, D.C.
'Ván cờ' Nga-Ukraine trước ngã rẽ bầu cử Mỹ

'Ván cờ' Nga-Ukraine trước ngã rẽ bầu cử Mỹ

Kết quả bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024 sẽ có ảnh hưởng lớn đến cục diện xung đột Nga-Ukraine.
Quan hệ Mỹ-Ấn đi về đâu sau khi Nhà Trắng đổi chủ?

Quan hệ Mỹ-Ấn đi về đâu sau khi Nhà Trắng đổi chủ?

Bất kể ai giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ, chính quyền Washington mới cần tiếp tục xây dựng quan hệ hợp tác tốt đẹp với Ấn Độ.
Gia tăng 'sức nóng', BRICS được định vị là nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai

Gia tăng 'sức nóng', BRICS được định vị là nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai

Sức ảnh hưởng toàn cầu đang gia tăng của BRICS định vị nhóm này sẽ là một nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai.
Chiến lược số hóa và người cao tuổi - Nhìn từ kinh nghiệm Nhật Bản

Chiến lược số hóa và người cao tuổi - Nhìn từ kinh nghiệm Nhật Bản

Theo Will Fee - nhà nghiên cứu của Tập đoàn Yuri có trụ sở tại Tokyo và là tác giả bài viết trên tờ Nikkei Asia có tiêu đề 'các nhà tuyển dụng Nhật Bản ...
Phiên bản di động